تفاوت اسید سیتریک خشک و آبدار در چیست؟

تفاوت اسید سیتریک خشک و آبدار را می توان در دانه بندی های مختلف و همچنین شکل ظاهری متفاوت آن ها مشاهده کرد. اسید سیتریک خشک، دانه بندی کریستالی و بدون آب تبلوری داشته در صورتی که اسید سیتریک آبدار به صورت پودری است. رنگ و بویی در اسید سیتریک خشک وجود نداشته ولی اسید سیتریک آبدار، یک مولکول آب دارد. این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک علاوه بر معرفی اسید سیتریک، به بیان تفاوت اسید سیتریک خشک و آبدار می پردازد.

اسید سیتریک چیست؟

جوهر لیمو یا اسید سیتریک یکی از اسیدهای آلی ضعیف با فرمول مولکولی C_۶H_۸O_۷ است که به طور طبیعی در انواع مرکبات یافت می شود. از اسید سیتریک با توجه به انواع ویژگی ها، در صنایع مختلف به خصوص صنایع غذایی استفاده می کنند. زیرا علاوه بر این که طعم ترش مطلوبی به آن ها می دهد، مدت زمان ماندگاری این محصولات را نیز بالا می برد. زیرا از رشد قارچ ها و میکروارگانیسم های دیگر جلوگیری می کند.

در بازار دو شکل خوراکی و صنعتی از اسید سیتریک وجود دارد. همچنین در طبقه بندی دیگری، اسید سیتریک به دو شکل خشک (بدون آب) و آبدار (مونوهیدرات) وجود دارد. با گرم کردن اسید سیتریک آبدار تا دمای ۷۸ درجه سانتی گراد، اسید سیتریک بدون آب حاصل می شود. اما اگر دمای این اسید بالاتر از ۱۷۵ درجه سانتی گراد رود، تجزیه شده و آب و دی اکسید کربن از دست می دهد.

خواص فیزیکی اسید سیتریک

اسید سیتریک اسیدی نرم کننده بوده و به عنوان یک طعم دهنده و اصلاح کننده PH به کار برده می شود. این اسید ضد انعقاد بوده و دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است. همچنین اسید سیتریک یک نگهدارنده بوده و به عنوان عامل بافری رفتار می کند. اسید مورد بحث به راحتی با نمک های فلزی ترکیب می شود و قابلیت انحلال بالایی دارد. به راحتی قابل نگهداری بوده و فاسد نمی شود. یکی از خواص مهم اسید سیتریک، کم خطر بودن برای محیط زیست بوده که به طبیعت، صدمه کمتری وارد می کند.

تفاوت اسید سیتریک خشک و آبدار

اسید سیتریک آبدار در ساختار مولکولی خود، به ازای هر مولکول C_۶H_۸O_۷، یک مولکول آب دارد. اما اسید سیتریک بدون آب، هیچ مولکول آبی در ساختار مولکولی خود ندارد. این مهمترین تفاوت بین این دو نوع اسید سیتریک است.

تولید اسید سیتریک آبدار از تبلور در آب گرم بوده ولی اسید سیتریک خشک، زمان تولید در آب سرد، متبلور می شود.

نوع خشک این اسید، ظاهری پودری داشته و بیشتر به عنوان طعم دهنده، تنظیم کننده  براق کننده به کار برده می شود. همچنین در غذاهای خشک به عنوان نمک و چاشنی غذا به کار برده می شود. اما نوع آبدار اسید سیتریک، دانه بندی و شکل ظاهری کریستالی داشته و بیشتر در آبمیوه ها و نوشیدنی های نیازمند به ترش مزگی به کار برده می شود.

تولید اسید سیتریک

با این که اسید سیتریک را در مرکبات با غلظت های بالا می توان یافت، اما این مقدار نمی تواند جوابگوی استفاده صنعتی و تجاری این محصول باشد. به همین دلیل با به کار بردن روش های خاصی، این اسید را تولید می کنند.

در یکی از این روش ها از تخمیر باکتری ها و گیاهان استفاده می شود. روش بعدی، کشت کپکی به نام اسپرژیل روی شکر است. در این کشت، کلسیم سیترات تولید شده و رسوب می کند. ترکیب کلسیم سیترات و آب در این روش انجام شده، اسید سیتریک همراه با کلسیم هیدروکسید حاصل می شود.

خطرات اسید سیتریک

با این که سازمان غذا و داروی ایالات متحده، اسید سیتریک را بی خطر اعلام کرده است، ولی قرارگیری در برابر غلظت بالای این اسید، می تواند عوارضی را در پی داشته باشد. فرسایش مینای دندان و از بین رفتن آن، یکی از این عوارض است. تماس چشم با آن می تواند باعث تورم، قرمزی و سوزش شود. بلع آن باعث گلودرد، شکم درد و ایجاد زخم های شدید دستگاه گوارشی می شود.

در هنگام کار با این اسید نیز باید از عینک مخصوص، لباس مناسب و دستکش ضد اسید استفاده کنید.