آیا فواید و خواص صمغ گوار را می دانید؟
خواص صمغ گوار بسیار گسترده است و از آن در صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، آرایشی و دارویی، معدن، نفت، حفاری و نساجی، مواد منفجره، قنادی کاربرد دارد. از خواص صمغ گوار در جهت ثبیت، امولسیون و غلیظ شدن بافت برخی از موادغذایی و فراورده های صنعتی استفاده می کنند.مقدار کم صمغ گوار می تواند مقدار زیادی از آب را به خود جذب کند.این ماده حتی در آب سرد نیز به سرعت ویسکوزیته را افزایش می دهد. ظرفیت نگهداری آب در صمغ گوار بالا است، این ماده بعد از جذب آب، حجمش در اندازه ۱۰ تا ۲۰ برابر متورم شود. گوارگام در آب به صورت ژله ای در می آید. صمغ گوار که نوعی گالاکتومنان است که به وسیله دانه های گیاهی دیگر در اثر آسیاب دانه تولید می شود.
صمغ گوار ارزش تغذیه ای بالایی ندارد ، پس منبع غذایی کاملی محسوب نمی شود. ولی دارای فیبر بالا و کالری کمی است که بعد از غذا خوردن می تواند به هضم غذا کمک کند. در ادامه این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک با ما همراه باشید تا اطلاعات درباره خواص، مضرات و کاربرد و قیمت و خرید صمغ گوار در اختیار شما دوستان قرار دهیم.
آشنایی با گیاه گوار
گیاه گوار بوته ای علفی یکساله است. ارتفاع آن تا ۳ متر است. گل های گیاه گوار به رنگ سفید یا رز دارد. گوار برگ های سه شاخه ای به طول تا ۱۰ سانتی متر دارد. غلاف آن به طول ۱۲ سانتی متر و حاوی ۵ تا ۱۲ دانه سخت هستند. غلاف های جوان شیرین آن به عنوان خوراکی در شمال غرب و جنوب هند مصرف می شود.
صمغ گوار چیست؟
صمغ گوار یک هیدروکلوئید است و خاصیت ثبیت، امولسیون و غلیظ دهنده دارد. به همین خاطر برای تهیه خمیرهای غلیظ استفاده می شود. از آن برای نگه داشتن آب در یک سس یا امولسیون استفاده می کنند. از این صمغ برای غلیظ کردن مایعات سرد و گرم و تثبیت امولسیون استفاده می شود.
صمغ گوار نوعی فیبر غذایی است که از لوبیای خوشه‌ای (گیاه گوار) در هند به‌دست می‌آید که در در صنعت مواد غذایی، دارویی و آرایشی مصارف زیادی دارد. صمغِ گوار با نام‌های گوارگام guar gum یا گواران guaran شناخته می‌شود. صمغ گوار نوعی پلی ساکارید که در ساختار آن دو نوع قند به نام‌های مانوز و گالاکتوز تشکیل شده است.از صمغ گوار یه عنوان تغلیظ کننده در بسیاری از مواد غذایی فراوری شده مخصوصاً در تولید فراورده‌های لبنی بیشترین استفاده را دارد.
خاستگاه گیاه گوار
محل رویش گیاه گوار در مناطق پاکستان و هند است.
صمغ گوار در کدام یک از مواد غذایی و جو دارد.
صمغ گوار در صنایع غذایی کاربرد زیادی دارد. از جمله مواد غذایی که دارای صمغ گوار است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بستنی
- ماست
- سس سالاد
- شیرینی‌های فاقد گلوتن
- سس‌ها
- کفیر (نوعی نوشیدنی تخمیری حاصل از شیر و دانه‌های کفیر است)
- غلات صبحانه
- آب سبزیجات
- پودینگ
- سوپ
- پنیر
خواص صمغ گوار
خواص صمغ گوار برای پوست و مو
هیدروکسی پروپیل ستریمونیوم کلراید که همان ترکیب گوار است. گوار یک پودر سفید رنگ مایل به ز رد است. این ماده یک سورفکتانت کاتیونی است. گوار یک لایه محافظتی روی پوست و مو ایجاد می‌کند و سورفکتانت‌های آنیونی به‌جای مانده از شامپو را خنثی می‌کند و از پوست و مو مراقبت می‌کند. گوار به شامپو و سایر محصولات آرایشی غلظت می‌دهد و با مواد فعال کننده سطحی سازگار است. این ترکیب خاصیت نرم کننده پوست و مو دارد. از خواص صمغ گوار برای ژل‌های موی سر، اسپری‌های ضد عرق، ژل‌های موی سر، کرم‌های ضد آفتاب استفاده می کنند.
