گیاه باریجه چیست؟ فواید و عوارض مصرف آن

از گذشته تا کنون انسان‌ها از همه ی ملیت‌ها و قبایل، از داروهای گیاهی به عنوان دارویی موثر و بی ضرر، برای درمان انواع بیماری ها استفاده می‌کردند. جالب است بدانید حیوانات گوشتخوار نیز می توانند این گیاهان را شناسایی کرده و در هنگام بیماری از آن ها استفاده کنند. گیاه باریجه یکی از این گیاهان درمانی شگفت انگیز است.

گیاه باریجه از گیاهان بومی کشور عزیزمان ایران است و تا کنون خواص دارویی شگفت انگیزی از آن بدست آمده است. در ادامه با نشریه علمی جهان شیمی فیزیک همراه باشید تا با جدیدترین یافته های درمانی پزشکی همراه با خواص مفید و ارزشمند از این گیاه آشنا شوید.

گیاه باریجه چیست

گیاه باریجه با نام علمی Ferula gummosaگیاهی خودرو و پایا است. این گیاه علفی و چند ساله از خانواده چتریان مانند هویج و جعفری است. باریجه دارای طبع بسیار گرم است.

این گیاه دارای ساقه ضخیم به ارتفاع ۱ تا ۲ متر است و طول عمر آن بسته به شرایط اکولوژیک منطقه مختلف است.

گلهای آن زرد رنگ و به صورت خوشه های مرکب متعددی است که به صورت دسته ای در قسمت بالایی ساقه ظاهر می شوند. برگ‌های باریجه به برگ‌های چنار شباهت دارد. رشد این گیاه به صورت روزت بوده و از سن پنج سالگی به بعد با ایجاد ساقه گل دهنده به مرحله زایشی وارد می‌گردد.

گیاه باریجه در طول عمر تنها یک بار به گل نشسته و بذر می‌دهد و پس از آن از بین می‌رود. خاک مناسب برای کشت این گیاه خاک هایی با عمق کافی، نرم و قابل نفوذ است.

محل رویش گیاه باریجه در ایران

این گیاه در ارتفاعات ۴۰۰۰-۵۰۰۰ متری با میزان بارندگی حدود ۴۰۰-۲۵۰ میلیمتر رشد می کند این ویژگی گیاه سبب شده تا این گیاه دارویی بیشتر در مناطق کوهستانی و ییلاقی کشورمان که بیشتر بارندگی های آن به صورت برف است رویش داشته باشد.

این گیاه را می توانید در مناطق کوهستانی مرکزی و در شمال شرق ایران بیابید همچنین از مهمترین استان های رویشی این گیاه می توان به تهران خراسان و سمنان اشاره کرد.

نام دیگر گیاه باریجه

نام‌های دیگر این گیاه دارویی بالیجه، بالانبو، بارزد، قنه، قاضی، قاسی، قاصنی، قاسنی کما یا قَسنی است واصطلاحا به آن مونه ای نیز می گویند.

قوم کرد زبان این گیاه را با نام قسنی، قوم بختیاری با نام باریجه و قوم اراکی و قوم تفرشی ها این گیاه شگفت انگیز را با نام بالنبو و ساکنین کوه دنا با نام انگدون می شناسند. این گیاه در ادبیات کلاسیک ایران با نام برزاد شناخته می شود.

گیاه باریجه در کتب قدیم با نام «انجدان» و در زبان سریانی «انگدان اوگاما» خوانده می‌شد.

طریقه مصرف گیاه باریجه

با توجه به اینکه گیاه باریجه دارای طبع بسیار گرمی است بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت نمود و دوز پیشنهادی دکتر را مصرف نمود اما میزان استفاده معمول این گیاه ۳ گرم در روز است.

استفاده از این گیاه همراه با عسل باعث خرد شدن و از بین رفتن سنگ کلیه و سنگ مثانه می شود.

به دلیل طبع گرم می توان از ترکیب باریجه با عسل برای آسان تر شدن زایمان طبیعی استفاده کرد.

