تاثیر کپسول و قرص ایزوترتینوئین بر کاهش چربی مو و پوست سر

قرص ایزوترتینوئین به گروه رتینوئیدها تعلق داشته و مصرف آن میزان چربی پوست را کاهش می دهد. به این ترتیب سبب کاهش چربی مو و پوست سر می شود که یکی از مهم ترین دلایل ریزش مو ی سر است. علاوه بر این سبب کنترل میزان چربی ترشح شده از سلول های پوست شده و به درمان آکنه کمک می کند.

روش های دارویی و غیر دارویی بسیاری برای کاهش چربی پوست سر وجود دارد. استفاده از قرص ایزوترتینوئین که به آکوتان نیز معروف است، شامپو و محصولات آرایشی مناسب، نحوه صحیح شستشو و … از جمله این روش ها هستند.

در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به روش های دارویی، بهداشتی و فیزیکی کنترل چربی مو و پوست سر اشاره می کنیم.

قرص ایزوترتینوئین چیست

داروی ایزوترتینوئین (Isotretinoin) که با نام های آبسوریکا، آکوتان، آمستیم، کلاراویس و سوترت نیز شناخته می شود برای درمان چربی پوست سر و آکنه های شدید کیستیک که به درمان‌های دیگری مانند داروی بنزویل پروکسید یا ایزوترتینوئین یا مینوسیکلین پاسخ نداده است، مورد استفاده قرار می گیرد.

مکانیسم عملکرد قرص ایزوترتینوئین روی چربی مو

ایزوترتینوئین به دسته ای از داروها به نام رتینوئیدها تعلق دارد که تولید چربی پوست (سبوم) را کاهش می دهند. مقدار بالای سبوم می تواند سبب بروز آکنه شدید شود. چنانچه آکنه شدید بدون درمان رها شود ممکن است سبب بروز زخم های دائمی شود.

نحوه و مقدار مصرف قرص ایزوترتینوئین یا آکوتان

قرص ایزوترتینوئین را می توان همراه با غذا، طبق دستور پزشک،‌ معمولا ۲ نوبت در روز و به مدت ۱۵ تا ۲۰ هفته مصرف کرد. غذا سبب افزایش جذب این دارو می شود. توصیه می شود این دارو را با یک لیوان کامل آب مصرف کنید مگر این که پزشک روش دیگری را تجویز کرده باشد. پس از مصرف این دارو به مدت حداقل ۱۰ دقیقه از دراز کشیدن پرهیز کنید.

مقدار مصرف قرص ایزوترتینوئین به وزن، وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ بدن نسبت به دارو بستگی دارد. شرایط بیمار ممکن در طول هفته های اولیه شروع به مصرف ایزوترتینوئین بدتر شود. احتمال دارد ۱ تا ۲ ماه روند بهبودی که قابل مشاهده است طول بکشد.

اگر بیمار مجددا دچار آکنه شدید شود احتمالا به دوره درمان دوم با فاصله ۲ ماهه از قطع مصرف ایزوترتینوئین نیاز دارد. تولید کنندگان این دارو مصرف طولانی مدت آن را توصیه نمی کنند. به همین دلیل، بیشتر از دوره تجویزی این دارو را مصرف نکنید.

عوارض جانبی مصرف قرص ایزوترتینوئین یا آکوتان

• خشکی لب و دهان، تورم جزئی پلک ها و لب ها، پوست خشک، خون ریزی بینی، درد معده، نازکی مو.
• تغییرات خلقی مانند افسردگی، پرخاش و رفتار خشونت آمیز و در برخی موارد نادر میل به خودکشی، احساس سوزش پوست، درد کمر یا مفاصل یا عضله، علائم عفونت مانند تب، خلط گلو، بلع دردناک و یا پوسته پوسته شدن کف دست و پا.
• بروز مشکلات پانکراس مانند پانکراتیت که با علائمی مانند خستگی غیرمعمول، ضعف، تورم صورت، دردهای غیرطبیعی معده یا شکم، از دست دادن اشتها، ادرار تیره، زردی چشم یا پوست، تهوع و استفراغ مداوم همراه است.
• سردرد شدید، تغییرات بینایی، زنگ گوش، کاهش شنوایی، درد قفسه سینه، زردی پوست یا چشم، ادرار تیره، اسهال شدید و خون ریزی رکتوم شدید.
• واکنش های آلرژیک مانند بیهوشی، خارش یا تورم به خصوص در صورت، زبان و گلو، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی.

