برنجاسف گیاهی دارویی با خواص درمانی فوق العاده

برنجاسف با نام علمی Achillea wilhelmsii C.Koch از گیاهان دارویی پرکاربرد است که طبعی گرم و خشک دارد. این گیاه به دلیل داشتن خاصیت ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد عفونی کنندگی کاربرد فراوانی در طب سنتی دارد. از این گیاه برای درمان مشکلات قلب، کبد، معده، سیستم عصبی، تنظیم قاعدگی، اگزما، تشنج، نفخ معده، انگل و … استفاده می شود. این گیاه معطر، طعمی تلخ داشته و به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی شناخته می شود. گیاه برنجاسف را می توان به صورت دمنوش، جوشانده، قرص و پماد مورد استفاده قرار داد. این گیاه در صنایع دارویی و صنایع آرایشی و بهداشتی بسیار پرکاربرد است.

گیاه برنجاسف در طب سوزنی، به خصوص در فتیله گذاری کاربرد فراوانی دارد. در این روش گیاه را در مواضع خاص طب سوزنی روی بدن سوزانده و از گرمای حاصل برای تحریک جریان گردش خون استفاده می شود. به این ترتیب، از حساسیت جلوگیری کرده و برای درمان بیماری و یا بی حس کردن موضع مفید است. برای برخورداری از خواص درمانی گیاه برنجاسف، برگ ها و سرشاخه های گل دار آن مورد استفاده قرار می گیرند. توصیه می شود فراورده های این گیاه در محیطی خشک و خنک نگهداری شوند.

تاکنون در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به خواص دارویی گیاهانی مانند گل ساعتی، عروسک پشت پرده، سیم اوتی، تاتوره، انیسون شیرین، برگ سنا، گارسینیا کامبوجیا، جاشیر، گل ماهور، مورد، درمنه، گالگا، جو دوسر، اروانه، بادرشیبو، آویشن شیرازی، برگ بو و … پرداخته شده است. در این مقاله به معرفی و بررسی گیاه برنجاسف، فواید و خواص دارویی، کاربرد و عوارض احتمالی آن می پردازیم.

گیاه برنجاسف به چه نام هایی معروف است؟

این گیاه در مناطق مختلف به نام های برنجاسب، سربرنجاسف، سربرنجاس، بومادران، بوی مادران، بوماران، بورمادرن، بی مادران، الف ورقه ، علف هزار برگ، هزار برگ، بابونه گاوی، بعیثران، ارمواز، ارطماسیا، اخیلیا، قیصوم، تراسک، تاج الملوک، حزن بل، حبق الراعی، زهره القندیل، ژابیثر و ژابینر شناخته می شود. گیاه برنجاسف در زبان یونانی به دم شیر معروف است.

پراکندگی جغرافیایی گیاه برنجاسف چگونه است؟

این گیاه که بومی مناطق معتدل آسیا، اروپا، آمریکا و شمال آفریقا است در مناطق معتدل، در باغ ها و حاشیه مزارع به صورت خودرو روییده و از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده است.

در ایران این گیاه را می توان در دامنه های البرز در پلور، اطراف دماوند، قسمت های شمالی اوشان، اشتران کوه آذربایجان و اطراف تبریز مشاهده کرد.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی گیاه برنجاسف کدام است؟

از مهم ترین ترکیبات شیمیایی این گیاه می توان به کامفر، مواد چرب، سیترال، سیترولن، آزولن، کامازولین، آکالیپتل، بورنئول، لینالول، ژرانیون، گلوکوآلکالوئین، لاکتون، اکیلئین، سینئول، کانازلین، بنزلین، آلامین، تانن، ترپینال، آبیژنین، هینزیتل، نیاسین، سینول، آزولن، آزلن، اسید سیانیدریک، اکسیلئین اسید و سالسیلیک اسید اشاره کرد.

مشخصات ظاهری گیاه برنجاسف چیست؟

گیاه برنجاسف که به تیره کاسنی و خانواده Achillea تعلق دارد، گیاهی است چند ساله که به صورت خودرو در باغ ها، مزارع، مراتع و چراگاه های هموار با سایر علف ها و حتی قبل از آنها می روید. ارتفاع ساقه های باریک گیاه بیست تا هشتاد سانتی متر بوده و به رنگ زرد دیده می شود.

