خواص خرنوب و طرز تهیه دمنوش آن

گیاه دارویی خرنوب با نام علمی Ceratonia siliqua از راسته باقلاسانان بوده و بومی مناطق شرق مدیترانه است. این گیاه طبیعتی سرد و خشک دارد. میوه و دانه های گیاه خرنوب از بیشترین خاصیت درمانی برخوردار است.

این گیاه علاوه بر صنایع دارویی، به عنوان طعم دهنده و شیرین کننده طبیعی در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد. در متون کهن طب سنتی نظیر تحفه حکیم مومن، برهان قاطع و منتهی الارب توصیه فراوانی به استفاده از گیاه خرنوب و فراورده های آن مانند دمنوش و جوشانده شده است.

گیاه خرنوب منبعی غنی از ویتامین های گروه B به ویژه B1، مواد معدنی، اسید های آمینه و … است. به همین دلیل از آن برای درمان بیماری هایی نظیر تورم ریه، مشکلات گوارش، یبوست، سرفه، آسم، مشکلات قلبی، تنظیم کلسترول، تقویت قوای جنسی، مشکلات ناباروری مردان و … استفاده می شود.

ترکیب گیاه خرنوب با گیاه جنسینگ، گرد لقا و گرد گل آسیاب، تاثیر فوق العاده ای بر درمان مشکلات ناباروری مردان دارد. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به بررسی گیاه خرنوب، خواص درمانی و نحوه مصرف آن می پردازیم.

مشخصات ظاهری گیاه خرنوب

گیاه خرنوب با نام علمی Ceratonia siliqua ، یک گیاه دارویی است که به راسته باقلاسانان، تیره باقلاییان و سرده خرنوب تعلق دارد. این گیاه درختی به بزرگی درخت گردو است که ارتفاع آن به ۸ تا ۱۰ متر می رسد. دارای شاخه هایی گره دار و برگ هایی مرکب از ۸ تا ۱۰ برگچه است. این برگ ها همیشه سبز هستند.

گل های خرنوب بدون گلبرگ و به صورت خوشه است. این گل ها به رنگ زرد و طلایی دیده می شود. میوه آن تقریبا به اندازه یک وجب و به رنگ سیاه و ضخیم است. این میوه‌ به صورت نیام و نا شکوفا و به طول متفاوت ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر و عرض ۲ تا ۳ سانتی متر است.

میوه خرنوب به شکل آویخته و روی شاخه کاملا مشخص است. رنگ آن نیز قهوه‌ای شفاف و سطح خارجی آن مسطح و قوسی شکل است. این میوه طعم بسیار شیرین مانند عسل دارد. داخل میوه نیز ۱۲ تا ۱۶ دانه بسیار سخت شبیه عدس دیده می‌شود. این دانه ها شبیه باقلا بوده و تا اندازه‌ای شیرین است. دانه خرنوب در ۱۵ سال اول زندگی، هیچ میوه‌ای نمی دهد.

درخت خرنوب به صورت دیکلین است. یعنی پایه‌های نر و ماده دارد و گاهی بر حسب سنین مختلف جنس خود را تغییر می‌دهد. این درخت را می توان از طریق دانه هابش تکثیر کرد اما حدود ۸ سال میوه ای نخواهد داشت. درخت خرنوب معمولا در هر جایی که درختان مرکبات وجود داشته باشند به‌خوبی رشد می کند.

میوه‌ خرنوب از ۵۰۰۰ سال پیش شناخته شده‌است. چند صد سال پیش، به جای شکر در پخت شیرینی ها مورد استفاده قرار می گرفت. نام این گیاه از واژه اکدی خروبو گرفته شده که در آرامی به صورت کروبو تغییر یافته است.

پراکندگی جغرافیایی گیاه خرنوب

این گیاه بومی شرق مدیترانه است. کشت آن حداقل به ۴۰۰۰ سال قبل باز می گردد. اغلب این گیاه را به یونانیان باستان، که دانه های آن را در یونان، ترکیه، اسپانیا و ایتالیا کشت کرده اند نسبت می دهند.

در ایران درختان کهن سال خرنوب در غار شاهپور نزدیک کازرون دیده می شود. از این رو، احتمال می رود بذر آن در زمان حمله اسکندر به ایران، از یونان وارد شده باشد.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی گیاه خرنوب

ترکیبات شیمیایی فراوانی در این گیاه وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به انواع مواد معدنی نظیر املاح کلسیم، سدیم و پتاسیم، ویتامین C، انواع ویتامین‌های گروه B به ویژه B_۱، اسیدگالیک و برخی انواع اسید های آمینه اشاره کرد.

ارزش غذایی گیاه خرنوب

همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد در گذشته این گیاه جایگزینی برای شکر بوده است. امروزه نیز از شیره خرنوب در صنایع غذایی استفاده می شود و یک جایگزین عالی برای کاکائو، شکلات و مواد قندی به ویژه برای کسانی است که در رژیم غذایی خود باید قند را حذف کنند.

