تفاوت نایلون و نایلکس چیست؟ – تعریف و کاربرد آن ها

تفاوت نایلون و نایلکس شاید از دید عموم مردم همان تفاوت های سطحی و ظاهری باشد، ولی نقطه نظرات تخصصی موشکافانه و دقیقی در این مورد وجود دارد. در واقع از دیدگاه یک متخصص تفاوت نایلون و نایلکس علاوه بر شکل ظاهری، در نحوه مصرف و مواد اولیه سازنده آن نیز است. در این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک به تفاوت نایلون و نایلکس می پردازیم.

تاریخچه نایلون

در سال ۱۹۳۵ میلادی والاس کاروترز آمریکایی موفق به تولید پلیمری به نام نایلون شد. نایلون یکی از برترین اختراعات بشری محسوب می شود. معضل کمبود ابریشم در جنگ دوم جهانی باعث ایجاد جرقه ای برای کاربرد نایلون به عنوان جایگزینی مناسب، در ذهن دانشمندان شد. از برس مسواک و جوراب زنانه به عنوان اولین کاربردهای تجاری نایلون یاد شده است.

نایلون چیست؟

تولید نایلون از پلی اتیلن سبک است. نایلون نخستین الیاف مصنوعی تولید شده توسط بشر است و یکی از پراستفاده ترین محصولات محسوب می شود.

ویژگی های نایلون

وجود چهار عنصر کربن، اکسیژن، هیدروژن و نیتروژن به عنوان عناصر ترکیبی نایلون باعث انعطاف پذیری آن شده است. از ویژگی های بارز دیگر نایلون ها می توان به براق بودن، مقاومت آن ها در برابر ضربات و دارا بو دن مواد شیمیایی اشاره داشت. قدرت نشت آب در نایلون ها کم بوده و سریع تر می توان آن ها را خشک کرد.

درجه بندی نایلون ها

تولید نایلون ها در چهار درجه مختلف صورت می گیرد شامل درجه های ۶، ۶۶، ۵۱۰ و ۱.۶ هستند. انواع ۶ و ۶.۶ جزء پراستفاده ترین نایلون ها هستند.

نایلون ۶ یا همان نایلون پلی کاپرولاکتم یک پلیمر تراکمی است و از اصلی ترین نایلون های مونودیک است. این نایلون ها دارای درخشندگی، سختی و مقاومت در مقابل اسیدها و بازها و قابلیت جذب رطوبت هستند. در بخیه جراحی، لباس های کشبافت، طناب ها و … از این نایلون ها می توان بهره جست.

نایلون ۶۶

نایلون ۶۶ یک نایلون دیادیک است و دارای ساختار سه بعدی است. همین امر باعث می شود در مقابله با گرما و مواد شیمیایی استحکام بالایی داشته باشد. از جمله کاربردهای آن می توان در صنعت نساجی، فرش، قطعات خودرو و … اشاره کرد.

نایلون ۵۱۰

این نایلون ها از پنتامتیلین دیامین و اسید سباسیک بدست می آیند و به نسبت بقیه گران تر هستند.

نایلون ۱.۶

نایلون ۱.۶ از تجزیه دینیتریل ها با کمک کاتالیزور اسیدی به وجود می آیند.

کاربرد نایلون

کاربردهای بی شمار نایلون آن ها را در زمره لاینفکی از زندگی بشری قرار داده است. در صنایع بسته بندی، کشاورزی، ساخت و ساز و پوششی برای انواع بناها وانبارها می توان از انواع نایلون استفاده کرد. دیگر کاربردهای نایلون عبارتند از تولید پوشاک از قبیل لباس های ورزشی (که ارزان تر هم هستند)، روپوش های کارگاهی، مایو شنا، انواع کیف ها، چمدان، لاستیک ماشین، پارچه، نخ های صنعتی، فرش و موکت و … هستند.

انواع نایلون ها

نایلون ها براساس کاربردهایشان به انواع مختلف دسته بندی می شوند. در زیر چندین موارد از این نایلون ها را به مختصر توضیح خواهیم داد.

