اسانس رزماری چیست؟ از خواص درمانی آن چه می دانیم؟

اسانس رزماری که از گیاه رزماری به دست می آید مایعی به رنگ روشن با عطری قوی و مشخص است. این اسانس از روش تقطیر بخار به دست آمده و گرانروی مانند آب دارد. اسانس رزماری در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد.

از خواص درمانی این اسانس می توان به کاهش درد، التهاب، استرس، درمان مشکلات پوست و مو، پروستات، افزایش گلبول قرمز و … اشاره کرد. تاکنون در نشریه علمی جهان شیمی به بررسی اسانس هایی نظیر اسانس گندم، اسانس لاوندر، اسانس نسترن، اسانس برنج، اسانس آویشن، اسانس گردو، اسانس توتی فروتی، اسانس خیار، اسانس سیب ترش و … پرداخته شده است. در این مقاله به بررسی اسانس رزماری، خواص، کاربرد، قیمت خرید و فروش و … می پردازیم.

مشخصات گیاه رزماری

رزماری گیاهی معطر است که به خانواده لوباتا تعلق دارد. این گیاه به طور گسترده ای در الجزایر کشت شده و به طور گسترده در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. از رزماری به دلیل داشتن ویژگی های ضد عفونی کنندگی، به عنوان نگهدارنده استفاده می شود. این گیاه در صنایع دارویی، مواد غذایی و لوازم آرایشی کاربرد های فراوانی دارد. در صنایع غذایی از رزماری به عنوان ادویه استفاده می شود.

اسانس رزماری چیست

اسانس رزماری مایعی به رنگ روشن است. گرانروی این مایع مانند آب بوده و عطری مشخص و قوی دارد. این اسانس به شکل صنعتی از تقطیر بخار گیاه به دست می آید. تولید اسانس رزماری در خانه نیز امکان پذیر است. در ادامه به روش تهیه ی آن می پردازیم.

این اسانس عاملی بسیار مهم برای تحریک مغز و بهبود حافظه است. به رفع مشکلاتی نظیر مشکلات دستگاه تنفسی، عضلات سفت، سردی، تقویت کبد و کیسه صفرا کمک می کند. علاوه بر این، برای بهبود سلامت مو و پوست سر نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

روش تهیه اسانس رزماری

همان طور که گفته شد برای استخراج اسانس از روش تقطیر بخار استفاده می شود. برای این کار مقداری از گیاه رزماری را درون ستون شیشه ای قرار می دهند. این ستون شیشه ای به عنوان برج تقطیر مورد استفاده قرار می گیرد.

در قسمت بالای ستون شیشه ای یک کندانسور و در پایین آن یک محفظه ی آب قرار دارد. بخار آب تولید شده درون این محفظه از روی گیاه رزماری عبور می کند. به این ترتیب، اسانس آن وارد فاز بخار می شود. پس از کندانس شدن یا چگالش و دکانته کردن، اسانس قابل جمع آوری است. میزان بازدهی این روش حدود یک تا دو درصد است.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی اسانس رزماری

از مهم ترین ترکیبات شیمیایی اسانس رزماری می توان به -aپینن، بورنئول، b-پینن، کافور، بورنیل استات، کمپن، ۱،۸-سینئول و لیمونن  اشاره کرد.

قیمت خرید و فروش اسانس رزماری

با توجه به کاربرد های فراوانی که این اسانس در صنایع مختلف غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی و … دارد، شرکت های مختلفی اقدام به تهیه و عرضه ی آن به بازار کردند. این اسانس در حجم های مختلف به فروش می رسد.

این اسانس نسبت به سایر اسانس ها از قیمت خرید و فروش مناسبی برخوردار است. اسانس رزماری را می توان از فروشگاه های اینترنتی معتبر نیز تهیه کرد. هنگام خرید باید دقت کرد محصول از مجوز های لازم سازمان غذا و دارو برخوردار باشد.

