کاربرد زئولایت چیست؟ قیمت خرید و فروش آن
امروزه برای پیشرفت صنعت از ترکیبات شیمیایی مختلفی استفاده می شود. زئولایت ها از ترکیباتی هستند که از آن‌ها کاربرد های زیادی در صنایع صورت می پذیرد. انواع زئولایت به صورت ایرانی و خارجی در بازار موجود بوده و قابل تهیه است. کاربرد زئولایت و انواع آن در صنایعی نظیر گاز و پتروشیمی، صنعت تولید شوینده، حذف آلاینده ها، تصفیه گاز، تولید اکسیژن، ذخیره انرژی خورشیدی، صنایع کشاورزی، دارویی و… دیده می شود. خواص زئولایت ها موجب بهبود فرآیند های صنعتی شده و در عین حال این ماده موجب تخریب محیط زیست هم نمی شود. قیمت زئولایت به عوامل مختلفی وابسته است. یکی از این عوامل خارجی یا ایرانی بودن محصول است. برای خرید زئولایت می توان به صورت حضوری یا غیر حضوری اقدام نمود. فروش زئولایت از طریق سایت های معتبر فروش مواد شیمیایی نیز انجام می پذیرند.
نشریه علمی جهان شیمی فیزیک قبلا هم به بررسی بسیاری از ترکیبات مورد استفاده در صنعت پرداخته است. در ادامه این مطلب به بررسی خواص و کاربرد های انواع زئولایت ها و موارد مصرف آن ها می پردازیم. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
زئولایت چیست
زئولیت آلومینوسیلیکات بلوری و هیدراته ای از فلزات قلیایی است. این ماده با نام آلومینا سیلیکات نیز شناخته می شود. خواص زئولیت موجب شده تا این ماده به عنوان یک جاذب طبیعی معرفی گردد. مصرف زئولایت در فرآیندهای صنعتی باعث کاهش غلظت عناصر سنگین خواهد شد. این ماده به دلیل خواص منحصر به فرد خود بسیار کارایی داشته و صنایع مختلفی از آن استفاده می کنند.
خواص زئولایت
- استفاده از آن ها باعث نرم شدن آب می گردد.
- این مواد کاهش دهنده پیوند فیزیکی و شیمیایی چرک و پارچه بوده و بنابراین به راحت تر تمیز شدن آن کمک می کنند.
- زئولایت ها با خواص خود موجب افزایش قدرت پاک کنندگی می شوند.
- ویژگی های این ماده موجب شده است تا جهت ایجاد پودرهایی با ریزش مناسب به کار روند.
- زئولیت ها به طور گسترده در صنعت تصفیه آب به عنوان کاتالیزور و تولید مواد پیشرفته استفاده می شوند.
- جالب است بدانید از مهم ترین کاربرد زئولایت ها می توان به استفاده از آن ها در تولید پاک کننده های لباس اشاره نمود.
انواع زئولیت
برای زئولیت ها طبقه بندی های مختلفی انجام شده است. یک طبقه بندی بر اساس شکل بلور است که البته یک طبقه بندی قدیمی بشمار می آید. در این طبقه بندی زئولیت ها به بلور های الف) رشته ای، ب) ستونی و ج) مختلط تقسیم بندی می شوند. طبقه بندی دیگر بر اساس منشأ شکل گیری زئولیت است که با این روش به دو دسته رسوبی و آتش فشانی تقسیم بندی می گردند. های موجود در کشور ما ایران از نوع رسوبی هستند. این در حالی است که بیشتر گونه های طبیعی موجود در جهان از نوع آتش فشانی هستند. نوع سوم طبقه بندی انواع زئولایت ها بر اساس خواص اسیدی یا بازی آن هاست. در این تقسیم بندی زئولیت هایی که نسبت آلومینیوم به سیلیسیمی در دامنه ۰.۸ به بالا داشته باشند را زئولیت های اسیدی می نامند. انواعی که این نسبت بین ۰.۵ تا ۰.۶ و یا حتی کمتر باشد، در زئولیت های قلیایی طبقه بندی می شوند.
