بیماری آرتروز چیست و از علائم آزار دهنده آن چه می دانید؟
آرتروز یک بیماری پیش رونده است که باعث التهاب ، درد ، سفتی و تورم در مفاصل می شود. مفاصل بدن مناطقی هستند که در آن دو یا چند استخوان به هم می پیوندند و انتهای استخوان ها توسط یک بافت مقاوم به نام غضروف محافظت می شود. مفاصل به حرکت آسان استخوان ها بدون آسیب رساندن به بافت استخوان کمک می کند. در بیماری آرتروز ، غضروف تجزیه شده، پاره یا نازک می شود ، در نتیجه در اثر تماس انتهای استخوان ها ، اصطکاک ایجاد می شود. با گذشت زمان ، این بیماری باعث بوجود آمدن علائم کلاسیک بیماری آرتروز مانند درد مفاصل ، سفتی و تورم در فرد می شود.
این بیماری همچنین می تواند باعث التهاب غشای سینوویال (synovial membranes) در بدن شود. غشاهای مفصلی از مفاصل محافظت می کنند و حرکت آزادانه آنها را امکان پذیر می کنند ، وقتی غشاهای سینوویال ملتهب می شوند ، مفاصل متورم شده و قادر به حرکت آزاد نخواهند بود. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
ویژگی های بیماری آرتروز
این بیماری به عنوان بیماری دژنراتیو مفصل (degenerative joint) نیز شناخته می شود ، زیرا با گذشت زمان می تواند بدتر شود و باعث بدتر شدن عملکرد مفاصل ، مشکل در حرکت و حتی ناتوانی در فرد بیمار شود. این بیماری قابل درمان نیست ، اما تشخیص و درمان به موقع آن می تواند به کاهش علائم و به حداقل رساندن عوارض جدی این بیماری بسیار کمک کند.
عوارض بیماری آرتروز می تواند بسیار جدی باشد و شامل آسیب دیدگی مفاصل ، تغییر شکل مفاصل و ناتوانی در حرکت شود. در صورت مشاهده علائم این بیماری ، مانند التهاب ، درد ، سفتی و تورم مفاصل ، به سرعت به دنبال مراقب های پزشکی برای خود باشید. تشخیص و درمان به موقع این بیماری می تواند ناراحتی از عوارض را به حداقل برساند و خطر ابتلا به عوارض جدی را بسیار کاهش دهد.
علائم بیماری آرتروز چیست؟
علائم این بیماری در افراد متفاوت است. در ابتدای بیماری علائم می توانند مبهم بوده و به آرامی ایجاد شوند. بسیاری از افراد در مراحل اولیه بیماری آرتروز هیچ علائمی را مشاهده نمی کنند.
درد در مفاصل با پیشرفت این بیماری به وجود می آید. بروز درد در مفاصل با گذشت زمان شدیدتر می شود و می تواند منجر به مشکل در حرکت ، عدم تحرک و ناتوانی شود. انواع خاصی از فعالیت ها ممکن است درد مفاصل را افزایش یا تشدید کنند و درد مفاصل اغلب پس از ورزش بیش از حد یا دوره های بی تحرکی شدیدتر می شود.
علائم شایع این بیماری عبارتند از :
- صدا یا احساس خراشیدن ، ترک خوردن در مفصل آسیب دیده
- مشکل در حرکت و عدم تحرک به دلیل درد و التهاب مفاصل
- تغییر شکل مفاصل در مراحل بعدی این بیماری
- التهاب و داغی مفصل
- درد در مفصل که ممکن است با انواع خاصی از فعالیت ها از جمله ورزش بیش از حد یا بی تحرکی بسیار زیاد تشدید شود
- سفتی و تورم مفاصل
- ضعف عضلات در ناحیه مفصل آسیب دیده
مراحل بیماری آرتروز چیست؟
آرتروز یک بیماری پیشرونده است به این معنی که با گذشت زمان تغییر می کند و بدتر می شود. به طور کلی ، پیشرفت از مفصل طبیعی به مفصل آرتروزی ۱۰ تا ۲۰ سال طول می کشد ، اما روند آن در افراد بسیار متفاوت خواهد بود .
