آشنایی با خواص فوق العاده اسانس بهارنارنج و روش مصرف آن
اسانس بهارنارنج ترکیبی است که از گل های باشکوه درخت نارنج (پرتقال تلخ یا ترش) با تقطیر بخار آب استخراج می شود. اسانس بهارنارج با نام اسانس نرولی نیز شناخته می شود.
رنگ این اسانس زرد کم رنگ است و عطر آن به ویژه قوی است و برای اکثر مردم خوشایند است. اسانس بهارنارنج حاوی آنتی اکسیدان های قوی است و خواص درمانی بی نظیری برای تسکین دردهای فیزیکی عمومی و طیف وسیعی از مشکلات پوست و مو دارد. در حال حاضر، درخت نارنج در مصر، فرانسه، مراکش، تونس، ایران و غیره رشد می کند. با این حال، بهترین کیفیت اسانس بهارنارنج متعلق به فرانسه است. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با خواص بی نظیر این اسانس در ادامه مقاله با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.
گیاه شناسی بهارنارنج
درخت نارنج (Citrus Aurantium L) از خانواده rutaceae است که در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند. این درخت همیشه سبز با برگ های سبز تیره و چرمی و شاخه های خاردار که ارتفاع آن تا ۸ متر می رسد، گل هایی سفید و معطر تولید می کند. میوه آن شبیه به پرتقال شیرین است اما بسیار کوچکتر است. پالپ آن طعم ترش دارد در حالی که پوست آن تلخ است. از قسمت های مختلف درخت نارنج برای تولید اسانس های مختلف استفاده می شود. نارنج یکی از معدود درختانی است که بیش از یک اسانس تولید می کند:
- اسانس بهارنارنج از گل های گیاه نارنج برداشت یا استخراج می شود.
- روغن پتی گرین از برگ ها، شاخه ها و میوه های رسیده نارنج به دست می آید.
- روغن نارنج از پوست میوه های رسیده استخراج می شود.
دو مورد اول از تقطیر با جریان بخار آب بدست می آیند و آخرین مورد، از طریق پرس سرد استخراج می شود.
منشاء اسانس بهارنارنج
در آغاز قرون وسطی بود که استخراج روغن از گیاهان آغاز شد. منشا اسانس بهارنارنج به اواسط قرن شانزدهم برمی گردد، زمانی که طبیعت شناس ایتالیایی دلا پورته، روغن گل های درخت نارنج را استخراج کرد. او از این گل های سفید ماده ای با عطر دلپذیر به دست آورد.
نام نرولی از دوشس نرولی (شهر ایتالیا) گرفته شده است. او از این اسانس در دستکش هایش استفاده می کرد تا هر بار که کسی به او سلام می کرد یا دست می داد، عطر آن را حس کند. به این ترتیب مردم حضور او را با یک عطر دلپذیر به یاد می آوردند.
تاریخچه اسانس بهارنارنج
شاهزاده خانم نرولی، Marie Anne de La Trémoille، از اسانس بهارنارنج به عنوان عطر روزانه استفاده می کرد. او روندی را در استفاده از این روغن ها به عنوان عطر ایجاد کرد. با گذشت سالها، اسانس بهارنارنج در سراسر قاره روم شناخته شد.
بعدا استفاده از آن در میان روسپی هایی که در سراسر مادرید زندگی می کردند رایج شد. اسانس بهارنارنج نیز توسط عروس ها به عنوان نماد باکرگی و پاکی استفاده می شد. دسته گلی که استفاده می کردند از گل های نارنجی درست می شد و در تاج هایشان هم از این گل های معطر می گذاشتند. این اسانس به دلیل داشتن اجزای فعال در نوع خود ارزشمندترین اسانس محسوب می شود.
ویژگی های اسانس بهارنارنج
- این اسانس مایعی زرد کم رنگ است که وقتی در معرض نور قرار می گیرد متمایل به قرمز می شود.
- بوی آن شبیه بوی گل و طعم آن شیرین و تلخ است. در تماس با تغییرات دما معمولا جامد می شود.
- به راحتی در آب حل نمی شود، اما در صورت مخلوط شدن با الکل، ماده ای خالص و شفاف به دست می آید.