برگ های برنجاسف کوچک، بدون دمبرگ، دارای تقسیمات بسیار ریز و باریک همراه با تقسیمات ثانویه است. سطح این برگ ها پوشیده از کرک است.
گل های گیاه در اندازه بسیار کوچک و به رنگ سفید تا سفید مایل به کبود یا مایل به صورتی دیده می شوند. این گل ها در فصل تابستان و به شکل گروهی در انتهای ساقه های گل دهنده می رویند. میوه گیاه نیز به صورت فندقه است.

خواص درمانی گیاه برنجاسف کدام است؟

در بهبود عملکرد قلب نقش دارد

این گیاه به علت داشتن ترکیباتی مانند تانن و مواد تلخ عطری، روی اعصاب و قلب اثر گذاشته و مشکلاتی مانند خستگی عمومی، ضعف قلب، ورم ماهیچه های دل، بیماری های عصبی مانند ضعف اعصاب، هیستری، صرع و قلنج های تشنج آور را درمان می کند.

شیره تازه حاصل از این گیاه در درمان آنژین، احساس گرفتگی ناگهانی و خواب رفتگی موثر است. بهتر است ۲ گرم از گیاه را به ۱۵۰ سی‎سی آب جوش اضافه کرده و به صورت دمنوش روزی ۳ فنجان و به مدت یک هفته استفاده شود.

ترشحات زنانگی را برطرف می کند

این گیاه به عنوان یک داروی قابض قوی شناخته می شود. از این رو، مصرف آن در رفع ترشحات زنانگی، بند آوردن خون و رفع اخلاط خونی، بواسیر های خونی و اسهال ساده بسیار تاثیرگذار است.

خاصیت تسکین دهندگی دارد

ماساژ دادن محل درد با روغن برنجاسف و یا گذاشتن سوخته آن روی محل زخم ، موجب تسکین درد می شود. برای تسکین درد مفاصل بهتر است روغن این گیاه به مفاصل مالیده شود.

در کاهش ریزش مو موثر است

برای جلوگیری از ریزش مو توصیه می شود ۲۰ گرم از گیاه را در ۵۰۰ سی‎سی آب جوشانده و با آب آن سر را ماساژ دهید. در گذشته، پماد برنجاسف که از برگ های تازه گیاه به دست می آید را با روغن ترمس مخلوط کرده و روی محل کچلی یا روی صورت مردان جوان برای رویش مو قرار می دادند.

در رفع مشکلات کلیه نقش دارد

مصرف این گیاه سبب افزایش مقدار ادرار می شود. برای درمان سنگ کلیه و مثانه توصیه می شود ۲۰ گرم از گیاه را در یک لیتر آب جوش به مدت نیم ساعت اضافه کرده تا دم بکشد.

برای رفع این مشکلات توصیه می شود هر ۵ ساعت، یک لیوان از این دمنوش میل کرد. در روشی دیگر ۵ گرم از گیاه را در ۲۰۰ سی‎سی آب جوش دم کرده و به مدت ۳ روز مصرف کنید.

به افزایش وزن کمک می کند

مصرف این گیاه در رفع خستگی، ضعف عمومی و لاغری موثر است. برای افزایش وزن بهتر است ۲ گرم از گیاه برنجاسف را در ۱۵۰ سی‎سی آب جوش به مدت نیم ساعت دم کرده و پس از غذا به مقدار یک فنجان میل کرد.

مشکلات قاعدگی را برطرف می کند

یکی از مشکلات دوره قاعدگی افزایش بیش از حد خونریزی در این مدت است. برای جلوگیری از خونریزی زیاد عادت ماهانه و خونریزی‎های بین عادت توصیه می شود پس از پاک شدن به مدت ۲ هفته، از دمنوش گیاه برنجاسف استفاده کرد.

در کاهش تب موثر است

همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد این گیاه از خاصیت ضد میکروبی، ضد عفونی کنندگی و ضد التهابی برخوردار است. از این رو، برای ضدعفونی کردن و کاهش تب ناشی از بیماری های سرخک (مخملک)، آبله مرغان، سرخچه توصیه می شود از دمنوش برنجاسف استفاده شود.

نکته

برای کاهش تب کودکان توصیه می شود یک گرم از گیاه را به مدت ۲۰ دقیقه در ۱۰۰ سی‎سی ‎آب جوش دم کرده و آهسته میل کرد.

