آشنایی با منافع و مضرات کود شیمیایی

کود شیمیایی (Chemical fertilizer) به عنوان کود معدنی ، مصنوعی یا سنتتیک نیز شناخته می شود و از مواد تصفیه شده به همراه پرکننده های شیمیایی ساخته می شود. کود شیمیایی بطورکلی از مواد معدنی از جمله سنگ ها و فرآورده های نفتی ساخته می شود. سولفات آمونیوم ، فسفات آمونیوم ، نیترات آمونیوم ، اوره و کلرید آمونیوم برخی از انواع مختلف کودهای شیمیایی هستند.

بیشتر کشاورزان و باغداران  کودهای شیمیایی را ترجیح می دهند زیرا این محصولات منبعی غنی از ۳ ماده مغذی مهم ازت ، فسفر و پتاسیم هستند. با این حال ، کودهای شیمیایی حاوی ترکیبات سمی و اسیدهایی هستند که می توانند روی رشد گیاه تأثیر بگذارند. برای آگاهی بیشتر در این زمینه با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.

کاربرد کود شیمیایی در کشاورزی

کود ماده ای طبیعی یا مصنوعی و حاوی عناصر شیمیایی است که باعث رشد و نمو گیاهان می شود. کودها باعث افزایش حاصلخیزی طبیعی خاک می شوند یا عناصر شیمیایی تخلیه شده توسط محصولات قبلی را در خاک جایگزین می کنند.

امروزه در كشاورزی  استفاده بيش از حد از کودهای شيميایی و مواد زراعی خطر جدی برای سلامت خاک و گياهان به وجود آورده است. به عبارتی بزرگترین مسئله در کشاورزی  حال حاضر دنیا تهیه کودهای شیمیایی با هزینه پایین است.

استفاده از کودهای شیمیایی می تواند بازدهی محصول را به سرعت افزایش دهد  اما همچنین می تواند باعث سخت شدن خاک و کاهش ماده آلی و pH خاک پس از یک دوره طولانی از کاربرد و در نتیجه از دست دادن بهره وری خاک شود. در عین حال  بیشتر مواد موجود در کودهای شیمیایی به دلیل بارندگی و آبیاری سنگین از بین رفته یا شسته می شوند که منجر به آلودگی محیط زیست و اثر کمتر کودها  می شود.

استفاده از کود شیمیایی برای تقویت تولید محصولات زراعی یکی از بزرگترین موضوعات در سراسر جهان است. استفاده از این کودها نه تنها تأثیر منفی بر محیط زیست می گذارد  بلکه به سلامتی افرادی که محصولات زراعی ، میوه  ها و سایر مواد گیاهی را استفاده می کنند، آسیب می رساند.

مزایای استفاده از کود شیمیایی

قیمت پایین

قیمت پایین  یکی از دلایلی است که بیشتر پرورش دهندگان کودهای شیمیایی را به کودهای آلی ترجیح می دهند. کودهای مصنوعی ارزان هستند. جدا از مقرون به صرفه بودن ، کودهای شیمیایی بسیار در دسترس هستند. این محصولات در مکانهایی که لوازم باغداری را می فروشند، عرضه می شوند.

نتایج سریع

لازم نیست هفته ها یا ماه ها صبر کنید تا بتوانید پس از افزودن کودهای شیمیایی به خاک ، نتایج را مشاهده کنید. شما پس از چند روز شاهد بهبود وضعیت گیاهان خود خواهید بود. کودهای شیمیایی مواد مغذی را با سرعت بسیار بیشتری نسبت به کودهای آلی آزاد می کنند. البته وقتی که شما گیاهان حساسی دارید این کار مفید نیست زیرا آزاد شدن سریع مواد مغذی منجر به سوختگی گیاهان می شود. اما هرچقدر که مدت زمان لازم برای نشان دادن نتایج حاصل از این کودها کوتاهتر باشد ، این مسئله سریعتر رخ می دهد.

برچسب استاندارد

نسبت مواد مغذی کودهای آلی مانند کود شیمیایی مشخص نشده است. ولی در این کودها نسبت مواد مغذی به وضوح روی برچسب تعریف شده است بنابراین خطر کوددهی بیش از حد را به حداقل می رساند. کودهای شیمیایی امکان کنترل بیشتر بر روی میزان مواد مغذی را فراهم می کنند. به عنوان مثال ، چمن ها اغلب به مقادیر زیادی ازت و مقادیر کمتری از فسفر و پتاسیم احتیاج دارند.

