خواص سیاه دانه و هرآنچه باید از فواید دمنوش سیاه دانه بدانید

سیاه دانه Nigella sativa گیاهی گلدار بومی آسیا و مدیترانه است. هزاران سال است که از دانه آن برای تهیه دارو استفاده می شود. دمنوش سیاه دانه اثرات مثبتی در بدن دارد.

به تقویت سیستم ایمنی، مبارزه با سرطان، کاهش تورم و کاهش واکنش های آلرژیک به عنوان یک آنتی هیستامین کمک می کند. مردم معمولا از سیاه دانه برای آسم، تب یونجه، دیابت، فشار خون بالا، اگزما، کاهش وزن، دردهای قاعدگی و بسیاری از شرایط دیگر استفاده می کنند. در نشریه جهان شیمی فیزیک از دمنوش های متفاوتی نظیر رازیانه و چای سبز مطالب خوبی منتشر شده است. در این مطلب شما را با دمنوش سیاه دانه آشنا میکنیم.

سیاه دانه چیست

سیاهدانه یا با نام علمی آن Nigella sativa نیز شناخته می‌شود، از خانواده گیاهان گلدار کره‌ای است. ارتفاع آن تا ۱۲ اینچ (۳۰ سانتی متر) می رسد و میوه ای با دانه تولید می کند که به عنوان یک ادویه خوش طعم در بسیاری از غذاها استفاده می شود. علاوه بر استفاده در آشپزی، به دلیل خواص دارویی آن نیز شناخته شده است.

 

موارد استفاده و اثربخشی دمنوش سیاه دانه

آکنه: استفاده از ژل حاوی عصاره سیاه دانه روی پوست ممکن است به بهبود آکنه کمک کند.

تب یونجه: مصرف روزانه دمنوش سیاه دانه علائم آلرژی را در افراد مبتلا به تب یونجه بهبود بخشد.

آسم: مصرف دمنوش سیاه دانه می تواند سرفه، خس خس سینه و عملکرد ریه را در افراد مبتلا به آسم بهبود بخشد. اما به نظر می رسد که قبل از درمان فقط در افرادی با عملکرد ریه بسیار کم کار می کند.

بیماری ریوی که تنفس را سخت‌ می‌کند: بیماری مزمن انسدادی ریه مصرف خوراکی دمنوش سیاه دانه به بهبود عملکرد ریه در افراد مبتلا به COPD که از داروهای استنشاقی تجویز شده نیز استفاده می کنند کمک می کند.

دیابت: مصرف روزانه پودر سیاه دانه یا دمنوش سیاه دانه باعث بهبود سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت می شود.

عفونت دستگاه گوارش که می تواند منجر به زخم شود (هلیکوباکتر پیلوری): مصرف دمنوش سیاه دانه همراه با درمان های استاندارد ممکن است به خلاص شدن از شر این عفونت کمک کند.

فشار خون بالا: مصرف دمنوش سیاه دانه ممکن است فشار خون را به میزان کمی در بزرگسالان سالم کاهش دهد. اما مشخص نیست که به افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک می کند یا خیر.

(ناباروری مردانه): مصرف دمنوش سیاه دانه باعث افزایش تعداد اسپرم و سرعت حرکت اسپرم می شود.

درد سینه (ماستالژی): به نظر می رسد استفاده از ژل حاوی روغن آن روی سینه ها در طول دوره قاعدگی باعث کاهش درد می شود.

اثرات جانبی دمنوش سیاه دانه

در صورت مصرف خوراکی: سیاه دانه معمولا در غذاها مصرف می شود. دمنوش سیاه دانه و پودر سیاه دانه زمانی که در مقادیر بیشتر تا ۳ ماه مصرف شوند احتمالا بی خطر هستند. اطلاعات قابل اعتماد کافی برای دانستن اینکه آیا مقادیر بیشتر در صورت استفاده بیش از ۳ ماه بی خطر هستند یا خیر وجود ندارد. سیاه دانه در برخی افراد باعث ایجاد جوش های آلرژیک می شود. همچنین می تواند باعث ناراحتی معده، استفراغ یا یبوست شود.

