گیاه یشم چیست؟ روش نگهداری و تکثیر آن چگونه است؟

گیاه یشم یا کراسولا نقره ای از گیاهان برگی و آپارتمانی است. این گیاه بومی مناطق گرمسیر مانند آفریقای جنوبی است. گیاه یشم به دلیل داشتن روش نگهداری و تکثیر آسان، طرفداران بسیاری دارد.

این گیاه برای رشد برای خاک خنثی تا اسیدی با زهکشی مناسب، نور کافی، دمای ۲۱ تا ۳۴ درجه سانتیگراد، آبیاری کم و کود مناسب نیاز دارد. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به معرفی و بررسی این گیاه و روش تکثیر و نگهداری آن می پردازیم.

مشخصات ظاهری گیاه یشم

گیاه یشم یا کراسولا نقره ای با نام علمی Crassula ovata، بومی آفریقای جنوبی بوده و به خانواده Crassulaceae تعلق دارد. این گیاه که به انگلیسی Jade plant نامیده می شود یکی از زیباترین گیاهان برگی است که در فضای خانه و آپارتمان به خوبی رشد می کند.

این گیاه، یک درختچه مینیاتوری همیشه سبز با برگ‌هایی به رنگ سبز یشمی، گوشتی و آبدار است. گیاه یشم بالغ ۳ تا ۶ فوت ارتفاع و ۲ تا ۳ فوت عرض دارد. در بهار گل های به رنگ سفید روی آن ظاهر می شود. البته در محیط داخل خانه این گل ها به ندرت می رویند.

گیاه یشم برای رشد به نور کامل آفتاب، خاک خنثی تا اسیدی، سبک و با زهکشی خوب نیاز دارد. این گیاه بیش از ۱۴۰۰ گونه دارد که کراسولا یشم، خرفه ای، نقره ای یا قاشقی، آتشین یا کاپیتلا، بورگاندی یا پلاتی فیلا و درختی از مهمترین انواع آن است.

نکته

با مراقبت مناسب، می توان این گیاه را بین ۵۰ تا ۷۰ سال و گاهی حتی بیشتر نگهداری کرد. به همین دلیل است که اغلب آن ها به صورت نسلی منتقل می شوند.

نکته

جالب است دانید که این گیاه برای حیواناتی مانند سگ و گربه به شدت سمی است.

گیاهان مشابه گیاه یشم

افرادی که به ظاهر گیاه یشم علاقه دارند، می توانند انواع دیگر ساکولنت های مشابه یشم مانند پرفراتا و ساکولنت­ های ساق عروس را پرورش دهند.

نحوه پرورش و نگهداری گل یشم

نحوه پرورش و نگهداری این گل زیبا در منزل بسیار راحت است. افراد مبتدی در امور باغبانی با مطالعه این قسمت به خوبی می توانند این گیاه را در منزل و محیط های آپارتمانی تکثیر و پرورش دهند. در ادامه به شرایط نگهداری این گیاه پرطرفدار اشاره می کنیم.

خاک مناسب

اولین عامل مهم برای رشد این گیاه، خاک مناسب است. خاک مناسب برای رشد این گیاه باید حاصلخیز، سبک و با زهکشی کافی باشد. برای کاشت آن در گلدان و رشد، ترکیبی از خاک رس، ماسه، خاک لومی حاصلخیز و خاکبرگ مورد نیاز است. علاوه بر این، برای کاشت به بهترین شکل ممکن، مخلوطی از کوکوپیت، پرلیت و ماسه نیز استفاده می شود.

نکته

بسیاری از ویژگی های گیاه یشم مشابه کاکتوس است. اما، استفاده از خاک مناسب کاکتوس به تنهایی برای پرورش این گیاه مناسب نیست. از این رو، و بهتر است خاک مخصوص کاکتوس را با کوددهی غنی کرده و سپس مورد استفاده قرار دهید.

نحوه آبیاری

دومین عامل مهم در نگهداری از هر نوع گیاه، نحوه آبیاری آن است. گیاه یشم برای آبیاری به آب کمی نیاز دارد. بهترین زمان آبیاری این گیاه، هنگامی است که در فاصله بین دو آبیاری، ۳ تا ۴ سانتی متر سطح خاک گلدان کاملا خشک شده است.

در هنگام آبیاری، باید از زهکش کف گلدان اطمینان حاصل کرد. زیرا باقی ماندن آب در پای گلدان باعث پوسیدگی ریشه و ساقه گیاه می شود. گیاه یشم ممکن است نسبت به نمک موجود در آب لوله کشی حساس باشد. بنابراین، در صورت مناسب نبودن آب محل زندگی از آب جوشیده سرد یا آب مقطر استفاده شود.

نور مناسب

نور مناسب برای رشد گیاه یشم و دیگر گیاهان بسیار مهم است. این گیاه در نور کافی و نور غیر مستقیم خورشید بهترین رشد خود را دارد. این گیاه را در هر جایی از اتاق یا دفتر کار می توان قرار داد. زیرا به دریافت میزان کمی نور در روز به مدت ۲ الی ۴ ساعت در روز بسنده می کند. توصیه می شود گیاه در معرض نور مستقیم صبح تا ظهر قرار داده شود. زیرا این احتمال وجود دارد که نور بعد از ظهر به گیاه آسیب وارد کند.

دمای مورد نیاز

همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد، این گیاه بومی مناطق گرمسیری است. از این رو، مناسب ترین دما برای پرورش و نگهداری آن، دمای ۲۱ تا ۳۴ درجه سانتیگراد است. توجه شود که این گیاه به هیچ وجه در سرما قرار نگیرد. زیرا، تحمل سرما را نداشته و در دما‌های کمتر از ۵ درجه سانتیگراد آسیب جدی می بیند.

