خواص و فواید بی نظیر روغن رزماری را بشناسیم
روغن رزماری از برگ های گیاه رزماری به دست می آید . گیاه رزماری از جمله گیاهان دارویی است که سابقه استفاده از آن به هزاران سال پیش باز می گردد . به همین دلیل تمدن های یونان ، روم و مصر باستان آن را به عنوان گیاهی مقدس می شناختند .
گیاه رزماری بومی مناطق مدیترانه است . رطوبت این مناطق برای رشد آن کافی است و نیازی به آب فراوان ندارد . کلمه رزماری در زبان لاتین برگرفته از کلمه رزمارینوس به معنی مه دریا است . به همین دلیل یونانیان باستان این نام را برای گیاه انتخاب کردند .
روغن رزماری بسیار معطر است و رایحه ای چوبی دارد . به دلیل ارزش غذایی و دارویی بالای آن ، علاوه بر مدیترانه و آسیا در سایر نقاط جهان نیز کشت می شود .
وجود ترکیب های مفیدی مانند ۱،۸- سینئول ، آلفا- پینن و کافور در این روغن موجب خاصیت ضد التهابی ، ضد باکتریایی و ضد قارچی می شود . از این رو در درمان بیماری هایی نظیر مشکلات کبدی ، صفرا ، سرطان ، میگرن ، آرتروز ، پروستات و … موثر است . از این روغن برای تقویت سیستم ایمنی بدن ، حافظه ، پوست و مو نیز استفاده می کنند .
نکته :
این گیاه در زمان های گذشته نماد وفاداری و پیوند زناشویی بوده و در مراسم های یادبود همواره مورد استفاده قرار می گرفت .
بر اساس آنچه که از مطالعات و تحقیقات باستان شناسی حاصل می شود می توان گفت ، گیاه رزماری و فراورده های آن مانند روغن و دمنوش به دلیل خواص درمانی بی نظیری که دارند همواره مقدس بوده و در طب سنتی از ارزش بسیار بالایی برخوردار بودند .
این روغن در صنایع غذایی ، دارویی و آرایشی کاربرد بسیاری دارد . در ادامه این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به موارد زیر خواهیم پرداخت :
- چگونه می توان آن را تهیه کرد ؟
- روغن رزماری چه خواص و فوایدی دارد ؟
- طرز استفاده از آن چگونه است ؟
- روغن رزماری چه عوارض جانبی دارد ؟
- قیمت خرید در بازار
- ویژگی های گیاه شناسی گیاه رزماری
چگونه می توان آن را تهیه کرد ؟
روغن رزماری از برگ های گیاه به دست می آید . سه روش برای تهیه این روغن وجود دارد که در ادامه به آن می پردازیم :
- تعدادی برگ تازه گیاه رزماری را درون ظرف شیشه ای می ریزیم . مقداری روغن پایه که می تواند روغن زیتون یا کنجد باشد به آن اضافه می کنیم به طوریکه برگ ها را به طور کامل بپوشاند . هر روز محتویات درون ظرف را زیر و رو می کنیم تا روغن یکواختی به دست آید . پس از حدود دو هفته روغن برگ های رزماری استخراج می شود . محتویات درون ظرف را از صافی عبور داده و روغن به دست آمده را به درون ظرف شیشه ای تیره رنگ انتقال می دهیم .
- برگ های رزماری را درون ظرفی ریخته و به آن مقداری آب اضافه می کنیم . به ظرف حرارت می دهیم تا آب به جوش آید . بخار ایجاد شده را به روش تقطیر جدا کرده و سرد می کنیم . مایع به دست آمده روغن رزماری است .
- یک فنجان برگ رزماری را با دو فنجان روغن حامل که می تواند روغن زیتون یا روغن بادام باشد مخلوط کرده و مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه به آن حرارت می دهیم . سپس محتویات درون ظرف را از صافی عبور می دهیم . به این ترتیب برگ های شناور گیاه جدا می شود . روغن به دست آمده را سرد کرده و درون یخچال نگه داری می کنیم .
توجه :
استفاده مستقیم روغن رزماری به صورت موضعی ممکن است با حساسیت های پوستی همراه باشد . از این رو توصیه می شود از روغن رقیق شده رزماری استفاده کرد .
روغن رزماری چه خواص و فوایدی دارد ؟
در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است
این روغن سرشار از آنتی اکسیدن هایی مانند کارنوشول و میرکن است . آنتی اکسیدان ها مانع از فعالیت رادیکال های آزاد می شوند . رادیکال های آزاد ذرات فعال و پر انرژی هستند که همواره به سلول ها حمله کرده و سبب آسیب های جدی به بافت ها می شوند . غیر فعال شدن این ذرات سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و از بروز بیماری های عفونی جلوگیری می کند .
