نوشیدنی انرژی زا چیست و مصرف آن برای شما خوب است یا بد!

نوشیدنی انرژی زا نوعی نوشیدنی حاوی ترکیبات محرک مانند کافئین است که ممکن است گازدار هم باشند.

این نوشیدنی معمولا حاوی شکر ، سایر شیرین کننده ها ، عصاره های گیاهی ، تورین و اسیدهای آمینه می باشند. آنها زیرمجموعه گروه بزرگتری از محصولات انرژی زا هستند که متمایز از نوشیدنی های ورزشی است که برای بهبود عملکرد ورزشکاران تبلیغ می شوند.

نوشابه انرژی زا نوریکسو ، نوشابه انرژی زا مانستر و نوشیدنی انرژی زا هایپ ،  نوشابه انرژی زا ensky و نوشابه انرژی زا جک وستر برخی از انواع رایج این نوشیدنی ها  در دنیا هستند.

مصرف نوشابه های انرژی زا در دو دهه گذشته به ویژه در میان نوجوانان و بزرگسالان به طرز چشمگیری افزایش یافته است. نوشابه های نرژی زا با این ادعا که این محصولات باعث تقویت انرژی برای بهبود عملکرد جسمی و شناختی می شوند به بازار عرضه می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه در ادامه با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.

تاریخچه مصرف نوشیدنی انرژی زا

نوشابه های انرژی زا زیر گروه فعال صنعت نوشابه های اولیه هستند. در اصل پپسی برای تقویت انرژی به بازار عرضه می شد. اصطلاح کوکاکولا از دو ماده فعال مانند برگ کوکا و آجیل کولا گرفته شده است که هر دو محرک هستند. در سال ۱۹۰۴  به دلیل نگرانی از استفاده کوکائین در محصولات غذایی برگهای تازه کاکائو جایگزین آن شد.

در سال ۱۹۲۹ ، Lucozade Energy برای کمک به ریکاوری بدن در انگلستان تولید شد. در اوایل دهه ۱۹۸۰ ، این ماده به عنوان نوشابه انرژی زا برای تأمین انرژی از دست رفته شناخته می شد. منشأ این نوشیدنی  به سال ۱۹۴۹ برمی گردد که ویلیام مارک سوارتز ، تاجر شیکاگویی نوشیدنی های غیر الکلی پر از ویتامین را به عنوان جایگزین نوشابه های قندی که کالری آنها صفر است ، تولید کرد. وی نوشیدنی تقویت کننده انرژی حاوی کافئین ، ویتامین های گروه B و قند نیشکر ایجاد کرد و برای تولید و توزیع نوشابه با چارلز گوردون از شرکت Tri-City Beverage همکاری کرد.

از سال ۲۰۰۲ ، روند بسته بندی نوشابه های انرژی زا در قوطی های بزرگتر افزایش یافت. در کانادا و ایالات متحده ، حداکثر کافئین در هر وعده در نوشیدنی های انرژی زا محدود بود. تولیدکنندگان با افزودن چند سروینگ در هر ظرف و بزرگ تر کردن اندازه ظرف ها مقدار کافئین را افزایش دادند.

در سال ۲۰۰۴ ، محصول شات انرژی که شاخه ای از نوشابه های انرژی زا است با تولید انرژی ۵ ساعته در ایالات متحده راه اندازی شد. پودرهای انرژی زا یا قرص های جوشان در سال ۲۰۰۷ برای تولید یک نوشیدنی انرژی زا با افزودن آن به آب تولید شدند و همچنان علیرغم محدودیت های اعمال شده این نوشیدنی ها تولید و به بازار عرضه می شود.

اجزاء تشکیل دهنده نوشیدنی انرژی زا

نوشابه هاب انرژی زا حاوی موادی هستند که برای افزایش انرژی و عملکرد ذهنی به بازار عرضه می شوند. تقریباً بسیاری از نوشیدنی های انرژی زا حاوی ماده کافئین برای تحریک عملکرد مغز و افزایش هوشیاری و تمرکز هستند. با این حال ، مقدار کافئین در هر محصول متفاوت است.

