خواص و فواید میوه سالاک چیست؟ روش مصرف آن چگونه است؟

میوه سالاک یا میوه مار، با نام علمی Salacca edulis Reinw از میوه های استوایی است که به خانواده ی Arecaceae تعلق دارد. این میوه حاوی انواع ویتامین ها، فیبر، کربوهیدرات، پروتئین و املاح معدنی است.

از این رو، بسیار مغذی بوده و کاربرد فراوانی در پزشکی و صنایع داروسازی دارد. از این میوه برای تقویت سیستم ایمنی بدن، قلب، گوارش، کنترل دیابت، کاهش وزن و … استفاده می شود.

طعم میوه رسیده مانند عسل شیرین است. البته در حالت نارس طعمی ترش دارد. بررسی ها نشان می دهد این میوه در بالی، لومبوک، تیمور، مالزی، اندونزی، تایلند، مالوکو و سولاوسی رشد می کند. در دیگر مناطق نیز به عنوان یک محصول تهیه غذا، کشت می شود.

در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به معرفی و بررسی میوه سالاک، خواص درمانی، طریقه مصرف و عوارض احتمالی آن می پردازیم.

مشخصات ظاهری میوه سالاک

درخت سالاک (Salacca zalacca) گونه ای از درخت خرما و بومی مالزی و اندونزی و مناطق استوایی است. میوه ی آن شکل و اندازه ای شبیه به یک انجیر بزرگ و رسیده دارد. پوست قهوه ای رنگ آن سفت، خشک، نازک و فلس مانند است. به دلیل شباهتی که فلس های این میوه به پوست مار دارد مردم محلی آن را میوه مار یا میوه پوست مار می نامند.

این میوه پنج تا هفت ماه پس از گرده افشانی شکوفه های درخت دیده می شود. درخت سالاک این میوه ها را در تمام طول سال تولید می کند. در اندونزی معمولا در ماه های مه و دسامبر بیشتر دیده می شوند. سن میوه ها ۵ تا ۷ ماه است. توصیه می شود قبل از رسیدن کامل میوه ها برداشت شوند.

برای پوست کردن این میوه باید نوک آن را فشار داده و پوست آن را تکه تکه جدا کرد. گوشت میوه به رنگ کرم با دانه های بزرگ سیاه است. بافت آن شبیه سیب ترد و کمی آبدار است. طعم این میوه در داخل مانند آناناس و شیرین تر از عسل است. گوشت آن کمی خاصیت اسیدی دارد .

معرفی انواع میوه سالاک

در اندونزی بیش از سی نوع از این میوه کشت می شود که اکثر آن ها مزه ای گس و شیرین دارند. از مشهورترین آن ها می توان به Salak Pondoh ازاستان یوگیا کارتا (Yogyakarta) در جزیره جاوا و Salak Bali از جزیره بالی اشاره کرد.

هر دو نوع به دلیل عطر و طعم فوق العاده ای که دارند در بین مردم محلی و توریست ها بسیار محبوب هستند. اداره کشاورزی دولتی صباح مالزی نیز چهار نوع مختلف از این میوه یعنی  SS1، SS2،  SS3 و  SS4را ثبت کرده است.

دیگر نام های گیاه سالاک

این گیاه در کشورهای انگلیسی زبان با نام میوه مار، در تایلند با نام های سالا و راکوم، در مالزی و اندونزی با نام سالک شناخته می شود.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی میوه سالاک

از مهم ترین ترکیبات شیمیایی این میوه می توان به ترکیبات آنتی اکسیدان، بتاکاروتن، ویتامین C ، پروتئین، کربوهیدرات، فیبر، پکتین، تیامین، پلی فنول، اسید های آلی و مواد معدنی نظیر کلسیم، فسفر، پتاسیم و آهن اشاره کرد.

قیمت خرید و فروش میوه سالاک

از آن جایی که این میوه در مناطق استوایی و گرمسیری رشد می کند از میوه های وارداتی محسوب می شود. به همین دلیل، از قیمت خرید و فروش بالایی برخوردار است.