درد ناشی از آرتروز را تسکین می دهد
روغن رزماری به دلیل داشتن کافئین ، رزماریسیک اسید ، پینن و کارنوسول خاصیت ضد التهابی و ضد درد دارد . از این رو برای کاهش درد و تروم ناشی از بیماری آرتروز و مفاصل از آن استفاده می شود . ماساژ مفاصل با این روغن در کاهش درد بسیار موثر است .
هضم غذا را بهبود می دهد
هر چقدر هضم غذا با کیفیت بهتری انجام شود به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک بیشتری می کند . برای هضم بهتر غذا توصیه می شود کف پاها و روی شکم با روغن به خوبی ماساژ داده شود . این کار موجب می شود معده ، اسید بیشتری ترشح کند . علاوه بر این ، مقدار صفرای ترشح شده از کبد را نیز افزایش می دهد . این موارد با کم کردن یبوست ، نفخ شکم و گاز روده به هضم بهتر غذا کمک می کند .
سرفه و سرماخوردگی را درمان می کند
خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی این روغن موجب می شود از بروز عفونت های مجاری تنفسی جلوگیری شود . کافور
و اوکالیپتول موجود در روغن باعث تسکین ریه شده و اسپاسم مخاطی را کاهش می دهد . به این ترتیب به درمان سرفه ، سرماخوردگی ، گلو درد و برونشیت ریه کمک فراوانی می کند .
تاثیر شگفت آوری در درمان افسردگی دارد
امروزه مشکلات زندگی مدرن ، سبک نادرست زندگی و رژیم غذایی نامناسب موجب شده افراد زیادی از بیماری افسردگی رنج ببرند . این مشکل می تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما به هم خوردن تعادل هورمونی شایع ترین دلیل آن است . افزایش ترشح کورتیزول سطح سایر هورمون های خونی را تغییر داده و موجب بروز افسردگی می شود . استفاده از روغن رزماری بین هورمون ها تعادل ایجاد کرده و میزان افسردگی را کاهش می دهد .
استشمام بوی روغن باعث افزایش فشار خون و کاهش ضربان قلب می شود . این عوامل عملکرد تنفس را بهبود بخشیده و در ایجاد حس آرامش و شادابی موثرند .
به تقویت پوست کمک می کند
روغن رزماری مقدار زیادی آنتی اکسیدان دارد . آنتی اکسیدان ها وظیفه تولید کلاژن را به عهده دارند . با افزایش سن سلول های پوستی کلاژن کمتری تولید می کنند . این امر موجب ایجاد چین و چروک و شل شدن پوست می شود . این روغن با تولید کلاژن این مشکلات را بر طرف می کند .
همان طور که پیش از این نیز اشاره شد این روغن خاصیت ضد باکتریایی دارد . در نتیجه از فعالیت باکتری ها روی پوست جلوگیری کرده و مانع از ایجاد جوش و آکنه می شود .
علاوه بر موارد ذکر شده ، این روغن با داشتن انواع ویتامین ها از پوست در برابر اشعه ی خطرناک ماورا بنفش خورشید محافظت کرده و به عنوان یک ضد آفتاب قوی عمل می کند .
همچنین برای درمان تیرگی و پف دور چشم هم مورد استفاده قرار می گیرد . ماساژ اطراف چشم با روغن رقیق شده رزماری جریان گردش خون را افزایش داده و به رفع تیرگی کمک می کند .
در حفظ سلامت مو بسیار تاثیر گذار است
شوره سر و ریزش مو از جمله مشکلاتی هستند که افراد زیادی از آن رنج می برند . شوره سر در نتیجه خشک شدن پوست سر و پوسته پوسته شدن لایه سطحی ایجاد می شود . این پوسته ها بین مو ها تجمع یافته و ظاهر ناخوشایندی به آن ها می دهد . ماساژ پوست سر با این روغن ، باعث آب رسانی شده و از ایجاد شوره سر جلوگیری می کند .
آغشته کردن ریشه و ساقه مو به روغن رزماری موجب تقویت فولیکول های مو شده و به نرمی ، لطافت و رشد بهتر آن کمک می کند .
نکته :
برای تقویت ابرو ، مژه و ریش هم مورد استفاده قرار می گیرد . علاوه بر این به حفظ رنگ طبیعی مو کمک کرده و از سپید شدن زود هنگام آن جلوگیری می کند .
نکته :
استفاده از روغن رزماری به تنهایی توصیه نمی شود . زیرا غلظت بالایی دارد و ممکن است پوست سر را بسوزاند . از این رو بهتر است چند قطره از این روغن را با یک قاشق سوپ خوری روغن کرچک و دو قاشق سوپ خوری روغن نارگیل ترکیب کرده و سپس مورد استفاده قرار داد .
مانع از پوسیدگی دندان می شود
ویژگی ضد باکتریایی این روغن مانع از فعالیت باکتری های استروپتوکوکوس سوبرینوس می شود . این باکتری با قرار گرفتن در حفره های دندان موجب آسیب به مینای دندان می شود . روغن رزماری از التهاب لثه و پوسیدگی دندان جلوگیری می کند .