مصرف باریجه به تنهایی همراه با آب در از بین بردن سوزش مجاری ادراری و بهبود بواسیر موثر است.

تاریخچه باریجه

در گذشته روغن گرفته شده از گیاه باریجه بسیار پرکارد و شناخته شده بود. روغن باریجه روغنی حیاتی است که از گیاهان خاص ایرانی به دست می‌آید و تاریخچه عمیقی دارد.

از عهد عتیق گرفته تا بقراط تا متون پزشکی، این روغن خاص صدها سال است که علاوه بر درمان‌های شفابخش، در مراسم مذهبی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اکنون، در دوران مدرن، روغن باریجه بار دیگر برای افزایش سلامتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چند مورد از اولین شواهد استفاده از این روغن مربوط به مصریان باستان است.

آثاری از این روغن در باند مومیایی‌ها کشف شده است که از آن برای مراسم مذهبی و همچنین مومیایی کردن استفاده می‌شده است.

نام روغن  باریجه در کتاب مقدس خروج ذکر شده است. در این کتاب است که مراسم معبدی که در آن از روغن استفاده می شود، توضیح داده شده است.

مصریان حجم زیادی از روغن را از ایران وارد می کردند تا در مراسم معبد خود دقیقاً در جایی که به عنوان بخور دادن استفاده می شد استفاده کنند.

باریجه اغلب با همه چیز ترکیب می‌شد تا عود مقدس بزرگی داشته باشد. سپس به مدت ۲۴ ساعت شبانه روز سوزانده می شد تا فضایی برای شفا و دفع عفونت ایجاد شود.

صمغ باریجه چیست

صمغ گیاه باریجه که با نام گالبانوم در زبان انگلیسی شناخته می شود از ساقه های باریجه به دست می آید. برای برداشت این صمغ، برش کوچکی در یقه ریشه درست در پایه ساقه ایجاد می شود.

این کار اجازه می دهد تا آب شیری یا رزین صمغ به بیرون نشت کند، به اشک قهوه ای تبدیل شود و جمع شود.

صمغ باریجه برای درمان اسهال، گاز یا نفخ شکم، کم اشتهایی، سرفه و اختلال تشنج یا صرع مصرف می شود. ممکن است تورم یا التهاب را کاهش دهد و به مبارزه با انواع خاصی از باکتری ها کمک کند.

این صمغ را گاهی مستقیماً روی پوست می‌مالند تا به بهبود زخم‌ها کمک کند.

از این صمغ در غذاها و نوشیدنی ها و در صنایع لوازم آرایشی به عنوان طعم دهنده استفاده می شود.

رایحه ای قوی خاکی، سبز یا چوبی دارد. ترپن هایی مانند پینن موجود در صمغ باریجه این بوی متمایز را ایجاد می کند. به همین دلیل است که از آن در بخور، عطر و ادکلن استفاده می شود. رزین صمغ با بخار تقطیر می شود تا اسانس آن تولید شود.

نحوه استفاده از روغن باریجه

باریجه در ساخت عطر و ادکلن به دلیل رایحه قوی و خاکی خود استفاده می شود. به خوبی با سایر روغن های چوبی، مرکبات و رایحه های گلی ترکیب می شود.

کاربرد روغن باریجه

روغن باریجه یکی از مواد تشکیل دهنده لیست طولانی محصولات دیگر است، از جمله:

خوراکی ها

لوازم آرایشی

پاک کننده ها و ماسک های صورت

محصولات مراقبت از مو، مانند شامپو

محصولات مراقبت از پوست، مانند شستشوی بدن، مرطوب کننده ها و ضد آفتاب ها

فواید گیاه باریجه

گیاه باریجه دارای ترکیبات هیدروکربن‌ ـ کارن و هیدروکربن‌های دیگر مانند میرسن، پاراسیمن، لیمونن، ترپینولن است که باعث به وجود آمدن فواید بسیار زیادی در این گیاه شده است.