اسانس رزماری چه کاربرد هایی دارد

این اسانس به عنوان ادویه در صنایع غذایی کاربرد دارد. از دیگر کاربرد های آن در صنایع بهداشتی می توان به تولید صابون و شوینده اشاره کرد. علاوه بر این، در طب سنتی نیز به عنوان دارویی شاخته شده کاربرد دارد.

می توان به عنوان حشره کش طبیعی از اسانس رزماری استفاده کرد. برای این منظور، ۱۰ قطره از اسانس های رزماری، نعناع، آویشن و میخک را با یک بطری پر از آب مخلوط کرده و در هوای اتاق اسپری می کنیم. علاوه بر این، برای خوشبو کردن فضای اتاق نیز می توان از این اسانس استفاده کرد.

خواص درمانی اسانس رزماری

همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد، این اسانس خواص دارویی فراوانی داشته و در طب سنتی کاربرد های بسیاری دارد. در این قسمت به مهم ترین خواص درمانی این اسانس اشاره می کنیم.

اسانس رزماری عملکرد مغز را بهبود می بخشد

رومیان و یونانیان باستان از رزماری و اسانس آن برای تقویت حافظه استفاده می کردند. تحقیقات و بررسی های انجام شده نشان می دهد استنشاق عطر رزماری، از نابودی استیل کولین، که یک ماده ی شیمیایی مهم برای فکر کردن است، جلوگیری می کند.

در این تحقیق هنگامی که از ۲۰ نفر در یک اتاق کوچک سوالات ریاضی پرسیده شد، هنگامی که عطر رزماری پخش می شد، سرعت و دقت آن ها در حل مسائل به طور مستقیم با مدت زمان پخش این عطر افزایش یافت.

بررسی های بیشتر نشان داد، ترکیبات رزماری در خون این افراد افزایش یافته بود. این امر نشان می دهد ترکیبات رزماری می تواند با تنفس وارد بدن انسان شود.

به طور مشابه، دانشجویان رشته ی پرستاری هنگامی که از روغن رزماری در طول آزمایشی استفاده کردند، تمرکز و به یادآوری اطلاعات در آن ها افزایش یافت. این بررسی در مقایسه با اسانس اسطوخودوس یا بدون اسانس صورت گرفت.

تحقیقات و بررسی های دیگر نشان داد تنفس رزماری و سایر اسانس های ضروری می تواند عملکرد مغز را در افراد مسن تر که دارای اختلال های مغزی نظیر بیماری آلزایمر هستند را بهبود ببخشد.

رشد مو را تحرک می کند

یکی از رایج ترین الگو های ریزش مو، آلوپسی آندروژنیک است که بیشتر به عنوان کچلی در مردان شناخته می شود. هرچند این الگو از ریزش مو می تواند بر زنان نیز تاثیر بگذارد.

اسانس رزماری، با جلوگیری از تولید تستوسترون و در نتیجه جلوگیری از حمله به فولیکول های موی انسان، آلوپسی آندروژنتیک را درمان می کند.

هنگامی که مردان مبتلا به این سندرم، اسانس رقیق شده رزماری را دو بار در روز و به مدت شش روی پوست سر خود ماساژ دادند، ضخامت موی آن ها افزایش یافت. این افزایش ضخامت مشابه افزایش ضخامت مو از طریق مصرف داروی ماینوکسیدیل بود.

علاوه بر این، بررسی ها نشان داد افرادی که از اسانس رزماری استفاده می کردند نسبت به کسانی که از مینوکسیدیل استفاده می کردند، خارش پوستی کمتری داشتند. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت اسانس رزماری سازگاری بیشتری با پوست انسان دارد.

پژوهش های دیگری نشان داد که مصرف اسانس رزماری می تواند درمان مناسبی برای کچلی سکه ای یا آلوپسی آریاتا باشد. نیمی از جمعیت زیر سن ۲۱ و حدود ۲۰ درصد افراد بالای ۴۰ سال تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند.

