آشنایی با انواع ضایعات و کاربرد مجدد آنها

ضایعات (Waste) از نظر تعریف به مواد ناخواسته و غیر قابل استفاده برای انسان گفته می شود. ضایعات در واقع زباله های دور ریختنی و معیوبی هستند که دیگر قابلیت استفاده ندارند.

ضایعات انواع مختلفی دارند و طیف گسترده ای از مواد غذایی دور ریختنی و غیر قابل مصرف تا کارتن های خالی ، قوطی ها ، قطعات فلزی مختلف و سی دی و عکس های رادیولوژی را شامل می شود.

این زباله ها به دلیل قابلیت بازیافت توسط خریدار ضایعات که همه ما صدای بلندگوی آنها را در کوچه و خیابان می شنویم جمع آوری شده و برای تفکیک به کارگاه ها و کارخانه های مختلف تحویل داده می شوند تا به اشکال مختلف بازیافت شده و به چرخه تولید بازگردند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.

انواع ضایعات

ضایعات فلزی

قراضه های فلزی بخش قابل توجهی از زباله های شهری را تشکیل می دهند که فضای بسیار زیادی را اشغال کرده و قابل امحاء نیستند. این فلزات ارزش اقتصادی دارند زیرا با صرف هزینه و انرژی تولید شده اند و مورد استفاده قرار گرفته اند.

فلزاتی مانند آهن ، مس ، روی ، آلومینیوم ، استیل و چدن برخی از فلزات ارزشمندی هستند که بخش بزرگی از ضایعات شهری را تشکیل می دهند و می توان با بازیافت آنها در هزینه و انرژی که صرف تولید مجدد آنها می شود، صرف جویی کرد.

قیمت روز هر کیلو از این ضایعات تابعی از قیمت جهانی این فلزات و قیمت دلار در ایران است و بازار خرید و فروش آنها در سراسر دنیا بسیار گسترده و پر رونق است.

ضایعات غیر فلزی

زباله های غیر فلزی شامل هر چیز غیر فلزی مانند پلاستیک ، شیشه ، کاغذ و کارتن ، منسوجات ، مواد شیمیایی و ضایعات ساختمانی مانند آجر و سرامیک است. در بین این ضایعات می توان به انواع لوله های شکسته ، چوب و تخته ، چرم و حتی مواد غذایی دور ریختنی اشاره کرد که هریک براساس ارزش اقتصادی و قابلیت بازیافت قیمت متفاوتی دارد.

ضایعات الکترونیک و الکتریکی

زباله های الکترونیک و الکتریکی شامل کامپیوتر ، موبایل ، تلویزیون ، لامپ ، سیم ، کابل و باطری های قراضه ای هستند که دیگر قابل استفاده نیستند. این لوازم اسقاطی می توانند تعمیر شوند یا از طریق بازیافت قطعات به چرخه تولید باز می گردند.

اهمیت جمع آوری ضایعات

جمع آوری ضایعات از محیط های مسکونی و کارگاهی در وهله اول راهی جهت پاکسازی محیط زیست است زیرا زباله ها بطورکلی مواد دست و پاگیری هستند و باعث آلودگی محیط زیست خواهند شد.

علاوه بر تاثیرات زیست محیطی، جمع آوری این ضایعات باعث کاهش خطرات این زباله ها خواهد شد زیرا برخی از آنها حاوی فلزات سنگین و مواد شیمیایی خطرناکی مانند آزبست یا فلزاتی مثل کادمیوم و جیوه هستند که می توانند سلامت انسان و حیوانات را به خطر بیاندازند.

جمع آوری این ضایعات و جداسازی آنها از زباله هایی که با تجزیه به محیط زیست برمی گردند باعث اشغال کمتر مکان های دفن زباله شده و از طرفی با بازیافت آنها می توان در هزینه های تولید مجدد آنها صرفه جویی کرد که به اقتصاد کشور کمک خواهد کرد.

مزایای اقتصادی بازیافت ضایعات

بررسی های مختلف نشان داده است بازیافت ضایعات مختلف علاوه بر کمک به حفاظت از محیط زیست بطور میانگین باعث صرفه جویی ۷۰ درصدی در مصرف انرژی؛ صرفه جویی ۹۰ درصدی در استفاده از مواد خام؛ ۸۶ درصد آلودگی کمتر هوا؛ ۴۰ درصد صرفه‌ جویی در مصرف منابع آبی؛ ۷۶ درصد کاهش آلودگی منابع آب و ۹۷ درصد صرفه‌ جویی در استفاده از منابع خواهد شد.

به عنوان مثال هر تن فولادی که از آهن قراضه بازیافت می شود بطور متوسط  ۱۱۱۵ کیلوگرم در مصرف آهن، ۶۲۵ کیلوگرم در مصرف زغال سنگ و ۵۳ کیلوگرم در مصرف سنگ آهک صرفه جویی خواهد کرد که در مقادیر بالا قابل توجهی هستند.

کاربرد ضایعات بازیافت شده

ضایعات بازیافتی را می توان بطور گسترده ای مورد استفاده قرار داد به عنوان مثال قراضه های آهن و آلومینیوم را برای جاده سازی ، پل سازی ، تولید خودرو و هواپیما و بطورکلی در صنعت حمل و نقل مورد استفاده قرار می گیرند.

آنها را می توان به ابزارهای خانگی ، صندلی ، میزها، نیمکت و لامپ تبدیل کرد و مجددا مورد استفاده قرار داد یا اینکه قراضه های فلزی را مجسمه های فلزی یا دکوریهای مختلف برای زیباسازی فضای خانه تبدیل کرد.