گیاه گون چیست؟ فواید و عوارض مصرف آن

گون گیاهی است که قرن ها در طب سنتی چینی مورد استفاده قرار می گیرد. گیاه گون دارای بسیاری از فواید سلامتی از جمله اثرات تقویت کننده سیستم ایمنی، ضد پیری و ضد التهابی است.

اعتقاد بر این است که گون باعث افزایش طول عمر می شود و برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها مانند خستگی، آلرژی و سرماخوردگی استفاده می شود. همچنین برای بیماری های قلبی، دیابت و سایر شرایط استفاده می شود.

در این مقاله با نشریه علمی جهان شیمی فیزیک همراه باشید تا به بررسی بسیاری از مزایای بالقوه گون بپردازیم.

گیاه گون چیست

گیاه گون (Astragalus membranaceus) نوعی گیاه گلدار است. این ریشه قرن ها در طب سنتی چینی (TCM) استفاده شده است.

گون به عنوان یک آداپتوژن در نظر گرفته می شود. آداپتوژن ها دسته ای از مواد طبیعی هستند که اعتقاد بر این است که مقاومت بدن در برابر استرس های فیزیکی، محیطی و احساسی را تحریک می کنند.

به نظر می رسد که مواد شیمیایی موجود در گون باعث تحریک سیستم ایمنی و کاهش تورم می شود. گونه های زیادی از گون وجود دارد.

برخی از گونه ها حاوی سم عصبی هستند و با مسمومیت های دام مرتبط هستند. اینها عبارتند از Astragalus lentiginosus، Astragalus mollissimus . اما این گونه ها معمولا در مکمل های غذایی یافت نمی شوند. اکثر مکمل‌های گون حاوی غشای گون هستند. همچنین گیاه گون را با کتیرا اشتباه نگیرید. اینها گیاهان متفاوتی هستند.

نام های دیگر گیاه گون

گون (Astragalus membranaceous) گیاهی بومی آسیا است. نام چینی این گیاه، هوانگ چی، به معنای “رهبر زرد” است، زیرا ریشه آن زرد است و یکی از مهم ترین گیاهان در طب سنتی چینی محسوب می شود. نام های دیگر این گیاه شامل بی چی، هوانگی و ماشک شیر است. بخشی از گیاه مورد استفاده دارویی ریشه است.

به گون هوانگ چی یا ماشک شیر نیز گفته می شود که از نوعی لوبیا یا حبوبات به دست می آید.

فواید گیاه گون

مردم معمولاً از گون برای تب یونجه، دیابت، بیماری کلیوی و بسیاری از بیماری‌های دیگر استفاده می‌کنند. گون همچنین برای سرطان سینه، سرماخوردگی، هپاتیت و سرطان ریه آزمایش شده است.

برخی از مطالعات اولیه یک مزیت احتمالی را نشان می دهد. اما مانند فواید قلبی، تحقیقات پزشکی بیشتری برای درک اینکه آیا گون می تواند به این مشکلات سلامتی کمک کند یا خیر، مورد نیاز است.

تصور می شود که گیاه گون باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می شود. دارای اثرات آنتی اکسیدانی است که تولید رادیکال های آزاد را مهار می کند.

در بدن، رادیکال‌های آزاد به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و با بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با پیری مرتبط هستند. با این حال، هیچ راه شناخته شده ای برای متوقف کردن کامل رادیکال های آزاد وجود ندارد.

گیاه گون موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن

گون حاوی ترکیبات گیاهی مفیدی است که ممکن است سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند. اگرچه شواهد مورد نیاز است، اما گفته می‌شود یکی از راه‌های کارکرد گون افزایش تولید سلول‌های ایمنی است

نقش اصلی سیستم ایمنی شما محافظت از بدن شما در برابر مهاجمان مضر از جمله باکتری ها، میکروب ها و ویروس هایی است که می توانند باعث بیماری شوند.

برخی شواهد نشان می‌دهند که گیاه گون ممکن است تولید سلول‌های سفید خون را در بدن شما افزایش دهد، که سلول‌های سیستم ایمنی شما مسئول پیشگیری از بیماری هستند.