توجه :
علاوه بر موارد گفته شده این روغن برای پیشگیری از انواع سرطان ، بوی بد دهان ، پروستات و تب خال بسیار مفید است .
طرز استفاده از آن چگونه است ؟
این روغن را متناسب با نوع بیماری به روش های مختلفی می توان استفاده کرد . در ادامه به چند شیوه بسیار رایج آن اشاره می کنیم :
- برای تسکین سر درد ، گرفتگی بینی یا سینوزیت بهتر است چند قطره روغن روی کف دست ها مالیده و جلوی دهان و بینی گرفته شود .
- ترکیب یک فنجان آب مقطر با نصف قاشق چایخوری روغن رزماری به عنوان یک دهانشویه ی عالی عمل کرده و مانع از پوسیدگی دندان و التهاب لثه می شود .
- افزودن چند قطره روغن به دستگاه تهویه هوای منزل باعث می شود عطر و رایحه ی دلپذیر آن در هوا پخش شود . استشمام عطر این روغن موجب آرامش اعصاب ، کاهش استرس و افسردگی می شود .
- ماساژ مفاصل با ترکیب یک قاشق چایخوری روغن نارگیل و دو قطره روغن نعناع و روغن رزماری سبب تسکین درد و کاهش التهاب مفاصل می شود .
روغن رزماری چه عوارض جانبی دارد ؟
- از مصرف آن به طور مستقیم پرهیز شود . زیرا غلظت بالایی دارد و موجب آسیب بافت های سلولی می شود . بهتر است این روغن را با روغن های حامل رقیق کرده سپس مصرف کرد .
- افرادی که به بیماری صرع مبتلا هستند نباید از آن استفاده کنند زیرا میزان حملات را بیشتر و شدیدتر می کند .
- به افرادی که دارای فشار خون بالا هستند توصیه می شود از آن استفاده نکنند . زیرا موجب افزایش فشار خون می شود .
- مصرف خوراکی این روغن می تواند موجب بروز حالت تهوع ، استفراغ و اسپاسم شود .
- مصرف این روغن به افرادی که نسبت به آسپرین آلرژی دارند توصیه نمی شود . زیرا دارای ترکیبات شیمیایی مشابه آسپرین است .
- استفاده از این روغن توسط افرادی که اختلالات خونریزی دارند اکیدا ممنوع است . زیرا احتمال خونریزی و کبودی را در این افراد افزایش می دهد .
- زنان باردار از مصرف آن خودداری کنند چون موجب سقط جنین می شود . همچنین استفاده این روغن به مادران شیرده نیز توصیه نمی شود .
قیمت خرید در بازار
امروزه مردم تمایل دارند توصیه های طب سنتی و مواد طبیعی را جایگزین روش های پیچیده و پر هزینه پزشکی و دارو های شیمیایی کنند . از این رو ، گیاهان دارویی و محصولات وابسته به آن ها مانند دمنوش ، روغن و ادویه با استقبال فراوانی رو به رو شده اند . گیاه رزماری از جمله گیاهانی است که به شکل های مختلف استفاده می شود .
روغن های رزماری موجود در بازار به روش های کاملا مکانیزه به دست آمده و نسبت به کیفیتی که دارند از قیمت مناسبی برخوردار هستند .
ویژگی های گیاه شناسی گیاه رزماری
گیاه رزماری (ROSEMARY ) با نام علمی ROSEMARINUS OFFICINALIS به اکلیل کوهی معروف است . این گیاه چند ساله و همیشه سبز به تیره ی نعناعیان تعلق دارد .
این گیاه بومی نواحی مدیترانه ، در کشور های اسپانیا، جنوب فرانسه، ایتالیا، دالماس، جزایر قناری و شمال آفریقا نیز می روید . ساقه های گیاه مستقیم بوده و انشعابات فراوانی دارد . ارتفاع آن ها متناسب با محیط رشد از ۵۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر متغیر است . ساقه های جوان به رنگ سبز و ساقه های قدیمی به رنگ قهوه ای دیده می شوند .
برگ های چرمی شکل گیاه ۵/۱ تا ۴ سانتیمتر طول و ۲ تا ۳ میلیمتر پهنا دارند . سطح فوقانی برگ ها سبز رنگ و فاقد کرک و سطح زیرین آن ها تقریبا سفید رنگ و پوشیده از کرک است . برگ ها روی ساقه به صورت متقابل می رویند .
گیاه رزماری ریشه مستقیم با انشعابات فراوان دارد . ریشه های جدید به رنگ سفید و ریشه های قدیمی به رنگ قهوه ای روشن دیده می شوند .
گل های رزماری اندازه کوچکی داشته و به رنگ بنفش یا سفید دیده می شوند . این گل ها معمولا از اردیبهشت تا خرداد و در برخی موارد تا شهریور روی بوته گیاه وجود دارند .