هنگامی که روی پوست استفاده می شود: دمنوش یا ژل سیاه دانه در صورت استفاده کوتاه مدت احتمالا بی خطر است. در برخی افراد می تواند باعث ایجاد بثورات آلرژیک شود.

اقدامات احتیاطی و هشدارهای ویژه دمنوش سیاه دانه

بارداری: سیاه دانه معمولا در غذاها مصرف می شود. اما مصرف مقادیر بیشتر از مقادیر موجود در غذاها در دوران بارداری احتمالا ناامن است. سیاه دانه می تواند باعث کند شدن یا جلوگیری از انقباض رحم شود.

تغذیه با شیر مادر: اطلاعات قابل اعتماد کافی برای دانستن اینکه آیا سیاه دانه برای استفاده در دوران شیردهی بی خطر است یا خیر وجود ندارد.

کودکان: این دمنوش در صورت مصرف خوراکی کوتاه مدت و در مقادیر توصیه شده بر حسب وزن، احتمالا برای کودکان بی خطر است.

اختلالات خونریزی: دمنوش سیاه دانه ممکن است لخته شدن خون را کند کرده و خطر خونریزی را افزایش دهد.

جراحی: دمنوش سیاه دانه لخته شدن خون را کند می کند. قند خون را کاهش دهد و در برخی افراد خواب آلودگی را افزایش دهد. می تواند با داروهای مورد استفاده در حین و بعد از عمل جراحی تداخل داشته باشد و عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند. حداقل دو هفته قبل از جراحی برنامه ریزی شده استفاده از سیاه دانه را متوقف کنید.

تداخلات دارویی دمنوش سیاه دانه

داروهای دیابت (داروهای ضد دیابت) با سیاه دانه تداخل دارند. سیاه دانه ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد. مصرف سیاه دانه همراه با داروهای دیابت ممکن است باعث کاهش بیش از حد قند خون شود.

داروهای کاهش دهنده سیستم ایمنی (سرکوب کننده های ایمنی) با سیاه دانه تداخل دارند. سیاه دانه می تواند فعالیت سیستم ایمنی بدن را افزایش دهد. برخی از داروها، مانند داروهایی که پس از پیوند استفاده می شوند، فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می دهند. مصرف سیاه دانه همراه با این داروها ممکن است اثرات این داروها را کاهش دهد.

داروهایی که لخته شدن خون را کند می کنند (داروهای ضد انعقاد / ضد پلاکت) با سیاه دانه تداخل دارند.

سیاه دانه ممکن است لخته شدن خون را کند کند. مصرف سیاه دانه همراه با داروهایی که لخته شدن خون را کند می کنند، ممکن است خطر کبودی و خونریزی را افزایش دهد.

داروهای فشار خون بالا (داروهای ضد فشار خون) با سیاه دانه تداخل دارند: مصرف سیاه دانه همراه با داروهایی که فشار خون را کاهش می دهند ممکن است باعث کاهش بیش از حد فشار خون شود.

تداخلات دارویی دیگر دمنوش سیاه دانه

با داروهای آرام بخش تداخل دارند: سیاه دانه ممکن است باعث خواب آلودگی و کندی تنفس شود. برخی از داروها به نام آرام بخش نیز می توانند باعث خواب آلودگی و کندی تنفس شوند. مصرف سیاه دانه با داروهای آرام بخش ممکن است باعث مشکلات تنفسی و/یا خواب آلودگی بیش از حد شود.

با سیکلوسپورین تعامل دارد: سیاه دانه ممکن است سطح سیکلوسپورین را در خون کاهش دهد. این ممکن است میزان عملکرد سیکلوسپورین را کاهش دهد.