در تحقیقات حیوانی، نشان داده شده است که ریشه گون به کشتن باکتری ها و ویروس ها در موش های مبتلا به عفونت کمک می کند.

اگرچه تحقیقات محدود است، اما ممکن است به مبارزه با عفونت های ویروسی در انسان، از جمله سرماخوردگی و عفونت کبد نیز کمک کند. در حالی که این مطالعات امیدوارکننده هستند، تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی گون برای پیشگیری و درمان عفونت ها مورد نیاز است.

بهبود عملکرد قلب با گیاه گون

گون ممکن است به بهبود عملکرد قلب در افراد مبتلا به بیماری های قلبی خاص کمک کند. تصور می شود که رگ های خونی شما را گشاد می کند و میزان خون پمپ شده از قلب شما را افزایش می دهد.

در یک مطالعه بالینی، به بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، ۲.۲۵ گرم گون دو بار در روز به مدت دو هفته، همراه با درمان معمولی داده شد. آنها بهبودهای بیشتری را در عملکرد قلب در مقایسه با افرادی که درمان استاندارد را به تنهایی دریافت می کردند، تجربه کردند.

در مطالعه دیگری، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی روزانه ۶۰ گرم گیاه گون را همراه با درمان معمولی دریافت کردند. آنها همچنین نسبت به کسانی که درمان استاندارد را به تنهایی دریافت می کردند، بهبود قابل توجهی در علائم داشتند.

بهبود عفونت در قلب یا میوکاردیت با گون

چندین مطالعه اولیه از گون برای درمان میوکاردیت ویروسی استفاده کرده اند، اما نتایج متناقض است.

بهترین شواهد تا به امروز نشان می دهد که مصرف داروهای گیاه گون همراه با داروهای معمولی برای میوکاردیت می تواند تعداد افراد مبتلا به میوکاردیت را که دارای ضربان قلب غیر طبیعی هستند کاهش دهد. با این حال، به نظر می رسد مصرف گون فقط برخی از نشانگرهای خونی آسیب قلبی را بهبود می بخشد.

بیماری قلبی به نام تترالوژی فالوت

به نظر می رسد تزریق گون به صورت داخل وریدی (به صورت IV) همراه با درمان معمولی به مدت ۷ روز پس از عمل جراحی برای اصلاح یک بیماری قلبی به نام تترالوژی فالوت باعث بهبود عملکرد قلب و کاهش زمان تا بهبودی در مقایسه با درمان معمولی به تنهایی می شود.

کاهش وزن با گیاه گون

تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ترکیبی از گون، ریواس، زردچوبه، ریشه مریم گلی قرمز، زنجبیل و اسید گالیک با رژیم غذایی کم کالری کاهش وزن را در زنان دارای اضافه وزن یا چاق بهبود نمی بخشد.

گیاه گون موثر در کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی

شیمی درمانی عوارض جانبی زیادی دارد. بر اساس برخی مطالعات، گون ممکن است به کاهش برخی از آنها کمک کند.

به عنوان مثال، یک مطالعه بالینی در افرادی که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند نشان داد که گیاه گون به‌صورت IV یعنی تزریقی داخل رگ، تهوع را تا ۳۶ درصد، استفراغ را تا ۵۰ درصد و اسهال را تا ۵۹ درصد کاهش می‌دهد.

به طور مشابه، چندین مطالعه دیگر فواید این گیاه  گون را برای حالت تهوع و استفراغ در افرادی که تحت شیمی درمانی برای سرطان روده بزرگ قرار می گیرند نشان داده اند.

علاوه بر این، یک مطالعه بالینی نشان داد که مصرف ۵۰۰ میلی گرم گیاه گون سه بار در هفته ممکن است خستگی شدید مرتبط با شیمی درمانی را بهبود بخشد. با این حال، گون تنها در هفته اول درمان مفید به نظر می رسید .

تاثیر گیاه گون روی دیابت

ترکیبات فعال موجود در ریشه گیاه گون ممکن است به کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند.