موارد احتیاط هنگام مصرف قرص ایزوترتینوئین یا آکوتان

• قبل از مصرف اگر به داروهای مرتبط با ویتامین آ (داروهای رتینوئید مانند ترتینوئین) حساسیت دارید با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید.
• داروی ایزوترتینوئین ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی مانند سویا باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر شود. افردای که به بادام زمینی حساسیت دارند نیز ممکن است به سویا حساس باشند.

  

• سوابق پزشکی خود مانند دیابت، بیماری‌های کبدی، پانکراس، سابقه خانوادگی چربی خون بالا (تری گلیسیرید)، سابقه خانوادگی یا شخصی اختلالات روانی مانند افسردگی، وسواس، اختلالات غذایی مانند بی اشتهایی و پرخوری عصبی، سوء مصرف الکل و مشکلات استخوان مانند استئوپوروسی، نرمی استخوان و یا پوکی استخوان را به اطلاع پزشک یا دکتر داروخانه برسانید.
• هنگامی که داروی ایزوترتینوئین را مصرف می کنید از اهدای خون خودداری کرده و تا ۱ ماه پس از قطع مصرف نیز خون اهدا نکنید.
• این دارو ممکن است پوست را نسبت به نور خورشید حساس کند. لذا زمان حضور در نور آفتاب را کاهش داده، از کرم های ضد آفتاب و لباس های پوشیده در خارج از خانه استفاده کنید.
• ایزوترتینوئین روی دید در شب تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل، از رانندگی و فعالیت هایی که نیاز به دید دقیق دارند، تا زمانی که توانایی انجام آن فعالیت را نداشته باشید،‌ اجتناب کنید.
• از انجام روش های زیبایی و آرایشی پوست مانند اپیلاسیون، لیزر و درمابراسیون در طول مصرف این دارو و تا ۶ ماه بعد از مصرف این دارو خودداری کنید. زیرا ممکن است دچار زخم های پوستی شوید.

دیگر موارد احتیاطی

• در زمان مصرف این دارو از نوشیدن الکل به دلیل افزایش خطر عوارض جانبی (مانند پانکراتیت) اجتناب کنید.
• داروی ایزوترتینوئین ممکن است باعث ضعف استخوانی شود. به همین دلیل، از انجام فعالیت های ورزشی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال و تنیس خودداری کنید تا دچار مشکلات استخوانی مانند شکستگی نشوید.
• مصرف این دارو در زمان بارداری ممنوع است و در زمان مصرف این دارو نباید بارداری اتفاق بیفتد. در صورت اطلاع از بارداری سریعا به پزشک خود مراجعه کنید.
• انتقال این دارو به نوزاد از طریق شیر مادر اثبات نشده است. هر چند، داروهای مشابه از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شوند. از این رو توصیه می شود هنگام مصرف این قرص به نوزاد شیر ندهید.

  

• از آن جایی که این دارو ممکن است از طریق پوست و ریه ها جذب شده و به جنین آسیب برساند، زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند نباید این دارو را حمل کنند یا در نزدیکی مصرف آن قرار بگیرند.
• در صورت فراموشی دوز مصرفی قرص ایزوترتینوئین، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر دارو نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید.

تداخلات دارویی قرص ایزوترتینوئین

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و اثرگذاری داروی ایزوترتینوئین را تغییر داده و یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. همان طور که گفته شد ایزوترتینوئین به دسته داروهای ریتنوئید تعلق دارد که با برخی از داروها تداخل دارویی ایجاد می کند. این داروها عبارتند از:

• داروهای تتراسیکلین
• داروهای خوراکی ضد بارداری حاوی پروژستین
• ویتامین آ

شرایط نگهداری قرص ایزوترتینوئین

برای نگهداری صحیح این داروی، آن را در دمای اتاق، دور از حرارت، رطوبت و خارج از دسترس کودکان قرار دهید. از نگهداری در حمام اجتناب کرده و داروی منقضی شده را مصرف نکنید.