گیاه باریجه از نظر خواص دارای ویژگی های ملین، حل کننده و ضد سم است. این گیاه بومی ایران است.

روغن این گیاه به دلیل خاصیت سم زدایی که دارد در درمان آبسه، آکنه و جای جوش استفاده می شود.

همانطور که در التیام زخم ها موثر است، در التیام زخم ها و زخم های داخلی و خارجی نیز مفید است.

همچنین برای تسکین دردهای عضلانی و مشکلات مربوط به لنف مفید است. در رایحه درمانی، برای بهبودی از شوک، ضربه یا افسردگی استفاده می شود.

امروزه در کشورهای دیگر به عنوان محرک، ضدعفونی کننده استفاده می شود تحقیقات مختلف نشان داده است که این گیاه بر فشارخون و یبوست موثر است در ادامه این فواید را بررسی می کنیم.

گیاه باریجه موثر در بهبود گردش خون

باریجه به عنوان یک محرک گردش خون و سم زدایی خوب، ممکن است با بهبود گردش خون در بدن، به ویژه در مفاصل، به درمان آرتریت و روماتیسم کمک کند. همچنین باعث حذف مواد سمی یا ناخواسته از بدن مانند آب اضافی، نمک و اسید اوریک (یکی از علل اصلی آرتریت و نقرس) می شود.

ضد آرتریت و روماتیسم

این گیاه خاص به عنوان یک محرک خوب گردش خون و همچنین سم‌زدایی، با بهبود جریان خون در بدن، به ویژه در مفاصل، و همچنین از بین بردن مواد سمی یا حتی ناخواسته از بدن، مانند آب بیش از حد، نمک، و همچنین اسید اوریک به درمان آرتریت و روماتیسم کمک می‌کند.

می توانید روغن این گیاه را روی محل درد خود مالش دهید تا با ایجاد گرما درد را تسکین دهید.

گیاه باریجه اسپاسم را تسکین می دهد

گیاه باریجه ممکن است در درمان اسپاسم عضلانی مفید باشد. همه ورزشکاران و بدن سازان باید به این موضوع توجه کنند. اسانس باریجه ممکن است در تسکین گرفتگی یا کشیدگی عضلات بسیار مفید باشد.

ممکن است عضلات و اعصاب را شل کند و اسپاسم را از بین ببرد. همچنین روی انواع دیگر اسپاسم ها مانند اسپاسم های مجاری تنفسی، روده ها و اعصاب موثر است.

باریجه گیاه ضد احتقان

روغن این گیاه به عنوان یک ضد احتقان شهرت خوبی به دست آورده است و احتمالاً در از بین بردن احتقان ناشی از برونشیت موثر است.

علاوه بر این، ممکن است احتقان در مجاری بینی، برونش ها، نای، حنجره، حلق و ریه ها را از بین ببرد. این کار تنفس را آسان‌تر می‌کند و به خواب راحت در زمانی که فردی از سرفه، سرماخوردگی یا برونشیت رنج می‌برد کمک می‌کند.

گیاه باریجه بدن را سم زدایی می کند

این روغن درمان خوبی برای جوش، آکنه و آبسه است زیرا به دفع سموم از خون کمک می کند. علاوه بر این، تولید هورمون های خاصی را تنظیم می کند که به نوبه خود بر تولید سموم از غدد چربی تأثیر می گذارد و به خلاص شدن از شر شرایط پوستی مانند آکنه کمک می کند.

نرم کننده و جوان کننده پوست

اسانس باریجه اثرات خاصی بر روی پوست دارد که هر کسی آرزوی آن را دارد. پوست پیر را احیا می کند و ظاهری جوان تر و همچنین شاداب به آن می بخشد.

علاوه بر این، پوست افتاده را بالا می کشد، آن را از چین و چروک رها می کند، و همچنین اساسا یک لیفت صورت طبیعی را برای شما فراهم می کند. ترک های پوستی و همچنین ترک های چربی روی پوست نیز از طریق این روغن کاهش می یابد.