در واقع، این گیاه به عنوان رایج ترین گیاه دارویی تجویز شده برای کمک به مدیریت دیابت در چین شناخته شده است. مطالعات انجام شده حیوانی و لوله آزمایش، نشان داده شده است که گون باعث بهبود متابولیسم قند و کاهش سطح قند خون می شود. در یک مطالعه حیوانی، همچنین منجر به کاهش وزن شد.

اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما مطالعات انجام شده در انسان تاکنون به اثرات مشابهی اشاره کرده است.

به عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ۴۰ تا ۶۰ گرم گیاه گون در روز پتانسیل بهبود سطح قند خون بعد از ناشتا و بعد از غذا را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ در صورت مصرف روزانه تا چهار ماه دارد .

بهبود عملکرد کلیه با گیاه گون

گیاه گون ممکن است با بهبود جریان خون و نشانگرهای آزمایشگاهی عملکرد کلیه، مانند اندازه گیری پروتئین در ادرار، از سلامت کلیه ها حمایت کند.

پروتئینوری وضعیتی است که در آن مقادیر غیرطبیعی پروتئین در ادرار یافت می شود، که نشانه آن است که کلیه ها ممکن است آسیب ببینند یا به طور طبیعی کار نکنند.

در مطالعات متعددی که شامل افراد مبتلا به بیماری کلیوی بود، نشان داده شده است که گیاه گون باعث بهبود پروتئینوری می شود.

همچنین ممکن است به پیشگیری از عفونت در افراد مبتلا به کاهش عملکرد کلیه کمک کند.

به عنوان مثال، مصرف روزانه ۷.۵ تا ۱۵ گرم گون به مدت ۳ تا ۶ ماه، خطر ابتلا به عفونت را در افراد مبتلا به اختلال کلیوی به نام سندرم نفروتیک تا ۳۸ درصد کاهش داد.

بهبود اسکار کبد با گون

تحقیقات اولیه نشان می دهد که تزریق ترکیبی از گون و دانشن به داخل سیاهرگ هر روز تا ۹۰ روز ممکن است عملکرد کبد را در افراد مبتلا به سیروز کبدی بهبود بخشد. هنوز خیلی زود است که بدانیم آیا بهبودی ناشی از گیاه گون، دانشن یا ترکیب آنهاست.

درمان سرطان ریه با گیاه گون

شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین برای درمان نوعی از سرطان ریه به نام سرطان ریه سلول های غیر کوچک استفاده می شود.

تجزیه و تحلیل تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف فرآورده های گیاهی حاوی گیاه گون همراه با شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین می تواند خطر مرگ را در افراد مبتلا به سرطان ریه غیر سلولی پیشرفته پس از یک، دو و سه سال درمان در مقایسه با شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین کاهش دهد.

کاهش خستگی و استقامت با گیاه گون

شواهد محدودی وجود دارد که فرمول های گیاهی حاوی گون ممکن است به تقویت قدرت و استقامت در ورزشکاران کمک کند. علاوه بر این، ممکن است به مبارزه با خستگی در بیماران سرطانی کمک کند.

بهبود آلرژی فصلی با گیاه گون

تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف روزانه یک محصول خاص حاوی ۱۶۰ میلی گرم عصاره ریشه گون (Lectranal by Milsing d.o.o.) به صورت خوراکی به مدت ۶-۳ هفته باعث بهبود علائمی مانند آبریزش بینی، خارش و عطسه در افراد مبتلا به آلرژی فصلی می شود.

گیاه گون موثر در بهبود قاعدگی نامنظم

تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ترکیبی از گون و سایر مواد گیاهی به صورت خوراکی به بهبود منظم چرخه های قاعدگی در زنان مبتلا به قاعدگی نامنظم کمک می کند.

کاهش درد قفسه سینه با گون

تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ۲۰ گرم گون سه بار در روز به مدت ۲ هفته می تواند برخی از معیارهای عملکرد قلب را در افراد مبتلا به درد قفسه سینه بهبود بخشد.