به نظر نمی رسد طبقه بندی بالینی این بیماری به طور گسترده ای پذیرفته شده باشد. درجات زیر برای بیماری آرتروز توسط کلگرن و لارنس در دهه ۱۹۵۰ بر اساس تصویربرداری با اشعه ایکس تعریف شده است :
- درجه ۰ : هیچ تغییری قابل مشاهده ای در مفصل وجود ندارد
- درجه ۱ : رشد کوچک استخوانی (osteophytes) ممکن است قابل مشاهده باشد
- درجه ۲ : استئوفیت ها (osteophytes) وجود دارند و شواهدی از تنگی فضای مفصل در تصویر وجود دارد
- درجه ۳ : وجود استئوفیت های متعدد ، فضای مفصلی باریک و تغییر شکل احتمالی در انتهای استخوان ها
- درجه ۴ : وجود استئوفیت های بزرگ ، تغییر شکل و باریک شدن استخوان
بهتر است بدانید:
پزشکان همچنین ممکن است این بیماری را به صورت مرحله ای توصیف کنند ، در این طبقه بندی علائم و نتایج تصویربرداری با هم ترکیب شده اند :
مرحله ۱ : وجود این بیماری به صورت جزئی با سایش و پارگی کوچک و رشد استخوانی ریز که ممکن است در اشعه ایکس دیده نشود و بدون درد باشد
مرحله ۲ : وجود این بیماری به صورت خفیف با درد احتمالی در زانوها و تغییرات قابل مشاهده در غضروف مفاصل و رشد استخوانی ، اگرچه فضای مفصلی در اشعه ایکس به نظر طبیعی می رسد
مرحله ۳ : وجود این بیماری به صورت ملایم همراه با درد در زانوها و از بین رفتن غضروف ها ، تنگی فضای مفصلی و رشد استخوانی قابل مشاهده با اشعه ایکس
مرحله ۴: وجود این بیماری به صورت شدید ، اواخر یا مرحله آخر این بیماری که با تنگی قابل توجه ، تجزیه غضروف ها ، التهاب مزمن و درد بیشتر که نیاز به جراحی برای تعویض مفصل لازم است.
علت ایجاد بیماری آرتروز چیست؟
این بیماری در اثر تجزیه غضروف ها ایجاد می شود که به طور معمول انتهای استخوان را تحت تاثیر قرار می دهد . بیماری آرتروز اولیه با فرسودگی ناشی از افزایش سن در مفصل با گذشت زمان ارتباط دارد ، اما علت دقیق از بین رفتن غضروف ها کاملاً مشخص نیست. این بیماری یک قسمت طبیعی از پیری نخواهد بود و برخی از عوامل خطر احتمال ابتلای افراد مسن به این بیماری را تحت تأثیر قرار می دهد.
در برخی موارد ، این بیماری می تواند در اثر یک آسیب دیدگی خاص ایجاد شود یا در اثر چاقی بیش از حد تشدید گردد. این بیماری همچنین به ژنتیک نیز مربوط می باشد ، زیرا اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به بیماری آرتروز باشد احتمال ابتلای شما به این بیماری بسیار زیاد خواهد بود .
ریسک فاکتورهای بیماری آرتروز کدامند؟
تعدادی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند ، اما همه افرادی که دارای ریسک فاکتور هستند به این بیماری مبتلا نخواهند شد و همه افراد مبتلا به بیماری آرتروز نیز دارای عوامل خطر نیستند. عوامل خطر برای این بیماری عبارتند از:
- آکرومگالی – Acromegaly (اختلالی که در آن هورمون رشد بیش از حد ترشح می شود که می تواند استخوان ها و مفاصل را تحت تأثیر قرار دهد)
- سن بالای ۴۵ سال
- برخی از اختلالات خونی و گردش خون ، مانند بیماری های هموفیلی (hemophilia ) و نکروز آواسکولار (avascular necrosis )
- سابقه خانوادگی داشتن بیماری آرتروز یا تغییر شکل استخوان ها
- جنسیت زن
- نقرس (Gout)
- هموکروماتوز – Hemochromatosis ( اختلالی که در آن آهن زیادی در بدن فرد وجود دارد که می تواند به غضروف ها آسیب برساند )
- آسیب های مفصلی شامل شکستگی ، در رفتگی مفاصل ، پارگی رباط و آسیب های بیش از حد
- چاقی بیش از حد که می تواند فشار زیادی به زانوها ، باسن ، مچ پا و مفاصل پا وارد کند
- استرس طولانی مدت شغلی یا مربوط به ورزش در مفاصل
- آرتریت روماتوئید ( Rheumatoid arthritis )
- داشتن عضلات ضعیف ، به ویژه در اطراف زانوها
چگونه از بروز بیماری آرتروز جلوگیری کنیم ؟
خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن افزایش می یابد اما اجتناب ناپذیر نیست. سایر عوامل خطر برای ابتلا به این بیماری شامل آسیب های مفصلی و فشارهای مکرر روی مفصل می باشد که شما می توانید برخی از آنها را کنترل کنید. با اصلاح عوامل خطر شناخته شده ممکن است بتوانید خطر ابتلا به این بیماری را بسیار کاهش دهید.