در نتیجه، برای خانم‌هایی که دوست دارند ترک‌های چربی شکم و ترک‌هایی که معمولاً پس از زایمان، پس از لیپوساکشن یا پس از رژیم کاهش وزن ظاهر می‌شوند، از بین بروند، بسیار درمانی است. علاوه بر این، پوست را صاف، درخشان و همچنین عاری از عفونت نگه می دارد.

موثر در درمان جای زخم پوست

اگر روی صورت خود یا هر جای دیگری جای زخم دارید و به شدت می خواهید از شر آنها خلاص شوید، باید این اسانس را امتحان کنید. به‌عنوان سیکاتریست، ممکن است جای زخم‌ها و آثار باقی مانده از آکنه، جوش‌ها یا آبله روی پوست را کاهش دهد.

روغن این گیاه رشد بافت ها و سلول های جدید در ناحیه آسیب دیده را سرعت می بخشد و جایگزین بافت های اسکار قدیمی و آسیب دیده می شود. اسکارها در نهایت با استفاده مکرر و زمان ناپدید می شوند.

تحقیقات منتشر شده در مجله بین المللی مایکوباکتریولوژی به این نتیجه رسید که اسانس باریجه دارای خواص آنتی بیوتیکی است. از طریق رایحه درمانی، می تواند آکنه، کورک، آبسه، پوست بالغ، برونشیت، شپش، بریدگی، روماتیسم، اسکار، زخم، درد عضلانی، علائم کشش، گردش خون ضعیف و سایر زخم ها را درمان کند.

گیاه باریجه موثر در دفع حشرات

بوی اسانس گیاه باریجه ممکن است حشرات را دور نگه دارد. در صورت استفاده در چوب های بخور همانطور که از زمان های قدیم استفاده می شده است، در اسپری های خوشبو کننده اتاق یا بخارسازها، می تواند پشه ها، مگس ها، سوسک ها، مورچه ها و سایر حشرات را از خود دور کند.

همچنین می تواند حشرات خاصی را از بین ببرد، اما روی سوسک ها چندان موثر نیست این موضوع تعجب آور نیست زیرا سوسک ها می توانند از انفجارهای هسته ای جان سالم به در ببرند.

تحقیقات منتشر شده در مجله گیاهان حامل روغن ضروری در سال ۲۰۱۷ نشان داد که اسانس باریجه هنگام استفاده بر روی کنه عنکبوتی دو نقطه ای که یک آفت کشاورزی، بسیار سمی است و هم در برابر کنه های بالغ و هم بر روی تخم آنها موثر بود.

خاصیت ضد انگلی

این روغن در دور نگه داشتن انگل ها در انسان و حیوانات خانگی مانند شپش، کک، شپش، ساس، پشه و غیره بسیار موثر است. اگر به آب حمام یا شامپو اضافه شود، می تواند به شما کمک کند تا از شر مشکل شپش موهایتان خلاص شوید.

برای این منظور می توانید مقداری از روغن این گیاه را پس از آبکشی موها به مدت ۳ تا ۵ دقیقه روی موهای خود مالش دهید و سپس شست و شو دهید.

شفا را تسریع می کند

اسانس باریجه برای التیام زخم ها مفید است. این کار را با ترویج ازدحام لکوسیت ها و پلاکت ها در مکان های زخمی و همچنین با تشکیل یک پوشش محافظ در برابر هر نوع عفونت انجام می دهد.

هر نوع رشد میکروبی قارچی یا باکتریایی در ناحیه زخم را مهار کرده و باعث بهبود سریعتر آن می شود.

تسکین دهنده اعصاب

اسانس باریجه همراه با روغن های گل رز، میوه انگور، لیمو یا پرتقال رایحه هایی را بازدم می کند که اعصاب را تسکین می دهد.