قرص های آب (داروهای ادرارآور) با سیاه دانه تداخل دارند: سیاه دانه می تواند سطح پتاسیم را کاهش دهد. قرص های ادرار آور همچنین می توانند سطح پتاسیم را کاهش دهند. مصرف سیاه دانه همراه با قرص های ادرار آور ممکن است سطح پتاسیم را بسیار پایین بیاورد.

با آملودیپین تداخل دارد: آملودیپین فشار خون را کاهش می دهد. سیاه دانه فشار خون را نیز کاهش می دهد. مصرف سیاه دانه با آملودیپین ممکن است فشار خون را بیش از حد کاهش دهد. افرادی که سیاه دانه را همراه با آملودیپین مصرف می کنند باید فشار خون خود را کنترل کنند.

داروهایی که سطح سروتونین را در مغز افزایش می دهند (داروهای سروتونرژیک) با سیاه دانه تداخل دارند.

سیاه دانه ممکن است یک ماده شیمیایی مغز به نام سروتونین را افزایش دهد. برخی از داروها نیز این اثر را دارند. مصرف سیاه دانه همراه با این داروها ممکن است باعث افزایش بیش از حد سروتونین شود. این ممکن است عوارض جانبی جدی از جمله مشکلات قلبی، تشنج و استفراغ ایجاد کند.

دوز مصرفی دمنوش سیاه دانه

دمنوش سیاه دانه اغلب توسط بزرگسالان در دوزهای ۱-۲.۵ گرم خوراکی روزانه به مدت ۴-۱۲ هفته استفاده می شود. پودر سیاه دانه اغلب در دوزهای ۱-۲ گرم خوراکی روزانه به مدت ۸-۱۲ هفته استفاده می شود.

طرز تهیه دمنوش سیاه دانه

برای تهیه دمنوش سیاه دانه مقداری پودر سیاه دانه را داخل قوری ریخته و آب جوش را روی آن بریزید و پس از ۱۰ دقیقه دم کشیدن با عسل یا خرما نوش جان کنید.

۹ فواید چشمگیر دمنوش سیاه دانه برای سلامتی

۹ مورد از تاثیرگذارترین فواید دمنوش سیاه دانه می‌پردازد، به علاوه اینکه چگونه می‌توانید آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

سرشار از آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان ها رادیکال های آزاد مضر را خنثی می کنند. از آسیب به سلول جلوگیری می کنند. آنتی اکسیدان ها می توانند تاثیر قدرتمندی بر سلامت و بیماری داشته باشند.

آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است در برابر چندین نوع بیماری مزمن از جمله سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و چاقی محافظت کنند.

ترکیبات متعددی که در دمنوش سیاه دانه یافت می شوند، مانند تیموکینون، کارواکرول، تی آنتول و ۴-ترپینئول، مسئول خواص آنتی اکسیدانی قوی آن هستند.

محتوای آنتی اکسیدانی بالای دمنوش سیاه دانه ممکن است به محافظت در برابر بیماری کمک کند.

کلسترول را کاهش میدهد

کلسترول یک ماده چربی مانند است که در سراسر بدن شما یافت می شود. در حالی که به مقداری کلسترول نیاز دارید، مقادیر زیاد آن می تواند در خون شما جمع شود و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. مصرف دمنوش سیاه دانه با کاهش قابل توجهی در کلسترول کل و کلسترول بد LDL و همچنین تری گلیسیرید خون همراه است. مطالعه دیگری بر روی ۵۷ فرد مبتلا به دیابت نشان داد که مصرف مکمل به مدت یک سال باعث کاهش کلسترول تام و LDL می شود و در عین حال کلسترول HDL را افزایش می دهد. چندین مطالعه نشان داده‌اند دمنوش سیاه دانه می‌تواند به کاهش کلسترول کل و کلسترول بد LDL کمک کند.

