رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی و درآمد آن چیست ؟
از آنجایی‌که انسان همواره به غذا و محصولات غذایی سالم نیاز دارد، رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی یکی از رشته های مهم و کاربردی برای پیشرفت و زندگی بشمار می آید. بازارکار و آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی به دلیل تغییر در سبک زندگی انسان ها و نیاز بیشتر به محصولات بسته بندی در حال گسترش می باشد. برای ادامه تحصیل در رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی می توانید در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت نموده و با کسب رتبه مناسب اقدام به تحصیل در این رشته نمایید. در ادامه با معرفی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی به عنوان رشته ای با بازار کار نسبتاً خوب با ما همراه باشید.
در این مقاله به معرفی، درآمد، بازار کار، آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی ، ادامه تحصیل و گرایش ها رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی می پردازیم. قبلا هم در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به بررسی برخی دیگر از رشته های دانشگاهی نظیر : علوم آزمایشگاهی، علوم تغذیه، رادیولوژی، پرستاری و مامایی نیز پرداخته شده است.
معرفی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی
قدمت توجه به غذا و مسئله تغذیه به قدر است که نمی توان برای آن زمانی را تخمین زد. همواره غذا و تأمین آن یکی از ابتدایی ترین نیازهای انسانی بوده و از گذشته های دور تا الان، انسان ها برای تامین غذا می کوشیدند. اما این رشته در سال ۱۳۴۲ در کشور ما ایران در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران برای اولین بار تأسیس شد. این رشته تحت عنوان مهندسی کشاورزی – صنایع فرآورده های کشاورزی نام گذاری شد اما پس از گذشت چندین سال، به نام رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی در سال ۱۳۷۱ تغییر نام پیدا کرد.
در واقع این طور می توان گفت که : رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی رشته ای است که مربوط به : مواد خام غذایی گیاهی و حیوانی، تولید، برداشت و فرآوری آن ها می شود تا مواد غذایی برای مصرف به دست مصرف کننده برسد. در واقع انتخاب بهترین روش که از منابع خام گیاهی و حیوانی به نحوی استفاده شود که بهره وری و کیفیت مطلوبی داشته باشد، هدف این رشته می باشد. آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی در فرآیندهای تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفی، طراحی و بهینه سازی خط تولید در کارخانه ها، هدایت و نظارت کنترل کیفی واحد های تولید فرآورده های مختلف غذایی قرار دارد.
وظایف یک فارغ التحصیل در این رشته دانشگاهی چیست ؟
- برای برچسب های محصولات تولیدی کارخانه ها اطلاعات غذایی صحیح تهیه نماید.
- راه های نگهداری تازه و ایمن تری برای مواد غذایی پیدا و معرفی نماید.
- تولید مواد خوراکی در کمترین زمان و با کمترین هزینه و بیشترین کیفیت را به بخش تولید ارائه دهد.
- سلامت و کیفیت مواد غذایی را مورد آزمایش قرار دهد.
- رسیدن به ترکیب غذایی جدید با فرموله کردن مواد تشکیل دهنده جدید.
- ایجاد تغییرات و بهبود بخشیدن به شاخص های مهم در سلامتی، مانند تولید نوشیدنی های بدون قند.
- با کسب دانش اقدام به اصلاح برخی مواد غذایی کند مانند محصولات بدون لاکتوز.
- آزمایشات لازم را انجام داده و نمونه محصولات را تولید نماید.
- بهداشت مواد غذایی و کیفیت آن را کنترل نماید.
- دستگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی طراحی نماید.
- طراحی عملیاتی واحد های تولیدی مواد غذایی را انجام دهد.
- تولید محصولات غذایی به صورت انبوه را طراحی نماید.
