مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی چیست؟

افزودنی های غذایی از گذشته تاکنون کاربرد های زیادی در صنایع غذایی داشته است. انواع مختلفی از افزودنی‌ها وجود داشته که در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نگهدارنده ها، رنگ های خوراکی، طعم دهنده ها و… از انواع مختلف افزودنی های غذایی بشمار می آیند. بسیاری از این مواد شامل ترکیبات مفیدی برای بدن هستند. البته برخی نیز ممکن است آسیب هایی را ایجاد کنند. اما مزایا افزودنی های غذایی شیمیایی منجر شده تا کاربرد گسترده در صنایع غذایی داشته باشند. جالب است بدانید بسیاری از افزودنی های غذایی شیمیایی سال هاست که در فرآیند تهیه غذا کاربرد دارند. مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی در بهبود بخشیدن به کیفیت غذا ها و طعم و رنگشان مورد توجه فراوانی قرار گرفته است. قیمت افزودنی های غذایی شیمیایی بسیار متنوع است زیرا انواع مختلفی دارد. خرید و فروش افزودنی های غذایی شیمیایی به روش های مختلف امکان‌پذیر است.

نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به بررسی بسیاری از مفاهیم پرکاربرد روزمره و صنعتی پرداخته است. این نشریه قبلا به بررسی آنزیم های صنایع لبنی، طعم دهنده فرآورده های گوشتی و… پرداخته است. در ادامه با بررسی مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی همراه ما باشید.

افزودنی های غذایی شیمیایی چیست

هر ماده ای که به غذا اضافه می شود را درواقع افزودنی غذایی می نامند. با کاربرد افزودنی های غذایی ویژگی های ماده غذایی تحت تاثیر قرار می گیرد. درواقع افزودنی های غذایی به ای دلیل مصرف می شوند که تغییری دلخواه و مطلوب در ماده غذایی پدید آید. افزودنی های غذایی شیمیایی نیز کاربرد های گسترده ای یافته اند. مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی در تولید، فرآوری، پردازش، بسته بندی و حمل و نقل مواد غذایی به کار می رود. کاربرد مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی در مواد غذایی با اهداف خاصی صورت می پذیرد. صمغ زانتان، شیر شکلات، پرکننده نانوایی، انواع پودینگ و سایر غذاها که به منظور ایجاد بافت استفاده می شود از دسته مواد افزودنی غذایی هستند. معمولا در غذا های فرآوری شده نام افزودنی را در قسمت مواد سازنده محصول قید می کنند.

جالب است بدانید مواد افزودنی غذایی به صورت غیر مستقیم هم ممکن است به غذا ها وارد شوند. بخشی از افزودنی های غذایی که به طور غیر مستقیم استفاده شده اند، توسط مراحل بسته بندی و نگهداری به غذا وارد می شوند. البته تولید کنندگان بسته بندی مواد غذایی باید مواد مصرفی خود را به سازمان غذا و داروی اعلام نموده و برای بی خطر بودن آن ها تاییدیه بگیرند. در واقع موادی که برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود باید برای سلامتی ایمن باشد.

مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی

حفظ یا بهبود تازگی و ایمنی غذا

هوا، کپک، باکتری، قارچ یا مخمر موجب ایجاد فساد آرام مواد غذایی می شوند. کاربرد افزودنی های شیمیایی صورت می گیرد تا آلودگی هایی که باعث ایجاد بیماری هایی مانند بوتولیسم می شوند، حذف گردند. آنتی اکسیدان ها یک گروه از نگهدارنده های غذایی شیمیایی هستند که از تند شدن روغن ها و چربی ها و گسترش بوی بد ممانعت می کنند. مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی از واکنش قهوه ای شدن آنزیمی ممانعت می کند. این واکنش ها ممکن است در تکه های سیب تازه بریده شده ای رخ دهد که در معرض هوا قرار دارند.

