چای ترش چیست و از فواید آن برای سلامتی چه می دانید؟

چای ترش ( با نام علمیHibiscus)  که چای قرمز یا ماکی نیز نامیده می شود ، گیاه بومی هند بوده است که سال ها پیش به آفریقا آورده شده است. این گیاه در قرن هفدهم ، در برزیل و قبل از سال ۱۸۰۴ در گواتمالا برای استفاده غذایی کشت می شده است . در اوایل دهه ۱۸۹۰ ، دکتر وبر آن را در فلوریدا کاشت ، اما به دلیل یخ زدگی شدید آن محیط ، همه گیاهان نابود شدند. تا زمان جنگ جهانی دوم ، چای ترش در باغ های خانگی در جنوب و مرکز فلوریدا کشت می شدند.

در سال ۱۹۶۲ ، چای ترش جهت مصارف دارویی در کشور مصر کشت می شد. در گذشته  گل های این گیاه در سنگال تولید و خشک شده و با سرعت به مقدار ۱۰ تا ۲۵ تن در سال به اروپا حمل می شده است. امروزه  کشت و پرورش این گیاه به طور گسترده در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری انجام می شود و از گل های آن به طور گسترده در ساخت  مربا ، نوشیدنی و چای در مصر ، ایران ، تایلند و کشورهای غربی استفاده می شود. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

موارد کاربرد چای ترش در طب سنتی

طب سنتی از چای ترش برای درمان فشار خون ، بیماری های  کبد و تب استفاده می کند. در طب سنتی آفریقا ، از این گیاه برای درمان سرفه ، گلودرد و همچنین خواص ضد باکتری ، ضد اسپاسم و اثرات ادرار آور  و از بین بردن میزان بیش از حد صفرا استفاده می شود. در طب سنتی تایلند از این چای  برای درمان سنگ کلیه استفاده فراوان می شود. همچنین در طب چینی برای درمان درماتیت ، تورم ، التهاب پوست و زونا استفاده می شود.

زنان تاهیتی و هاوایی به عنوان علامت مجرد بودن ، پشت گوش راست خود گل این گیاه را می گذارند و اگر گل پشت گوش چپ قرار داده شود ، نشانه ازدواج آنهاست. مصری ها برای خنک نگه داشتن بدن در آب و هوای گرم سرزمین خود چای ترش را بسیار می نوشیدند.

خواص چای ترش برای سلامتی

۱- فشار خون را تنظیم کنید

طبق تحقیقی که در مجله J Ethnopharmacol منتشر شده است ، مصرف  این چای  باعث کاهش فشار خون در بیماران مبتلا به فشار خون می شود. در مطالعه دیگری مشخص شد که استفاده از این چای بر فشار خون بیماران دیابتی نوع ۲ که فشار خون آنها کمی افزایش یافته بود ، تأثیر مثبت داشت.

اگرچه مکانیسم این چای در کاهش فشار خون هنوز مشخص نشده است اما  بسیاری از مطالعات تأثیر مستقیم چای ترش بر دیواره شریان ، سیستم عصبی سمپاتیک ، کانال های کلسیم و مکانیسم های کولینرژیک – cholinergic mechanisms (قسمت هایی از سیستم عصبی که از استیل کولین ( acetylcholine ) در عملکرد خود استفاده می کنند) را نشان داده اند و تاثیر آن بر سیستم هیستامین و رنین-آنژیوتانسین ( renin-angiotensin ) گزارش شده است.

منبع غنی از آنتی اکسیدان ها و اثرات ادرار آور این چای از دلایلی است که برای تأثیر این گیاه بر فشار خون بسیار بیان شده است. گفته می شود که  این چای با مهار ACE ( آنزیمی که فشار خون را بالا می برد) یا با مکانیسم های مربوط به اکسید نیتریک در اندوتلیوم (بافت داخل سلول) فشار خون را کاهش می دهد.

۲- تنظیم قند خون

در مطالعه ای که در مجله داروسازی منتشر شد ، اثر عصاره چای ترش بر گلوکز خون در موش های دیابتی بررسی شد. نتایج آزمایش نشان داد که عصاره  این چای باعث افزایش سطح انسولین و کاهش سطح قند خون می شود. افزایش قند خون می تواند منجر به تشکیل گونه های اکسیژن واکنشی شود که باعث استرس اکسیداتیو و آسیب به سلول های بتا (سلولهای ترشح کننده انسولین در لوزالمعده) می شوند.

این گونه های اکسیژن فعال همچنین می توانند سطح آنتی اکسیدان داخل سلول را کاهش دهند. آنتوسیانین ها که گروهی از فلاونوئیدها هستند که در  این چای یافت می شوند ، دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند و می توانند این گونه های اکسیژن واکنش پذیر را از بین ببرند. در این مطالعه ، مصرف عصاره  این چای با بهبود سلول های بتا در پانکراس باعث افزایش ترشح انسولین و در نتیجه کاهش قند خون می شود.

۳- کاهش وزن را تسریع می کند

چای ترش کالری بسیار کمی دارد و اثرات ادرارآور آن می تواند سموم و مایعات اضافی بدن را از بین ببرد. در یک مطالعه ۱۲ هفته ای که در مجله Food & Function منتشر شد ، مصرف عصاره این چای میزان چاقی و چربی شکم را در افراد چاق کاهش داده و آسیب های کبدی را تا حدودی بهبود بخشیده است . مطالعه دیگری که در ژورنال Medical Hypotheses منتشر شد ، نشان داد که استفاده از این چای در کاهش وزن بسیار موثر بوده است.