 بهبود کم خونی آپلاستیک با گون

تحقیقات اولیه نشان می دهد که دادن گون به صورت داخل وریدی (به صورت IV) همراه با استروئید استانوزولول باعث بهبود علائم و تعداد سلول های خونی بیشتر از استروئید به تنهایی در افراد مبتلا به کم خونی آپلاستیک یا فقدان سلول های خونی جدید از مغز استخوان می شود.

گون موثر در بهبود آسم

تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ترکیبی از گون، کوردیسپس، رادیکس استمون (بای بو)، bulbus fritillariae cirrhosae، و کلاه جمجمه بایکال به مدت ۶ ماه باعث بهبود علائم آسم یا عملکرد ریه در کودکان مبتلا به آسم خفیف نمی شود.

سایر مزایای سلامتی بالقوه

مطالعات اولیه زیادی بر روی گیاه گون وجود دارد که نشان می دهد این گیاه ممکن است مزایای بالقوه دیگری نیز داشته باشد، از جمله:

بهبود علائم خستگی مزمن: برخی شواهد نشان می‌دهند که گون ممکن است در ترکیب با سایر مکمل‌های گیاهی به بهبود خستگی در افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن کمک کند.

اثرات ضد سرطانی: در مطالعات لوله آزمایش، گون باعث افزایش آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده سلولی در انواع مختلف سلول های سرطانی شده است.

بهبود علائم آلرژی فصلی: اگرچه مطالعات محدود است، اما یک مطالعه بالینی نشان داد که ۱۶۰ میلی گرم گون دو بار در روز ممکن است عطسه و آبریزش بینی را در افراد مبتلا به آلرژی فصلی کاهش دهد.

دوز های مصرفی گیاه گون

ریشه گون را می توان به اشکال مختلف یافت. مکمل ها به صورت کپسول و عصاره مایع در دسترس هستند. همچنین ممکن است ریشه به پودر تبدیل شود که می توان آن را به چای دم کرد.

جوشانده ها نیز محبوب هستند، اینها با جوشاندن ریشه گون برای آزاد کردن ترکیبات فعال آن ساخته می شوند.

اگرچه هیچ توافق رسمی در مورد مؤثرترین شکل یا دوز گیاه گون وجود ندارد، ۹ تا ۳۰ گرم در روز استفاده معمول این گیاه است.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد که دوزهای خوراکی زیر برای شرایط خاص مفید است:

نارسایی احتقانی قلب: ۲ تا ۷.۵ گرم گون پودر شده دو بار در روز به مدت حداکثر ۳۰ روز، همراه با درمان معمولی.

کنترل قند خون: ۴۰ تا ۶۰ گرم گون به صورت جوشانده تا چهار ماه.

بیماری کلیوی: ۷.۵ تا ۱۵ گرم گون پودر شده دو بار در روز تا شش ماه برای کاهش خطر عفونت.

سندرم خستگی مزمن: ۳۰ گرم ریشه گون به صورت جوشانده با چندین گیاه دیگر.

آلرژی های فصلی: روزانه دو کپسول ۸۰ میلی گرمی عصاره گون به مدت شش هفته.

بر اساس تحقیقات، دوزهای خوراکی تا ۶۰ گرم در روز تا چهار ماه برای اکثر افراد بی خطر به نظر می رسد. با این حال، هیچ مطالعه ای برای تعیین ایمنی دوزهای بالا در طولانی مدت برای گیاه گون وجود ندارد.

عوارض جانبی گیاه گون

گون معمولاً همراه با سایر مکمل های گیاهی مصرف می شود. در صورت استفاده مناسب، گون بسیار ایمن به نظر می رسد و عوارض جانبی کمی دارد.

برای اکثر مردم، گون به خوبی تحمل می شود. با این حال، عوارض جانبی جزئی مانند راش، خارش، آبریزش بینی، حالت تهوع و اسهال در مطالعات گزارش شده است.

هنگامی که گون توسط IV تجویز می شود، ممکن است عوارض جانبی جدی تری مانند ضربان قلب نامنظم داشته باشد. فقط باید به صورت IV یا تزریقی تحت نظارت پزشکی تجویز شود.

دوزهای بسیار بالا ممکن است سیستم ایمنی را سرکوب کند. بنابراین در صورت مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باید از مصرف گون خودداری کنید.