ساختار زئولایت
زئولايت ها دارای ساختاری بلوری و سه بعدی هستند. تركيب شيميايی و ساختار بلوری زئوليت از منافذ سطحی با قطرهای يكپارچه و حفره هایی محصور شده و همین طور مجراهایی با شكل و اندازه های مجزا تشكيل یافته است. اندازه منافذ معمولا بين ۴ تا ۲ آنگستروم است. حفره های بسته این ماده كاتیون های فلزی و مولكول های آب را شامل می شود. كايتون ها به‌طور ناپايدار به شبكه پيوند داشته و قادرند در تبادل يونی شرکت نمایند. در بيشتر زئوليت ها مولكول های آب قادرند تا به طور برگشت پذیر از حفره ها خارج شوند.
تفاوت زئولیت طبیعی و مصنوعی
کانی های حاوی زئولیت های طبیعی در دوره های طولانی مدتی تشكيل می یابند. آن ها حاصل واكنش شيميايی مابين خاكستر آتشفشان و محلول آبی قليايی هستند. به علت نسبت بالای سيليس به آلومينیوم در این ترکیبات (برای Chabazite ۱ تا ۲ و برای Clinoptiloite 1 تا ۵ آنگستروم) اين مواد معدن مقاومت بسیار مطلوبی نسبت به زئوليت های مصنوعی دارند. درواقع احتمال حل شدن آلومينيوم زئولیت های طبیعی در محلول های اسيدی بسیار کمتر است.
بنابراین زئوليت های طبیعی سيليكات های آلومينیوم هيدراته ای هستند كه از فلزات قليايی زمين حاصل یافته اند. ساختار این ترکیبات به شکل شبكه ای ميان پيوندی است. این ترتيب عناصر در بلور های زئوليت است که موجب ایجاد ساختاری متخلخل با منافذی پيوندی و اندازه هایی مختلف شده است.
مزایا استفاده از زئولایت
- درجه آبدار یا هیدراته شدن بالایی دارد.
- هنگام دهیدراته شدن، تراکم پایین اما فضاهای خالی زیادی دارد.
- اغلب زئولیت ها ساختمان بلوری پایداری در هنگام بی آب شدن دارند.
- این ترکیبات دارای خواص تبادل کاتیونی هستند.
- بلور های دهیدراته از نظر مولکولی و اندازه دارای کانال های یکنواختی هستند.
- این ترکیبات دارای خواص فیزیکی متنوعی هستند. مانند هدایت الکتریکی، جذب و شبکه یونی.
دلایل کاربرد زئولایت
این ترکیبات قادر به جذب مولكول های گاز بخصوص به صورت انتخابی هستند.
انواع زئولیت ها قادر به جذب مولکول های آب به طور معكوس هستند. یعنی می توانند مولکول های آب را جذب یا واجذب کنند، بدون اينكه تغيير شيميایی در آن ها پدید آید.
این ترکیبات فوق العاده قادر به تبادل یونی هستند.
آنالیز زئولایت با خواص تبادل یونی
زئولیت ها قادر به تبادل كاتیون ها در ساختار بلوری خود هستند. این كاتیون ها شامل سرب، تاليم، سزيم، يا استرونيم هستند. وقتی مولكول های گاز با اندازه هایی مختلف از ميان مجراهای بلور عبور می كنند، مولكول های گاز جدا می شوند.
البته هر زئوليت قادر به جذب یون بخصوصی است. این ترکیبات حتی در ظرفيت جذب نیز تفاوت هایی دارند. فرآيند جذب زمانی رخ می دهد كه مولكو ل های آب قادر به عبور از این مجراها و منافذ باشند. بنابراین با عبور آب کاتیون‌های موجود در محلول جايگزين كاتیون های موجود در ساختار زئولايت خواهند شد. عواملی مانند قدرت محلول، pH، درجه حرارت و حضور سایر كاتیون ها در محلول بر فرآیند حذف یون ها موثر خواهد بود.
