چای سبز سنچا ژاپنی چیست؟ نحوه دم کردن تا عوارض و فواید

چای سنچا ژاپنی، نوعی چای سبز است که از جوانه ها و برگ گیاه Kamelya sinensis به دست می آید. مراحل پردازش این چای متفاوت از چای سیاه است. به همین دلیل، خلوص و مواد مغذی بیشتری دارد.

از مهم ترین فواید این چای می توان به کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش کلسترول بد خون، بهبود عملکرد مغز، افزایش انرژی، آرامبخشی و … اشاره کرد.

۸۰ % این چای که رنگی زرد و طعمی شیرین و مطبوع دارد در ژاپن و ۲۰ % باقیمانده آن در کره جنوبی و چین تولید می شود. چای سنچا ژاپنی انواع مختلفی دارد که بر اساس شرایط رشد بوته ی چای، طرز تهیه و فرآوری تفکیک می شود.

در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به بررسی انواع چای سنچا ژاپنی، فواید و عوارض آن می پردازیم.

تاریخچه ستفاده از چای سنچا ژاپنی

چای‌ سنچا از مدت‌ها قبل وجود داشت ولی از قرن هفدهم میلادی رسما مورداستفاده قرار گرفت. این چای از چین به ژاپن آورده شد. پیش از آن، چای ماچا در ژاپن محبوب بیشتری داشت.

با ورود این نوع چای به ژاپن، میان ژاپنی ها روز به روز اهمیت بیشتری پیدا کرد. یکی از دلایل محبوبیت این چای احتیاج نداشتن آن به آماده سازی بود. چای سنچا در کوتا ‌ترین زمان ممکن برای نوشیدن آماده می شود.

مراحل پردازش چای سنچا ژاپنی

مراحل پردازش چای سنچا ژاپنی از گیاهی به نام kamelya sinensis آغاز می شود. این چای از برگ های چای رشد کرده در زیر نور خورشید تهیه می شود.

فرآوری این چای متفاوت از نحوه ی فرآوری چای های دیگر است. پس از رشد بوته ها، این چای در اولین و یا دومین نوبت برداشت می شود. بهترین چای سنچا حاصل برداشت اول آن است. در این برداشت، برگ های فوقانی چیده می شوند. این برگ ها، جوان ترین و باکیفیت ترین برگ های چای سنچا هستند.

روش فرآوری چای سنچا ژاپنی

برگ های چای پس از چیده شدن به محل فرآوری منتقل می شوند. در این محل بلافاصله مراحل بخار دهی برای جلوگیری از اکسید شدن برگ ها شروع می شود.

میزان اکسیداسیون تعیین کننده نوع چای است. اگر تا حدی اکسیداسیون شود به چای اولانگ و اگر کاملا اکسیداسیون شود به چای سیاه تبدیل می شود. به طور کلی، چای سبز یا فاقد اکسیداسیون است و یا به مقدار کمی مرحله ی اکسیداسیون را طی می کند.

در ادامه ی فرایند فرآوری، چای سنچا در سیلندرهایی خاص، خشک و خرد می‌شود تا شکل اصلی خود را پیدا کند. در این حالت، شکل برگ ها سوزنی می شود. این چای خیلی مورد پردازش قرار نمی گیرد. به همین دلیل، خواص مفید خود را حفظ می کند.

معرفی انواع چای سنچا ژاپنی

روش‌های مختلف فرآوری می تواند منجر به تولید انواع چای سنچا شود. هرچند که انواع چای سنچا از طعم و کیفیت مشترکی برخوردار هستند ولی در جزئیات تفاوت هایی با یکدیگر دارند. در ادامه به معرفی انواع چای سنچا ژاپنی می پردازیم.

شینچا(Shincha)

این نوع چای در بهار و بار اول برداشت و فرآوری می شود. شینچا نسبت به سایر انواع سنچا ظریف‌تر و خوش‌طعم‌تر است.

آساموشی (Asamushi)

آساموشی چایی است که در حدود ۲۰ الی ۳۰ ثانیه به آن بخار داده شده است. البته تمامی انواع چای سنچا در هنگام فرآوری در معرض بخار قرار می گیرند اما، مدت زمان بخار دهی در هر یک از آن ها متفاوت است. چایی که در بخاری خفیف پخته می شود، سبک تر، تمیز تر و ریزتر است.

چوموشی (Chumushi)

به این نوع از چای سنچا بین نیم تا یک دقیقه بخار داده می شود.