تحقیقات نشان می دهد هنگامی که افراد مبتلا به آلوپسی آروتا، روزانه یک بار و به مدت هفت ماه اسانس رزماری را روی پوست سر می مالند، کاهش ریزش موی آن ها به میزان ۴۴ درصد بهبود می یابد.

به کاهش درد کمک می کند

در طب سنتی، از این اسانس به عنوان یک کاهنده ی درد استفاده می شود. در یک تحقیق انجام شده، به مدت دو هفته بیماران مبتلا به سکته مغزی را که در شانه ی خود درد حس می کردند دو بار در روز و به مدت ۲۰ دقیقه، با یک مخلوط از این  اسانس ماساژ دادند.

این عمل سبب کاهش درد به میزان ۳۰٪ شد. در افرادی که بدون اسانس رزماری این ماساژ را تجربه کردند،  درد به میزان ۱۵٪ کاهش یافت. علاوه بر این، در یک بررسی انجام شده روی حیوانات مشخص شد مصرف اسانس رزماری نسبت به استامینوفن و سایر داروهای ضد درد معمولی، اثرگذاری بیشتری برای کاهش درد دارد.

در کاهش استرس موثر است

عوامل بسیاری وجود دارند که می توانند باعث ایجاد استرس شوند. از جمله این عوامل می توان به آزمون های مدرسه و دانشگاه اشاره کرد. استنشاق اسانس رزماری می تواند اضطراب ناشی از امتحان را کاهش دهد.

به عنوان مثال، هنگامی که دانشجویان پرستاری قبل و هنگام امتحان از اسانس رزماری استشمام کردند پالس ثبت شده از آن ها حدود ۹ درصد کاهش پیدا کرد. این در حالی است که بدون تنفس این اسانس هیچ تغییر قابل ملاحظه ای رخ نداد.

افزایش میزان پالس، انعکاس دهنده ی استرس و اضطراب کوتاه مدت است. از این رو، مصرف این اسانس می تواند به طور طبیعی باعث کاهش میزان پالس و در نتیجه کاهش استرس شود.

در تحقیقی دیگر، هنگامی که ۲۲ جوان بالغ به مدت ۵ دقیقه در روز این اسانس را بوییدند، کورتیزول بزاق آن ها حدود ۲۳ درصد پایین تر از کسانی بود که این اسانس را نبوییده بودند.

کورتیزول هورمونی است که در ایجاد استرس نقش دارد. علاوه بر این، افزایش سطح هورمون کورتیزول می تواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و سبب بی خوابی و اختلالات خلقی شود.

به کاهش التهاب مفاصل کمک می کند

بررسی های انجام شده نشان می دهد اسانس رزماری می تواند باعث کاهش التهاب بافتی شود. التهاب بافتی مشکلی است که می تواند تورم و درد ایجاد کند.

در تحقیقی به افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید بودند، ۱۵ دقیقه ماساژ زانو با استفاده از ترکیب اسانس رزماری و سه بار در هفته تجویز شد. این بیماران در دو هفته کاهش۵۰ درصدی درد زانو را حس کردند. این درحالی است که بیمارانی که از این اسانس استفاده نکردند تنها به میزان ۱۲ درصد کاهش درد احساس کردند.

آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های خود بدن مانند زانو و سایر مفاصل آسیب رسانده و موجب ایجاد التهاب می شود.

سایر خواص درمانی اسانس رزماری

• به درمان شوره سر کمک می کند. می توان چند قطره اسانس یا روغن رزماری را به شامپوی خود اضافه و مورد استفاده قرار داد.
• برای افزایش سرعت رشد مو مفید است.
• می توان به عنوان دهانشویه و برای از بین بردن باکتری های مضر دهان از اسانس رزماری استفاده کرد. برای این منظور، چند قطره از این اسانس را به یک لیوان آب مقطر اضافه کرده و به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
• در درمان سلولیت نقش دارد.
• به درمان جوش و آکنه کمک می کند.
• برای درمان مشکلات پروستات بسیار موثر است.
• سبب افزایش تعداد گلبول های قرمز خون می شود.