آشنایی با هفت فایده و خواص درمانی رب السوس یا ریشه ی شیرین بیان

رب السوس یا عصاره ریشه ی گیاه شیرین بیان همان طور که از نامش پیداست از گیاه شیرین بیان به دست می آید. گیاه شیرین بیان با نام علمی  Glycyrrhiza glabra، گیاهی چند ساله از تیره ی فرعی پروانه واران و از خانواده ی Leguminosae است. این گیاه دارای ساقه ی هوایی دراز، برگ های مرکب، با تعداد برگچه های آن فرد و اغلب یازده عدد است.

برگچه های بیضی شکل دارای کناره ی صاف و به رنگ سبز غباری است. گل های آن آبی، بنفش، سفید و زرد است. ریشه ی شیرین بیان به صورت عمیق در زمین فرو می رود و چوبی است.

ریشه ی گیاه پوستی به رنگ قهوه ای سیر تا سیاه دارد. مغز ریشه ی آن نیز به رنگ زرد با مزه ی شیرین است. طبع ریشه شیرین بیان گرم و تر داشته و در درمان زخم معده، دفع سنگ کلیه و مثانه، آنژین و … مفید است. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به معرفی و بررسی رب السوس، خواص درمانی، نحوه مصرف، عوارض جانبی و … می پردازیم.

دیگر نام های ریشه گیاه شیرین بیان

ریشه ی این گیاه با نام های ریشه ی مجو، بویانه، بیخ محک، بیخ مهلک، چوب آزار، گیاه شیرین، رگلیس، کلیس، کلیسره بوه، کلیسر بزه، راسین دور کلیس، میجو، متکی، مژو، مگ، محک، مویانه، بویانه، سوس و اصل سوس است.

دیگر نام های عصاره شیرین بیان

عصاره ی این گیاه با نام های رب سوس، رب اصل سوس، رب السوس، قرظ و اقاقیا نیز شناخته می شود.

ترکیبات شیمیایی موجود در رب السوس یا ریشه شیرین بیان

از مهم ترین ترکیبات موجود در ریشه ی این گیاه می توان به گلیسیریزین، یک آنتو کسانتین گلی کوزید، یک فلاوونوزید، گلیسیرتینیک اسید، گلیسیریزیک اسید، ایزولیکیریتین و لیکیر یتوزید اشاره کرد.

انواع گیاه شیرین بیان

این گیاه دو نوع دارد که از نظر شکل ظاهری شبیه هم بوده اما از نظر خواص فیزیولوژیکی کاملا متفاوت هستند.

• ریشه ی یکی از آن ها تلخ مزه بوده و تقریبا سمی است. به همین دلیل، تلخه یا تلخ بیان نام دارد.
• دیگری که مورد نظر طب سنتی است‌ ریشه ای شیرین مزه دارد. به همین دلیل، شیرین بیان نامیده می شود.

نحوه مصرف رب السوس یا ریشه گیاه شیرین بیان

• یک قاشق گرد کوبیده ی مغز آن را در یک فنجان آب گرم ریخته، سپس صاف کرده و آب آن را شب بنوشید. این نوشیدنی بی خوابی را برطرف می کند.
• هفت روز صبح ناشتا آن را پوست کرده، نیم کوب کنید. سپس با تخم شلغم جوشانده و آبش را بنوشید. می توان آن را با برگ توت فرنگی به اندازه ی مساوی جوشانده و میل کرد. این جوشانده آسم یا تنگی نفس را درمان می کند.
• به مدت چهل روز، هر روز صبح ناشتا در آب جوشانده ی آن گز علفی را حل کنید. سپس آن را صاف کرده و بنوشید. در روشی دیگر، چهل روز صبح ناشتا آن را با ریشه ی انار به اندازه ی مساوی جوشانده و آب آن را صاف کرده و بنوشید. این جوشانده قارچ داخل معده را برطرف می کند.‌‌‌‌‌‌‌‌

خواص درمانی رب السوس یا ریشه گیاه شیرین بیان

کمک به درمان زخم معده

نیم کیلو از ریشه شیرین بیان را پس از پوست کندن نیم کوب کرده و پنج ساعت در دو لیتر آب بخیسانید. سپس آن را بجوشانید تا آب به نصف برسد. سپس آب آن را صاف کنید. هفتاد و پنج گرم گز خونسار را در آن حل کرده و مجددا صاف کنید. هر روز صبح ناشتا دو فنجان از آن را میل کنید تا زخم معده را درمان کند.

در دفع سنگ کلیه و مثانه موثر است

آب دم کرده ریشه شیرین بیان را با آب جوشانده ی سیب زمینی مخلوط کرده و بنوشید. این امر سنگ کلیه و مثانه را دفع کرده، بند آمدگی ادرار را برطرف می کند.

دیگر خواص درمانی رب السوس یا ریشه شیرین بیان

• اگر آب جوشانده ی مغز ریشه شیرین بیان را به صورت گرم در گلو روزی سه بار قرقره کنید، آنژین را درمان می کند.
• دویست گرم از ریشه شیرین بیان را پوست کرده و در یک لیتر آب بیست دقیقه بجوشانید. بعد پانزده دقیقه آن را دم کرده و با آب صاف کرده ی آن چشم را بشویید. این کار قرمزی چشم را برطرف می کند. اگر با آن دهان شویه کنید، خشکی دهان را برطرف و خون ریزی لثه را برطرف می کند.

• ریشه ی خشک گیاه را مثل غبار نرم سابیده و در چشم بکشید. این امر زردی چشم و لک های سفید چشم را برطرف می کند.
• عصاره ی شیرین بیان را روی مفاصل مورد نظر بمالید. این کار ورم و درد مفاصل را درمان کرده، کوفتگی و ضربه خورگی عضو را بهبود می بخشد.

• آب تازه ی برگ شیرین بیان را گرفته و بر پوست سر ضماد کنید. این امر تا حدی از ریزش مو جلوگیری می کند.
• برگ شیرین بیان را جوشانده و آب آن را به زیر بغل، کنج ران، پاها، میان انگشتان و هر کجا که بو می دهد بمالید. به این ترتیب، بوی بد از بین می رود.

عوارض جانبی مصرف رب السوس یا ریشه ی شیرین بیان

مصرف بخش های مختلف این گیاه عوارض چندانی ندارد. مصرف ریشه ی شیرین بیان عمل عضلات نرم را کمی کند کرده و فشار خون را افزایش می دهد.