شرکت های مختلفی اقدام به واردات و عرضه ی این میوه در بازار های داخلی می کنند. اغلب در بسته بندی های سه تا چهار عددی به فروش می رسد. قیمت خرید و فروش این میوه متناسب با قیمت ارز تعیین می شود.

نحوه انتخاب و نگهداری میوه سالاک

برای این که بتوان از این میوه حداکثر استفاده را نمود مهم است که بهترین و مرغوب ترین میوه انتخاب و خریداری شود. در ادامه این مقاله به روش انتخاب و نگهداری این میوه می پرازیم.

• میوه رسیده دارای رایحه ای دلپذیر و غنی است.
• پوست میوه رسیده میوه سالاک سایه ای تیره دارد. پوست بنفش یا صورتی نشان می دهد میوه نارس است.
• میوه های کوچک تر طعم شیرین تری دارند.
• این میوه باید به صورت میوه های سخت باشد. در صورت فشار به میوه و مشخص شدن نرمی آن می توان پی برد که بیش از حد رسیده و فاسد شده است.
• میوه بالتیک سالاک ترش، بی مزه و تلخ است.
• رعایت بهداشت و شستن میوه ها قبل از خوردن غذا اهمیت بسیار زیای دارد. اگر این میوه به کشور دیگری منتقل شود، می توان آن را با مواد شیمیایی تازه نگه داشت. در این صورت اگر به خوبی شسته نشده و مصرف شود می تواند مسمومیت ایجاد کند.
• اغلب میوه ها را می توان بیش از ۵ روز در یخچال نگهداری کرد. میوه تازه سالاک خیلی زود خراب می شود. بنابراین باید هر چه سریع تر خورده و یا پخته شود.

روش تمیز کردن میوه سالاک

با وجود این که پوست این میوه سخت و خاردار به نظر می رسد اما، از نظر تراکم نازک است. در یک میوه رسیده به راحتی برگ می روید. پوست آن نیز مانند پوسته ای از تخم مرغ های آب پز کنده می شود.

اگر اولین بار است که این میوه را تهیه می کنید، بهتر است همه کارها با دقت انجام داده شود تا روی خار های پوست خراشیده نشود. توصیه می شود تمیز کردن میوه به صورت زیر انجام شود.

• یک چاقو و یک حوله پارچه ای ضخیم تهیه کنید.
• میوه را با حوله نگه داشته و نوک تیز قسمت بالا را با دقت برش دهید.
• در محل بریده شده، پوست را با چاقو حلقه کرده و برش های طولی بین بخش های میوه ایجاد کنید.
• پوست را با چاقو یا ناخن گیرفته و آن را با احتیاط بردارید.
• میوه پوست کنده را به قطعات مشخص تقسیم کرده و دانه ها را خارج کنید.

نحوه خوردن میوه سالاک

این میوه را می توان به صورت خام، سالاد، غذاهای مختلف، میوه های خورشتی، ژله، مربا، کنسرو، اسموتی، میوه های نارس ترشی و … مصرف کرد.

در اندونزی از این میوه ها آب نبات تهیه می شود. میوه های نارس برای تهیه سالاد تند کاربرد دارند. از مخلوط آب میوه سالاک با آب هویج، در منوی رژیم غذایی استفاده می شود.

در کشور اندونزی، میوه سالاک را در شکر می جوشانند. میوه های نارس را نیز به مدت ۱ هفته در ماریناد نمک، شکر و آب جوش نگهداری می کنند. در تایلند برای تهیه ی سس ها، کراکرها و غذاهای مختلف از این میوه ها استفاده می شود.

خواص درمانی میوه سالاک

این میوه به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان، مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی از خواص درمانی فراوانی برخوردار است. در این قسمت به مهم ترین آن ها می پردازیم.

سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند

این میوه به دلیل داشتن مواد مغذی به بهبود کلی سلامت بدن کمک می کند. این مواد مغذی شامل انواع ویتامین ها و مواد معدنی حیاتی، برای حفظ عملکرد بدن است.

آنتی اکسیدان ها به سلول ها و بافت های بدن در مبارزه با عوامل بیماری زا کمک می کنند. از این رو، از ایجاد سلول های سرطان زا نیز جلوگیری می کنند. مصرف منظم بخشی از این میوه در رژیم غذایی خطر ابتلا به بیماری هموروئید را کاهش می دهد.

