از تفاوت پنیرک و ختمی چه می دانید؟

گیاهان دارویی هزاران سال است که برای درمان بیماری های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه داروهای سنتی هنوز بین مردم طرفداران زیادی دارد و بسیاری از افراد از خواص گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها استفاده می کنند. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک  قصد داریم بیشتر در باره گیاهان دارویی گل ختمی و گل پنیرک و تفاوت گل پنیرک و ختمی صحبت کنیم.

تفاوت پنیرک و ختمی

تفاوت گل پنیرک و ختمی جزیی است چون این دو گیاه از نظر گیاه شناسی در یک خانواده قرار دارند. اثرات دارویی و درمانی پنیرک با گل ختمی هم جهت است. گل پنیرک و ختمی دارای ماده مشترکی به نام موسیلاژ هستند. ازموسیلاژ به ویژه در سرماخوردگی، تسکین سرفه به عنوان خلط‌آور و رفع گرفتگی صدا استفاده کرد. برای آشنایی بیشتر با این گیاهان دارویی به طور مفصل و جداگانه به معرفی آن ها و خواصشان پرداخته ایم.

آشنایی با خواص گل ختمی

گل ختمی  از خانواده پنیر کیان است. این گیاه  چند ساله است . گیاهی خودرو، میوه، گل و ریشه آن به صورت دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. ساقه این گیاه استوانه ای، سبز روشن و کرکدار است. برگ های آن گرد  و سبز متوسط است. پوشش گیاهی calendula بزرگ و قرمز، صورتی روشن، قرمز، سفید، زرد هستند. از نام ها یدیگر گل ختمی شجری، غسل، انجل و آلتیا ، العصرس است. گل ختمی خواص دارویی و درمانی دارد. برگ های ختمی پهن، دندانه دار و به شکل قلب هستند. گل های آن درشت به رنگ سفید مایل به قرمز و یا ارغوانی  است که در خوشه های سه تایی ظاهر می شوند در فصل تابستان  می روید. ختمی  به دلیل دارا بودن  گل های زیبای آن به صورت گیاه زینتی در باغچه کاشته می شود.

علاوه بر این که تمام قسمت های این گیاه  کاربرد طبی دارند!  خمیر این گیا ه برای جراحت های پوستی بکار می رود. برای درمان یبوست، سرطان، اختلالات کبدی و سرماخوردگی استفاده شده است. علاوه بر این خمیر تولید شده از برگ های این گیاه برای درمان زخم ها و جراحت پوستی  استفاده می شود. در مصر باستان از دمنوش گل ختمی برای کاهش دمای بدن، درمان بیماری های عصبی و قلبی و افزایش ادرار استفاده می شود.

خواص گل ختمی زرد

گل ختمی زرد یکی از انواع گل ختمی بوده است. این گیاه خواص زیادی دارد. از بین بردن مشکلات تنفسی، سرفه خشک، درمان سرماخوردگی و گلو درد از خواص این گیاه است. این گیاه زینتی را می توان در در اطراف تهران، برخی مناطق استان البرز ، اطراف رودخانه کرج، اراک، آذربایجان و مناطق شمالی قرار داد. این گیاه دارای گونه هایی بنفش، سفید، سیاه و زرد است که تقریبا همان ترکیب و خواص دارویی را دارد.

قسمت های دارویی گل ختمی زرد، میوه و ریشه های آن هستند. باید توجه داشت که ختمی با گل زرد و سفید استفاده های درمانی بیشتری نسبت به دیگر گل های ختمی دارند. این گل  از دسته گیاهان لعاب دار است و دارای ترکیب قندهای موسیلاژی هستند، بنابراین استفاده اصلی آن در درمان بیماری ها و مشکلات تنفسی است. در طب سنتی از دمنوش ختمی زرد برای کاهش فشار خون بالا و کلسترول پایین استفاده شده است.  از خواص گل ختمی زرد برای ازبین بردن جوش، کاهش قرمزی و سوزش اگزما ، نرم کردن پوست خشک استفاده می شود و به طراوت و شادابی پوست کمک می کند. از گل ختمی زرد برای درمان ریزش مو، چربی سر، شوره سر  استفاده می شود.

