قارچ کاندیدا چیست؟ علل، تشخیص عفونت و راه های درمان آن

خواندن این مطلب 6 دقیقه زمان میبرد

کاندیدیازیس یک عفونت قارچی به دلیل مخمری ( نوعی قارچ) به نام کاندیدا به وجود می آید. برخی از انواع کاندیدا می‌توانند باعث عفونت در افراد شوند که نوع شایع آنها کاندیدا آلبیکنس است. این قارچ معمولا روی پوست و داخل بدن، در نواحی دهان، گلو، روده و واژن زندگی می کند ،بدون اینکه هیچ مشکلی ایجاد کند. اگر کاندیدا رشد زیادی داشته باشد، به طوری که از کنترل خارج شود و به قسمت های عمیق بدن نفوذ کند. (به عنوان مثال، جریان خون یا اندام های داخلی مانند کلیه ها، قلب یا مغز) می تواند باعث ایجاد عفونت شود.

از خطرات جدی قارچ کاندیدا ، مقاومت ضد قارچی است. عفونت های کاندیدا ممکن است به داروهای ضد قارچ مقاوم شده و درمان را سخت کند. تقریباً ۷ درصد از کل نمونه‌های خونی که برای کاندیدا آزمایش شده‌اند،به داروی ضد قارچ فلوکونازول مقاوم هستند.

داروهای ضد قارچ در دسته اکینوکاندین ها مقاومت ضد قارچی شدیدی از خود نشانه می دهند که بسیار نگران کننده تر است. مقاومت اکینوکاند، به خصوص در انواع مختلف، درمان بیماران مبتلا به کاندیدیازیس به شدت محدود کند. مبتلایان به عفونت‌های کاندیدا که به داروهای فلوکونازول و اکینوکاندین مقاومت نشان می دهند. تنها چند جایگزین درمانی محدوددارند.گزینه اصلی درمان آمفوتریسین Bاست، دارویی که می تواند برای بیمارهایی که از قبل بیمار بودند به شدت سمی و خطرناک باشد.

براساس شواهد ، مبتلایان به عفونت‌های جریان خون کاندیدا از نوع مقاوم به دارو احتمال زنده مانده شان کمتر از بیمارانی است که مبتلا به بیماری کاندیدمی هستند و با داروهای ضدقارچی درمان می شوند. در ادامه این مقاله با جزییات بیشتری به بررسی قارچ کاندیدا می پردازیم . با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

عفونت کاندیدا چیست؟

کاندیدا سرده ای از مخمرها است و شایع ترین عامل عفونت های قارچی درعلم پزشکی است. بسیاری از گونه‌های کاندیدا در بدن میزبان به عنوان قارچ های همسفره بی خطروجود دارند. زمانی که، دفاع مخاطی یا سیستم ایمنی ضعیف شود، این گونه‌های کاندیدا می‌توانند به‌طور فرصت‌طلبانه باعث ایجاد بیماری شوند.

انواع قارچ کاندیدا

کاندیدیازیس مهاجم

کاندیدیازیس واژن

کاندیدیازیس دهان

کاندیدای مهاجم

این نوع کاندیدا برعکس کاندیدای دهان و گلو (برفک) یا عفونت های مخمری است. کاندیدیازیس مهاجم یک عفونت شدید است که می تواند بر خون، قلب، چشم ها، استخوان ها، مغز و قسمت های مختلف بدن تاثیر بگذارد. کاندیدیازیس، یک عفونت جریان خون با کاندیدا، یک عفونت رایج در بیمارستان است.

انواع کاندیدیازیس مهاجم

گونه های مختلفی از کاندیدا وجود دارد ،اما تنها تعداد کمی از آنها شناخته شده اند که باعث عفونت می شود. شایع ترین گونه ها یی که باعث عفونت می شوند عبارتند از:

ج آلبیکنس، ج. گلابراتا، ج. پاراپسیلوزیس، ج. تروپیکالیس و ج. کروسی

کاندیدا آلبیکنس رایج ترین گونه از این کاندیدا است که می تواند باعث آفت دهان در انسان و دیگر جانداران شود. ازدیگر گونه‌هایی که کمتر رایج هستند کاندیدا گالابراتا، کاندیدا کروزیا و کاندیدا تروپیکالیس است.برخی دیگر از کاندیدا برتخمیر شراب موثر هستند و باعث شکافتن شراب می شوند.