استراتژی های کاهش خطر برای ابتلا به این بیماری عبارتند از:
- خوردن غذای سالم و مقوی
- حفظ وزن سالم
- شرکت در یک برنامه تمرینی منظم
- تقویت عضلات حمایت کننده از مفاصل ، از جمله عضلات ران و کمر
- درمان آسیب های مفصلی و شرایطی مانند نقرس و آرتریت روماتوئید
- استفاده از تجهیزات توصیه شده برای محافظت از مفاصل در هنگام ورزش های تماسی و فعالیت های خطرناک
رژیم غذایی و نکات تغذیه ای برای بهبود بیماری آرتروز چیست؟
رژیم غذایی سالم در بسیاری از موارد از جمله بیماری آرتروز ، خط مقدم پیشگیری از بیماری ها می باشد. برخی شواهد نشان می دهد که استاتین های موجود در غذاهای کلسترول بالا برای بیماری آرتروز بسیار مضرر هستند ، بنابراین افراد مبتلا به این بیماری می توانند از یک رژیم غذایی که باعث کاهش کلسترول می شود و همچنین فعالیت بدنی که به پایین آمدن سطح کلسترول خون نیز کمک می کند ، بهره مند شوند. بیماری آرتروز یک بیماری التهابی می باشد و یک رژیم غذایی سالم به طور طبیعی ضد التهاب خواهد بود .
این نکات مربوط به رژیم و تغذیه ممکن است خطر پیشرفت عوارض این بیماری را کاهش دهد :
- استفاده از چربی های حیوانی ، لبنیات پرچرب و چربی های ترانس را کاهش دهید
- مصرف نمک را در رژیم غذایی خود کاهش دهید
- مصرف شکر را کاهش دهید
- از سبزیجات تیره و برگ دار و سایر غذاهای غنی از ویتامین K استفاده کنید که باعث سلامت استخوان ها و غضروف ها می شود
- برای کمک به مبارزه با کلسترول بالا ، مصرف فیبر را افزایش دهید
- مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ را افزایش دهید ، به طور طبیعی یا با مکمل (مانند روغن ماهی)
- مصرف میوه ها و سبزیجات را افزایش دهید
- مصرف غذاهای فرآوری شده و بی ارزش مانند چیپس ، غذاهای پخته شده در فروشگاه ها و فست فودها را محدود کنید
قبل از ایجاد تغییرات چشمگیر در رژیم غذایی خود از ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود راهنمایی بخواهید. اگر بیماری آرتروز دارید و با مدیریت وزن ، کلسترول بالا یا فشار خون بالا دست و پنجه نرم می کنید یا مبتلا به بیماری دیابت هستید ملاقات با یک متخصص تغذیه به شما توصیه می شود.
بیماری های مرتبط با آرتروز کدامند؟
بیماری آرتروز شایع ترین نوع از بیماری های التهابی مفاصل می باشد . انواع متداول دیگر این بیماری عبارتند از:
- نقرس ، نوعی آرتروز ناشی از قرار گرفتن کریستال های اسید اوریک در فضای مفاصل است
- آرتروز نوجوانان ( Juvenile arthritis ) هر نوع از این بیماری که جمعیت کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد
- آرتریت پسوریازیس ( Psoriatic arthritis ) یک بیماری خود ایمنی است که مفاصل و احتمالاً پوست را تحت تأثیر قرار می دهد
- آرتریت روماتوئید ، یک بیماری خود ایمنی است که مفاصل و سایر قسمت های بدن را درگیر می کند
پزشکان چگونه بیماری آرتروز را تشخیص می دهند؟
یک پزشک بر اساس معاینه فیزیکی مفاصل و علائم بیمار ، بیماری آرتروز را تشخیص می دهد. پزشک با استفاده از اشعه ایکس یا تصویربرداری از مفاصل این بیماری را به صورت دقیق تشخیص می دهد و می تواند پیشرفت این بیماری را طبقه بندی کند .