توجه

بخور این گیاه در درمان تب یونجه بسیار موثر است. برای این منظور، باید یک قاشق غذاخوری از گل تازه گیاه را در آب جوش ریخته تا با آب بجوشد. پس از آن بخار محلول را به مدت حداقل ۲ تا ۳ دقیقه استشمام کنید.

داروی ضد انگل قوی است

برای دفع انگل و کرم کدو بهتر است ۱ تا ۲ گرم از گیاه را در ۱۰۰ سی‎سی آب جوشانده، سپس با یک قاشق غذا خوری عسل مخلوط کنید. پس از نیم ساعت جوشانده برنجاسف را میل کنید. بهتر است این روش را به مدت ۳ تا ۴ هفته ادامه دهید.

مشکلات پوستی را برطرف می کند

 

مصرف این گیاه و فراورده های آن با تنظیم جریان خون در شفافیت پوست نقش دارد. وجود ترکیب سیلیکا موجود در این گیاه به ترمیم بافت پوست کمک فراوانی می کند.

برای بسته شدن منافذ باز پوست بهتر ست ۱۰ گرم از این گیاه را در ۲۰۰ سی‎سی آب جوشانده و به صورت بخور مورد استفاده قرار دهید. علاوه بر این، می توان پارچه تمیز را داخل آب ولرم برنجاسف خیس نموده و هفته‎ای ۲ بار روی صورت قرار داد.

در رفع درد معده نقش دارد

این گیاه از خاصیت ضد التهابی قوی برخوردار است. از این رو، به افرادی که ورم معده یا درد معده دارند توصیه می شود نیم ساعت پس از صرف غذا، دمنوش برنجاسف را استفاده کنید.

در بند آوردن خونریزی موثر است

ترکیبات موجود در این گیاه به انعقاد خون و بند آوردن خونریزی کمک می کند. هنگام خون دماغ شدن توصیه می شود برگ تازه گیاه را داخل سوراخ بینی قرار دهید. این کار خونریزی بینی را به سرعت متوقف می کند.

دیگر خواص درمانی گیاه برنجاسف

• مصرف دمنوش این گیاه در تسکین اعصاب مؤثر است.
• جوشانده برنجاسف در تقویت کبد نقش دارد.
• تانین موجود در این گیاه که به انقباض بافت ها و عضلات کمک می کند، در تقویت لثه ها و دندان ها موثر است.
• مصرف آن به افزایش فشار خون کمک می کند.
• در درمان تنگی نفس موثر است.
• التهاب ناشی از نیش حشرات را برطرف می کند.

نحوه مصرف گیاه برنجاسف چگونه است؟

این گیاه را می توان به صورت دمنوش، جوشانده، عصاره، پماد و قرص مورد استفاده قرار داد. در این قسمت به چگونگی تهیه دمنوش، روغن و پماد و نحوه مصرف آن می پردازیم.

طرز تهیه دمنوش برنجاسف چگونه است؟

 

برای تهیه این دمنوش ۱۰ تا ۲۰ گرم از سرشاخه های گلدار یا برگ گیاه را به نیم لیتر آب جوش اضافه کرده و اجازه می دهیم به خوبی دم بکشد. از آنجایی که این دمنوش به سرعت فاسد و تیره رنگ می شود بهتر است به مقدار کم تهیه شود. مصرف یک تا سه فنجان از این دمنوش در روز توصیه می شود.

طرز تهیه روغن برنجاسف چگونه است؟

برای تهیه این روغن، ۵۰ گرم از گیاه را در ۲۵۰ گرم روغن زیتون خیسانده سپس داخل یک ظرف شیشه ای ریخته و درب شیشه را محکم ببندید. شیشه را به مدت ۴ ساعت در آب جوش قرار می دهیم. سپس آن را روی حرارت ملایم قرار می دهیم تا آب بجوشد. پس از آن محتویات درون ظرف را از صافی عبور دهید. روغن حاصل همان روغن برنجاسف است.

طرز تهیه پماد برنجاسف چگونه است؟

برای تهیه این نوع پماد مقدار ۲۰ گرم اسانس گیاه برنجاسف را به ۴۵ گرم پماد کامفره که نوعی پماد برای مالیدن روی محل دردناک روماتیسم است می توان پماد برنجاسف را تهیه کرد.

قرص برنجاسف چه خصوصیاتی دارد؟

از قرص برنجاسف برای درمان انگل معده و روده به خصوص کرم کدو استفاده می شود.