مانند هر مکمل گیاهی، همیشه قبل از مصرف ریشه گون، با پزشک خود مشورت کنید.

موارد احتیاط گون

اگرچه گیاه گون برای اکثر افراد بی خطر است، افراد زیر باید از آن اجتناب کنند:

زنان باردار و شیرده: در حال حاضر تحقیقات کافی برای اثبات بی خطر بودن گون در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد.

افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی: گون ممکن است فعالیت سیستم ایمنی بدن شما را افزایش دهد. اگر به بیماری خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس، لوپوس یا آرتریت روماتوئید مبتلا هستید، از گون اجتناب کنید.

افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند: از آنجایی که گون ممکن است فعالیت سیستم ایمنی بدن شما را افزایش دهد، ممکن است اثرات داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را کاهش دهد.

افراد مبتلا به دیابت: گون همچنین ممکن است بر سطح قند خون و فشار خون تأثیر بگذارد. بنابراین، اگر دیابت یا مشکلات فشار خون خود دارید، از این گیاه با احتیاط استفاده کنید.

گیاه گون

گون گیاهی است که از ریشه آن برای تهیه دارو استفاده می شود. گون ممکن است سیستم ایمنی و علائم خستگی مزمن و آلرژی های فصلی را بهبود بخشد.

همچنین ممکن است به افراد مبتلا به برخی بیماری های قلبی، بیماری کلیوی و دیابت نوع ۲ کمک کند.

گون معمولاً در ترکیب با گیاهان دیگر استفاده می شود. به عنوان مثال، در ترکیب با Ligustrum lucidum (پرویت براق)، گون به صورت خوراکی برای درمان سرطان سینه، سرطان دهانه رحم و سرطان ریه استفاده می شود.

اگرچه هیچ توصیه ای برای دوز وجود ندارد، به نظر می رسد مصرف روزانه ۶۰ گرم تا چهار ماه برای بیشتر افراد بی خطر است.

همیشه ابتدا در مورد استفاده از مکمل ها با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.

طرز تهیه دمنوش گون

طرز تهیه دمنوش گون به این صورت است که ریشه آن را در آب جوشانده و به عنوان چای مصرف می شود. مکمل های گیاهی مختلفی وجود دارد که حاوی ریشه پودر شده یا عصاره های به دست آمده از گون هستند. آنها به تنهایی یا در ترکیب با سایر گیاهان دارویی برای اثربخشی ارائه می شوند. این دمنوش دارای اثرات ضد باکتری، ضد تومور، ادرارآور، مقوی قلب، کاهش دهنده تب، کاهش قند خون، مقوی رحم، مفید برای کاهش فشار خون، برای بیماری های کلیوی، اسهال، به عنوان گشاد کننده عروق، زخم های مزمن و آبسه، برای افتادگی مقعد یا رحم قابل استفاده است. ریشه گون می تواند تولید ماکروفاژها و اینترفرون را افزایش دهد و به عنوان تعدیل کننده سیستم ایمنی عمل کند. علاوه بر این، از این گیاه برای درمان تب ریه، درمان الیگوری (ادرار کم)، هموروئید و بهبود قدرت بدن استفاده می شود. این گیاه با طعم شیرین، اما از نظر طبع گرم در نظر گرفته می شود.

همچنین به دلیل وجود پلی فنول ها به‌ عنوان محرک سیستم ایمنی، تقویت ‌کننده، آنتی ‌اکسیدان، محافظ کبد، ادرارآور، ضد دیابت، ضد سرطان و خلط ‌آور استفاده می ‌شود. بررسی متون علمی نشان داد که این دمنوش به دلیل محتوای ترکیبات ضد دیابتی مختلف از جمله پلی ساکاریدها، ساپونین ها و فلاونوئیدها، جزء اصلی فرمول های مختلف گیاهی چینی برای مبارزه با دیابت است. ترکیبات گیاهی موجود در عصاره ریشه می‌ تواند به بهبود عملکرد قلب، کاهش آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو و حفظ آنزیم‌ های آنتی اکسیدانی برای کاهش میزان رادیکال ‌های آزاد مفید باشد.