نایلون های کشاورزی

نایلون های عریضی هستند که موجب برداشت سریع تر از موعد محصولات کشاورزی می شوند. این نایلون ها با توجه به کاربردی که دارند به چهار دسته تقسیم می شوند.

نایلون های گلخانه ای

به جرات می توان گفت نوع گلخانه ای نایلون ها جزء مهم ترین نایلون های کشاورزی هستند. این نایلون ها برای محافظت از فضای گلخانه از آلودگی و شرایط نامساعد جوی به کار می روند.

نایلون مالچ

نوع نایلون مالچ برای رشد سریع تر گیاه به خصوص سبزیجات و همچنین محافظت از آن ها در برابر صدمات متاثر از مشکلات آب و هوایی و فرسایشی مورد استفاده قرار می گیرد.

نایلون سیلو

کشاورزان و دامداران جهت ذخیره و سیلو کردن علوفه هایشان از تابش مستقیم خورشید از نایلون سیلو بهره گیری می کنند که موجب افزایش طول عمر علوفه ها می شود.

نایلون ضدعفونی کننده خاک

همان طوری که از نامشان مشخص است، این نایلون ها برای ضدعفونی کردن خاک در برابر انواع ویروس ها و باکتری ها کاربرد دارند.

نایلون های صنعتی و ساختمانی

این نوع نایلون های عریض برای نگهداری مصالح ساختمانی، انبارها، صنایع کشاورزی، حمل و نقل و … مورد استفاده قرار می گیرند.

نایلون شیرینگ

از این نایلون ها برای بسته بندی و حمل بهتر استفاده می شود. نایلون های شیرینگ از پلی اتیلن ساخته می شوند. این نایلون ها تحت تاثیر گرما، نرم می شوند.

نایلون استرچ پالت

این نایلون ها از محصولات پلیمری هستند و در صنایع بسته بندی کاربرد دارند. حالت کشسانی و چسبندگی و همچنین مقاومت بالا در برابر اشعه خورشید و دما و تنوع در اندازه و ضخامت از خصوصیات این نایلون هاست.

نایلون حبابدار

نایلون های حبابدار در جابجایی و حمل لوازم شکستنی به مانند یک ضربه گیر عمل می کنند. قیمت این نوع نایلون ها به مراتب گران تر از سایر نایلون ها است.

نایلکس چیست؟

نایلکس از پلی اتیلن سنگین (HDPE) تولید می شود. البته استفاده از ۲۰ درصد پلی اتیلن سبک نیز در تولید آن ها رواج دارد که موجب لطافت و براقی بیشتر آن ها می شود. در ایران از نایلکس ها به عنوان پلاستیک دسته رکابی یاد می شود. نایلکس ها دارای ظاهری خشک هستند.

دستگاه سه لایه نایلکس

در کشورهای پیشرفته برای کاهش هزینه تولید نایلکس و افزایش کیفیت آن، تولید این محصولات توسط دستگاهی پیشرفته صورت می گیرد. این نایلکس های تولید شده به نسبت نایلکس های تک لایه مقاومت بیشتری دارند.

کاربرد و انواع نایلکس

مصرف این محصولات به دلیل تنوع و نیاز عموم مردم بسیار گسترده است. از نایلکس ها در کیسه های زباله و فریزر، دستکش های یکبار مصرف، مواد غذایی و … می توان استفاده کرد. نایلکس ها براساس کاربردهایشان به انواع مختلفی تقسیم می شوند.

نایلکس های تبلیغاتی

این نوع نایلکس ها از نظر کیفی در سطح بالایی قرار دارند و همان گونه که از نامشان پیداست برای تبلیغ و همچنین حمل محصولات تولیدی شرکت مربوطه مورد استفاده قرار می گیرد.