در آزمایشاتی که بر روی حیوانات انجام شده است ، چای ترش باعث کاهش اشتها در موش ها شد. دلیل این کاهش ، به جای افزایش چربی سوزی ، کاهش مصرف غذا بوده است. محققان ترکیب فعال زیستی ، اسید هبیسکوس ( hibiscus acid ) را عامل از دست دادن اشتها در موش ها می دانند. ترکیبات این چای ، مانند اسید هیبیسکوس می توانند از فعالیت آنزیم های لوزالمعده جلوگیری کرده و از شکستن و جذب پلی ساکاریدها جلوگیری کند  که در نهایت منجر به کاهش وزن می شود.

۴- تنظیم کلسترول خون

در مطالعات آزمایشگاهی ، تأثیر چای ترش بر کاهش چربی های بدن به مهار اکسیداسیون LDL  (کلسترول مضر) نسبت داده شده است. در مطالعه ای که بر روی حیواناتی مانند موش و خرگوش با چربی خون بالا انجام گرفته است ، این چای باعث کاهش کلسترول ، تری گلیسیرید و LDL شده است . محققان بر این باورند که از آنجا که مواد گیاهی مانند سیتوسترول (cytosterol) و پکتین (pectin) دارای اثر کاهش کلسترول هستند  می توان تأثیر این چای در کاهش کلسترول را به این ترکیبات نسبت داد. علاوه بر این ، عصاره این گیاه حاوی مقادیر زیادی موسیلاژ (mucilage) و پکتین است و مطالعات نشان داده است که پکتین میزان چربی موجود در بافت ها و خون را بسیار کاهش می دهد.

۵- اثرات ضد سرطان

آنتوسیانین ها (Anthocyanins) می توانند باعث بروز آپوپتوز (apoptosis) سلولی در سلول های HL-60  ( سلول های سرطان خون) شوند. آنها با تأثیر بر اکسیداسیون LDL در سلول ، فعالیت آنتی اکسیدانی خود را انجام می دهند و آنتوسیانین های این چای می توانند در جلوگیری از پراکسیداسیون LDL موثر واقع شود.

بر اساس یک مطالعه (منتشر شده در مجله Pharmacology Biochemical) ، محققان می گویند که اسید پروتوکاتئوئیک ( protocatechioic acid) چای ترش با ایجاد مرگ سلولی در سلول های لوسمی انسانی (leukemia) از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند.

همچنین نشان داده شده است که اثر مهاری اسید پروتوکوکوئیک ( protococcoic acid ) بر روی پوست موش از بدن در برابر سرطان محافظت می کند. اسید پروتوکاتئوئیک یک ترکیب فنلی است که از گل خشک چای ترش استخراج می شود و دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد توموری است.

۶- بهبود عملکرد کبد

طبق تحقیقی که در یک ژورنال معتبر منتشر شد ، اثر محافظتی عصاره های چای ترش در برابر استرس اکسیداتیو در سلول های کبدی موش (liver tissue cells ) مشاهده شد. این یافته ها نشان داد که اسید پروتوکاتئوئیک ، یک ترکیب فنلی استخراج شده از گل این گیاه ، که دارای خواص آنتی اکسیدانی می باشد ، کبد را از اثرات سمی ناشی از t-BHP محافظت می کند.

همچنین اثر محافظتی عصاره آن بر روی کبد موش در برابر اثرات سمی پاراستامول (paracetamol) نیز گزارش شده است. عصاره مخلوط آبی – الکلی گل های این گیاه همچنین میزان پراکسیداسیون لیپید را در آسیب کبدی ناشی از تتراکلرید کربن کاهش می دهد.

۷- اثرات ضد افسردگی

چای ترش برای آرامش اعصاب نیز بسیار مفید است. محققان در تحقیقی که در مجله فارماکولوژی هند منتشر شد دریافتند آنتوسیانین های این چای خاصیت ضد افسردگی نیز دارند. یکی از دلایل افسردگی کمبود یک یا چند مونوآمین – monoamine (سروتونین ، نورآدرنالین و دوپامین) در بدن است.

در این آزمایش ، محققان اثر ضد افسردگی مثبت عصاره الکلی این چای را بر روی موش ها مشاهده کردند و نتیجه گرفتند که آنتوسیانین های چای ترش از طریق مکانیسم های دوپامینرژیک ، نورآدرنرژیک و سروتونرژیک باعث اثرات آرام بخشی بر روی اعصاب می شوند.

میزان مصرف چای ترش

برای فشار خون بالا ، یک تا سه بار در روز به مدت ۲ تا ۶ هفته مصرف شود.

بهترین زمان استفاده از چای ترش

صبح ها یک یا دو بار در روز با فاصله هشت ساعت از هم است

عوارض جانبی چای ترش

تاکنون هیچ عارضه ای در استفاده مناسب از این گیاه گزارش نشده است. همچنین زنان باردار و شیرده باید از مصرف این چای خودداری کنند.

نوشیدن چای ترش ممکن است بر سطح قند خون تأثیر بسیار زیادی بگذارد و کنترل قند خون را در حین و بعد از جراحی دشوار کند ، بنابراین حداقل دو هفته قبل از جراحی نوشیدن این چای را متوقف کنید.

تداخلات دارویی احتمالی چای ترش

مصرف چای ترش همراه با استامینوفن ، دیکلوفناک و کلروکین ممکن است اثرات فارماکوکینتیک این داروها را تشدید کند (جنبه ای از داروشناسی که مربوط به جذب و حذف داروها است). نوشیدن این چای قبل از مصرف استامینوفن می تواند اثر استامینوفن را بر روی بدن سریع تر از بین ببرد.