روش های جلوگیری از چرب شدن مو

بسیاری از رفتارهای روزمره باعث چرب شدن مو می شوند که باید به آن ها دقت و بعضی از آن ها را اصلاح کنیم. این عادت ها به ۳ بخش تقسیم می شوند که عبارتند از:

• مراقبت های عمومی مو
• شستشوی درست مو
• حالت دادن درست مو

مراقبت های عمومی از موهای چرب

از دست زدن و شانه کردن بیش از حد مو پرهیز کنید

این موارد خصوصا زمانی که دست چرب است مانند زمانی که آشپزی می کنید یا بعد از غذا خوردن، اهمیت بیشتری پیدا می کند. هنگامی که آرایش چرب انجام می دهید، موهای خود را از پشت ببندید تا با صورت و دستان شما تماس پیدا نکند.به موهای خود زیاد دست نزنید و برای باز کردن گره‌ها به جای دست از شانه استفاده کنید.

به طور منظم موها را نوک گیری کنید

این امر موجب کلفت و قوی تر شدن مو شده و از آسیب دیدن آن جلوگیری می کند. اگر این کار را زود انجام ندهید در آینده مجبور به کوتاه کردن مقدار بیشتری از موها هستید زیرا دچار موخوره خواهد شد.

آموزش ترفندهای سریع برای زمان ضروری

با استفاده از شامپوی خشک یا پودر بچه می توان از چربی مو کاست. مقداری از این مواد را به ریشه مو بزنید. اما حواستان باشد که به مقدار زیاد از آن ها استفاده نکنید زیرا  از خود رد سفیدی روی مو به جای می گذارد.

سشوار را روی پیشانی خود بگیرید

پیشانی می تواند منطقه چربی باشد. بنابراین، از تماس موها با پیشانی جلوگیری کنید تا چربی پوست را به خود جذب نکند. می توان موهای خود را در پشت بست. به صورت طبیعی نیز می توان پیشانی خود را پاک کرد.

به طور مرتب موهای خود را حالت ندهید

حالت دادن مو که با حرارت و فرآیندهای شیمیایی همراه است، باعث آسیب زدن به آن می شود. حالت دهنده ها موها را مجبور به ترشح چربی می کنند. دست زدن به موها هنگام حالت دادن نیز باعث افزایش ریسک ترشح چربی می شود.

نحوه شستشوی صحیح موی چرب

از شستشوی روزانه مو اجتناب کنید

شستشوی روزانه مو باعث از دست رفتن سریع چربی مو می شود. این امر مو را تشویق به ترشح چربی بیشتر کرده و مو را چرب تر خواهد کرد. در صورت داشتن موهای چرب، پیشنهاد می شود هر ۲ الی ۳ روز یک بار مو را شستشو دهید.

استفاده از شامپوی مخصوص موهای چرب توصیه می شود

• بهترین شامپوها برای موهای چرب آن هایی هستند که چربی های اضافی مو را گرفته اما موها را خشک نمی کنند. با مقداری آزمون و خطا می توان شامپوی مناسب خود را پیدا کرد.
• از شامپوهای شفاف کننده مو (clarifying shampoo) فقط ماهی یک بار استفاده کنید. زیرا این شامپوها برای پاک کردن چربی های تولیدی مو طراحی شده‌اند. این شامپو برای مصرف روزانه مناسب نیست. زیرا باعث از بین رفتن کامل چربی مو شده و چرب تر شدن مو را به دنبال خواهد داشت.
• توصیه می شود برای شستشوی روزانه از شامپوهای ملایم که تمامی چربی مو را از بین نمی برند استفاده کنید.

از نرم کننده مو مناسب استفاده کنید

• نرم کننده را به ریشه مو نزنید. زیرا این قسمت تا چند ساعت بعد از شستشو با مرطوب کننده طبیعی (چربی مو) چرب خواهد شد. نرم‌کننده فقط برای مرطوب کردن انتهای خشک مو مناسب است.
• اگر موها به سادگی گره می خورد مقدار بسیار کمی روغن زیتون به رفع این مشکل کمک می کند. مقدار کمی از روغن زیتون را به دست خود بزنید، تا حدی که فقط براق شود. سپس آن را فقط روی موها زده و از زدن آن به ریشه مو خودداری کنید.
• در صورت داشتن موی خیلی چرب نیازی به استفاده از نرم کننده مو نیست. زیرا موها به صورت طبیعی مرطوب و چرب می شوند.