برای بهبود با حفظ ارزش غذایی

انواع ویتامین، مواد معدنی و فیبر ها به رژیم غذایی بسیاری از افراد افزوده می شود. این افزودنی های شیمیایی یا طبیعی در افرادی استفاده می شود که از لحاظ تغذیه ای فقیر هستند. همچنین این ترکیبات می توانند در افرادی استفاده شوند که بدنشان به دلیل مشکلاتی قادر به ساخت و دریافت این مواد نیستند. امروزه کاربرد مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی در سراسر جهان باعث کاهش سوء تغذیه شده است. البته ذکر نوع افزودنی غذایی شیمیایی در محصولات غذایی امری واضح بوده و برچسب گذاری شود.

مزایای افزودنی ها در بهبود طعم، بافت و ظاهر مواد غذایی

طعم دهنده های سنتزی و شیرین کننده های مصنوعی و سنتزی به منظور بهبود در طعم غذاها افزوده می شوند. کاربرد مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی مانند رنگهای غذایی باعث حفظ و بهبود ظاهر غذا می شوند. امولسیفایرها، پایدار کننده ها و ضخیم کننده ها نیز به محصولات غذایی بافت خوبی بخشیده و متناسب با انتظار مصرف کنندگان رفتار می کنند. عوامل ور آورنده نیز نوعی افزودنی غذایی هستند که به افزایش حجم در طول پخت منجر می شوند. برخی از افزودنی های شیمیایی اسیدی یا قلیایی بودن غذاها را کنترل می کنند. مواد افزودنی دیگری هم هستند که به حفظ طعم و جذابیت غذاهای کم چرب می انجامند.

مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی در کنترل قیمت

تهیه نمودن مواد غذایی بدون افزودنی و استفاده از جایگزین های افزودنی های شیمیایی بسیار پر هزینه خواهد بود. مثالی بارز در این زمینه کاربرد مارگارین به عنوان افزودنی غذایی است. مارگارین حاوی امولسیفایرها٬ رنگ‌های مجاز خوراکی، جایگزین‌های چربی و… است. جایگزینی مارگارین تنها با کره امکان پذیر بوده که قیمتی به مراتب بیشتر از مارگارین دارد.

مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی در محصولاتی مانند نان، سوسیس و کالباس و پنیرهای فرآوری شده دیده می شود. در صورت عدم استفاده از افزودنی های غذایی در فرآیند تولید و بسته بندی محصولات باید اصلاحاتی صورت گیرد. وجود دارد. اما مسئله‌ای که مطرح است نشان می دهد که در بسیاری از موارد این جایگزینی ها اثرات مطلوب را نخواهند داشت. اما می توان برخی غذاها را که حاوی افزودنی ها هستند را از رژیم های غذایی حذف کرده و موادغذیی بدون افزودنی را جایگزین آن ها نمود.

افزودنی های غذایی شیمیایی و انواع آن ها

اسید ها

اسید ها به مواد غذایی طعم بخشیده و به عنوان نگهدارنده و آنتی اکسیدان عمل می کنند. استیک اسید، سیتریک اسید و آسکوربیک اسید یا ویتامین سی از رایج ترین اسید های مورد استفاده در صنایع غذایی بشمار می روند.

افزودنی های غذایی شیمیایی از نوع ضد انعقاد

از این ترکیبات می توان به جوش شیرین اشاره نمود. سدیم بی کربنات یا جوش شیرین از چسبیدن  پودر هایی مثل پودر شیر جلوگیری به عمل می آورند.

عوامل حجم دهنده

از این دسته می توان به نشاسته ذرت اشاره نمود. حجم دهنده ها افزودنی های غذایی هستند که حجم ماده غذایی را افزایش داده و در عین حال تاثیری روی ارزش غذایی آن ماده ندارند.

