نقش قطره های بتامتازون و کلوبتازول در درمان شوره سر | قطره درمان پوسته سر

قطره های بتامتازون و کلوبتازول از دارو های پر کاربرد برای درمان شوره سر است. شوره سر یکی از مشکلات شایع پوست و مو است. این مشکل به دلایل مختلفی مانند وجود نوعی قارچ یا مخمر، شانه زدن ناکافی موی سر، بیماری های پوستی خاص، خشکی پوست سر، رژیم غذایی نامناسب و استفاده از برخی از محصولات مراقبت از مو و … ایجاد می شود.

علاوه بر دارو های نام برده شده روش های دیگری نیز برای درمان این مشکل وجود دارد. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به روش های درمان شوره سر، دارو های پر طرفدار و … اشاره می کنیم.

دلایل ایجاد شوره سر چیست

شوره سر ممکن است به علت نوعی قارچ یا مخمر، شانه زدن ناکافی موی سر، بیماری‌های پوستی خاص، خشکی پوست سر، رژیم غذایی نامناسب و استفاده از برخی از محصولات مراقبت از مو ایجاد شود.

این مشکل در هر سنی ممکن است ایجاد شود. ولی احتمال دچار شدن به آن، با بالا رفتن سن، افزایش می یابد. شوره سر در مردان بیش از زنان رخ می دهد که این امر به دلیل تفاوت های هورمونی موجود در بین این دو جنس است. در ادامه به بررسی دلایل ایجاد شوره سر می پردازیم.

وجود نوعی قارچ یا مخمر

برخی علت شوره سر را رشد بیش از حد نوعی قارچ به نام پتیروسپورون اوال می دانند. این قارچ در هر فردی وجود دارد و در بیست درصد افراد جامعه التهاب پوستی ایجاد می کند. این التهاب سبب ریزش سریع تر پوسته ها می شود که پزشکان این وضعیت را درماتیت سبورئیک می نامند.

شانه زدن ناکافی موی سر

یکی از علل شوره سر، شانه زدن ناکافی مو ها است. شانه زدن و برس کشیدن مو ها، به پوسته ریزی نرمال پوست سر کمک کرده و اجازه تجمع پوسته ها را نمی دهد.

خشکی پوست سر

افراد دارای پوست خشک بیشتر دچار شوره سر می شوند. هوای سرد زمستان که همراه با قرار گرفتن در اتاق های بسیار گرم خواهد بود، یک علت شایع خارش و پوسته ریزی پوست سر است. شوره ناشی از خشکی پوست سر، با پوسته های کوچک تر و غیر روغنی قابل تشخیص است.

بیماری های پوستی خاص

پسوریازیس یک نوع بیماری پوستی است که با لک های قرمز روشن روی آرنج و زانو مشخص می شود. این بیماری گاهی به صورت موارد شدید شوره سر بروز می کند. اگزما و یا حساسیت پوستی نیز از دیگر دلایل بروز این اختلال است.

استفاده برخی از محصولات مراقبت از مو

گاهی اوقات استفاده از محصولات آرایشی بهداشتی نامناسب برای پوست و مو و یا انواع بی کیفیت آن سبب التهاب و پوسته ریزی پوست سر می شود. شامپو کردن و یا رنگ کردن مکرر مو ها نیز، پوست سر را تحریک کرده و احتمال ابتلا به شوره سر را افزایش می دهد.

داشتن رژیم غذایی نامناسب

داشتن یک رژیم غذایی فاقد مقدار کافی روی، ویتامین های گروه B و بعضی از انواع چربی ها، خطر ابتلا به شوره سر را افزایش می دهد.

اقدامات لازم برای رفع شوره سر

برای از بین بردن شوره سر باید پوسته پوسته شدن و خارش پوست سر را با از بین بردن قارچ های مولد آن، مهار کرد. هنگامی که قارچ ها سرکوب شوند، شوره ها نیز برطرف می شوند. در ادامه به مهم ترین روش های رفع شوره سر اشاره می کنیم.