ترکیب شیمیایی اسانس بهارنارنج
از مهم ترین ترکیبات شیمیایی اسانس بهارنارنج می توان به موارد زیر اشاره کرد:
لینالول (حدود ۳۴٪)، لینالیل استات (۶-۱۷٪)، لیمونن (تقریبا ۱۵٪)، پینن (دارای خواص ضد عفونی کننده، ضد التهابی)، نرولیدول (عطر)، ژرانیول (الکل)، نرول (الکل معطر) گل ها، متیل آنترانیلات، ایندول و سیترال.
طرز تهیه اسانس بهار نارنج
گل های درخت نارنج در ماه های فروردین و اردیبهشت هنگام سپیده دم (هنگامی که خورشید بیرون می آید) جمع آوری می شوند. در همان روز آنها را با بخار تقطیر می کنند که در کویل های فولادی ضد زنگ خنک می شود تا اسانس جدا شود.
اگرچه این اسانس گرانبها دارای رایحه ای شدید است، اما مقدار اسانسی که به دست می آید بسیار ناچیز است و استخراج آن دشوار است. به ازای هر کیلوگرم اسانس یک تن گل تازه لازم است و به همین دلیل تهیه آن گران خواهد بود.
مقدار زیادی آب معطر یا هیدرولاتی که به دست می آید، برای خوشبو کردن لباس های شسته شده در آبکشی، عطرپاشی در ورودی معابد، در لوازم آرایشی، در شیرینی و در صنعت چای استفاده می شود.
این اسانس گران قیمت در عطرسازی با نام نرولی بیگارادیر (توسط دوشس ترمویل همانطور که قبلا ذکر کردیم، عادت خوشبو کردن دستکش ها با این عطر را رایج کرد) شناخته می شود. رایحه شیرین و گلی آن با زمینه کمی تلخ به خوبی با رایحه های بابونه، شمعدانی، یاس، اسطوخودوس، گل رز، یلانگ یلانگ و روغن های مرکبات ترکیب می شود.
خواص اسانس بهارنارنج
بهارنارنج عطری مد روز در قرن نوزدهم بود. رایحه آن همیشه پاکی را تداعی می کند و به همین دلیل در گذشته لباس ها را با آن معطر می کردند. از طرفی اسانس بهارنارنج به عنوان تقویت کننده میل جنسی شناخته می شد و به بسیاری از عطرها و نوشیدنی ها اضافه می شد.
دم کرده شکوفه نارنج برای تقویت اعصاب و سم زدایی خون تجویز می شود. هیدرولات آن اضطراب را آرام می کند و در موقعیت های شوک و ضربه بسیار مفید است. علاوه بر این، یک آرام بخش طبیعی است که به شما کمک می کند به خواب بروید.
خواص درمانی متعدد دیگری که در اسانس بهارنارنج می توان یافت عبارتند از: ضد نفخ، مقوی، ضد التهاب، ادرارآور، ضدعفونی کننده، ضد قارچ، ضد اضطراب و ضد افسردگی، تقویت کننده جنسی، شفابخش، باکتری کش، هضم کننده، ضد اسپاسم، خوشبو کننده، مقوی خواب آور، محرک سیستم عصبی و گردش خون. همچنین دارای خواص تسکین دهنده و شل کننده عضلات است.
به عنوان یک تسکین دهنده علائم یائسگی و سندرم پیش از قاعدگی (PMS) عالی عمل می کند و دارای اثرات گشاد کننده عروقی وابسته به اندوتلیوم و عضلات صاف، کاهش دهنده فشار خون و آنتی اکسیدان است.
فواید درمانی اسانس بهارنارنج
اسانس بهارنارنج هم دارای فواید دارویی و هم زیبایی است که در بین همه اسانس ها برجسته است. از شناخته شده ترین فواید آن می توان موارد زیر نام برد:
سیستم تنفسی را تقویت می کند
این اسانس سیستم تنفسی را تقویت می کند، سیستم دفاعی را تقویت می کند و اسپاسم را از بین می برد. به همین دلیل است که معمولا با اکالیپتوس، درخت چای و زوفا برای بهبود برونشیت، سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده می شود. همچنین همراه با اسانس لورل، اسطوخودوس و مرزنجوش در برابر آسم عصبی موثر است.
سیستم قلبی و گردش خون را بهبود می بخشد
خواص ضد اسپاسم استرهای آن در موارد خفیف برای اسپاسم عروقی و نارسایی عروق کرونر مفید است. معمولا همراه با ریحان تجویز می شود. همچنین سیستم لنفاوی را تقویت می کند و در بازجذب ادم موثر است.