خواص گل ختمی خبازی

پنیرک در شیراز را «خطمی» و«نان کلاغ» و درگیلان «پین دیره» می نامند. در کتاب های طب سنتی به آن ها «خبازی»، «خیرو» و «مولوچیا» گفته می شود. در زبان هندی برخی از انواع پنیرک به نام های ‘خبازی’ و ‘خباجی’ شناخته می شوند.

در طب سنتی گیاه پنیرمعتدل است. اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می سازد . ماساژ برگ آن برای شکستگی مفید است. ترکیب آن با روغن زیتون برای سوختگی وعقرب گزیدگی  موثراست. دم کرده ساقه و برگ آن با شکر، گرفتگی صدا را تسکین می دهد. این گیاه  در درمان التهابات تنفسی و جوش پوستی استفاده می شود. دارای ویتامین A و B و C است و در درمان بیماری های کلیه و مثانه بسیار مفید باشد.

آشنایی با پنیرک

پنیرک از تیره پنیرکیان و یک گیاه خزنده است. در کتب سنتی، گیاه پنیرک به ۳ نوع تقسیم بندی می شود، بستانی و بری و صغیر بری تقسیم می شود که اصلی ترین آن است. برگ گیاه پنیرک گرد و دایره مانند بوده ، بی مزه است، به ویژه قسمت پشت برگ و گل های کوچک آن قرمز رنگ است. پنیرک گیاهی چند ساله است که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتی متر می رسد.

محل رویش گیاه پنیرک در ایران، نواحی البرز، اطراف تهران، شمال ایران در دامغان، سمنان و اصفهان ،آذربایجان و آستارا و برخی نواحی  جنوب ایران است.قسمت های مورد استفاده پنیرک برگ، ریشه و گل این گیاه است که پس از خشک کردن باید ازرطوبت ونورمستقیم دور نگه داشته شود. در ظرف های در بسته پلاستیکی نگهداری می شود.

خواص گل ختمی برای خلط

گیاهان دارویی مختلفی برای خلط و سرفه مورد استفاده قرار می گیرند آنها با رقیق کردن مخاط می توانند به دفع مخاط کمک کرده و از باقی ماندن آنها در گلو جلوگیری کنند. گل ختمی را می توانید برای خلط به صورت دمنوش مورد استفاده قرار دهید کافی است آن را ۱۰ دقیقه در آب جوش قرار دهید و سپس صاف کرده و میل کنید. برای اطلاع از سایر گیاهان دارویی مفید برای خلط می توانید با یک کارشناس طب سنتی مشورت نمایید. توجه داشته باشید که باید از مصرف بیش از حد گیاهان دارویی نیز خودداری کنید زیرا ممکن است عوارض سلامتی داشته باشند. حتما دوز مصرفی را دقیق رعایت کنید و گیاهان دارویی را از مراکز معتبر تهیه نمایید.

دمنوش گل ختمی علاوه بر از بین بردن خلط خواص آرام بخشی دارد و برای درمان زخم ها وعفونت ها مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این می توان برای کاهش درد و التهاب از آن استفاده کرد. گل ختمی برای پوست و مو نیز مفید است و به رفع موخوره کمک می کند. دمنوش این گیاه سرفه و مشکلات تنفسی را درمان می کند و تورم غشاهای مخاطی را از بین می برد. همچنین التهاب و عفونت گلو را نیز برطرف می کند و با خواص ضدعفونی کننده باکتری های عامل عفونت را از بین می برد.

بیشتر بدانید:

فواید و خواص دمنوش گیاهی گل پنیرک چیست و طرز تهیه آن

از فواید و خواص دمنوش گیاهی گل ختمی و طرز تهیه آن بدانید

روغن گل ختمی چیست و چه خواص و کاربردهای درمانی دارد ؟

عرق گل ختمی چیست و چه خواص درمانی دارد ؟