فوکاموشی (Fukamushi)

به این چای بیشتر از یک دقیقه بخار داده می شود. به خاطر قرار گرفتن در بخار دهی عمیق، برگ های آن شکسته تر و رنگ آن سبز تیره است.

پودر سنچا

پودر سنچا شبیه چای ماچا است. با این تفاوت که گیاه آن برخلاف گیاه سنچا در سایه پرورش داده نشده و طعم بسیار خوبی دارد.

ارزش غذایی چای سنچا ژاپنی

این نوع چای حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان، کاتچین، ویتامین C ، بتاکاروتن، اسید فولیک، ساپونین، کافئین، پتاسیم، کلسیم و فسفر است. به این ترتیب مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین کرده و به سلامتی کمک می کند.

خواص درمانی چای سنچا ژاپنی

در این قسمت به مهم ترین خواص درمانی این نوع چای می پردازیم.

در جلوگیری از سرطان نقش دارد

این چای به علت داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان، می تواند از سرطان جلوگیری کند. رادیکال های آزاد ترکیباتی هستند که می توانند جهش سلولی و رشد تومور را افزایش دهند. تحقیقات زیادی که صورت گرفته نشان می دهد که نوشیدن این چای  عوارض و استرس اکسیداتیو را در بدن کاهش داده و خطر ابتلا به سرطان به ویژه سرطان پروستات را به حداقل می رساند.

در افزایش متابولیسم بدن موثر است

مصرف نوشیدنی های کافئین دار برای تحریک متابولیسم مفید هستند. چای سنچا به اندازه ی یک فنجان قهوه کافئین ندارد اما نسبت به چای های دیگر، از کافئین بیشتری برخوردار است. به همین دلیل، این نوشیدنی در بسیاری از رژیم های غذایی کاهش وزن نقش دارد.

سبب تقویت انرژی می شود

ترکیبی از ویتامین ها، مواد معدنی، کافئین و آنتی اکسیدان های موجود در این نوع چای سبز در تقویت انرژی مورد نیاز بدن تاثیر گذار است. به افرادی که قصد افزایش فعالیت ذهنی خود را دارند توصیه می شود چای سبز سنچا را انتخاب کنند.

در کاهش فشار خون موثر است

بررسی های انجام شده نشان می دهد چای سنچا ژاپنی به دلیل داشتن مقدار قابل ملاحظه ای کافئین، قادر به جلوگیری از فشار بیش از حد به قلب است. از این رو، مصرف آن می تواند برای کسانی که در معرض خطر ابتلا به آترواسکلروز، حمله ی قلبی، سکته مغزی و یا سایر بیماری های قلبی- عروقی هستند مفید باشد.

به تقویت مغز و حافظه کمک می کند

آنتی اکسیدان های موجود در این چای، قادر به تحریک مسیر های عصبی و جلوگیری از اکسیداتیو شدن مغز هستند. به همین دلیل، از قدیم به عنوان محرک مغز مورد مصرف قرار می گرفته است. مصرف این چای برای تقویت ذهن و تمرکز مفید است و خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را کاهش می دهد.

موجب کاهش سطح کلسترول می شود

مصرف چای سنچا ژاپنی علاوه بر کاهش فشار خون، قادر به کاهش کلسترول بد یا همان LDL است. این موضوع در افزایش سوخت و ساز بدن، کاهش وزن و محافظت از عوارض قلبی و عروقی موثر است.

سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند

سطح بالای ویتامین C و آنتی اکسیدان های موجود در این چای می تواند تولید گلبول های سفید را تحریک کردوه  سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شود. این امر از ابتلای فرد به بیماری های عفونی نظیر سرما خوردگی و یا آنفولانزا جلوگیری می کند. علاوه بر این، مصرف این چای سرعت بهبودی فرد را افزایش می دهد.

مشکلات پوستی را برطرف می کند

ترکیبات آنتی اکسیدانی و ویتامین C موجود در چای سنچا ژاپنی ، در داشتن پوستی شفاف، بدون آکنه و چین و پروک موثر است. از این رو، مصرف آن به داشتن پوستی جوان و سالم کمک می کند.

از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند

به علت دارا بودن فلوئور، دندانها را تقویت کرده و از پوسیدگی آنها جلوگیری می کند. چای سنچا همچنین به بهتر نفس کشیدن شما کمک کرده و دهان شما را از میکروب های مختلف محافظت می کند.

کاربرد فراوانی در آروماتراپی دارد

عصاره ی چای سنچا ژاپنی استرس را کاهش می دهد. از این رو، نقش مهمی در آروماتراپی دارد. ز این عصاره اغلب در تنباکو، لوسیون ها و صابون ها استفاده می شود.

