عرق مخلصه، معرفی خواص و طریقه مصرف

عرق مخلصه با طبیعت گرم و خشکی که دارد از گیاهی به همین نام به دست می آید. گیاه مخلصه از گیاهان باستانی یونان و اروپا است که در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد.

عرق مخلصه منبعی غنی از ویتامین های A، B و C است. این عرق در درمان بیماری هایی نظیر روماتیسم، کم خونی، صرع، مشکلات گوارش، کبد، کلیه، افزایش ایمنی بدن، آرامش اعصاب و … کاربرد دارد.

گیاه مخلصه با نام های گشنیز کوهی، تریاق کوهی، گیاه نوروزی، محاجم، قلیحه، بابونه گاوی، گل کتانی، دهان شیر، ایواح، حباحب و بلبل شامی نیز شناخته می شود. این گیاه قابلیت رشد در شرایط سخت همراه با سرما و باد شدید را داشته و اغلب در کوهپایه ها و کوه های سنگی، در بستر سنگ ها می روید.

در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به معرفی و بررسی عرق مخلصه، نحوه مصرف و خواص درمانی آن می پردازیم.

مشخصات ظاهری گیاه مخلصه

گیاه مخلصه با نام علمی Tanacetum persicum (Boiss.) Mozaff، از گیاهان چند ساله، بوته ای، علفی و پایا است که ارتفاع ساقه های آن به حدود ۳۰ سانتی متر و گاهی بیشتر می رسد.

مخلصه گیاهی پر ساقه با ساقه های شیاردار، پوشیده از کرک و به رنگ سبز مایل به کاهی است. برگ های گیاه در سطح تحتانی به صورت کرکدار و منقوط است. برگ های قاعده‌ای آن انبوه با دمبرگی نسبتا بلند، برگ های ساقه ای آن مشابه برگ های قاعده ای با دمبرگ کوتاه و برگ های همراه گل آذین و پای شاخه ها کوچک و بدون دمبرگ است.

گل های کوچک گیاه به صورت گروهی در یک طبق مجتمع است. اطراف و دور طبق را گل های زبانه ای سفید و قسمت وسط آن را به شکل دایره ای، گل های زرد طلایی تشکیل داده است.

این گیاه طعمی تلخ دارد. دلیل نامگذاری آن این است که سم افعی و سموم هوا را دفع می کند. این گیاه انواع گوناگونی دارد که تاکنون هفت نوع آن شناسایی شده است.

شرایط رشد گیاه مخلصه

این گیاه معمولا در کوهپایه و کوه های سنگی در بستر سنگ ها رشد می کند. علاوه بر این، مخلصه توانایی رشد در شرایط بسیار سخت همراه با سرمای شدید و حتی باد خیلی شدید را نیز دارد.

پراکندگی جغرافیایی گیاه مخلصه

این گیاه بومی اروپا به ویژه یونان است. در کشور ما گیاه مخلصه را می توان در حاشیه تهران، زنجان، همدان، آذربایجان، چهارمحال بختیاری، اصفهان، خراسان، کهکولیه و بویر احمد و کرج یافت.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی عرق مخلصه

از مهم ترین ترکیبات شیمیایی موجود در این عرق می توان به گلوکوزید هایی مانند لینارین، لیناراکرین، لینارزین و لیناروسمین و اسیدهای آنتی رینیک اسید، فورمیک اسید، سیتریک اسید، مالیک اسید و مقداری صمغ اشاره کرد.

نحوه مصرف عرق مخلصه

برای مصرف این عرق روش های مختلفی وجود دارد. در یک روش توصیه می شود پس از هر وعده غذایی یک فنجان از آن میل شود. در روشی دیگر می توان هر شب زمان خواب و یا هر صبح قبل از طلوع آفتاب یک فنجان از این عرق را با یک لیوان آب و مقداری عسل مصرف کرد.

نکته

پماد این گیاه در از بین بردن تحریکات موضعی موثر بوده و در بهبود زخم نقش دارد.

خواص درمانی عرق مخلصه

در کشور هایی مانند انگلستان به طور گسترده از این گیاه و فراورده های آن مانند عرق برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. به طوری که این گیاه در کشتزار ها و گلخانه های مصنوعی کشت می شود. از مهم ترین خواص درمانی عرق مخلصه می توان به موارد زیر اشاره کرد.

سردرد های میگرنی را درمان می کند

محققان بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۱۹۷۰ روی گیاه مخلصه به این نتیجه رسیدند که مصرف عرق این گیاه تاثیرات شگفت انگیزی بر کاهش درد و درمان سردرد های میگرنی دارد. درمان سر درد های میگرنی با عرق مخلصه یکی از خواص منحصر به فرد این گیاه است.

مکانسیم اثر گذاری مصرف این عرق به این صورت است که تاثیر مثبت روی رگ های مغز گذاشته و موجب پیشگیری از ابتلای فرد به میگرن و حتی درمان میگرن می شود.

سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند

مطالعات دانشمندان نشان می دهد مصرف این عرق گلبول های سفید خون را افزایش داده و به این ترتیب سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. این امر فرد را در برابر بیماری هایی نظیر سرما خوردگی ، آنفولانزا و … ایمن می کند.

از این رو توصیه می شود افراد پیش از ابتلا به بیماری های عفونی و ویروسی این عرق را مورد استفاده قرار دهند تا در برابر بیماری ها محافظت شوند.