موی خود را ابتدا با آب گرم و سپس با آب سرد آبکشی کنید

• آب داغ باعث می شود چربی مو و پوست سر به طور کامل شسته شود. در نتیجه سریعا چربی زیادی ترشح شده و موها را بسیار چرب می کند.
• برای آبکشی آخر از مقدار کمی سرکه استفاده کنید. به ازای هر لیوان آب ۱ قاشق غذاخوری سرکه اضافه شود. بوی سرکه پس از خشک شدن مو از بین می رود.

  

• علاوه بر این، می توان از لیموی تازه استفاده کرد. ریشه موها را با نصف لیمو به خوبی ماساژ دهید. به صورت مرتب به مدت ۵ دقیقه قبل از استحمام این کار را انجام دهید. پس از گذشت ۲ هفته نتیجه کار را مشاهده خواهید کرد.

نحوه حالت دادن به موی چرب

به دقت مواد حالت دهنده مو را انتخاب کنید

توصیه می شود بیش از حد از این مواد استفاده نکنید. زیرا وزن مو زیاد شده و روی‌هم انباشته می شوند. استفاده از ژل مو هم توصیه نمی شود. زیرا باعث چرب نشان دادن موها می شوند.

محصولات درخشان کننده مو توصیه نمی شود

مصرف این محصولات موجب چرب نشان دادن مو در افراد دارای موهای چرب می‌شوند. بهتر است قبل از خرید نظرات کاربران دیگر را بخوانید تا بدانید برای موهای چرب چگونه هستند.

به مقدار نیاز مو را شانه کنید

از شانه کردن بیش از حد و مداوم مو خودداری کنید. زیرا این کار باعث تحریک کردن غدد چربی پوست سر و افزایش تولید چربی خواهد شد.

نکات مهم در رابطه با موی چرب

• از سفت موهای خود پرهیز کنید. شل بستن مو سبب نشان دادن کمتر چربی مو می شود.
• هنگام خواب موهای خود را ببندید تا از چرب شدن آن توسط بالشت خود داری شود.
• شانه کردن موهای خیس بهتر از شانه کردن مو با برس است.
• چنان چه از حالت دهنده مانند اتو مو استفاده می کنید حتما از مواد حفاظت کننده مو استفاده کنید.
• غذای سالم و متعادل مصرف کنید.
• از موها در برابر سرما و گرمای شدید محافظت کنید.
• از شامپو به مقدار صحیح استفاده کنید. زیرا استفاده مقدار زیاد شامپو می تواند باعث چرب شدن مو شود.
• چنان چه انتهای مو خشک و ابتدای آن چرب است ابتدا از نرم کننده مو و سپس از شامپو استفاده کنید. این کار موجب نرم شدن مو و چرب نشدن آن می شود.
• هر روز موی خود را نشورید زیرا چرب تر می شود.
• از شامپو با اسیدیته کم‌ استفاده کنید. شامپوهای قوی احتمال شوره و چرب شدن مو را بیشتر می کند.

قرص ایزوترتینوئین همان راکوتان است؟

قرص ایزوترتینوئین همان راکوتان است و برای درمان آکنه شدید مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو با کاهش چربی پوست از آکنه جلوگیری کرده و وضعیت پوست را بهبود می بخشد. این دارو شکل سنتتیک ویتامین A است و به کاهش اندازه و تعداد جوش ها کمک می کند. در واقع بهترین دارویی است که برای درمان التهاب و آکنه های شدید مورد استفاده قرار می گیرد. این قرص در دوزهای ۱۰، ۲۰ و ۴۰ میلی گرمی در دسترس است و مدت زمان درمان ۴ تا ۶ ماه طول می کشد. این دارو در کنار اثرات خوب خود عوارض جانبی مختلفی دارد که شامل خشکی پوست، تغییر سطح چربی خون و تغییر آزمایشات کبدی است.

بنابراین باید آن را تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار دهید. ریزش مو و در مفاصل از دیگر مشکلات مصرف ایزوترتینوئین است که در برخی افراد رخ می دهد. این دارو در دوران بارداری منع مصرف دارد و باعث آسیب به جنین خواهد شد. همچنین ممکن است با سایر داروها تداخلات دارویی داشته باشد به همین دلیل باید در مصرف آن دقت کرده و بدون تجویز پزشک و آزمایشات کبدی از این قرص استفاده نکنید. این دارو باعث افزایش حساسیت پوست شده و باید در طول دوره مصرف از ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید. آزمایشات دوره ای نیز طی دوره درمان برای شما درخواست خواهد شد تا از عوارض مضر این دارو بر کبد جلوگیری شود.