اختلالات روان تنی، تسکین استرس و همچنین حملات پانیک به طور موثر توسط روغن این گیاه ترکیب شده با روغن های یاس، نیلوفر آبی، یلانگ یلانگ، کندر، هل و سل مدیریت می شوند.

تحقیقات در مورد این خاصیت روغن باریجه به طور گسترده انجام نشده است. اما، اثر آرام بخش اعصاب آن، افرادی را که با کلاستروفوبیا و آگروفوبیا دست و پنجه نرم می کنند، ترویج می کند.

عوارض جانبی گیاه باریجه

باریجه به طور کلی وقتی روی پوست استفاده شود یا به عنوان یک ماده غذایی استفاده شود بی خطر است.

با این حال، شواهد کافی برای اطلاع از بی خطر بودن مصرف مقادیر بیشتر وجود ندارد. دوز ایمن ممکن است به عواملی مانند سن، اندازه و سلامت کلی بستگی داشته باشد. اطلاعات کافی برای دانستن قطعی وجود ندارد.

عوارض جانبی بالقوه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

واکنش پوستی مانند راش یا احساس سوزش

تعامل با سایر اسانس ها

تداخل با داروها

موارد احتیاط مصرف گیاه باریجه

قبل از خوددرمانی بثورات یا زخم های جدی پوستی برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. همچنین ایده خوبی است که قبل از مصرف گیاه باریجه با پزشک یا داروساز صحبت کنید. این به ویژه مهم است اگر شما:

باردار یا شیرده هستند

وضعیت سلامتی جدی دارند

داروهای دیگر مصرف کنید

برخی از محصولات باید با روغن حامل رقیق شوند. ۲ روز قبل از استفاده پچ تست انجام دهید. مقدار کمی را به داخل آرنج خود مالیده و ۲۴ تا ۴۸ ساعت صبر کنید. در صورت بروز واکنش، مصرف را قطع کنید. اگر نه، دستورالعمل های بسته را دنبال کنید.

کاربرد گیاه باریجه

گیاه باریجه دارای یک اسانس است که در عطرها، لوازم آرایشی و مواد غذایی استفاده می شود. ممکن است خواص دارویی نیز داشته باشد. تحقیقات کاملی در مورد باریجه و سایر اسانس ها وجود ندارد، بنابراین بیشتر شواهد برای این ادعاها حکایتی است. استفاده از آن به طور کلی بی خطر به نظر می رسد. قبل از مصرف آن به عنوان یک مکمل غذایی یا استفاده از آن بر روی پوست آسیب دیده با پزشک صحبت کنید.

قیمت هر کیلو باریجه

باریجه یک گیاه دارویی شناخته شده و مفید است که کاربردهای زیادی در صنعت دارویی کشور دارد. این گیاه را می توانید از عطاری ها تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید. قیمت این گیاه بر اساس اینکه صمغ آن را بخواهید یا گیاه خشک متفاوت است و هر دو را می توانید به صورت فله یا بسته بندی شده خریداری کرده و مورد استفاده قرار دهید. باریجه در صورتی که به صورت کیلویی خریداری شود ارزان تر از انواع بسته بندی شده است. با اینحال باید آن را از مراکزی تهیه نمایید که کیفیت آنها تضمین شده باشد.

از این گیاه دارویی می توان در ترکیب با گیاهان دارویی دیگر برای رفع مشکلات مختلف استفاده کرد. برای این منظور بهتر است با یک کارشناس طب سنتی مشورت نمایید زیرا گیاهان دارویی نیز می توانند برای فرد مصرف کننده در صورت عدم رعایت دوز و طرز تهیه عوارض جانبی مختلفی ایجاد کنند. از باریجه می توان برای درمان یبوست، مشکلات عصبی، درد معده، التیام زخم های مختلف، سم زدایی بدن، رفع دردهای عضلانی و به عنوان ضد عفونی کننده استفاده کرد. این گیاه به شکل خشک شده، روغن و صمغ در دسترس است و هر یک کاربرد منحصر به فردی در طب سنتی دارد.