نحوه ورود به رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی چگونه است ؟
فارغ التحصیلان دیپلم علوم تجربی که علاقه‌مند به تحصیل در این رشته اند باید به دروس ریاضی و فیزیک و شیمی علاقه و در آن ها توانایی لازم را داشته باشند. مسئولیت پذیری از خصوصیات مهم دیگر در ورود به این رشته تحصیلی می باشد، زیرا اشتغال در این رشته با سلامت انسان ها ارتباط مستقیم داشته و غفلت در آن آسیب ها ی جبران ناپذیر را سبب خواهد شد. از دیگر توانایی هایی که برای ورود به این رشته لازم است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
صبور بودن، علاقه مندی به کار تیمی، تمرکز و دقت بالا، توانایی کار در مکان های خارج از شهر
دوره تحصیلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی چگونه است ؟
دوره کارشناسی این گرایش ۴ سال به طول می انجامد. دانشجویان در این رشته موظف‌اند تا ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند. تعداد واحد های درسی دوره کارشناسی این رشته به صورت زیر است :
۲۲ واحد دروس عمومی، ۳۵ واحد دروس علوم پایه، ۷۷ واحد دروس تخصصی، ۶ واحد دروس تخصصی اختیاری. برخی از دروس اختصاصی این رشته به شرح زیر می باشند:
فیزیولوژی پس از برداشت، میکروبیولوژی مواد غذایی، عملیات میکروبیولوژی مواد غذایی، شیمی مواد غذایی ۱و۲، اصول محاسبات صنایع غذایی، تجزیه مواد غذایی، اصول نگهداری مواد غذایی، ترمودینامیک مواد غذایی، مبانی مهندسی صنایع غذایی، تکنولوژی قند، بسته بندی مواد غذایی، صنایع آشامیدنی ها، عملیات واحد در مهندسی صنایع غذایی، اصول طراحی کارخانجات صنایع غذایی، تغذیه، کنترل کیفیت مواد غذایی، تکنولوژی گوشت، صنایع شیلات، تکنولوژی روغن، تکنولوژی غلات، تکنولوژی لبنیات، عملیات تکنولوژی لبنیات و کنسرو سازی.
گرایش های رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی چیست ؟
گرایش این رشته در مقطع کارشناسی گرایش خاصی نبوده و به صورت عمومی در دفترچه های تعیین رشته ارائه می گردد. اما در مقاطع بالاتر گرایش های مختلفی را شامل می شود.
گرایش های رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد را می توان به شکل زیر طبقه بندی نمود:
- گرایش رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی – مهندسی صنایع غذایی : این گرایش یکی از پرطرفدارترین گرایش های این رشته تحصیلی می باشد. مدل سازی، بهینه سازی فرآیند های غذایی و تجهیزات از حوزه های بازار کار و آینده شغلی این گرایش بشمار می آید. از دیگر گرایش های رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی می توان به گرایش های زیر اشاره کرد :
- فرآوری مواد غذایی
- علوم مواد غذایی
- زیست فناوری مواد غذایی: گرایش زیست فناوری مواد غذایی یکی از جدیدترین گرایش های این رشته بوده و در آن به بررسی سلول های زنده که می توان به کمک آن مواد غذایی تولید نمود پرداخته می شود. این گرایش برای تولید و تغییر بافت مواد غذایی خام با قابلیت نگهداری بیشتر از تخمیرهای گوناگون بهره می برد.
بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی چیست ؟
بازار کار و درآمد رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی در صورتی که همراه با خلاقیت و دانش روز باد بسیار مناسب خواهد بود. مدیریت واحد های نگهداری، مدیریت تولید کارخانه های تولید مواد غذائی، مسئول آزمایشگاه، فرآوری و تولیدی صنایع غذایی، مسئول کنترل کیفی در کارخانجات صنایع غذایی آینده شغلی فارغ التحصیلان این رشته پیش بینی می شود.
مؤسسات و سازمان های مختلفی مانند : انستیتو پاستور ایران، سازمان بهزیستی، تأمین اجتماعی، انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی، جهاد سازندگی، شرکت سهامی شیلات ایران، مرکز توسعه صادرات ایران، سازمان گسترش خدمات بازرگانی، سازمان غله کشور، سازمان بازرسی و نظارت بر توزیع کالا، سازمان امور عشایر ایران، شرکت سهامی شیر، خدمات مهندسی جهاد سازندگی، مؤسسه مهندسی و زراعی، سازمان چای کشور، شرکت سهامی کشت و صنعت شهید بهشتی و شهید رجایی، و شرکت خدمات حمایتی کشاورزی نیز می توانند از محل های اشتغال و به عبارتی بازار کار این رشته باشند. مهندسان علوم و صنایع غذایی همچنین می توانند کارخانجات خصوصی صنایع غذایی تأسیس نموده و به عنوان یک کارآفرین در این عرصه معرفی و مشغول شوند.