 خواص مبارزه با سرطان دارد

دمنوش سیاه دانه سرشار از آنتی اکسیدان است. مطالعات لوله آزمایش نتایج چشمگیری در مورد اثرات بالقوه ضد سرطانی سیاه دانه و تیموکینون، ترکیب فعال آن، یافته است. تیموکینون باعث مرگ سلولی در سلول های سرطانی خون می شود.

دمنوش سیاه دانه به غیرفعال کردن سلول های سرطان سینه کمک می کند. دمنوش سیاه دانه و اجزای آن ممکن است در برابر چندین نوع سرطان دیگر از جمله سرطان پانکراس، ریه، دهانه رحم، پروستات، پوست و روده بزرگ نیز موثر باشد. با این حال، هیچ مدرکی در مورد اثرات ضد سرطانی دمنوش سیاه دانه در انسان وجود ندارد. مطالعاتی لازم است تا بررسی شود که آیا زمانی که به عنوان ادویه استفاده می شود یا به عنوان مکمل مصرف می شود، فوایدی برای مبارزه با سرطان دارد یا خیر. دمنوش سیاه دانه و اجزای آن ممکن است اثرات ضد سرطانی از خود نشان دهند.

به کشتن باکتری ها کمک میکند

باکتری های عامل بیماری مسئول لیست طولانی عفونت های خطرناک هستند که از عفونت گوش گرفته تا ذات الریه را شامل می شود. دمنوش سیاه دانه می تواند به مهار رشد MRSA و همچنین بسیاری از گونه های دیگر باکتری کمک کند.

التهاب را کاهش میدهد

در بیشتر موارد، التهاب یک پاسخ ایمنی طبیعی است که به محافظت از بدن در برابر آسیب و عفونت کمک می کند. التهاب مزمن به انواع بیماری‌ها مانند سرطان، دیابت و بیماری قلبی کمک می‌کند. در یک مطالعه بر روی ۴۲ فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید، مصرف ۱۰۰۰ میلی گرم دمنوش سیاه دانه به مدت هشت هفته، نشانگرهای التهاب و استرس اکسیداتیو را کاهش داد. التهاب در مغز و نخاع موش‌ها ایجاد شد. تیموکینون، ترکیب فعال موجود در دمنوش سیاه دانه، به کاهش التهاب در سلول های سرطانی پانکراس کمک می کند.

 به محافظت از کبد کمک میکند

کبد یک اندام فوق العاده مهم است. سموم را حذف می کند، داروها را متابولیزه می کند، مواد مغذی را پردازش می کند. پروتئین ها و مواد شیمیایی تولید می کند که برای سلامتی حیاتی هستند.

ممکن است به محافظت از کبد در برابر آسیب و آسیب کمک کند. یک بررسی، اثرات محافظتی دمنوش سیاه دانه را به محتوای آنتی اکسیدانی و توانایی آن در کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو نسبت داد. دمنوش سیاه دانه می تواند کبد را از آسیب و آسیب محافظت کند.

 در تنظیم قند خون کمک میکند

قند خون بالا می تواند علائم منفی بسیاری از جمله افزایش تشنگی، کاهش وزن ناخواسته، خستگی و مشکل در تمرکز ایجاد کند. اگر در طولانی مدت کنترل نشود، قند خون بالا می تواند منجر به عواقب جدی تری مانند آسیب عصبی، تغییرات بینایی و بهبود آهسته زخم شود. دمنوش سیاه دانه می‌تواند به ثابت نگه داشتن قند خون کمک کند و در نتیجه از این عوارض جانبی خطرناک جلوگیری کند. دمنوش سیاه دانه سطوح ناشتا و میانگین قند خون را بهبود می‌بخشد.

 

 

از زخم معده جلوگیری میکند

زخم‌های معده زخم‌های دردناکی هستند که زمانی ایجاد می‌شوند که اسیدهای معده لایه مخاط محافظی را که معده را می‌پوشاند، می‌خورند. دمنوش سیاه دانه می تواند به حفظ پوشش معده و جلوگیری از تشکیل زخم کمک کند. در یک مطالعه حیوانی، ۲۰ موش صحرایی مبتلا به زخم معده با استفاده از سیاه دانه درمان شدند. نه تنها در حدود ۸۳ درصد موش‌ها اثرات شفابخش داشت، بلکه تقریبا به اندازه یک داروی معمولی که برای درمان زخم معده استفاده می‌شود موثر بود.