بر سیستم عصبی تاثیر مثبت می گذارد
اسانس بهارنارنج تحریکات مغزی- نخاعی را آرام می کند، اسپاسم عضلانی ناشی از تنش عصبی را کاهش می دهد. نتیجه کاهش خستگی و شارژ مجدد انرژی است. علاوه بر این، خواب را تسهیل می کند و به آرامش ذهن کمک می کند، به خصوص زمانی که با بابونه رومی و اسانس اسطوخودوس مخلوط شود.
برای پوست مفید است
اسانس طبیعی بهارنارنج همه انواع پوست را احیا می کند، به خصوص اگر خشک، قرمز و تحریک شده باشد. بازسازی سلولی را تحریک می کند و به دفع سموم کمک می کند. همچنین خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می دهد. پوست را سفت و صاف می کند و رنگ پوست را یکدست می کند.
از طرفی جای زخم ها را کاهش می دهد و از ایجاد کشیدگی و چین و چروک را به حداقل می رساند. به همین ترتیب، چرخه تولید و تزاید سلولهای اپیدرم را تحریک می کند و از بروز آکنه و جوش، هم در پوست های خشک و هم در پوست های حساس جلوگیری می کند. بهارنارنج در تونرهای پوست استفاده می شود. صورت شما پس از ماساژ با این روغن سرزنده و شاداب به نظر می رسد.
به لطف رایحه تازه و دلپذیر، هیدرولات بهارنارنج به بسیاری از کرم ها و لوسیون های آرایشی ضد چروک اضافه می شود. اثر بازسازی سلولی آن را می توان با مخلوط کردن آن با اسانس گل رز، شمعدانی یا پالماروزا بهبود بخشید.
ذهن را آرام می کند
بهارنارنج ذهن را پاک می کند، اعصاب را آرام می کند و روح را پاک می کند. این اسانس کمک بزرگی در موارد بی قراری ذهنی با بی خوابی و تپش قلب است.
سیستم عصبی را در موارد تنش روحی، افسردگی و تنش عاطفی تنظیم می کند. در این شرایط اغلب دستگاه گوارش آسیب می بیند زیرا اضطراب با افزایش اسیدیته، بی اشتهایی، اختلالات کیسه صفرا و یبوست همراه است. این علائم زمانی بهبود می یابند که تنش روانی کاهش یابد.
برای تاثیر بیشتر، اسانس بهارنارنج با اسانس های گوارشی مانند بادیان، ریحان، اسکلرا، بابونه رومی و مرزنجوش مخلوط می شود.
این اسانس ارتباط بین ذهن و بدن را تسهیل می کند، به خصوص زمانی که از تکنیک هایی که آگاهی بدن را افزایش می دهد مانند یوگا، کشش، مدیتیشن و غیره استفاده می شود.
عطر روحانی آن رابطه ها را بهبود می بخشد و به ایجاد یک محیط آشتی جویانه کمک می کند. این اسانس برای ماساژهای آرامش بخش، حسی و تخلیه لنفاوی ایده آل است.
ماهیچه ها را تقویت می کند
به بازسازی بافت ماهیچه ای کمک می کند و باعث رشد آن می شود. این اسانس یک تسکین فوری در برابر گرفتگی و انقباض عضلانی است.
تصفیه کننده طبیعی
به طور طبیعی بدن را تمیز و سم زدایی می کند و به دفع سموم و سوزاندن چربی بدن کمک می کند.
سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند
این اسانس عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می بخشد و از ما در برابر ویروس ها، بیماری های تنفسی، آلرژی ها یا مشکلات برونش محافظت می کند.
کاربردهای اسانس بهارنارنج
کاربردهای زیبایی شناسی
استرچ مارک و اسکار
اجزای آن به بازسازی سلول ها، کاهش علائم کشش و اسکار کمک می کند.
تولید عطر
کاربرد اصلی اسانس بهارنارنج به دلیل داشتن رایحه با طراوت مرکباتی برای ساخت عطر، اسپری، ادکلن و دئودورانت است. همچنین به دلیل رایحه جذابی که دارد در خوشبو کننده های خودرو و اسپری های اتاق استفاده می شود و بوی بد محیط را از بین می برد.