درآمد رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی چیست ؟
درآمد این رشته بیشتر وابسته به محل اشتغال است. اینکه با داشتن مدرک این رشته بخواهید در جایی استخدام شوید کافی نیست و باید دانش و مهارت و تجربه کافی در این رشته را داشته باشید. اگر سرمایه مناسب و توانایی و مهارت کافی برای احداث کارخانه را داشته باشید می توانید در این رشته به درآمد بالایی برسید. در کل درآمد این رشته نسبتاً خوب بوده و آینده شغلی خوبی در پیش روی این رشته با توجه به پیشرفت صنعت غذا و افزایش جمعیت کره زمین و نیاز به غذای بیشتر قرار خواهد داشت.
آیا امکان ادامه تحصیل رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی در خارج از کشور وجود دارد ؟
با توجه به اهمیت صنعت تولید و بهینه سازی غذا در چند سال اخیر و نیاز جامعه به تولید باکیفیت و هزینه کمتر امکان تحصیل در این رشته در بسیاری از کشور های جهان فراهم آمده است. بهترین کشورها برای ادامه تحصیل در رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی هلند، آمریکا، سوئد، فرانسه، انگلیس، سوئیس و چین می باشند. در اکثر کشور ها متخصصین این رشته از درآمد خوبی برخوردار بوده و بازار کار و آینده شغلی خوبی در پیش رویشان قرار خواهد داشت، بنابراین می توان با تحصیل در این رشته دانشگاهی، علاوه بر کسب تخصص موفق به کسب اقامت آن کشور و مهاجرت نیز نمود. ده دانشگاه برتر جهان در این زمینه در ادامه معرفی می شوند :
- دانشگاه واگنینگن هلند
- دانشگاه کالیفرنیا آمریکا
- دانشگاه علوم کشاورزی سوئد
- آگروپاریس تک فرانسه
- انستیتو تکنولوژی زوریخ
- دانشگاه کورنل آمریکا
- دانشگاه کالیفرنیا
- دانشگاه ویسکونزین- مادیسون آمریکا
- دانشگاه ریدینگ انگلیس
- دانشگاه کشاورزی چین
آیا گذراندن دروس رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی برای مهندس شدن کافی است ؟
اصلی ترین دروس ارائه‌شده در صنایع غذایی پیش تر بررسی و توضیح داده شد. برای تبدیل شدن به یک مسئول کنترل کیفیت موفق که کارایی لازم در محیط کار را داشته باشد، لازم است که علاوه بر گذراندن واحدهای دانشگاهی به یادگیری مهارت و دانش این شغل پرداخته و مدام اطلاعات و دانش خود در این زمینه را به روز نگه دارید تا از پس کاری که به شما واگذار می شود به خوبی برآیید. مهارت های لازم برای شغل :
- کارآفرینی، بازاریابی و فروش
- گفتگو و ارتباط کلامی مناسب با سازمان‌ها، کارگران و کارفرمایان
- به دلیل محاسبات پیچیده در زمان طراحی و تفسیر آزمایش ها : داشتن مهارت ریاضی بالا
- آشنایی با استانداردهای غذایی ملی و جهانی
- راهنمایی و آموزش به دیگران
- به‌روز بودن با استفاده از منابع علمی معتبر
- مهارت در پژوهش های علمی و عملی زمینه کاری خود.
مزایا و معایب رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی چیست ؟
- از مزایا خوب رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی بازار کار و آینده ی شغلی خوب آن است. در صورت علاقه‌مندی به این رشته، امکان رشد و پیشرفت در شغل و درآمد در آن وجود خواهد داشت.
- به دلیل اینکه محیط آزمایشگاه کنترل کیفی از بقیه قسمت های کارخانه جداست، آلودگی هوا کمتری داشته و از آنجا که بیشتر کارهای کنترل کیفی توسط دستگاه ها انجام می شود، خستگی کاری کمتری تحمیل می گردد.
- معایب رشته دانشگاهی علوم و مهندسی صنایع غذایی خشک بودن محل کاری آن است. کار کردن در کارخانه و سر و صدای دائمی ماشین آلات بزرگ، یکی از دشواری ها و معایب این رشته بشمار می آید.
سخن آخر
هر رشته تحصیلی را که انتخاب می کنید تا در آن ادامه تحصیل دهید مستقیماً بر تمام زندگی‌تان تأثیر خواهد گذاشت. بنابراین رشته ای را برگزینید که علاوه بر اینکه به آن علاقه دارید، استعداد هم داشته باشید تا در زندگی آینده‌تان با دل‌بستگی کامل به شغلتان بتوانید آینده ای زیبا و روشن برای پیشرفت خود و جامعه بسازید.