رنگ های غذا

رنگ ها به دو دلیل در غذا ها استفاده می شوند. اول برای جایگزینی رنگی که در هنگام آماده سازی ماده غذایی از بین رفته باشد. و دوم اینکه ماده غذایی ظاهر و رنگ جذاب تری داشته باشد. رنگهای غذایی به عنوان افزودنی در بسیاری از کیک ها بخصوص کیک تولد دیده می شود. رنگ هایی  که به صورت مصنوعی ساخته می شوند، قیمت ارزان‌ تری دارند. البته استفاده از افزودنی غذایی مانند برخی از رنگ های غذا مصنوعی ممکن است در کودکان اثرات نامطلوبی داشته باشد. کاربرد برخی از افزودنی های شیمیایی در برخی از کشور ها ممنوع است.

مزایای افزودنی های شیمیایی به عنوان امولسیفایرها

این ترکیبات کمک می کنند تا آب و روغن در امولسیون با هم مخلوط گردند. این ترکیبات در مواد غذایی مانند سس مایونز، بستنی و شیر استفاده می شوند. از امولسیفایر ها می توان به مونو سدیم فسفات، تری پلی فسفات سدیم، لسیتین و دی گلیسیرید ها اشاره نمود.

پایدار کننده ها و تثبیت کننده ها

این ترکیبات موجب می‌شوند تا مواد غذایی بافت محکم تری داشته باشند. پایداری امولسیون  تیز از آثار مصرف این ترکیبات است. پکتین و آگار نمونه هایی از این مواد در تهیه مربا و ژله هستند.

پر کننده ها

ترکیبات پرکننده ویسکوزیته مواد غذایی را افزایش می دهند، بدون اینکه در خواص دیگر این مواد تغییری ایجاد کنند. زانتانگام ترکیبی است که می تواند به به عنوان پرکننده استفاده می شود.

مزایا افزودنی های غذایی شیمیایی به عنوان طعم دهنده ها

طعم دهنده های مواد غذایی به دو صورت طبیعی و مصنوعی در بازار عرضه می شوند. انواع طبیعی اغلب و البته نه همیشه سالم تر به نظر می رسند. طعم دهنده ها به مواد غذایی افزوده می شوند تا عطر آن ها را افزایش داده و طعم مطلوب تری در مواد غذایی بوجود آورند. با ایجاد طعم مطلوب در غذاها افراد بیشتری ترغیب به خرید می شوند.

رطوبت دهنده

از این ترکیبات می توان به گلیسیرین اشاره نمود. این مواد از خشک شدن مواد غذایی جلوگیری می کنند. این ترکیبات در حجم مختلف در بازار خرید و فروش افزودنی های غذایی به فروش می رسد.

مزایای افزودنی های غذایی شیمیایی به عنوان نگهدارنده

از این ترکیبات می توان به نمک، شکر و استیک اسید اشاره کرد. البته نگهدارنده های مصنوعی و شیمیایی مختلفی در صنایع غذایی استفاده می شود. نیتریت هایی مانند نیتریت سدیم و نیترات ها به عنوان نگهدارنده در گوشت قرمز کاربرد دارند. وجود پروپونات هایی مانند پروپیونات کلسیم در نان نیز موجب می شود تا نان بیات نشده و بیش از یک هفته سالم بماند. دلیل این امر خواص ضد کپک پروپیونات ها می باشد.

شیرین کننده ها

از شیرین کننده های طبیعی می توان به شکر یا ساکاروز و فروکتوز یا همان قند میوه اشاره نمود. همانطور که می دانید این ترکیبات کاربرد فراوانی در زندگی روزمره دارند. اسپلندا و سوکرالوز نیز از قند های مصنوعی هستند و تقریبا بدون کالری محسوب می شوند. این انواع شیرین کننده افزودنی شیمیایی هستند که کاربرد و مزایای فراوانی در صنایع غذا و دارو دارند. از سایر شیرین کننده ها می توان به ساخارین، آسپارتام، سوربیتول و… اشاره نمود.