طریقه مصرف قرص برنجاسف چگونه است؟

برای مصرف این قرص توصیه می شود هر ۶ ساعت یک بار، ۲ عدد قرص با کمی شربت عسل میل شود. در مواردی که شدت بیماری زیاد است، می توان مقدار مصرف قرص را در هر ۶ ساعت تا ۳ عدد افزایش داد. بهتر است این قرص در جای خشک و خنک نگهداری شود.

خواص برنجاسف برای چاقی

برنجاسف یک گیاه دارویی بسیار مفید و شناخته شده است که برای درمان بیماری های مختلف و بهبود سلامتی مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه معمولا به صورت دمنوش مورد استفاده قرار می گیرد و می توانید آن را به راحتی از عطاری ها تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید.

توجه داشته باشید که برای درمان بیماری ها و مشکلات مختلف باید ابتدا دستور استفاده از این گیاه دارویی را بدانید. بنابراین بهترین کار این است که با یک کارشناس طب سنتی مشورت نمایید تا بهترین روش مصرف را به شما شرح دهد. یکی ار کاربردهای برنجاسف افزایش وزن و چاقی است. اگر به هر دلیلی از کمبود وزن رنج می برید یکی از گیاهان دارویی مفید برای شما جهت رسیدن به وزن دلخواه برنجاسف است.

برای چاقی ۲ گرم از گیاه برنجاسف را در ۱۵۰ سی ‎سی آب جوش به مدت نیم ساعت دم کرده و یک فنجان از آن را پس از غذا میل نمایید. این دمنوش با افزایش اشتها و کمک به هضم و جذب مواد مصرفی کمک می کند شما به وزن دلخواه خود  برسید. توجه داشته باشید که بیش از مقدار توصیه شده از این گیاه دارویی استفاده نکنید زیرا ممکن است مضراتی برای سلامتی داشته باشد.

در حال حاضر این گیاه دارویی به صورت قرص نیز در دسترس است بنابراین می توانید از قرص نیز برای بهره مندی از خواص این گیاه دارویی و افزایش وزن استفاده کنید. فقط قبل از مصرف بروشور دارو را به دقت بخوانید و طبق دستورالعمل پیش بروید تا بهترین نتایج را کسب نمایید.

عوارض جانبی مصرف قرص برنجاسف کدام است؟

• مصرف آن در دوره قاعدگی مقدار خونریزی را افزايش داده و سبب بروز سر درد با حالت تهوع می شود.
• زنان باردار و شیرده از مصرف آن پرهیز کنند.
• درصورت مصرف بيش از ۲ ماه، هر روز ۱ قاشق چای خوری پودر انيسون و كاسنی همراه با دارو ميل شود.
• همزمان با مصرف این دارو، حتما از یک مسهل گیاهی مانند ساشه لاگزاتیو  هلسی استفاده شود. در غیر این صورت کرم های فلج شده یا برخی تخم ها دوباره فعال می شوند.

عوارض جانبی مصرف گیاه برنجاسف کدام است؟

با وجود خواص فراوانی که مصرف این گیاه به همراه دارد اما افراط در مصرف آن می تواند با بروز عوارض و مشکلات فراوانی همراه باشد. به همین دلیل توصیه می شود مصرف این گیاه و فراورده های آن با نظر و مشورت افراد متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد. از مهم ترین عوارض جانبی مصرف این گیاه عبارتند از:

• به خانم ها توصیه می شود پس از اتمام قاعدگی از مصرف برنجاسف و فراورده های آن خودداری کنند.
• مصرف روغن این گیاه برای موارد داخلی باید با نظر و تجویز دکتر متخصص همراه باشد.
• استفاده طولانی مدت از این گیاه می تواند حساسیت های پوستی را افزایش دهد.
• خانم ها در دوران بارداری و شیردهی از مصرف این گیاه پرهیز کنند.

سخن پایانی

گیاه دارویی برنجاسف با نام علمی Achillea wilhelmsii C.Koch از طبعیت گرم و خشک برخوردار است. این گیاه که خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد عفونی کنندگی دارد برای درمان بیماری های قلب، کبد، معده، سیستم عصبی، تنظیم قاعدگی، اگزما، تشنج، نفخ معده، انگل و … کاربرد دارد.

این گیاه معطر با طعمی تلخ، به صورت دمنوش، جوشانده، قرص و پماد مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین کاربرد این گیاه در صنایع دارویی و صنایع آرایشی و بهداشتی است.