این گیاه دارای مقدار زیادی فیبر و آنتی اکسیدان است. کافئین و گلوتن ندارد و قند و چربی آن کمتر از ۱% است. علاوه بر این دو برابر کاکائو کلسیم دارد. به همین دلیل کاربرد فراوانی در صنایع غذایی دارد.

خواص درمانی گیاه خرنوب

این گیاه دارای خواص درمانی فراوانی است که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

در درمان ناباروری مردان موثر است

مهمترین خاصیت درمانی خرنوب درمان مشکلات نابارری مردان است. مصرف دانه های این گیاه، موجب افزایش تحرک اسپرم ها و کیفیت آن ها می شود. از این رو، مشکل ناباروری آقایان که اغلب به دلیل کمبود اسپرم و کندی سرعت آن است را برطرف می کند.

مشکلات تنفسی را برطرف می کند

از دیگر خواص این گیاه خاصیت خلط آور بودن آن است. از این رو، مصرف آن به درمان سرفه و مشکلات دستگاه تنفسی کمک می کند. علاوه بر این، مصرف این گیاه برای درمان تنگی نفس و تورم ریه مفید است.

بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد

مصرف این گیاه سبب کاهش کلسترول بد خون (LDL) و افزایش کلسترول خوب خون (HDL) می شود. به همین دلیل است که مصرف آن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.

به درمان اسهال کمک می کند

استفاده از گیاه خرنوب برای درمان اسهال بسیار مفید است. به این منظور، توصیه می شود دانه های آن را پس از خارج کردن از میوه آسیاب کرده و در زمان نیاز به مقدار یک قاشق مرباخوری همراه با یک فنجان آب گرم مورد استفاده قرار داد.

مصرف خرنوب سبب افزایش اشتها می شود

مصرف این گیاه برای افزایش اشتها بسیار مفید است. به این منظور بهتر است مقداری از گیاه را آسیاب کرده و یک قاشق مرباخوری از آن را به همراه یک لیوان شیر و یک قاشق غذاخوری عسل قبل از صبحانه میل کرد.

دیگر خواص درمانی خرنوب

• برای رفع یبوست بسیار مفید است.
• درد مفاصل و نقرس فلوس را درمان می کند.
• در درمان مشکلات کلیوی خصوصا سنگ کلیه نقش دارد.
• جوشانده پوست درخت اسهال خونی را درمان می کند.
• نرم کننده سینه است.
• برای باز کردن گرفتگی روده و دل پیچه، به صورت مخلو ط با ریشه ختمی مصرف شود.
• برای درمان دیفتیر، آن را با آب گشنیز مخلوط کرده و غرغره شود.

طرز تهیه دمنوش خرنوب

برای برخورداری از خاصیت درمانی این گیاه توصیه می شود دمنوش و یا جوشانده آن را تهیه کرده و مورد استفاده قرار داد. برای این منظور ۷ عدد میوه خرنوب را به قطعات کوچک تقسیم کرده‌ و به یک لیتر آب در حال جوش اضافه می کنید.

درب ظرف را بسته و اجازه می دهیم با شعله ملایم به مدت ۳ تا ۵ دقیقه به خوبی دم بکشد. پس از سرد شدن دمنوش آن را از صافی عبور می دهیم. برای اثرگذاری بیشتر توصیه می شود نیمی از دمنوش را صبح ناشتا و نیمی دیگر را قبل از خواب شبانه میل کرد. لازم است این دمنوش را به مدت سه هفته تا یک ماه برای دریافت نتیجه مطلوب مورد استفاده قرار داد.

روش مصرف دمنوش خرنوب برای آقایان

به آقایانی که از مشکل ناباروری رنج می برند توصیه می شود در کنار داروهای شیمیایی، این دمنوش را مورد استفاده قرار دهند. سه روش برای مصرف این گیاه وجود دارد.

• در روش اول دمنوش را به مدت یک هفته و روزی ۲ بار مصرف کنند. پس از یک هفته نیز آن را به مدت ۳ ماه به طور مرتب، هر شب یک وعده قبل از خواب مصرف کنند.
• در روشی دیگر دمنوش خرنوب را همراه با عسل و دارچین و به مدت یک دوره ۱ تا ۳ ماهه مصرف کنند.
• مصرف مخلوط گیاه جنسینگ، گرد لقا، گرد گل آسیاب و دمنوش خرنوب همراه با ۵۰۰ گرم عسل بسیار موثر است. بهتر است از این معجون هر روز صبح ناشتا یک قاشق مرباخوری میل کرد. مصرف این معجون در تقویت قوای جنسی بسیار موثر است.

روش مصرف دمنوش خرنوب برای بیماران مبتلا به آسم

برای درمان آسم و آلرژی لازم است این دمنوش را در نیم لیتر آب تهیه کرده و هر روز صبح بین صبحانه و قبل از شام مورد استفاده قرار داد. مصرف این دمنوش باید به طور مرتب و طی ۲۰ روز و به صورت ۲ وعده در روز صورت بگیرد.