نحوه کوددهی

بهتر است برای کمک به رشد بهتر گیاه یشم، در فصل بهار و تابستان کوددهی به گیاه صورت گیرد. برای کوددهی مناسب می توان از کود مخصوص کاکتوس ها و ساکولنت ها یا از کود‌های مخصوص گل و گیاهان آپارتمانی و هر دو هفته یک بار استفاده کرد.

 نحوه تکثیر گیاه یشم با برگ

برای تکثیر گیاه یشم به این روش، فقط کافی است یک برگ را از آن جدا کرده و در بستر کشت مناسب کاشت. برای تهیه ی بستر مناسب می توان از مخلوط شن و پرلایت برای کاشت قلمه های این گیاه استفاده کرد. شکل گیری ریشه های گیاه به حدود یک ماه زمان نیاز است.

 نحوه تکثیر گیاه یشم با ساقه

برای تکثیر این گیاه با ساقه، ابتدا باید ساقه ای به طول ۴ تا ۶ سانتیمتر و بدون آفت از گیاه جدا کرد. پس از بریدن ساقه، آن را یکی دو روز در محیطی نیمه آفتابی قرار دهید.

قلمه ساقه را در خاک مخصوص قلمه و در گلدان کوچکی کاشته و گلدان را در مکان مناسب با نور کافی قرار دهید. توصیه می شود قلمه تا چند روز بعد از کاشت آبیاری نشود. پس از گذشت یک تا سه هفته گیاه را به طور کامل و به آرامی آبیاری کنید.

نحوه ی کاشت

کاشت این گیاه بسیار راحت است. برای این کار به یک گلدان بزرگ، پهن و عريض با عمق کافی و مناسب نیاز است زیرا گیاه هنگام رشد به اطراف پخش می شود.

خاک مورد استفاده باید ترکیبی زهکشی شده باشد. رطوبت زیاد نیز موجب بروز قارچی و پوسیدگی در ریشه می شود. از دوقسمت خاک گلدان و یک قسمت پرلیت به عنوان خاک مورد نیاز گیاه استفاده کنید. نباید بلافاصله بعد از کاشت آبیاری شود. برای آبیاری یک هفته صبر کنید تا ریشه مقاوم و بازسازی شود. پس از آن می توان آبیاری را شروع کرد.

زمان مناسب برای هرس کردن

هرس نکردن هیچ ضرری برای این گیاه ندارد. هرس کردن تنها جهت حفظ ظاهر و زیبایی گیاه مورد نیاز است. برای این کار باید شاخ و برگ های آن طبق سلیقه و دل خواه هرس شود.

هرس کردن با چیدن سر شاخه ها انجام می شود. این کار موجب تراکم بیشتر شاخ و برگ می شود. بهترین و مناسب ترین زمان هرس کردن، اواخر فصل زمستان تا اوایل فصل بهار است.

زمان مناسب برای تغییر گلدان

این گیاه رشد کندی دارد. بنابراین، به تغییر و عوض کردن گلدان به صورت سالانه نیازی ندارد. زمان مناسب جهت تغییر گلدان گیاهان جوان و بالغ با یکدیگر متفاوت است.

گیاه یشم جوان، هر دو تا سه سال یک مرتبه و گیاه یشم بالغ، هر پنج سال یک مرتبه به تغییر گلدان با اندازه ای بزرگتر نیاز دارد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که پس از تعویض گلدان، تا یک هفته گیاه را آبیاری نکرده و تا حدود یک ماه هم به آن کودی ندهید.

آفات و بیماری های گیاه یشم

• این گیاه نیز مانند بسیاری دیگر از گیاهان آپارتمانی و ساکولنت­ ها، باید با انواع آفات و بیماری ها مقابله کند. گیاه یشم در صورت آبیاری بیش از حد و نداشتن زهکشی مناسب ممکن است دچار بیماری پوسیدگی ریشه شود.
• شایع ترین و رایج ترین آفت در این گیاه، شپشک آردآلود، کنه یا سپرداران است. شپشک آردآلود اغلب در محل اتصال برگ به ساقه قابل‌ رویت است. برای از بین بردن و درمان این آفت ها باید از سم های شیمیایی به جز سم مالاتیون استفاده کرد.
• گیاه یشم و به طور کلی ساکولنت ها به حشره کش ها و روغن ها حساسیت خاصی دارند. از این رو، باید با پنبه، گوش پاک کن و یا دستمال آغشته به الکل، شپشک ها را به آرامی از روی گیاه جدا کرد.

نکات مهم برای نگهداری گیاه یشم

• در حین آبیاری گیاه یشم، برگ‌ها را خیس نکنید. زیرا، این کار باعث پوسیدگی گیاه می شود.
• دقت داشته باشید که گیاه یشم ممکن است نسبت به نمک موجود در آب شیر حساس باشد. بنابراین، در صورت مناسب نبودن آب شیر از آب تصفیه شده یا آب مقطر استفاده کنید.
• در ماه های زمستانی، گیاه را از پنجره های سرد بردارید و آن را در مکان های گرم تر قرار دهید.
• اگر گیاه را بیش از حد آبیاری کنید ممکن است برگ گیاه دچار خزان، چروک و یا نقاط قهوه‌ای شود.
• اگر گیاه متورم شود، یعنی آبیاری آن بیش از حد است.