دمنوش سیاه دانه و اجزای فعال آن از ایجاد زخم جلوگیری می کند. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه چگونه دمنوش سیاه دانه ممکن است بر رشد زخم معده در انسان تاثیر بگذارد، مورد نیاز است. دمنوش سیاه دانه ممکن است به محافظت از پوشش معده در برابر تشکیل زخم معده کمک کند.

به رژیم غذایی اضافه کنید

راه های مختلفی برای افزودن آن به رژیم غذایی شما وجود دارد. با طعم تلخی که به عنوان ترکیبی بین پونه کوهی و پیاز توصیف می شود، اغلب در غذاهای خاورمیانه و جنوب آسیا یافت می شود.

معمولا به آرامی برشته می شود و سپس آسیاب می شود یا به طور کامل استفاده می شود تا به نان یا غذاهای کاری طعم بدهد. برخی از افراد نیز دانه ها را به صورت خام می خورند یا با عسل یا آب مخلوط می کنند. همچنین می توان آنها را به بلغور جو دوسر، اسموتی یا ماست اضافه کرد. همچنین مصرف دمنوش آن توصیه میشود.

طریقه مصرف سیاه دانه

سیاه دانه یکی از ترکیبات دارویی بسیار مفید برای سلامتی است و به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. مثلا می توانید بطور مستقیم دانه های آن را روی کیک و شیرینی ریخته و مصرف کنید یا اینکه دمنوش و روغن آن را مورد استفاده قرار دهید. سیاه دانه برای درمان کلسترول بالا، فشار خون، سندروم متابولیک، سرفه، ترک اعتیاد، بیماری اعصاب، بهبود اختلالات خواب و بسیاری از موارد دیگر بسیار مفید است. استفاده از این دانه های مفید مشکلات دستگاه گوارش را نیز برطرف می کند.

برای بهره مندی از خواص سیاه دانه شما می توانید آن را پودر کرده و به اشکال مختلف مورد استفاده دهید. این دانه های سیاه برای سلامتی بسیار مفید هستند فقط باید دقت کنید آن را به شکل صحیح مصرف نمایید. به عنوان مثال ترکیب عسل و سیاه دانه بسیار مفید است و افراد می توانند به صورت ناشتا از این ترکیب برای درمان مشکلات مختلف استفاده نمایید.

این ترکیب حاوی اسیدهای اولئیک و لینولئیک و همچنین مقدار بالایی ویتامین E با خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است که از جنبه های مختلف برای سلامتی مفید است. برای بهره مندی از خواص این دانه های کوچک بهتر است ابتدا با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید و به صورت خودسرانه از آن استفاده نکنید. زیرا ممکن است با داروهایی که مصرف می کنید تداخل کرده و عوارضی برای شما در پی داشته باشد.

مقدار مجاز مصرف سیاه دانه به صورت روزانه ۱ تا ۲ گرم است که بهتر است قبل از مصرف آن با پزشک مشورت نمایید. زیرا برخی افراد نسبت به این دانه حساسیت دارند و پس از مصرف دچار آلرژی و تهوع و سایر مشکلاتی می شوند که آنها را به دردسر می اندازد. سیاهدانه به هر شکلی که مصرف شود در صورتی مفید خواهد بود که با شرایط سلامتی شما سازگار باشد.

کلام آخر

دانه های گیاه سیاه دانه به دلیل کاربردهای متنوع آشپزی و خواص دارویی خود شناخته شده اند. دمنوش سیاه دانه به طور سنتی برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود، با طیف گسترده ای از مزایای سلامتی همراه است.