برای چین و چروک و آکنه
به لطف اثرات مرطوب کنندگی و کیفیت آن به عنوان یک بازسازی کننده سلولی عالی، چین و چروک و خطوط ریز را به وضوح کاهش می دهد. به دلیل خاصیت آرام بخشی روی پوست های حساس و مویرگ های آسیب دیده اثر می گذارد و ناراحتی را از بین می برد.
علاوه بر این، از آنجایی که مرطوب کننده و آنتی اکسیدان است، فرآیند تشکیل سموم و چربی اضافی تولید شده توسط غدد چربی را کنترل می کند که به طور مستقیم بر تشکیل آکنه تأثیر می گذارد.
برای موها
موها را در برابر آسیب های محیطی، رنگ، سفید شدن یا درمان های شیمیایی مداوم که تحت آن قرار می گیرند، محافظت می کند. برای درمان این نوع آسیب ها، استفاده از محصولات مناسب مهم است. آنها را می توان با دستور العمل های طبیعی مانند روغن های ضروری همراه کرد. در این مورد، اسانس بهارنارنج جایگزین خوبی است، زیرا ویتامین ها و نمک های طبیعی را فراهم می کند که به مقابله با این آسیب ها کمک می کند.
یک تکنیک موثر که می توان از آن استفاده کرد، ماسک است. چند قطره اسانس را روی موها و پوست سر بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه ماساژ دهید تا پوست سر مواد مغذی را جذب کند. همچنین با از بین بردن سلول های مرده پوست و چربی اضافی پوست سر، با علت اصلی شوره سر مبارزه می کند و تا حد زیادی آن را از بین می برد.
همچنین می توان مقدار کمی اسانس را به نرم کننده یا کرم حالت دهنده اضافه کرد. این اسانس اجزای تشکیل دهنده آن را تغییر نمی دهد، برعکس، فواید آن را تقویت می کند و ظاهر موها را بهبود می بخشد.
کاربردهای درمانی
برای ماساژ
اسانس بهارنارنج یک مکمل عالی برای ماساژ است، می توان آن را در ترکیب با روغن حامل مانند روغن بادام، روغن هسته زردآلو یا روغن نارگیل و غیره استفاده کرد. ماساژ دادن ناحیه ای از بدن که باید درمان شود، به آرامی و به طور مداوم به پوست اجازه می دهد تا خواص روغن را جذب کند.
برای تسکین سردرد، دو قطره اسانس را روی شقیقه بریزید و به مدت ۱ تا ۳ دقیقه به آرامی ماساژ دهید. برای حملات اضطراب یا استرس، چند قطره اسانس بهارنارنج را روی پشت گردن، پشت دست ها و کف پا بمالید. به این ترتیب به عنوان آرام بخش سیستم عصبی عمل خواهد کرد.
توجه به این نکته ضروری است که اسانس بهارنارنج نباید به صورت خالص استفاده شود، بلکه باید با روغن حاملی ترکیب شود که اجزای آن را نرم می کند.
برای درد آرتریت
آرتریت بیماری است که با تورم و درد در مفاصل و نواحی اطراف منعکس می شود. اسانس ها یک محصول طبیعی هستند که از گیاهان، گل ها و برگ ها به دست می آیند و با خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد قارچی و ضد باکتریایی برای سلامتی مفید هستند.
اسانس بهارنارنج مکمل قدرتمندی برای درمان و کنترل بیماری های ناشی از آرتروز است. می توان از آن به صورت موضعی به صورت ماساژهای آرامش بخش استفاده کرد.
به عنوان حشره کش
این اسانس با توجه به ترکیبات مرکباتی که دارد می تواند در پخش کننده های محیطی استفاده شود که مکان را تازه، خالص و عاری از حشره های مزاحم نگه می دارد. به همین ترتیب، می توان از آن به عنوان یک ماده در لوسیون ها یا پمادها استفاده کرد تا آن را به مواد دافع پشه تبدیل کند که از پوست در برابر نیش آنان محافظت می کند.
اسانس بهارنارنج در دوران بارداری
استفاده از اسانس بهارنارنج به دلیل خاصیت آرامش بخش و محرک آن در دوران بارداری توصیه می شود. این اسانس یکی از معدود اسانس هایی است که در دوران بارداری به دلیل حداقل اثر تهاجمی و آلرژیک مجاز است.
هنگامی که در پخش کننده ها یا حمام های درمانی استفاده می شود، به ایجاد آسایش کمک می کند، حالت های اضطراب، افسردگی و استرس را کاهش می دهد.