در بیماران مبتلا به نقص ایمنی، گونه‌های کاندیدا می‌توانند بیماری‌های همستی درجریان خون ایجاد کنند. در آزمایشگاه، کاندیدا در ظرف آگار در دمای اتاق به صورت کلونی های سفید با بوی مخمر به راحتی مشاهده می شود. داروهای ضد قارچ توانایی درمان کاندیدیازیس تهاجمی را دارند. برخی بیماران خاص، از جمله بیماران سرطانی یا مغز استخوان یا پیوند اعضا ممکن است داروی ضد قارچ دریافت کنند.

افراد مبتلا به کاندیدیازیس تهاجمی اغلب به بیماری ها یدیگر نیز مبتلا هستند، بنابراین شناخت علائم عفونت کاندیدا دشوار است. رایج ترین علائم و نشانه‌های کاندیدیازیس تهاجمی تب و لرز است که پس از درمان با آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌های باکتریایی بهبود نمی‌یابد. اگر عفونت به سایر قسمت های بدن مانند قلب، مغز، چشم، استخوان یا مفاصل سرایت کند، علائم دیگری نیز ممکن است آشکار شود.

کاندیدیازیس واژن

کاندیدا آلبیکنس شایع ترین دلیل عفونت قارچی ناحیه تناسلی است. به طور طبیعی نوعی باکتری مقدار کاندیدا را در ناحیه تناسلی کنترل می کند. اگر این باکتری کاهش یابد، قارچ رشد کرده و باعث عفونت می شود. عفونت های قارچی تناسلی پس از رابطه جنسی به خصوص از طریق تماس دهان تناسلی منتقل می شود. انسان‌های سالم نیز می‌توانند به این عفونت مبتلا شوند.

اگر محیط داخل واژن طوری تغیییر کند که شرایط برای رشد کاندیدیازیس واژن فراهم شود، کاندیدا شروع به رشد و نمووتکثیر می کند و باعث ایجادعفونت می شود. کاندیدیازیس واژن به طور کلی به عنوان “عفونت مخمری واژن” نامیده می شود. نام‌های مختلف آن «کاندیدیاز ولوواژینال» یا «واژینیت کاندیدا» است.

علائم کاندیدیاز واژینال

خارش یا درد واژن
درد در تمام طول رابطه جنسی
درد در هنگام ادرار کردن
ترشحات غیر طبیعی واژن

قارچ کاندیدا واژن اغلب خفیف است، اما برخی خانم ها دچار عفونت های شدید که علایمی مانند قرمزی، تورم، و ترک خوردن دیواره واژن دارد، می شوند. این علائم بسیار مشابه سایرعفونت های واژن هستند که می توان آن ها را با مصرف دارو درمان کرد.

چه کسانی به کاندیدیازیس واژن مبتلا می شوند؟

۷۵ درصد از زنان بین ۱۵ تا ۵۵ سال، قارچ کاندیدا را حداقل یک بار در طول زندگی خود تجربه کرده اند. از آنجایی که استروژن در خانم‌های در سنین باروری باعث این اختلال می‌شود، عفونت در خانم‌های کمتر از ۱۵ سال و در خانم های یائسه (که استروژن پایینی دارند) بسیار کمتر است.

افرادی که اخیرا آنتی بیوتیک مصرف کرده اند
افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده
افرادی با سیستم ایمنی ضعیف
دختران باردار
خانم هایی که داروهای جلوگیری از بارداری یا داروهایی هورمونی مصرف می کنند.
افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن هستند
افرادی که آنتی بیوتیک ها و کورتیکواستروئیدهای طیف وسیع مصرف می کنند.
افراد مبتلا به بیماری های نقص ایمنی مانند ایدز هستند
خانم هایی که از شوینده و اسپری های واژن یا تامپون واژن استفاده می کنند.
شلوار تنگ و غیر نخی که رطوبت را در خود نگه می دارند. برخی از بیماری های پوستی شامل پسوریازیس، لیکن پلانوس و لیکن اسکلروزیس، فرد را بیشتر مستعد می کند.