به درمان نزدیک بینی کمک می کند

این میوه به عنوان دارو بسیار مفید چشم شناخته می شود. طبق تحقیقات متخصصین سلامت، میوه سالاک حاوی بتا کاروتن است. بتاکاروتن برای چشم ها مناسب است.

برای افرادی که مایل هستند چشم های سالم و متعادل دشته باشند یک راه خوردن مداوم آب هویج است. میوه سالاک گزینه دیگری است که برای این منظور وجود دارد.

مصرف این میوه در رژیم غذایی منظم، یکی از بهترین روش های دریافت مقدار مورد نیاز بتا کاروتن است. علاوه بر این، به درمان نزدیک بینی چشم نیز کمک می کند.

در تقویت سیستم گوارش نقش دارد

این میوه یکی از مواد مغذی شامل کلسیم، تانن، ساپونین، فلاونوئید و بتا کاروتن است. وجود این ترکیبات مفید موجب می شود دارای مزایای بسیاری برای سلامتی سیستم گوارش انسان باشد. تانین به عنوان ضد اسهال شناخته می شود. علاوه بر این، برای درمان بیماری های معده نیز بسیار مفید است.

برای تقویت حافظه مفید است

به علت ارزش غذایی بالای آن، به عنوان میوه حافظه شناخته می شود. مقدار بالا پتاسیم و پکتین موجود در آن موجب می شود تا توابع شناختی بدن را بهبود بخشیده و حافظه را افزایش دهد.

میوه سالاک دیابت را کنترل می کند

اگر با پوست این میوه چای تهیه شود، در بازسازی سلول های پانکراس مفید است. این امر به کنترل دیابت کمک می کند. علوه بر این، حاوی پتروستیلبن است که یک عامل کاهش دهنده قند خون محسوب می شود. بنابراین، استفاده مکرر از این میوه در رژیم غذایی برای کاهش سطح قند خون بسیار مفید است.

سلامت قلب را تضمین می کند

این میوه منبعی غنی از پتاسیم است که برای سلامت قلب مفید است. علاوه بر این، مقدار بالای آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی، عملکرد سیستم قلبی عروقی را به درستی حفظ کرده و به تنظیم آب بدن کمک می کند.

تهوع دوران بارداری را کاهش می دهد

تهوع صبحگاهی یکی از مشکلات شایع دروان بارداری است. مصرف این میوه به زنان باردار کمک می کند تا این مشکل را به مقدار کمتری احساس کنند.

میوه سالاک برای کاهش وزن مفید است

با توجه به مقادیر بالای فیبر و آنتی اکسیدان در این میوه، برای رژیم های غذایی بسیار مناسب است. از آن جایی که این میوه حاوی کلسیم و کربوهیدرات است، هنگام رژیم غذایی، انرژی و استامین های لازم بدن را تامین می کند. چای آن معجون فوق العاده ای برای کمک به کاهش وزن است.

عوارض جانبی مصرف میوه سالاک

تاکنون عوارض جدی از مصرف این میوه گزارش نشده است. با این حال توصیه می شود با مشورت افراد متخصص در زمینه ی تغذیه مورد استفده قرار گیرند. مصرف این میوه برای عدم تحمل فردی توصیه نمی شود.

اگر برای اولین بار این میوه را امتحان می کنید، نمی توانید زیاد بخورید. بهتر است سعی کنید و صبر کنید. اگر بدن به طور طبیعی واکنش نشان داد، می توان به خوردن این میوه ادامه داد. در هر صورت بهتر است از پرخوری این میه اجتناب شود.

نکته

میوه های نارس نباید با شیر شسته شوند. به طور کلی نباید میوه های نارس را در رژیم غذایی قرار داد. آن ها حاوی مقدار زیادی تانن هستند که در بدن به فیبر متصل شده، به یک توده متراکم تبدیل و در معده حفظ می شود. در این حالت ، اگر فرد دارای تحرک گوارشی ضعیف و اسیدیته کمی باشد، سبب بروز یبوست و انسداد روده می شود.