پزشک شما ممکن است انواع خاصی از آزمایش خون را برای رد سایر انواع بیماری آرتروز ، مانند آرتریت روماتوئید یا آرتریت سپتیک را برای شما تجویز کند.
بیماری آرتروز چگونه درمان می شود؟
برنامه های درمانی این بیماری از یک رویکرد چند وجهی استفاده می کنند که به صورت مرحله ای و با پیشرفت بیماری و سن ، سابقه پزشکی و بیماری ها یا شرایط دیگر مرتبط می باشند. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد ، اما با شناسایی و کنترل به موقع آن می توان آسیب ها و عوارض مفصلی این بیماری مانند درد مزمن و ناتوانی را به حداقل رساند یا آنها را به تأخیر انداخت.
داروهایی که برای درمان و بهبود این بیماری استفاده می شوند عبارتند از:
- استامینوفن که درد را تسکین می دهد
- تزریق کورتیزون که باعث کاهش التهاب می شود
- دیکلوفناک ، یک ضدالتهاب غیراستروئیدی است که به شکل ژل استفاده شود
- گلوکوزامین و کندرویتین که به تقویت غضروف مفصل آسیب دیده کمک می کنند
- تزریق یک جایگزین برای مایع سینوویال (مانند اسید هیالورونیک ) که به روان سازی مفاصل کمک می کند
- مصرف داروهای NSAID خوراکی مانند ایبوپروفن و آسپرین که التهاب را کاهش می دهد
سایر روش های درمانی آرتروز
سایر روش های درمانی که برای بهبود این بیماری استفاده می شود می تواند شامل موارد زیر باشد :
- درمان های کمپرس گرما و سرما برای کاهش التهاب و سفتی در مفاصل
- کاردرمانی برای کمک به حداکثر عملکرد و کاهش استرس در مفاصل
- فیزیوتراپی از جمله ضربه زدن به مفصل و تمرینات دامنه حرکتی برای کمک به تقویت مفاصل و به تأخیر انداختن عملکرد مفصل
جراحی برای کمک به بهبود درد مفاصل ، اصلاح ناهنجاری ها و افزایش عملکرد در مفاصل آسیب دیده . جراحی ممکن است شامل سینووکتومی ، برداشتن پوشش مفصلی باشد. تعویض مفصل نیز ممکن است در موارد پیشرفته این بیماری انجام شود و جراحان برای بیماران با درد متوسط تا شدید ، جایگزینی مفصل را توصیه کنند.
کاهش وزن که درد را در افراد مبتلا به آرتروز زانو کاهش می دهد (کاهش بیش از ۱۰٪ در وزن بدن با کاهش درد و عملکرد بهتر طی یک پیگیری سه ساله شده است ، در حالی که بیشتر از ۱۰٪ افزایش وزن بدن با درد و عملکرد بدتر همراه شده است)
درمان های تکمیلی بیماری آرتروز چیست ؟
برخی از درمان های تکمیلی ممکن است به برخی از افراد کمک کند تا با عوارض این بیماری بهتر مقابله کنند. این درمان ها که گاهی اوقات به عنوان درمان های جایگزین نیز شناخته می شوند ، همراه با درمان های پزشکی سنتی مورد استفاده قرار می گیرند ، درمان های مکمل به معنای جایگزینی مراقبت های پزشکی سنتی نیستند.
اگر از مکمل های غذایی یا داروهای بدون نسخه استفاده می کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید زیرا این داروها ممکن است با درمان دارویی تجویز شده برای شما تداخل داشته باشند.