کودهای سنتتیک امکان استفاده از کودهای با نیتروژن بالا را آسان می کنند و عناصر غیرضروری دیگر را به خاک اضافه نمی کنند. حتی اگر کود ارگانیک غنی از نیتروژن مانند خفاش گوانو را انتخاب کنید  محدودیت میزان نیتروژن موجود در فضولات خفاش وجود دارد. کودهای مصنوعی این محدودیت ها را ندارند و شما می توانید تقریباً هر نوع کودی که نیاز دارید را خریداری کنید و فقط آنچه را که می خواهید در مقادیر مورد نیاز استفاده کنید.

علاوه بر این کود حیوانی و کمپوست گاهی حاوی بذر علف های هرز و گیاهان ناخواسته و تخم حشرات هستند. ولی کنترل فرآیند تولید کود شیمیایی در کارخانه این مشکلات را کاملا برطرف می کند. شما هنگام خرید کود شیمیایی با کیفیت بالا مطمئن خواهید بود که آفات و علف های هرز در کمین محصولات نیستند. از طرفی کودهای آلی به سادگی نمی توانند مقدار مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را تامین کنند.

معایب استفاده از کود شیمیایی

ناسازگاری با محیط زیست

برخلاف کودهای آلی ، کود شیمیایی به هیچ وجه با محیط زیست سازگار نیست. این کودها از فرآورده های نفتی تولید شده اند که پایدار نیستند  و تولید آنها مقدار زیادی انرژی مصرف می کند.

اگرچه کودهای شیمیایی در اصلاح خاک ضعیف عالی عمل می کنند اما همه قسمت های اکوسیستم از آنها لذت نمی برد. کودهای شیمیایی  وقتی با آب باران شسته می شوند، می توانند به مناطق دیگری  منتقل شوند . اگر این اتفاق بیافتد ، کود می تواند آبراه ها و منابع آب زیرزمینی را آلوده کند که به طور بالقوه به حیوانات وحشی محلی یا افراد آسیب می رساند.

رواناب کود آلی هم می تواند همین کار را انجام دهد اما احتمال انجام این کار کمی کمتر است. زیرا کودهای آلی مواد مغذی خود را در مواد دیگر به حالت تعلیق در می آورند تا زمانی که میکروب های خاک آنها را تجزیه کنند و خیلی محکم تر در خاک نگه داشته می شوند بنابراین احتمال روان شدن آنها کمتر است.

ساختار خاک را بهبود نمی بخشد

در حالی که کودهای شیمیایی از رشد گیاه حمایت می کنند اما برای بهبود ساختار خاک کاری انجام نمی دهند. کودهای شیمیایی باعث افزایش سلامتی خاک نمی شوند و از زندگی ریزمغذی ها در باغ حمایت نمی کنند زیرا این محصولات حاوی ماده آلی نیستند.

کاربرد مکرر و کوددهی بیش از حد

شما باید مراقب میزان کود شیمیایی که برای اصلاح خاک استفاده می کنید ، باشید. مسئله دیگر این است که رها شدن سریع مواد مغذی به این معنی است که این کودها می توانند بیش از حد در اختیار گیاهان قرار بگیرند. کوددهی بیش از حد می تواند حیات گیاه را از بین ببرد و کل اکوسیستم باغ را تحت تاثیرقرار دهد! متأسفانه ، از آنجا که این محصولات خیلی سریع از خاک شسته می شوند باید مقدار بیشتری از آنها را استفاده کنید.

تولید مواد سمی

کودهای شیمیایی برای کاربردهای مکرر و استفاده طولانی مدت توصیه نمی شوند زیرا باعث تولید مواد سمی می شوند. این محصولات می توانند باعث ایجاد مواد شیمیایی خطرناک از جمله آرسنیک ، کادمیوم و اورانیوم شوند. علاوه بر این ، استفاده طولانی مدت از این کودها ممکن است pH خاک را به طور دائم تغییر دهد و به انتشار گازهای گلخانه ای و کشته شدن اکوسیستم های میکروبی منجر شود.

کود شیمیایی بهتر است یا آلی؟

کودهای شیمیایی و آلی از رشد گیاهان حمایت می کنند اما واقعا کدام یک انتخاب بهتری است؟ برای اینکه تصمیم بگیرید کدام کود بهتر است همه چیز به نیاز گیاهان شما بستگی خواهد داشت. زیرا هر دو محصول خاک را با مواد مغذی مورد نیاز گیاهان غنی می کنند و هر کدام مزایا و اشکالات خاص خود را دارند. در نهایت ، ترجیحات شما از نظر هزینه ، در دسترس بودن و تأثیرات زیست محیطی بر تصمیم خرید شما تأثیر خواهد گذاشت.