شستشوی صحیح موی سر

اگر از مقدار اندکی شوره سر رنج می برید، سر خود را با یک شامپوی استاندارد، دست کم یک بار در روز بشویید. در حمام مو ها را با یک شانه و یا برس مناسب، شانه بزنید.

استفاده از شامپو و محلول ضد شوره سر

شامپوهای حاوی سلنیوم سولفید و یا پیریتیون زینک روشی مؤثر برای درمان شوره هستند. این شامپوها را می توان دو تا سه بار در هفته استفاده کرد. برخی از شامپوها باید در حدود ۵ دقیقه روی پوست سر بمانند و برخی دیگر بلافاصله شسته شوند. علاوه بر این، می توان از محلول ضد شوره و یا  لوسیون ضد شوره سر طبق نظر پزشک برای درمان شوره سر استفاده کرد.

تغییر نوع شامپوی مورد استفاده

برخی از افراد تنها با تغییر نوع شامپوی مصرفی خود، می توانند شوره سر را درمان کنند. هنگامی که از یک نوع شامپوی ضد شوره ویژه به طور روزانه و مکرر استفاده می کنید، پس از مدتی متوجه می شوید که شامپو دیگر عملکرد مناسبی ندارد. برای داشتن نتیجه بهتر، می توان به صورت چرخشی از انواع شامپو های ضد شوره استفاده کرد.

کاهش استرس

به طور قطع هر عاملی که باعث ایجاد شوره سر شود، در اثر تنش ها و استرس تشدید می شود. کاهش استرس به بهبود این مشکل کمک می کند.

استفاده از روغن برای کاهش خشکی پوست و شوره سر

اغلب استفاده از روغن می تواند در کاهش شوره سر کمک کننده باشد. اگر این روغن گرم باشد، موجب آسیب به موها شده، آن‌ها را شکننده و آسیب پذیر می کند. بهتر است شب‌ها مقداری روغن زیتون را روی پوست سر مالیده و موها را با یک حوله بپوشانید. سپس صبح مو ها را با یک شامپوی ماسب بشویید.

استفاده از قطره بتامتازون و کلوبتازول

دارو های بتامتازون و کلوبتازول از پرطرفدارترین دارو های درمان شوره سر است که به صورت پماد، کرم، لوسیون و قطره قابل استفاده است.

قطره بتامتازون برای درمان شوره سر

این دارو با نام انگلیسی Betamethasone topical ، فرمول شیمیایی C_۲۲H_۲۹FO_۵ از استروئید های موضعی است. این دارو از آزاد شدن برخی مواد در بدن که سبب بروز التهاب می شوند جلوگیری می کند.

کاربرد های قطره بتامتازون

داروی بتامتازون موضعی جهت درمان التهاب و خارش هایی که در اثر بیماری هایی مانند اگزما، پسوریازیس یا صدفک و واکنش های آلرژیک ایجاد می شوند، مورد استفاده قرار می گیرد.

نحوه مصرف داروی بتامتازون

این دارو معمولا یک یا دو بار در روز مورد استفاده قرار می گیرد. در مورد نحوه مصرف دارو دستورات پزشک را مد نظر قرار داده و از مصرف بیش از مقدار و زمان توصیه شده اجتناب کنید.

قبل و بعد از استفاده از بتامتازون موضعی دست های خود را بشویید. مگر این که بخواهید از دارو روی پوست دست استفاده کنید. مقدار اندکی از دارو را روی ناحیه آسیب دیده قرار داده و محل را به آرامی مالش دهید.

از مصرف این دارو در سطوح گسترده ای از پوست پرهیز کنید. برای استفاده از فوم بتامتازون مقداری از این فوم را داخل یک ظرف اسپری کنید. مقدار اندکی از دارو را با انگشت برداشته و روی محل مورد نظر بمالید. این کار را تا زمان ظاهر شدن علایم بهبودی تکرار کنید.