درمان های جایگزین برای این بیماری عبارتند از :
- طب سوزنی
- ورزش کردن به صورت منظم
- ماساژ درمانی
- استفاده از مکمل های غذایی ، داروهای گیاهی
- انجام ورزش تایچی
- یوگا
بیماری آرتروز چگونه بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد؟
مانند سایر بیماری های آرتروز ، این بیماری نیز بار سنگینی بر دوش افراد مبتلا می گذارد و باعث ناتوانی قابل توجه و هزینه های گزافی برای مراقبت های بهداشتی می شود. علاوه بر درد ، افراد مبتلا به این بیماری ممکن است ، علائم زیر را تجربه کنند :
- خستگی
- افسردگی
- مشکل در خوابیدن
- مشکلات مالی
- کناره گیری اجتماعی
درد ایجاد شده از این بیماری بر کیفیت زندگی تأثیر منفی می گذارد و در حقیقت برخی از متخصصان دردهای مرتبط با بیماری آرتروز را شرایط متمایزی می دانند که نیاز به درمان خاص دارد.
برای بسیاری از بیماری های مزمن ، علائم و عوارض بیماری بر کیفیت زندگی تاثیر بسیار زیادی می گذارد . به عنوان مثال ، درد می تواند منجر به کاهش فعالیت و تعاملات اجتماعی شود، که می تواند منجر به کناره گیری اجتماعی و افسردگی شود.
با پزشک در مورد اهداف خود مانند کاهش درد و خواب بهتر و بهترین روش برای درمان این علائم صحبت کنید. هرچه کنترل بیشتری روی علائم این بیماری داشته باشید ، احساس بهتری در زندگی خواهید داشت.
نکات زیر ممکن است به کاهش بار روحی بیماری آرتروز به شما کمک کند
- انجام طب سوزنی و یوگا برای کاهش درد و درمان کم خوابی
- مراجعه به یک مشاور حرفه ای یا روانشناس مجاز که می تواند به پیشگیری و کنترل افسردگی به شما بسیار کمک کند
- درگیر کردن دوستان و خانواده برای حمایت عاطفی و جسمی
- پیوستن به یک گروه پشتیبانی از بیماری آرتروز
- انجام فعالیت بدنی که کالری می سوزاند اما درد را افزایش نمی دهد ، مانند شنا
- استفاده از وسایل کمکی مانند عصا
عوارض احتمالی بیماری آرتروز چیست؟
در برخی موارد این بیماری می تواند منجر به ایجاد عوارض جدی برای شما شود. درک این نکته بسیار مهم است که این بیماری و علائم آن بخش طبیعی از روند پیری نیستند و قابل درمان هستند. با دنبال کردن برنامه درمانی خود ، می توانید ناراحتی های ایجاد شده از این بیماری را به حداقل برسانید و خطر ابتلا به عوارض احتمالی این بیماری را بسیار کاهش دهید. عوارض بیماری آرتروز عبارتند از :
- عوارض جانبی درمان
- درد مزمن
- دشواری های کنترل حرکتی خوب دست ها
- عدم تحرک و ناتوانی
- افزایش خطر سقوط و افتادن
- مشکلات مفصلی مانند تغییر شکل و تخریب مفاصل
- فشرده سازی عصب در نخاع
- مشکلات مربوط به وضعیت بدن مانند راه رفتن و حفظ تعادل
- ضعف یا احساس غیر عادی در بازوها یا پاها
آیا بیماری آرتروز امید به زندگی را کوتاه می کند؟
پیش آگهی از این بیماری در افراد بسیار متفاوت است و این بستگی به مفاصل درگیر ، شدت علائم بیماری آرتروز ، درمان و تأثیر آن بر کیفیت زندگی دارد. علائم این بیماری به طور معمول با گذشت زمان بدتر می شوند ، اما ممکن است دوره های طولانی (شاید سالها) به صورت خفیف وجود داشته باشد. به خاطر داشته باشید که درجه آسیب دیدگی مفاصل همیشه با شدت علائمی که بیماران تجربه می کنند ارتباط ندارد و برخی از افراد دارای علائم خفیف مفصلی هستند و برخی دیگر بدون تغییر در مفصل ، علائم بسیار شدیدتری را تجربه می کنند. با این حال تأثیر منفی بیماری آرتروز بر کیفیت زندگی ممکن است بر امید به زندگی نیز تأثیر منفی بگذارد.