کاندیدیازیس دهان، گلو و مری

اگرشرایط برای رشد و تکثیر قارچ کاندیدا محیط اطراف دهان، گلو یا مری مساعد باشد، این قارچ سریع رشد خواد کرد و باعث عفونت می شود. به کاندیدیازیس در دهان و گلو ، برفک نیز گفته می شود.

قارچ کاندیدیازیس در مری، کاندیدیازیس مری یا مری کاندیدا گفته می شود. این بیماری یکی از عفونت های رایج در افراد مبتلا به ایدز است.

علائم قارچ کاندیدا در دهان و گلو

کاندیدیازیس در دهان و گلو ممکن است علائم متعددی داشته باشد که عبارتند از:
لکه های سفید در قسمت داخلی گونه ها، زبان، سقف دهان و گلو
قرمزی یا درد
احساس پنبه مانند در دهان ظاهر می شود
نفهمیدن طعم و مزه
درد هنگام خوردن یا بلعیدن
ترک و قرمزی در گوشه های دهان
علائم مری معمولاً شامل درد در حین بلع و مشکل بلع است.
در صورت داشتن علائم و نشانه هایی که تصور می کنید ممکن است مشابه قارچ کاندیدا با کاندیدیازیس دهان، گلو یا مری است ، با پزشک خود تماس بگیرید.

میزان ابتلا کاندیدا در مردان چقدر است؟

معمولاً مردان کمتر از خانم ها به این عفونت مبتلا می‌شوند، با این حال پسران زیر چهار سال، مردان ختنه نشده، دیابتی‌ها، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و مردانی که شریک جنسی مبتلا به «ولوواژینیت» دارند، بسیار بیشتر احتمال دارد که ملتهب شوند.

در این میان، شایع ترین علت مستعد کننده در مردان دیابت است، بنابراین اگر فردی مبتلا به کاندیدیازیس تشخیص داده شود، باید آزمایش قند خون انجام دهد.

پیشگیری از عفونت

در خانم ها خشک نگه داشتن محل واژن و در آقایان شستشوی نوک آلت تناسلی با آب ولرم بعد از ادرار و رابطه جنسی و سپس خشک کردن آن یکی از روش های اولیه پیشگیری است. (بعد از هر توالت و شستشو با یک پارچه تمیز، ناحیه را خشک کرده و از جلو به عقب خود را بشویید)
ختنه در پسر بچه های کوچک مبتلا به این قارچ از شدت عفونت جلوگیری می کند.
لباس زیر نخی و شلوار آزاد بپوشید و در صورت تعریق زیاد، لباس زیر خود را تعویض کنید.
حتماً پس از شنا، لباس های مرطوب خود را تعویض کنید.
از پاک کننده های واژن یا کاغذ اتاق استراحت معطر استفاده نکنید (حمام معمولی معمولاً برای تمیز کردن ناحیه تناسلی کافی است).
از تامپون یا مواد مختلف در داخل واژن استفاده نکنید.
ماست مصرف کنید (باکتری های موجود در ماست های پروبیوتیک شما را از رشد کاندیدا در داخل بدن جلوگیری می کنند).
از خوردن بیش از حد شکلات دوری کنید. درمان عفونت کاندیدا
همه خانم های دارای علامت باید با کمک یک متخصص زنان مورد آزمایش قرار گرفته و تحت درمان قرار گیرند.
رفع بیماری زمینه ای و پرهیز از عوامل مستعد کننده در هر دو جنس ضروری است.
درمان عفونت قارچ کاندیدا شامل داروهای دارویی موضعی یا خوراکی است.
شوهران خانم هایی که مبتلا به ولوواژینیت کاندیدایی هستند، معمولاً به درمان نیاز ندارند مگر اینکه علائمی داشته باشند، یا پزشک تشخیص دهد.
درمان این عفونت در مردان نیز با داروهای موضعی یا خوراکی و درمان بیماری زمینه ای صورت می گیرد.
در هر دو جنس، اگر درمان صورت نگیرد باعث بیماری می شود و و در مردان سبب تنگی مجرای ادراری (فیموزیس) گردد