نوشیدنی های انرژی زا معمولاً حاوی چندین ماده دیگر نیز هستند که رایج ترین آنها شامل موارد زیر است:

شکر: معمولاً منبع اصلی کالری در  این نوشیدنی ها است ، اگرچه برخی از آنها حاوی قند نیستند و کربوهیدرات کمی دارند.

ویتامین های گروه B :در تبدیل غذایی که می خورید به انرژی مورد استفاده بدن شما نقش مهمی دارند.

مشتقات اسید آمینه: به عنوان مثال تورین و ال- کارنیتین است. هر دو به طور طبیعی توسط بدن تولید می شوند و در چندین فرآیند بیولوژیکی نقش دارند.

عصاره های گیاهی: احتمالاً گوارانا برای افزودن کافئین بیشتر استفاده می شود در حالی که جینسینگ ممکن است اثرات مثبتی بر عملکرد مغز داشته باشد.

بر اساس مواد تشکیل دهنده قیمت نوشابه انرژی زا نیز متفاوت است. گفته می شود بهترین نوشابه انرژی زا هایپ است و نوشابه انرژی زا ایرانی نیز در بازار موجود است که معمولا قیمت کمتری دارد.

فواید نوشیدنی انرژی زا

اولین فایده نوشابه انرژی زا این است که احساس هوشیاری ، بیداری و بهره وری ایجاد می کند. در این نوشیدنی های  مقدار استانداردی از کافئین در هر قوطی وجود دارد و در بیشتر موارد ، مصرف کنندگان دقیقاً می دانند چه مقدار کافئین دریافت می کنند ، که برای کسانی که سعی در کنترل مصرف کافئین خود دارند بسیار مفید است. استاندارد نوشابه انرژی زا در واقع همین مقدار کافئین است.

از آنجا که این نوشیدنی های به صورت سرد سرو می شوند ، می توان آنها را بسیار سریعتر از قهوه که معمولاً فقط به صورت گرم آن نوشیده می شود ، مصرف کرد. مصرف سریعتر منجر به ورود سریع کافئین به جریان خون می شود.

عطر و طعم قهوه و چای برای همه جالب نیست ، بنابراین نوشابه های انرژی زا برای افرادی مفید است که خواهان افزایش کافئین هستند اما قهوه یا چای را دوست ندارند. نوشیدنی های انرژی زا دارای طعم ها و گزینه های مختلفی هستند.

علاوه بر کافئین ، این نوشیدنی ها اغلب حاوی مواد انرژی زای دیگری مانند تورین ، ویتامین های گروه B ، جینسینگ و گلوکورونولاکتون هستند. اعتقاد بر این است که این ترکیبات اثرات کافئین را افزایش می دهد.

از آنجا که بیشتر نوشیدنی های انرژی زا به صورت سرد و گازدار سرو می شوند ، تأثیر سرحال کننده ای بر مصرف کننده دارند. از نظر بسیاری ، این باعث جذابیت بیشتر آنها نسبت به سایر نوشیدنی های کافئین دار است که معمولاً به صورت گرم و همراه با یک محصول لبنی مصرف می شوند.

در ضمن لازم نیست نوشیدنی های انرژی زا دم کرد که همین مسئله آنها را به یک محصول سریع تحویل کافئین تبدیل می کند.

نوشیدنی های انرژی زا راهی برای ریکاوری سریع پس از ورزش به دلیل وجود کافئین و کربوهیدرات  فراهم می کند. بسیاری از ورزشکاران یک نوشیدنی سرد و سبک را بعد از تمرین در مقایسه با نوشیدنی گرم یا شیر ترجیح می دهند.

در حالی که کالری قهوه سیاه صفر است ولی افراد کمی قهوه سیاه می نوشند و اکثر افراد طعم آن را با شکر ، شیر ، خامه یا حتی کره افزایش می دهند. نوشیدنی های انرژی زا کم کالری زیادی در دسترس هستند که کافئین را بدون کالری و قند تحویل می دهند.