با انجام ماساژهای ملایم، به تعادل تنش ها و کنترل احساسات نوسانی که بارداری ایجاد می کند، کمک می کند. از سوی دیگر، به دلیل اثر ضد التهابی خود، ناراحتی پاهای خسته را از بین می برد.
توجه به این نکته ضروری است که وقتی فرد به هر یک از اجزای بهارنارنج حساسیت دارد، از آن استفاده نکند. در صورت اصرار این کار را تحت نظر پزشک انجام دهید.
اسانس بهارنارنج در دوران شیردهی
استفاده از این اسانس در دوران شیردهی بی خطر است، مشروط بر اینکه به شکل طبیعی خود نباشد. یعنی باید با روغن حامل ترکیب شود یا در مقادیر کم استفاده شود.
آیا اسانس بهارنارنج برای نوزادان مفید است
از آنجایی که اسانس بهارنارنج یک محصول طبیعی است، می توان از آن برای نوزادان استفاده کرد، اما نه به صورت موضعی، زیرا می تواند به برخی از اجزای آن واکنش آلرژیک ایجاد کند. این اسانس می تواند با پخش کننده محیطی برای کمک به ایجاد یک محیط آرام و آرامش بخش در زمانی که کودک بی قرار است، استفاده شود. علاوه بر این، به خوابیدن کودک کمک می کند.
اسانس بهارنارنج در رایحه درمانی
اسانس بهارنارنج دارای یک اثر آرام بخش است که در رایحه درمانی بسیار استفاده می شود. به عنوان یک روش آرام سازی به تعادل و حفظ وضعیت جسمی و روحی کمک می کند. علاوه بر این، به روشی بسیار مفید روی کل بدن اثر گذاشته و یک محیط محرک، احساسی و عاشقانه ایجاد می کند. همچنین روحیه را بالا می برد و وضعیت های هیجانی یا استرس را آرام می کند.
می توان گفت بهارنارنج در رایحه درمانی راهی برای خودپالایی است و به از بین بردن افکار منفی و عادات ناخوشایند کمک می کند. به دلایلی که در بالا ذکر شد، آن را «اسانس ضد اضطراب» می نامند.
اسانس بهارنارنج به خوبی با اسانس ترنج، مریم گلی، شمعدانی، یاس، اسطوخودوس و اسانس پرتقال قابل ترکیب است.
عوارض جانبی اسانس بهارنارنج
عارضه جانبی اسانس بهارنارنج حساسیت به نور آن است. بنابراین زمانی که به صورت موضعی استفاده می شود نباید در معرض نور خورشید قرار بگیرید. به این ترتیب از لکه های ناخواسته جلوگیری خواهد شد.
موارد منع مصرف اسانس بهارنارنج
بهارنارنج زمانی که توسط افراد حساس به هر یک از اجزای آن استفاده شود، می تواند باعث ایجاد حساسیت شود. همچنین، هنگامی که توسط افرادی که از کولیت، سندرم روده تحریک پذیر یا زخم معده رنج می برند مصرف شود، عوارض حاد غیر قابل برگشتی ممکن است رخ دهد.
مصرف آن در کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی شود. از مصرف آن در بیماران مبتلا به هپاتوپاتی، مشکلات گوارشی، آلرژی های مزمن، بیماری های تنفسی و سیستم عصبی خودداری شود.
خرید اسانس بهارنارنج
به طور کلی روغن های با کیفیت خوب، یعنی ۱۰۰% خالص و غیر مخلوط با مواد دیگر را می توان در فروشگاه های تخصصی گیاهان طبیعی یافت. سعی کنید به یک عطاری مورد اعتماد مراجعه نمایید، اسانس بهارنارنج مطلق خالص بسیار گران است و بنابراین معمول است که خرده فروشان این اسانس با درجه تجاری و خلوص پایین بفروشند.
روش نگهداری اسانس بهارنارنج
آن را در یک بطری شیشه ای تیره نگهداری کنید، هرگز از پلاستیک استفاده نکنید، حتی اگر با روغن حامل مخلوط شود. آن را در مکان های خنک و تاریک، دور از منابع گرما و نور نگهداری کنید. حتما در ظرفی که درب آن محکم بسته می شود نگه دارید، زیرا آنها بسیار فرار هستند و در معرض هوا خواص آنها از بین می رود یا تغییر می کند.