افزودنی های غذایی شیمیایی در چه غذاهایی دیده می شوند

مواد شیمیایی زیادی تحت عنوان افزودنی غذایی در بدن دریافت می شوند. این ترکیبات بویژه در مواد غذایی بسته بندی یافته می شوند. در تولید محصولات ارگانیک نیز از این مواد استفاده های زیادی می شود. افزودنی های مواد غذایی در انواع  طبیعی و مصنوعی وجود دارند. این مواد به منظور افزایش ماندگاری و برای بهبود رنگ و طعم و بافت به انواع  مواد غذایی  افزودنی می شوند. بنابراین به هر ماده ای که در فرآیند تولید، فرآوری، تصفیه، بسته بندی و انتقال یا ذخیره استفاده می شود را افزودنی های شیمیایی یا طبیعی می نامند.

افزودنی هایی مانند شکر، نمک، نوشیدنی، ادویه جات و طعم دهنده ها در بسیاری از مواد غذایی مانند انواع کیک و شیرینی و نان و انواع نوشیدنی ها، سوسیس و کالباس و… دیده می شوند. انواع پفک، چیپس، اسنک های غلات و نوشابه های گاز دار از مواد غذایی هستند که افزودنی فراوانی دارند.

شکر نوعی افزودنی است که هم در گروه شیرین کننده ها و هم در گروه نگه دارنده ها جای گرفته است. البته برخی از شیرین کننده ها به عنوان افزودنی غذایی شناخته می شوند که در داروسازی و صنایع غذایی مانند تولید آدامس و نوشابه مصرف می شوند. در استفاده از این ترکیبات باید احتیاط بیشتری شود. البته سازمان بداشت جهانی مصرف آن ها را در سلامتی (در صورت عدم استفاده بیش از حد) مجاز دانسته و قابل استفاده هستند. نگرانی ها در رابطه با این ترکیبات مصرف غیر مجاز آنهاست.

خطرات افزودنی های غذایی شیمیایی

در رابطه با مصرف این ترکیبات برخی خطرات نیز وجود داشته و مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به برخی از این خطرات اشاره شده است.

• حضور افزودنی ها در صنایع غذایی موجب می شود تا طیف گسترده ای از مواد غذايی و امکان انتخاب برای مصرف کننده فراهم شود. اما مصرف این ترکیبات در برخی مواقع می تواند منجر به کاهش ارزش غذایی شود
• برخی از خطرات ناشی از مصرف افزودنی ها بیشترازخطرات غیر مستقیم آن هاست. برخی از افزودنی ها اگر بیش از حد استفاده شوند مانند یک سم در بدن اثر می کنند.
• بروز واکنش های حساسیتی شدید در افراد مختلف از دیگر تاثیرات این ترکیبات است. برای نمونه می توان به ترکیبات غذایی حاوی سولفیت ها اشاره نمود که برای افراد مبتلا به آسم توصیه نمی شود.
• احتمال بروزسرطان و مسائل این چنینی از دیگر خطرات مواد غذایی شیمیایی بشمار می آید. مطالعات حیوانی در  آزمایشگاه ها، مشکلات احتمالی ناشی از افزودنی ها را نشان داده اند. اما هیچ گزارشی مبنی بر عوارض انسانی ارائه نشده است. اما بیشتر کشور ها استفاده از افزودنی غذایی شیمیایی را محدود نموده اند.

قیمت افزودنی های غذایی شیمیایی

قیمت افزودنی های غذایی شیمیایی از تنوع بالایی در بازار جهانی برخوردار است. این تنوع در قیمت به دلیل تنوع در انواع آنهاست. از طرفی هر کدام توسط شرکت تولید کننده خاصی در بازار عرضه شده و بنابراین قیمتی متفاوت خواهد داشت.

خرید و فروش افزودنی های غذایی شیمیایی

خرید و فروش افزودنی های غذایی شیمیایی در بازار جهانی و همین طور در بازار ایران بسیار صورت می پذیرد. دلیل این خرید و فروش زیاد، تقاضا در بازار صنایع غذایی است. برای خرید و فروش افزودنی های شیمیایی می توان به صورت حضوری و آنلاین اقدام به خرید نمود.