مضرات و عوارض نوشیدنی انرژی زا

نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی کافئین و شکر هستند و معمولا قند زیادی دارند. تقریباً هر قوطی حاوی ۸-۱۰ قاشق چای خوری شکر است!  در حالی که این قند در ترکیب با کافئین سطح قند خون شما را افزایش می دهد و باعث انفجار انرژی اولیه می شود ولی بعدا با افت ناگهانی سطح قند خون روبرو می شوید که دوباره احساس خستگی و بی حالی خواهید کرد.

نوشیدنی های انرژی زا برای ورزش مفید نیستند. آنها باعث کمبود آب بدن می شوند و به شما انرژی کمتری برای تمرین می دهند.

از نظر اسلام حکم خوردن نوشابه انرژی زا  در صورتی که از مواد ناپاک تهيه نشده باشند و مست کننده نباشند و سلامتی بدن را تهديد نکنند مباح و جايز است. طبع نوشابه انرژی زا بر اساس ترکیبات بکار رفته در آن می تواند گرم یا سرد باشد.

آیا نوشابه انرژی زا برای کودکان ضرر دارد

تخمین زده می شود ۳۱٪ از کودکان ۱۲-۱۷ ساله به طور منظم نوشیدنی های انرژی زا مصرف می کنند. با این حال ، طبق توصیه های منتشر شده توسط آکادمی اطفال آمریکا در سال ۲۰۱۱ ، نوشیدنی های انرژی زا نباید توسط کودکان یا نوجوانان مصرف شوند.

استدلال آنها این است که کافئین موجود در نوشیدنی های انرژی زا کودکان و نوجوانان را در معرض خطر وابستگی یا اعتیاد به این ماده قرار می دهد  و همچنین ممکن است اثرات منفی بر روی قلب و مغز در حال رشد داشته باشد.

متخصصان همچنین محدودیت های کافئین را برای این سنین تعیین کرده اند و توصیه می کنند نوجوانان بیش از ۱۰۰ میلی گرم کافئین در روز مصرف نکنند و کودکان کمتر از ۱۴/۱ میلی گرم کافئین به ازاء هر پوند (۲.۵ میلی گرم در کیلوگرم) از وزن بدن خود در روز مصرف کنند.

نوشابه انرژی زا را کی بخوریم

با توجه به چرخه‌ های زیستی بدن انسان و مشخص شدن تاثیرات کافئین بر آنها اواسط صبح بین ساعات ۹:۳۰ صبح و ۱۱:۳۰ مصرف نوشابه انرژی زا بیشترین منفعت را خواهد داشت و باعث می‌ شود انرژی قابل‌ توجهی در انجام کارهای روزانه ‌تان پیدا کنید.

در صورتی که پس از خوردن ناهار کارهای زیادی برای انجام دادن دارید برای از بین رفتن احساس کاهش سطح فعالیت بدن می توانید نوشابه انرژی زا را بین ساعت ۱:۳۰ و ۳:۳۰  مصرف کنید.

پیش از ورزش نیز مصرف یک نوشابه انرژی زا انتخابی سالم  و لذت بخش است که توانایی بدن شما را در حین فعالیت‌ های بدنی افزایش می دهد.

بهترین نوشابه انرژی زا چیست

بهترین نوشیدنی انرژی زا طبیعی می تواند نوشیدنی انرژی زا خانگی باشد که به راحتی با مواد موجود در آشپزخانه قابل تهیه است. شما می توانید این نوشیدنی ها را با استفاده از چای سبز ، چای سفید ، عسل و آب لیمو ، دارچین و بسیاری از ترکیبات دیگر تهیه نمائید.

مثلا با استفاده از آب لیمو‌ ترش زرد، لیموترش سبز و آب نارگیل یا کمی نمک دریا یک ترکیب انرژی زا برای پایان تمرینات ورزشی بسازید. همچنین ترکیب چای سفید، چای سبز با مقداری دارچین می تواند برای رفع خستگی مفید باشد.