عرق مخلصه آرامش بخش طبیعی است

این عرق یک آرامش بخش اعصاب بسیار قوی است. از این رو، به افرادی که از مشکلات اعصاب نظیر افسردگی رنج می برید توصیه می شود مقداری عرق مخلصه مصرف کنند تا شاهد نتیجه شگفت آور آن باشند. در طب سنتی نیز از گیاه مخلصه برای درمان بیماری های اعصاب و روان استفاده می شود.

در کنترل صرع موثر است

همان طور که می دانید بیماری صرع به طور کامل قابل درمان نیست اما با مصرف برخی دارو ها می توان آن را کنترل کرد. در طب سنتی از این عرق برای کنترل بیماری صرع و کاهش علائم آن استفاده می شود.

عرق مخلصه نشاط آوری قوی است

یکی دیگر از خواص منحصر به فرد گیاه مخلصه خاصیت نشاط آوری آن است. مصرف این عرق با ایجاد انرژی طبیعی، قدرت بدنی فرد را افزایش داده و ایجاد نشاط می کند. از این رو، توصیه می شود به صورت روزانه یک فنجان از این عرق مورد استفاده قرار گیرد.

در درمان یبوست نقش دارد

گیاه مخلصه به عنوان یک ملین و مسهل قوی شناخته می شود. از این رو، مصرف آن در کوتاه مدت مشکل یبوست را برطرف می کند. در طب سنتی نیز از این عرق به عنوان درمانی موثر برای یبوست استفاده می شود.

کبد چرب را درمان می کند

مصرف این عرق در درمان کبد چرب بسیار موثر است. از این رو، توصیه می شود روزانهه نصف فنجان عرق مخلصه مصرف شود. این عرق علاوه بر کبد چرب سایر مشکلات کبدی را نیز برطرف می کند.

عرق مخلصه تب بری قوی است

در یونان از گذشته های دور تا کنون، این عرق به عنوان تب بری قوی مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف گیاه مخلصه و فراورده های آن می تواند تب را به طور معجزه آسایی درمان کند. به همین دلیل بیشترین کاربرد این گیاه در کشور های خارجی درمان تب است.

کم خونی  را برطرف می کند

از دیگر کاربرد های رایج عرق مخلصه درمان کم خونی است. از این رو، به افرادی که از این مشکل رنج می برند توصیه می شود مصرف این عرق را جدی بگیرند. این عرق تاثیر فوق العاده ای در فرایند خون سازی بدن دارد. به همین دلیل، در طب سنتی مصرف آن به زنان و دختران جوان توصیه می شود.

درد های قاعدگی را تسکین می دهد

گیاه مخلصه از خاصیت ضد اسپاسمی برخوردار است و می تواند درد های دوران قاعدگی را کاهش دهد. علاوه بر این، به دلیل داشتن خاصیت آرامبخشی علائم PMS را کاهش می دهد.

در رفع اگزما و مشکلات پوستی موثر است

به افرادی که از مشکلات پوستی به خصوص اگزما رنج می برید توصیه می شود مقداری از عرق مخلصه را روی پوست خود ماساژ داده و شاهد اثرگذاری آن در کوتاه مدت باشند. این عرق می تواند سلول های آسیب دیده پوست را ترمیم کرده و به درمان مشکلات پوستی کمک کند.

عرق مخلصه خاصیت سم زدایی دارد

این عرق از خاصیت سم زدایی قوی برخوردار است. به این ترتیب، مصرف آن می تواند سموم بدن را از طریق عرق کردن، از بدن خارج کند.

دیگر خواص درمانی عرق مخلصه

• ملین و عرق آور است
• برای کمردرد مفید است
• برای طحال مفید است
• بواسیر را درمان می کند
• برای تسکین دردهای عضلانی مفید است
• تقویت کننده و ضد قولنج معده است

عوارض جانبی مصرف عرق مخلصه

با وجود خواص درمانی فراوانی که مصرف این عرق بع دنبال دارد اما زیاده روی در مصرف آن سبب بروز مشکلاتی می شود. از این رو توصیه می شود مصرف این عرق با نظر و مشورت پزشک متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد.

زیاده روی در مصرف این عرق سبب بروز مشکلات زیر می شود.

• بی خوابی و کم خوابی
• لکنت زبان
• نسیان و فراموشی

به افرادی که دچار مشکلات زیر هستند توصیه می شود با مشورت و تایید پزشک خود این عرق را مورد استفاده قرار دهد.

• فشار خون

• بیماری های قلبی و عروقی
• پروستات
• بیماری های حلق و فلج عضلانی
• زنان باردار و شیرده

سخن پایانی

عرق مخلصه از گیاهی به همین نام به دست می آید. این عرق از طبیعت گرم و خشک برخوردار است. گیاه مخلصه که از گیاهان باستانی یونان و اروپا است در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد.

ین عرق منبعی غنی از ویتامین های A، B و C است. از این رو، در درمان بیماری هایی نظیر روماتیسم، کم خونی، صرع، مشکلات گوارش، کبد، کلیه، افزایش ایمنی بدن، آرامش اعصاب و … کاربرد دارد.

برای مصرف آن توصیه می شود پس از هر وعده ی غذایی یک فنجان از آن میل شود. در روشی دیگر می توان هر صبح و شب یک فنجان از آن را مورد استفاده قرار داد.