رعایت نکات مهم در رابطه با مصرف قطره بتامتازون

• از برخورد این دارو با چشم اجتناب کنید. درصورتی که مقداری از دارو با چشم برخورد کرد، بلافاصله چشم را شستشو دهید. از تماس بتامتازون موضعی روی پوست بریده شده، عفونی و یا زخمی خودداری کنید.
• بدون تجویز پزشک از استفاده بتامتازون موضعی روی پوست صورت، زیر بغل و کشاله ران اجتناب کنید. توصیه می شود بدون تشخیص و دستور پزشک از بتامتازون موضعی استفاده نکنید.
• در صورت فراموش کردن مصرف دارو، داروی فراموش شده را مصرف کنید. اگر به نوبت مصرف بعدی دارو زمان اندکی مانده، از مصرف داروی فراموش شده پرهیز کنید. از مصرف داروی اضافی جهت جبران نوبت از دست رفته پرهیز کنید.
• در صورت مصرف بیش از حد دارو به اورژانس مراجعه کنید. مصرف طولانی مدت داروهای حاوی استروئید با دوز بالا می تواند سبب بروز علایمی مانند نازک شدن پوست، کبودی آسان، بروز تغییرات در شکل و موقعیت چربی های بدن به ویژه در صورت، گردن، پشت بدن و دور کمر، افزایش جوش یا موی صورت، مشکلات در چرخه قاعدگی و کاهش میل جنسی شود.

عوارض جانبی قطره بتامتازون

در صورت بروز علایم واکنش آلرژیک نظیر کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، دهان، لب ها و گلو به اورژانس مراجعه کنید. داروهای موضعی حاوی استروئید از طریق پوست نیز جذب شده و سبب بروز عوارض جانبی می شوند. درصورتی که هریک از عوارض جانبی زیر اتفاق افتاد مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک اطلاع دهید.

• تاری دید یا دیدن هاله در اطراف اشیای نورانی
• ضربان قلب نامنظم
• مشکلات خواب (بی خوابی)
• افزایش وزن، پف کردن صورت
• احساس خستگی
• تحریک شدن شدید پوست در محل استفاده از دارو
• علایم عفونت: تورم، سرخی و گرمی

دیگر عوارض جانبی

• احساس سوزش، گزش یا خارش در محل درمان با دارو
• خشکی پوست، تحریک پذیری یا تغییر رنگ پوست به بنفش یا قرمز
• آکنه
• روشن تر شدن رنگ قسمتی از پوست که با دارو درمان شده است.
• فولیکولیت (قرمز شدن نواحی اطراف فولیکول های مو)

تداخلات دارویی قطره بتامتازون

انتظار نمی رود که داروهای خوراکی و یا تزریقی با بتامتازون موضعی تداخل داشته باشند. اما بسیاری ازدارو ها می توانند با هم تداخل داشته باشند. در صورت مصرف هر گونه داروی دیگر اعم از داروهای با نسخه یا بدون نسخه، داروهای گیاهی و یا مکمل های غذایی، با پزشک مشورت کنید.

قطره کلوبتازول برای درمان شوره سر

داروی کلوبتازول یا کلوبتازول پروپیونات با نام لاتین  Clobetazol Propionate، کورتیکواستروئید صناعی و ضد التهاب موضعی است که به صورت پماد، کرم، لوسیون و قطره مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو برای درمان درماتیت یا التهاب پوست مفید است.

مکانیسم عملکرد قطره کلوبتازول

پماد، کرم، لوسیون یا قطره کلوبتازول از دسته کورتیکواستروئیدهای موضعی با قدرت اثرگذاری خیلی بالا است. این دارو فقط در مواردی تجویز می شود که بیمار به سایر کورتون ها جواب نمی دهد. داروی کلوبتازول در کبد متابولیزه شده و عمدتا از راه ادراری دفع می شود. توصیه می شود این دارو در دمای اتاق، دور از نور و رطوبت نگهداری شود.