همچنین شما می توانید با افزودن زعفران و گلاب به آب جوش یک نوشیدنی سرحال کننده برای طول روز تهیه کنید که هیچ ضرری برای بدن شما ندارد. نوشیدنی انرژی زا خانگی برای بدنسازی نیز مفید هستند و بدون هیچ دغدغه ای از اثرات تحریک کننده کافئین می توانید آنها را استفاده کنید.

بهترین نوشیدنی در دوران بارداری نیز همین نوشیدنی های خانگی هستند در صورت ویار نوشابه در بارداری می توانید انواع شربت های خنک خانگی را استفاده کنید زیرا خنکی برای زن باردار بسیار مفید است.

خوردن نوشابه در ماه هشتم بارداری و البته در کل دوره بارداری بهتر است مصرف نشود زیرا نوشابه‌ ها حاوی کافئین و برخی مواد شیمیایی دیگر هستند که ممکن است باعث زایمان زودرس ‌شوند.

خوردن نوشابه رژیمی در بارداری و همچنین مصرف  دلستر در بارداری نیز به همین ترتیب می تواند با داشتن قندهای مصنوعی ، رنگ ها و افزودنی های شیمیایی خطراتی را برای شما به دنبال داشته باشد.

اگر در ادامه مبحث نوشیدنی ها این سوال برایتان پیش آمده که آیا خوردن دوغ در بارداری ضرر دارد و خوردن دوغ در بارداری نشانه چیست؟ باید بگوییم که دوغ یکی از بهترین نوشیدنی ها برای این دوران است زیرا حاوی کلسیم ، پروتئین و همچنین میکروارگانیسم‌های پروبیوتیکی است که همگی سطح سلامت شما را ارتقاء می دهند.

بهترین نوشیدنی انرژی زا طبیعی

از آنجاییکه به غیر از شکر، بیشتر نوشیدنی های انرژی زا، انرژی واقعی کمی دارند بهتر است از نوشیدنی های انرژی زای طبیعی استفاده کنیم. اثرات نوشابه های انرژی زا به دلیل محتوای محرک آنها است. محرک ها انرژی صفر را تامین می کنند. با تسریع عملکرد سیستم عصبی مرکزی، محرک ها در واقع بدن شما را وادار می کنند تا مقدار زیادی انرژی مصرف کند. برای جلوگیری از فرسودگی و متابولیسم بیش از حد، مهم است که کالری کافی مصرف کنید تا با متابولیسم تسریع شده بدن شما مطابقت داشته باشد.

نوشابه های انرژی زای طبیعی ادعا می کنند که حاوی موادی هستند که کمتر از سایر نوشیدنی های انرژی زا فرآوری شده یا مصنوعی هستند. تصور می شود که مواد طبیعی سالم تر از مواد فرآوری شده هستند. فرض بر این است که یک عنصر زمانی در بهترین حالت خود قرار دارد که تا حد امکان به شکل خام مصرف شود بسیاری از مردم نوشیدنی های سالم تر و کمتر فراوری شده را با سلامتی مرتبط می دانند. قند کمتر و کالری کمتر همگی از نشانه های نوشیدنی های به اصطلاح انرژی زا سالم هستند.

رژیم های غذایی با قند بالا با مجموعه ای از بیماری های پزشکی مرتبط است. شکر همچنین منبع کالری است که بدن ما می تواند آن را با کارایی فوق العاده به انرژی تبدیل کند. به همین دلیل است که اغلب شاهد مصرف محصولاتی مانند ژل گلوکز (قند خالص) توسط ورزشکارانی با عملکرد بالا در هنگام مسابقه خواهید بود. به نظر می رسد کلید سلامتی، مصرف متعادل قند و کالری است.

شربت آبلیمو، چای زنجبیل و عسل، چای سبز، اسموتی سیب و موز، آب هنداونه، آب نارگیل و شربت آبلیمو و عسل نوشیدنی های انرژی زای طبیعی هستند که هنگام خستگی به شما بسیار کمک می کنند. کافئین این نوشیدنی ها بالا نیست بنابراین شما را دچار عوارض متعدد نخواهد کرد.