اسپاتول و موارد استفاده از آن چیست؟

اسپاتول یا قاشک آزمایشگاهی از لوازم مورد نیاز در آزمایشگاه های مختلف است. از کاربرد اسپاتول برای نمونه برداری از مواد شیمیایی استفاده می شود. انواع اسپاتول یا قاشقک آزمایشگاهی در جنس های فولاد ضد زنگ، پلی استایرن و… تولید و عرضه می گردند. برخی از انواع اسپاتول نیز به گونه ای طراحی شده اند که کاربردی دوجانبه دارند. درواقع از یک سر آن ها برای نمونه برداری و از سر دیگر می توان برای خرد کردن مواد شیمیایی به ذرات کوچک تر استفاده نمود. این وسیله را می توان از مراکز فروش لوازم آزمایشگاهی تهیه نمود. امروزه قیمت اسپاتول و قیمت مواد شیمیایی صنعتی دستخوش نوسانات نرخ ارز قرار داشته و قیمت آن ها در بازار متغیر است.

اسپاتول چیست

اسپاتول‌ها یکی از ساده ترین لوازم آزمایشگاهی بوده که می‌ توان آن ها را در هر آزمایشگاهی یافت. اما باید مانند سایر تجهیزات آزمایشگاهی در خرید آن دقت نمود تا کارایی مطلوبی در آزمایشگاه داشته باشد. اندازه اسپاتول نکته مهمی در تهیه آن است. درواقع بهتر است برای آزمایشگاه مورد نظر چندین قاشقک آزمایشگاهی با جنس مناسب تهیه شود. این وسیله در اندازه های بزرگ تا کوچک تولید شده و قابل تهیه است. اندازه های بزرگ تر امکان برداشتن نمونه هایی با حجم بیشتر را فراهم می کنند. استفاده از انواع کوچک نیز برای نمونه های با حجم کم در ظروف کوچک مناسب هستند.

انواع اسپاتول

اسپاتول‌ها در جنس های مختلف فلزی، پلاستیکی و چینی مورد استفاده قرار می گیرند. قاشقک های فلزی از جنس فولاد ضد زنگ بوده و دوام بالایی دارند. اسپاتول‌های پلاستیکی نیز اغلب از جنس  PTFE، پلی استایرن و پلی آمیدی هستند. در ایران از اسپاتول‌های فلزی در آزمایشگاه های شیمی و زیست و… بیشتر استفاده می‌ شود. توجه شود در قسمت انتهایی بسیاری از اسپاتول‌ها ممکن است تیغه ای برای تراشیدن یا خرد کردن مواد شیمیایی قرار داده شده باشد. قیمت این وسیله نیز مانند قیمت مواد شیمیایی صنعتی دستخوش نوسانات نرخ ارز قرار دارد.

• از مزایای اسپاتول ‌های فولاد زنگ نزن مقاومت در مقابل آب جوش، اسید ها، باز ها و اغلب حلال ‌هاست.
• اسپاتول های پلی استایرنی اغلب در کارهای آزمایشگاهی استفاده می ‌شوند که پس از استفاده، اسپاتول دور انداخته می ‌شود. درواقع این قاشقک ها یک بار مصرف هستند.
• میکرواسپاتول انواعی از لوازم هستند که برای برداشتن مقادیر خیلی کم مواد استفاده می شوند.

موارد استفاده از اسپاتول

کاربرد اسپاتول در آزمایشگاه‌های شیمی از کاربرد های مهم این وسیله محسوب می شود. کاربرد عمده این وسیله جهت برداشتن مواد شیمیایی از ظروف مختلف معرفی می شود. می توان از این وسیله در موارد زیر استفاده نمود.

• نمونه برداری از مواد شیمیایی
• وزن کشی و اندازه گیری وزن مواد شیمیایی
• خراشیدن
• پاک کردن نمونه ها از مواد زیستی
• برداشتن رسوبات و باقیمانده های مواد شیمیایی از ظروف

اسپاتول در دندانپزشکی

اسپاتول ها در دندان‌پزشکی استفاده می‌شوند. این وسیله در دندان‌پزشکی برای نرم کردن و پخش قالب ها، سیمان ها و موم ها کاربرد دارد. ارتودنتیست ‌ها و دندان پزشکان از دندان قالب های مومی یا خمیری می گیرند. آن ها از این وسیله در اسپاتول جهت دست کاری مواد و تراشیدن آن ها استفاده می کنند. بعلاوه جهت ایجاد و تنظیم دهان گیر، گارد و سایر موارد دندان پزشکی نیز این وسیله به کار گرفته می شود.

نکات مهم در استفاده از اسپاتول

اسپاتول در آزمایشگاه ها وسیله ای بسیار ساده اما در عین حال ضروری است. اما همانند سایر تجهیزات آزمایشگاهی باید در هنگام خرید آن به برخی از موارد دقت نمود تا هزینه اضافی به آزمایشگاه تحمیل نشده و وسیله ای کارآمد تهیه گردد. اندازه قاشقک باید با توجه به بیشترین موارد استفاده از آن برای آزمایشگاه تهیه شود.

از طرفی جنس آن نیز بسیار مهم است. این وسیله باید مقاومت مطلوبی در مقابل مواد شیمیایی داشته باشد و به آسانی خراب نشود. امروزه به دلیل نوسانات نرخ ارز قیمت مواد شیمیایی صنعتی و تجهیزات آزمایشگاهی افزایش یافته است و بنابراین در خرید آن ها باید دقت نمود.