روش تهیه ی چای سنچا ژاپنی

این چای را به راحتی می توان در منزل تهیه کرد. برگ های این چای را می توان از فروشگاه ها و یا عطاری ها خریداری کرد.

مواد لازم برای تهیه چای سنچا ژاپنی

• دو قاشق چایخوری برگ چای سنچا
• دو فنجان آب تصفیه شده

طرز تهیه چای سنچا ژاپنی

• برگ ها را درون فنجان ریخته یا می توانید درون یک صافی بریزید اما در کشور ژاپن، برگ ها را مستقیما درون فنجان می گذارند تا عطر و طعم خود را به چای منتقل کند.
• آب را حرارت بدهید اما به مرحله ی جوش نرسد. اگر آب را زیاد داغ کنید، ممکن است ، طعم چای، تلخ شود.
• آب را بر روی برگ های چای بریزید و به مدت ۱ تا ۲ دقیقه اجازه دهید درون آب بماند.
• اجازه دهید چای سرد شود سپس بنوشید و لذت ببرید.

عوارض جانبی مصرف چای سنچا ژاپنی

عوارض جانبی مصرف این چای اغلب به دلیل وجود کافئین در آن است. به همین دلیل، مصرف بیش از حد آن می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد. با وجود این که کافئین موجود در این چای کمتر از قهوه است اما باز هم می تواند بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه به مهم ترین عوارض جانبی این چای می پردازیم.

ایجاد آلرژی و حساسیت

در حالی که حساسیت به چای سبز بسیار نادر است اما می تواندعوارضی نظیر افزایش ضربان قلب، حالت تهوع، سرگیجه، سر درد، اضطراب، زود رنجی، تنگی نفس، تورم گلو، سوزش پوست و ناراحتی معده را به همراه داشته باشد.

کمبود آهن

آنتی اکسیدان ها و ترکیبات پلی فنیک موجود در چای سنچا ژاپنی، با جذب برخی از مواد مغذی مانند آهن تداخل ایجاد می کند. به همین دلیل، زیاده روی در مصرف این چای منجر به کمبود آهن می شود. توصیه می شود ۱ تا ۲ فنجان در روز مصرف شود.

ناراحتی معده

این چای غنی از تانن ها است. با وجود این که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد اما، می تواند سبب بروز التهاب معده، اسهال، حالت تهوع، گرفتگی شکم و نفخ شود. بهترین راه نوشیدن این چای به میزان ۱ تا ۲ فنجان در روز و همراه با غذا است.

خطر سقط جنین

مصرف نوشیدنی های کافئین دار به دلیل عوارضی که دارد در دوران بارداری توصیه نمی شود. بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.

چای سنچا ژاپنی چه تفاوتی با چای ماتچا دارد

این دو نوع چای ، از پر مصرف ترین انواع چای در کشور ژاپن هستند. تفاوت آن ها در این است که چای سنچا ژاپنی با دم کردن برگ ها در آب گرم تهیه می شود. در صورتی که چای ماتچا، با ریختن پودر برگ در آب گرم تهیه می شود.

نکات مربوط به چای سنچا ژاپنی

• چای برگ دار گزینه بهتری از چای پاکتی سنچا است.
• این چای را در ظروف دربسته و دور از نور نگهداری کنید.
• با وجود این که بعد از مدت زمان زیاد، این چای طعم و کیفیت خود را از دست نمی‌دهد ولی بهتر است زودتر آن رامصرف کنید تا طعم ایده آل آن را بیشتر احساس کنید.

سخن پایانی

چای سنچا ژاپنی، به نوعی چای سبز گفته می شود که از جوانه ها و برگ گیاه Kamelya sinensis به دست می آید. چای سنچا ژاپنی بر اساس شرایط رشد بوته ی چای، طرز تهیه و فرآوری انواع مختلفی دارد. از انواع این چای می توان به شینچا، آساموشی، چوموشی و فوکاموشی اشاره کرد.

این نوع چای حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان، کاتچین، ویتامین C ، بتاکاروتن، اسید فولیک، ساپونین، کافئین، پتاسیم، کلسیم و فسفر است. به همین دلیل، مصرف آن برای کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش کلسترول بد خون، بهبود عملکرد مغز، افزایش انرژی، آرامبخشی و … بسیار مفید است. این چای که رنگی زرد و طعمی شیرین و مطبوع دارد. ۸۰ % آن در ژاپن و ۲۰ % باقیمانده در کره جنوبی و چین تولید می شود.