کاربرد زئولایت
- صنایع گاز و پتروشیمی
- صنایع شوینده
- کنترل آلودگی ها
- تولید اکسیژن
- تصفیه گاز
- تصفیه آب و پساب
- ذخیره سازی انرژی خورشیدی
- صنایع کشاورزی
- تولید کاغذ
کاربرد زئولایت در تصفیه آب
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی این ماده موجب شده است تا از آن در صنایع مختلفی استفاده شود. یکی از مهم ترین کاربرد زئولایت استفاده از آن در صنعت تصفیه آب است. یون های سنگین مانند منیزیم و کلسیم و آلومینیوم در آب همواره یکی از مشکلات تصفیه آب است و حضور این یون ها موجب افزایش سختی می گردد. قدرت تبادل یونی بالای زئولیت ها می تواند یون های فلزات را جذب کرده و منجر به کاهش سختی آب گردد. بنابراین ترکیبات زئولیتی می توانند در تصفیه آب مفید واقع شوند.
کاربرد زئولیت در تصفیه فاضلاب
حذف مواد آلاینده ای مانند نیتروژن و فسفر از فاضلاب قبل از ورود به طبیعت همواره از چالش های تصفیه فاضلاب بهداشتی و شهری بوده است. یکی از کاربردهای زئولیت ها حذف این آلاینده ها از فاضلاب است که با تبادل یونی صورت می پذیرد. در کنار استفاده از زئولایت از اسید شویی هم برای افزایش قدرت آن استفاده می گردد.
برای تصفیه فاضلاب های صنعتی نیز از تجهیزات و روش های مختلفی جهت حذف مواد سمی مانند آرسنیک و ذرات رادیواکتیو استفاده می شود. برای حذف این آلاینده ها از فاضلاب های صنعتی می توان از انواع زئولیت استفاده نمود. این ترکیبات حتی در جذب گازهایی مانند فرمالدهید و مونواکسید کربن نیز قدرت بالایی دارند.
استفاده در شوینده
زئولیت ها بر خلاف فسفات هیچ گونه آلودگی زیست محیطی ندارند. کاربرد زئولایت ها در مواد شوینده با حذف یون های کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت که موجب کاهش پاک کنندگی شوینده ها می شوند را حذف می نمایند. با استفاده از انواع زئولایت خاصیت تولید کف شوینده افزایش یافته و قدرت پاک کنندگی افزایش می یابد.
کاربرد زئولایت در صنعت نفت
از اصلی ترین و مهم ترین کاربرد زئولایت ها می توان به استفاده در صنعت نفت اشاره نمود. این ماده به دلیل اثرات جذب کنندگی بالا بسیار استفاده می شود. با استفاده از زئولیت می توان لکه های نفتی را جذب نموده و از آلودگی محیط زیست جلوگیری نمود. از این خواص زئولایت می تواند هنگام نشت نفت از تانکرهای بزرگ نفتی و نیز هنگام بروز سوانح برای تانکرهای حمل نفت استفاده شود. رها شدن حجم زیادی از نفت در سطح دریاها می تواند موجب بروز مشکلات زیست محیطی شود. در این رابطه نیز استفاده از زئولیت کارایی دارد.
کاربرد زئولایت در کشاورزی
کاربرد زئولایت در کشـاورزی موجب حذف آلودگی آب بر اثر کود های شیمـیایی می‌گردد. این ماده با به دام اندازی عناصر سـمی سنگین آن ها را از خاک حذف می کند. این ماده از رشد سموم در خاک، ساقه و برگ ها و در نهایت محصول جلوگیری می‌کند. بنابراین استفاده از آن موجب تهیه محصولات کشـاورزی سالم تری خواهد شد. کاهش حضور سموم در برگ، ساقه و دانه و مصرف آن ها توسط دام ها و حتی افزودن زئولیت به غذای حیوانات موجب تولید پروتئین هایی سالم تری خواهد شد.
