خواص گیاه شقاقل | موارد استفاده و موارد منع استفاده
گیاه شقاقل (Parsnip) از گیاهان دارویی است که طبیعتی گرم و تر دارد. اغلب از ریشه این گیاه مربا تهیه می شود. دفع رطوبت و بلغم از بدن، تقویت قلب و کلیه ها، تقویت سیستم ایمنی، زیبایی پوست و … از خواص گیاه شقاقل است. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به بررسی خواص دارویی، نحوه مصرف و عوارض آن می پردازیم.
مشخصات گیاه شقاقل
شقاقل گیاهی دو ساله است. ظاهر آن شبیه گیاه هویج با برگ های دارای بریدگی و در عین حال دندانه دار و ساقه های گوشه دار است. ریشه ی گیاه که اغلب برای تهیه مربا کاربرد دارد، نسبتا ضخیم (در حد یک انگشت)، پر گره و کمی شیرین است.
گل های آن به صورت چتر مرکب در انتهای شاخه گل دهنده دیده می شود. میوه گیاه در ابعاد یک نخود و به رنگ تیره است. در اروپا به خصوص در فرانسه از نوع مزروعی آن غذایی قدیمی به نام Pot – au – feu تهیه می شود. این غذا از گوشت گاو پخته، شقاقل مزروع و انواع سبزیجات به خصوص تره و چاشنی تهیه می شود.
دراروپا و آمریکای شمالی به عنوان سبزی و همچنین علوفه کاربرد دارد. ریشه گیاه شقاقل از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی کمی گرم و تر است. از لحاظ درمانی نیز باز کننده انسداد مجاری عروق، مبهی و گرم کننده است. این ریشه برای گرم کردن معده، کلیه و کبد تاثیر بسزایی داشته و اشتها را کاهش می دهد.
مصرف آن در بعضی افراد گرم مزاج سبب بروز سردرد می شود. در صورتی که شقاقل با مقداری عسل میل شود و یا مربای یا عسل آن را تهیه و سپس مصرف کنید، سبب بروز سر درد و کم اشتهایی نمی شود.
مهم ترین ترکیبات گیاه شقاقل
این گیاه علاوه بر آب، حاوی پروتئین، چربی، هیدرات کربن، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، ویتامین آ، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و ویتامین ث است.
خواص درمانی گیاه شقاقل
کمک به حفظ سلامت استخوان ها
کلسیم موجود در این گیاه عاملی مهم در حفظ سلامت استخوان ها محسوب می شود. در نتیجه مصرف آن می تواند از شکستگی استخوان جلوگیری کرده و خطر شکستگی بر اثر پوکی استخوان را به حداقل برساند.
تضمین سلامت قلب و عروق
اسید فولیک موجود در شقاقل خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش و سلامت قلب و عروق را تضمین می کند. فیبر بسیار بالا و پتاسیم موجود در آن از افزایش فشار خون جلوگیری می کند. علاوه بر این می تواند در کاهش کلسترول و حفظ قند خون نرمال موثر باشد.
جوانسازی و زیبایی پوست
گیاه شقاقل منبع غنی از ویتامین ث است. این ویتامین در افزایش میزان ساخت کلاژن و در نتیجه افزایش خاصیت الاستیته و کشسانی پوست نقش موثری دارد.
سلامت دستگاه گوارش
فیبر بالای این گیاه در بهبود عملکرد سیستم گوارشی نقش بسزایی دارد. با مصرف شقاقل می توان یبوست را به راحتی درمان و عملکرد روده و معده را در فرایند هضم غذا بهبود بخشید.
کاهش وزن
مصرف گیاه شقاقل برای لاغری بسیار مفید است. می توان از محتوای فیبر و پروتئین بالای این گیاه به منظور رفع سلولیت و درمان چاقی های شکمی استفاده کرده و به راحتی وزن را کاهش داد.
کمک به تقویت قوای جنسی
این گیاه در تقویت قوای جنسی مردان، ازدیاد اسپرم و درمان ناباروری های مردانه بسیار موثر است. خوردن ریشه شقاقل خام و شیر نعوظ آور بوده و ترکیب شقاقل، دارچین، فلفل، زنجبیل و مقل ارزق در ازدیاد اسپرم، رفع مشکلات و ضعف جنسی بسیار موثر است.
مفید برای تقویت سیستم ایمنی بدن
مصرف ریشه تازه این گیاه به صورت خام، در رفع خستگی جسمی، کسالت و ضعف عمومی بدن موثر بوده و می تواند در تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش توان دفاعی بدن در مقابل بیماری ها موثر باشد.
سایر خواص گیاه شقاقل
- تقویت کلیه ها و کبد
- کاهش خطر نقص جنین در زنان باردار
- کمک به درمان بیماری آسم
- بهبود و درمان بیماری روماتیسم
- درمان کم خونی
- رفع رخوت و خستگی و افزایش انرژی بدن
- درمان سستى و درد مفاصل
- درمان سوزش معده و دل درد اطفال
- باز کردن انسداد مجاری عروق
- تقویت سیستم گوارشی و دیواره های مویرگ ها
- لخته شدن خون و رشد سلول ها
- کاهش خطر پوکی استخوان
نحوه مصرف گیاه شقاقل
خرید ریشه زرد رنگ، ترد و آبدار شقاقل که شبیه ریشه هویج است بیشتر در استان های شمالی کشور به ویژه استان مازندران انجام می شود. این گیاه به صورت سبزی خوراکی در تهیه آش و سوپ های مختلف کاربرد دارد.
قسمت مورد استفاده و درمانی گیاه شقاقل ریشه آن است. مربای تهیه شده از این ریشه بسیار خوشمزه و مقوی است. علاوه بر این، سوپ تهیه شده از شقاقل، پیاز و پیاز فرنگی از بهترین داروهای ادرار آور است.
هر گاه برگ شقاقل نیز به آن افزوده شود به درمان انواع رماتیسم ها کمک می کند. ریشه گیاه شقاقل بسیار دیر هضم و سنگین است. به همین دلیل، مصرف آن به صورت مربا بیشتر توصیه می شود.
عوارض مصرف گیاه شقاقل
زیاده روی در مصرف آن باعث نفخ، باد شکم و سردرد می شود. برای رفع ضرر آن از گیاهان لعابدار استفاده کنید. با وجود این که مصرف آن از سقط جنین جلوگیری می کند اما در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. با توجه به گرم بودن طبع این گیاه، مصرف آن در افراد گرم مزاج باید با رعایت اعتدال انجام شود.