پس از گذراندن دوره ۲۰ روزه لازم است تا ۱۵ روز دیگر نیز روزانه ۲ بار مصرف شود. در طی این ۱۵ روز باید به هر فنجان جوشانده خرنوب ۱ قاشق چای خوری عسل اضافه کرده و سپس میل کرد. در استفاده از دمنوش ها رعایت این دو نکته الزامی است.

• دمنوش تنها به مدت ۳ روز ماندگاری دارد. پس بهتر است به اندازه نیاز تهیه شود.
• در زمان مصرف دمنوش و عسل در بین صبحانه، از مصرف عسل اضافی با وعده صبحانه خودداری شود.

در صورت استفاده این دمنوش توسط کودکان آلرژیک و مبتلا به آسم که سن آنها ۵ تا ۱۲ سال است توصیه می شود تنها یک وعده در روز و همراه صبحانه و یک قاشق عسل استفاده شود.

نحوه مصرف پودر خرنوب

در صورت استفاده از گیاه خرنوب به صورت پودر شده لازم است بدانید بهترین روش برای نحوه مصرف خرنوب پودر شده استفاده آن به همراه عسل است. این پودر را می توان با شیره انگور، شیره خرما و شیره توت مورد استفاده قرار داد. برای این منظور بهتر است ۱۰۰ گرم از پودر خرنوب را با ۳۰۰ گرم عسل یا شیره ترکیب کرده و روزانه چند قاشق غذاخوری مصرف کرد.

عوارض جانبی مصرف گیاه خرنوب

مصرف این گل و فراورده های آن، در کنار خواص و فواید بی نظیری که دارد می تواند با عوارضی نیز همراه باشد. به همین دلیل توصیه می شود مصرف آن با مشورت افراد متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد. در این قسمت به عوارض جانبی مصرف این گل اشاره می کنیم:

• مصرف این گیاه برای افرادی که میزان تحرک اسپرمشان صفر است، به هیچ عنوان توصیه نمی شود. زیرا هیچ تاثیری در ایجاد تحرک ندارد. این گیاه تنها برای افرادی مفید است که میزان تحرک اسپرم آن ها کم است. بنابراین توصیه می شود پیش از استفاده حتما آزمایشات لازم به عمل آید.
• گیاه خرنوب برای معده مضر است.
• این گیاه به روده ها می‌چسبد و ایجاد دل درد و ناراحتی های روده می کند. از این رو، بهتر است با مصطکی و انیسون روغن بادام مصرف شود.

 

قیمت خرنوب

خرنوب یکی از گیاهان دارویی است که در بازار ایران موجود است و به صورت بسته بندی و فله به فروش می رسد. این گیاه در ایران بیشتر در کازرون رشد می کند اما انواع خارجی نیز معمولا از ترکیه وارد ایران می شود. این گیاه دارویی سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان، کلسیم و فیبر است که برای سلامتی مفید است. از آن می توان برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله اسپرم کم در آقایان استفاده کرد. خرنوب طبعی گرم و خشک دارد و میل جنسی را بالا می برد. این ترکیب چربی و قند پایینی دارد و فاقد کافئین است بنابراین می توانید از دمنوش آن استفاده کنید. این ترکیب فیبر بسیار بالایی دارد و دارای سطح بالایی ویتامین A است که برای چشم و پوست بسیار مفید است. این گیاه دارویی برای درمان اسهال نیز مفید است و به عنوان ترکیب پرکننده نیز در داروهای مختلف استفاده می شود. برای آگاهی از قیمت خرنوب می توانید از عطاری های آنلاین استعلام کنید یا به صورت حضوری آن را خریداری نمایید. این گیاه برای درمان یبوست، بهبود چربی و کلسترول قابل استفاده است. قیمت این گیاه دارویی بر اساس کیفیت و اینکه خارجی است یا ایرانی متفاوت است.

سخن پایانی

گیاه دارویی خرنوب به راسته باقلاسانان تعلق داشته و بومی مناطق شرق مدیترانه است. طبیعت این گیاه سرد و خشک است. بیشترین خاصیت درمانی این گیاه مربوط به میوه و دانه های آن است. کاربرد این گیاه علاوه بر صنایع دارویی، به عنوان طعم دهنده و شیرین کننده طبیعی در صنایع غذایی است. گیاه خرنوب که به صورت دمنوش، جوشانده و پودر مورد استفاده قرار می گیرد غنی از ویتامین های گروه B به ویژه B1، مواد معدنی، اسید های آمینه و … است. به همین دلیل، در درمان بیماری هایی نظیر تورم ریه، مشکلات گوارش، یبوست، سرفه، آسم، مشکلات قلبی، تنظیم کلسترول، تقویت قوای جنسی، مشکلات ناباروری مردان و … کاربرد فراوانی دارد.