کاربرد های داروی کلوبتازول

کلوبتازول برای درمان درماتیت استفاده می شود. درماتیت یا التهاب پوستی انواع مختلفی دارد و می تواند مناطق مختلف پوست و همچنین پوست سر مانند درماتیت آلرژیک تماسی، درماتیت آتوپیک، درماتیت اگزمایی و درماتیت سبوره را درگیر کند. از جمله علائم بارز درماتیت می توان به خارش پوست، قرمزی، تورم، التهاب و پوسته ریزی سر اشاره کرد.

ممکن است پماد کلوبتازول برای واژن، پوست صورت، گردن و سینه تجویز شود. لوسیون و قطره کلوبتازول برای درمان ریزش مو یا شوره سر به دلیل درماتیت تجویز می شود.

عوارض جانبی مصرف داروی کلوبتازول

هرچند کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت کنید.

• راش، خارش، سوزش، قرمزی، خشکی پوست، نازک شدن پوست، تغییر در رنگ پوست
• تورم فولیکول های مو، ریزش موی موقتی
• آکنه، آکنه روزاسه و درماتیت اطراف دهان
• مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.

رعایت نکات مهم در رابطه با داروی کلوبتازول

• مصرف این دارو که شامل پماد کلوبتازول، کرم کلوبتازول و لوسیون کلوبتازول است، فقط باید در درمان کوتاه مدت و روی سطح محدودی از پوست استفاده شود. از مصرف این دارو در چشم و اطراف آن بپرهیزید.
• به طور کلی مصرف کورتیکواستروئیدهای موضعی قوی در مقادیر کمتر از ۵۰ گرم در هفته در بزرگسالان و ۱۵ گرم در هفته برای کودکان بدون استفاده از پانسمان بسته اثر اندکی بر محور هیپوتالاموس، هیپوفیز، آدرنال دارد.
• کلوبتازول با دوز ۲ گرم در روز نیز موجب سرکوب محور HPA می شود.
• در اثر مصرف کلوبتازول، کودکان نسبت به بروز عوارض سیستمیک مستعد تر هستند.

درمان قطعی شوره سر

شوره سر یک بیماری شایع پوست سر است. باعث می شود پوست سر به پوسته های سفید تبدیل شود. شوره سر نوعی بیماری التهابی پوست درماتیت سبورئیک است. همچنین می تواند به دلیل چربی بیش از حد پوست در غدد چربی و فولیکول های مو اتفاق بیفتد و منجر به خارش پوست سر شود. شامپوهای ضد شوره رایج ترین درمان شوره سر هستند. این شامپوها حاوی موادی هستند که علل اصلی شوره سر را هدف قرار می دهند، مانند زینک پیریتیون که دارای خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی است که به کنترل رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا کمک می کند، سولفید سلنیوم که به کاهش رشد بیش از حد مخمر کمک می کند و چرخش سلولی پوست را کند می کند. آنها همچنین حاوی اسید سالیسیلیک هستند که به لایه برداری پوست سر و حذف سلول های مرده پوست کمک می کند، و کتوکونازول، یک ماده ضد قارچ قوی تر که ممکن است برای شوره های شدید مفید باشد. این شامپوها همچنین دارای قطران زغال سنگ هستند که می تواند چرخش سلول های پوست را کاهش دهد و التهاب را کاهش دهد، اما همچنین می تواند موها را تغییر رنگ داده و بوی قوی داشته باشد.

پوست سر خود را بیش از حد در معرض نور خورشید قرار ندهید. شامپوهای شوره سر حاوی قطران زغال سنگ هستند و وقتی در معرض نور خورشید قرار می گیرند، می توانند پوسته پوسته شوند. اگر موهای نازکی دارید، می توانید از کلاه استفاده کنید یا روی پوست سر خود ضد آفتاب اسپری کنید. سطوح استرس را مدیریت کنید و یک رژیم غذایی غنی داشته باشید. استرس می تواند علائم شوره سر را بدتر کند. تکنیک های تمدد اعصاب مانند یوگا یا مدیتیشن ممکن است مفید باشند. دکتر کوری می گوید: «در حالی که هیچ رژیم غذایی خاصی شوره سر را درمان نمی کند، یک رژیم غذایی متعادل غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین ها ممکن است مفید باشد.