محصولات تراریخته چیست و چه فواید و مضراتی برای انسان و اکوسیستم دارد

محصولات تراریخته (Transgenesis  ) که به آن ترا ژنی یا ترازایی گفته می شود. روشی برای تزریق یک ژن برون‌زا به موجودات زنده است. به صورتی که جاندار یک ویژگی کاملاً جدید پیدا کند و آن را به فرزندان خود منتقل کند. در فناوری تولید تراریخته (ترازایی)، یک یا چند ژن به ژنوم طبیعی جاندار  اضافه شده یا از آن حذف می شود. اگر یک ژن از یک موجود زنده حذف شود، به جاندار حاصل فروریخته  ( Knock out ) می گویند.

تعریف سازمان جهانی بهداشت : گیاهان، جانداران یا موجودات میکروسکوپی که  ترکیب ژنتیکی آن ها (DNA) را به گونه ای تغییر داده اند که در طبیعت  از طریق جفت گیری یا نو ترکیبی ایجاد نمی شود.

یا به عبارتی ساده تر، کلمه “تراریخته” همان  دستکاری ژنتیکی محصولات مصرفی است که شامل پوشاک و تغذیه می شود. در واقع محصولی که ژنتیکی آن دستکاری ژنتیکی شده و صفت خاصی در داخل محصول ایجاد شده باشد، یا  صفتی حذف شده باشد و این تغییرات از  طبیعت از آن نشأت نگیرد، تراریخته نامیده می شود.

تاریخچه محصولات تراریخته

در سال ۱۹۷۳ توسط استنلی کوهن و هربرت بویر  اولین جاندار تراریخته تولید شد. پس از تولید اولین جاندار تراریخته  در یک جلسه علمی و تحقیقاتی ، قوانینی برای اداره و نظارت این فناوری نوپا گرفته شده است. نتیجه این نشست این شد که دستکاری ژنتیکی زمانی که در چارچوب سیاست‌های مؤسسه‌های ملی سلامت ایالات متحده باشد، محقق می شود.

کاربرد محصولات تراریخته

جانداران تراریخت و فروریخت در علم پزشکی و بیوتکنولوژی کاربرد فراوانی دارد. دارند امروزه  بسیاری از پروتئین های دارویی از جمله انسولین، هورمون رشد، فاکتور ۸ انعقاد خون و …. از طریق این فناوری انجام می شود.

مضرات محصولات تراریخته

واکنش آلرژیک

دستکاری ژنتیکی پروتئین‌هایی جدیدی را در یک گیاه یا حیوان ایجاد می‌کند که می‌توان آن‌ها را به عنوان خارجی برای بدن انسان شناسایی کرد و باعث واکنش ‌آلرژیک شد.

مضر برای محیط زیست

بقایای آن موجوداتی که دستکاری ژنتیکی شده اند، برای محیط زیست مضر و نامناسب هستند و برای مدت طولانی در طبیعت پنهان هستند.

کاهش تنوع زیستی

دخالت در ژنتیک جانداران زنده باعث آسیب به سایرموجودات (شامل آفات و حشرات) در اکوسیستم می شود و منجربه کاهش تنوع زیستی می شود.

کاهش اثربخشی آنتی بیوتیک ها

به دلیل دستکاری ژنتیکی، محصولات تراریخته در برابر ویروس ها و باکتری ها مقاوم می شوند. آنها خاصیت آنتی بیوتیکی خودرا در بدن اعمال می کنند و اثربخشی آنتی بیوتیک های دارویی را کاهش می دهند.

طعم غیرمعمول

به دلیل تغییراتی که در ساختار این محصولات ایجاد شده، طعم متمایزی خواهند داشت. از نظر تغذیه ای برای انسان مضر است: این محصولات باعث پیدایش بیماری های جدید در انسان می شود و باعث از دست دادن زندگی در بسیاری از گونه های حیوانات از جمله موش و پروانه شده است.

سلاح بیولوژیک

بسیاری از کشورها از این محصولات به عنوان اسلحه های ارگانیک استفاده می کنند

مزایای محصولات تراریخته

تولید محصولات قوی تر

محصولات تراریخته در برابر بیماری ها مصون هستند.

ایمنی زیست محیطی در برابر سموم

از آنجایی که گیاهان تراریخته به سمپاشی شیمیایی بسیار کمتری نیاز دارند، از محیط در برابر سم پاشی و آفت کش ها محافظت می کنند.

ماندگاری طولانی تر محصولات

با تغییر ساختار ژنتیکی این محصولات، بدون نیاز به اضافه کردن ماده ای دیگر، ماندگاری بیشتری خواهند داشت .

جنگل زدایی کمتر

با افزایش جمعیت جهان، نیاز به جنگل زدایی افزایش می یابد، اما اگر غذای کافی برای این جمعیت تامین شود، احتیاجی به جنگل زدایی نیست.

کاهش گرمای زمین

اگر گیاهان دستخوش تغییرات ژنتیکی شوند، گیاهان می‌توانند دی اکسید کربن بیشتری بخورند و اکسیژن بیشتری را به اکوسیستم عرضه می کنند، که باعث کاهش اثرات گلخانه‌ای و کاهش گرمای جهان می‌شوند.

کاهش هزینه غذا

در صورت افزایش تولید محصولات، قیمت آنها کاهش می یابد.

تولید محصولات جدید

محصولاتی که از طریق دستکاری شده ژنتیکی به دست می آیند ، می توانند در هر محیطی رشد کنند. به عنوان مثال، تولید گوجه فرنگی در زمین های نمکی.

مقاومت در برابر حشرات

این محصولات به دلیل مقاومت در برابر حشرات، حشره کش بسیار کمتری می خواهند.