نایلکس دسته رکابی

این نایلکس ها همان نایلکس های فروشگاهی هستند. یکی از مزیت های این نایلکس ها این است که کالاهای داخل آن قابل رویت نیستند. در فروشگاه ها و برای حمل میوه جات از این نایلکس ها استفاده می شود.

کیسه های زباله

این کیسه های مشکی از جمله نایلکس هایی است که در هر خانه ای می تواند کاربرد داشته باشد.

چاپ روی نایلکس ها

سه شیوه در چاپ روی نایلکس ها متداول است. روش سیلک یک چاپ دستی ارزان قیمت است. ولی شیوه های چاپ فلکسو و هلیو هر دو با نهایت ریزه کاری انجام می گیرد با این تفاوت که از نظر کیفی چاپ هلیو تا ۸ رنگ فول اچ دی و فلکسو تا ۶ رنگ است.

تفاوت نایلون و نایلکس

تفاوت نایلون و نایلکس در ظاهر

مشهودترین تفاوت نایلون و نایلکس که برای عموم مردم قابل درک است مربوط به ظاهر آن هاست. نایلون ها محصولاتی به مراتب نرم تر، شفاف تر و براق تر از نایلکس هستند و نور از آن ها تا حدودی می تواند عبور کند. نایلکس ها اما خشک، زبر و مات هستند.

تفاوت نایلون و نایلکس در مواد سازنده

نایلون ها از پلی اتیلن سبک و نایلکس ها از پلی اتیلن سنگین به علاوه ۲۰ درصد پلی اتیلن سبک تولید می شوند.

تفاوت نایلون و نایلکس در کاربرد

نایلکس ها استحکام بیشتری برای تحمل وزن بار نسبت به نایلون ها دارند. در واقع می توان گفت نایلکس ها ممکن است کش بیایند ولی پاره نخواهند شد. لطافت و نرمی نایلون ها باعث می شود از آن ها برای بسته بندی مواد غذایی در فریزر استفاده شود.

شایان ذکر است که با وجود تفاوت ها، تولید برخی محصولات می تواند توسط هم نایلون و هم نایلکس انجام گیرد. کیسه های فریزر و زباله یا دستکش های یکبار مصرف از این دسته مواد هستند.

چگونگی تشخیص نایلون از نایلکس

یک راه تشخیص ساده نایلون و نایلکس این است که آن ها را با دست مچاله کنیم در صورت ایجاد صدای ضعیف نایلون بوده و در غیر این صورت و ایجاد صدای خش خش مانند نایلکس هستند.

فروش نایلون و نایلکس

کیفیت، ضخامت و سایز نایلکس ها از جمله عوامل تاثیرگذار در تعیین قیمت آن ها است. البته باید توجه داشت که قیمت مواد اولیه و نوسانات بازار نیز در فروش این محصولات می تواند تاثیر داشته باشد.

وجود افراد فرصت طلب در این صنعت باعث شده است که مواد اولیه درجه ۲ جایگزین مواد اولیه درجه ۱ شوند. از این رو باید توجه شود که خرید از تولیدکنندگان مجرب و بزرگ انجام پذیرد.

تاثیر نایلون ها و نایلکس ها بر محیط زیست

علی رغم کاربرد فراوان نایلون و نایلکس در زندگی بشری، اثرات زیست محیطی زیان باری از آن ها می تواند در طبیعت برجای بماند. برای برطرف کردن این آلودگی بازیافت می تواند گزینه مناسبی برای این کار باشد. علاوه بر این استفاده دوباره از نایلون ها و تمیز نگهداشتن محیط زیست از ضایعات نایلونی، تاثیر بسیاری بر محیطی عاری از آلودگی دارد.

متاسفانه در شمال اقیانوس آرام و مابین قاره آمریکا و ژاپن مکانی بنام قاره کثیف شکل گرفته است که به شدت محیط زیست پرندگان و آبزیان را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین کشورهای پیشرفته بر آن شده اند تا کیسه های پارچه ای و کاغذی را جانشین تازه واردی برای نایلکس و نایلون ها قرار دهند.