کودهای زئولیت رطوبت کمتری دارند. بنابراین اوره آن ها در خاک به سرعت جذب نمی‌شود. زئولیت اوره را به سـرعت جذب کرده و به نیـتروژن قابل جـذب تبدیل می کند. با استـفاده از زئولیت از کود طبیعی تازه و خیس می توان بهره برداری کرد. استفاده از این ماده موجب افزایش رشد گیاه، افزایش مقاومت گیاه، پیشگیری از سوختگی گیاه، کاهش شوری در خاک و… می شود.
استفاده از زئولایت در پزشکی
محصولات زئولیتی را می توان برای بند آوردن خونریزی زخم ها استفاده نمود. کلینوپتیلولیت به عنوان عامل صیقل دهنده در خمیردندان حاوی فلوئورید به طور موفقیت آمیزی سطح بالایی از فلوئورید را برای باقی ماندن در فرم آنیونی فراهم می کند. کلینو پتیلولیت برای کنترل بو و کاهش جذب باکتری ها مطلوب خواهد بود. کلینوپتیلولیت توانایی جذب یون های آمونیاک از هوا و آب را داشته و در محصولاتی مانند پودر بچه و به عنوان محصول کنترل آمونیاک در سطل های پوشاک مورد استفاده قرار می گیرد.
زئولایت خوراکی
کاربردهای غذایی زئولیت ها مرتبط با خواص خوب جذبی آن هاست. این خواص را حتی می توان تغییر داده و تنظیم نمود. زئولیت ها برای کاربردهای غذایی به عنوان مواد ضد میکروب و حسگرهای مواد غذایی قابل استفاده هستند.
پایداری بتن با خواص زئولایت
اخیرا با توجه به خصوصیات زئولیت ها از نظر جذب آب و بعد از دهیدراته شدن، توجهات زیادی به آن ها به‌ویژه در صنعت سیمان جلب شده است. با استفاده از این کانی ها در مواد اولیه سیمان تغییراتی در جذب آب و مشخصات فیزیکی بتن صورت گرفته و این موضوع در پایداری بتن نقش مثبتی ایفا خواهد نمود.
قیمت زئولایت
قیمت زئولایت تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. خارجی یا ایرانی بودن محصول بر قیمت آن بسیار موثر خواهد بود. معمولا نمونه های خارجی نسبت به نمونه های ایرانی از قیمت بالاتری برخوردارند. برای کسب اطلاع از قیمت این ماده می توانید به سایت های معتبر فروش مواد شیمیایی مراجعه نمایید. البته توجه شود که زئولیت ها انواع مختلفی داشته و قیمت این انواع در بازار متفاوت خواهد بود.
خرید و فروش
زئولیت و انواع آن در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. صنایع آب و فاضلاب، نفت و گاز، کشاورزی و… از این ماده برای حذف آلاینده ها استفاده می کنند. بنابراین خرید و فروش زئولایت در بازار جهانی و همین طور بازار ایران بسیار صورت می پذیرد. برای خرید این محصول می توان به روش های حضوری یا خرید از سایت های معتبر فروش مواد شیمیایی صنعتی اقدام نمود. خرید اینترنتی امکان خریدی بی واسطه را فراهم نموده است. البته در خرید خود باید دقت نموده و تنها آن را از منابع معتبر فروش خریداری نمایید.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی خواص و ویژگی ها و همین طور کاربرد انواع زئولایت پرداختیم. مشخص شد که کاربرد زئولایت ها در صنایع مختلفی صورت گرفته و ترکیباتی پر اهمیت در جذب ناخالصی ها و آلاینده ها محسوب می شوند. این ترکیبات دوست دار محیط زیست بوده و بنابراین استفاده از آن ها آلایندگی ایجاد نخواهد نمود.