خواص صمغ گوار در بهبود هضم غذا
فیبر نقش موثری در سلامت دستگاه گوارش و هضم دارد. صمغ گوار سرشار فیبر است. این ماده یه حرکات روده کمک کرده و یبوست را درمان می‌کند. صمغ گوار با افزایش رشد باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر، مانند یک پروبیوتیک عمل می‌کند و سندرم روده تحریک پذیر را بهبود می‌بخشد. مصرف صمغ گوار هم چنین درمانگر نفخ معده است.
خواص صمغ گواربرای کاهش قند خون
مطالعات نشان داده صمغ گوار به‌دلیل فیبر موجود در آن ، قند خون را کاهش می دهد. افراد مبتلا به دیابت زیر نظر پزشک می توانند از آن استفاده ککند.
خواص صمغ گوار برای کاهش کلسترول
فیبر محلول موجود در صمغ گوار باعث کاهش کلسترول می‌شود. این فرایند به این شکل اتفاق می‌افتد که فیبر صمغ گوار به اسیدهای صفراوی بدن متصل می‌شود. با افزایش دفع این اسیدها، مقدار آنها نیز در خون کمتر می‌شود. از این رو کبد مجبور است برای ساخت اسیدهای صفراوی از کلسترول بیشتری استفاده کند و در نهایت سطح کلسترول خون کاهش پیدا می‌کند.
خواص صمغ برای کاهش اشتها
صمغ گوار دارای فیبر است. فیبر ماده‌ای است که با عث کاهش اشتها می‌شود. با مصرف گیاه گوار فرد تا مدت طولانی احساس سیری می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که مقدار ۱۴ گرم فیبر در روز می‌تواند حدود ۱۰ درصد کالری می‌سوزاند.
مصرف صمغ گوار برای لاغری
صمغ گوار همانند داروهای گیاهی دیگر اگر به مقدار مناسب مصرف شود، بی خطر خواهد بود ولیکن اگر در در مقادیر زیاد مصرف شود ممکن است اثرات منفی روی سلامتی داشته باشد.
در دهه ۹۰ میلادی داروی لاغری به نام کال بان ۳۰۰۰ وارد بازار شد. این دارو از مقدار زیادی صمغ گوار تشکیل شده بود. مصرف کننده این دارو بعد از مدتی دچار انسداد مری و روده کوچک می‌شود و در برخی موارد منجر به مرگ می‌شود. وجود این عوارض خطرناک در نهایت باعث شد که FDA مصرف گوارگام در محصولات کاهش وزن را ممنوع کند.
سازمان غذا و دارو حداکثر مقدار مجاز صمغ گوار مورد استفاده در محصولات مختلف غذایی را بین ۰.۳۵ درصد در شیرینی جات تا ۲ درصد در آب سبزیجات فراوری شده اعلام کرده است. بر اساس تحقیقات صمغ گوار تا حداکثر ۱۵ گرم نیز عوارض جانبی خاصی ندارد.
مضرات صمغ گوار
- با توجه به اینکه هنوز تحقیقات کافی در مورد اثرات گوارگام برروی بارداری و نوزادان انجام نشده است . بنابراین بهتر است زنان باردار یا نوزادان و کودکان خردسال از مصرف ان خودداری کنند.
- از عوارضی که صمغ گوار ایجاد می کند مشکلات روده ای مانند اسهال، مدفوع شل و گازگرفتگی است.
- یکی از خواص صمغ گوار این است که می تواند سطح قند خون را کاهش دهد، بنابراین افراد دیابتی در مصرف آن باید صرفه جویی کنند.
- صمغ گوار می تواند فشار خون شما را کاهش دهد. مصرف این ماده برای افرادی که فشار خون پایین دارد ضرر دارد.
چه کسانی از صمغ گوار استفاده نکنند؟
اگرچه مصرف معمولی صمغ گوار برای اکثر افراد بی خطر است اما بعضی افراد باید مصرف آن را محدود کنند.مصرف این ماده افزودنی در برخی موارد نادر باعث بروز واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد می‌شود، در برخی نیز به ناراحتی‌های گوارشی همچون گاز و نفخ منجر می‌شود.در صورتی که بعد از مصرف صمغ گوار با علائم آلرژیک مواجه شدید مصرف این ماده را محدود کنید.
خرید صمغ گوار
صمغ گوار از افزودنی‌های خوراکی پر مصرف در صنعت است. بنابراین اگر در حوزه مواد غذایی فعالیت می‌کنید، کیفیت این ماده بسیار اهمیت پیدا می‌کند. بنابرای هنگام خرید باید از مراکز فروش معتبر و مطمئن خرید کنید تا از کیفیت آن مطمئن باشید و در این زمینه دچار مشکل نشوید.
هم چنین بخوانید:
نقش گوارگام در غذای ماهی ها و اهمیت آن در پرورش ماهی
گوارگام در محصولات غذایی منجمد چه نقشی دارد؟
تاثیر گوارگام در کاهش وزن چیست؟
