گیاه زنیان چیست و چه فوایدی دارد؟ عوارض اجتمالی مصرف آن

باتوجه به اهمیت بالایی که گیاهان دارویی در درمان بیماری ها دارند، شناخت ویژگی ها، خواص و موانع منع مصرف آن ها می تواند در شیوه استفاده ی درست از این گیاهان به شما کمک کند. زنیان یکی از گیاهان دارویی، با خواص درمانی ویژه است که می توانید به راحتی، این گیاه را جایگزین داروهای شیمیایی کنید و خطر کمتری به بدن خود وارد کنید.

در این مقاله، نشریه علمی جهان شیمی فیزیک قصد دارد بطور کامل شما را با این گیاه شگفت انگیز آشنا کند و مهم ترین خواص آن را به شما معرفی کند. با ما همراه باشید.

گیاه زنیان

زنیان گیاهی یک ساله است که دارای گل سفید رنگ زیبا و میوه ی قهوه ای است. این گیاه یکی از پرخاصیت ترین گیاهان در طب گیاهان دارویی به شمار می آید. این میوه دارای خواص محرک و ضد اسپاسم است.

با بوی معطر و طعم تند منحصر به فرد خود، به عنوان یکی از مهم ترین ادویه ها در کاری محسوب می شود. این گیاه در مصارف مختلفی کاربرد دارد به عنوان مثال در آشپزی دانه های آن به عنوان ادویه برای لذیذ و خوش طعم کردن غذاهای متعدد، در پزشکی به عنوان نگهدارنده و در عطرسازی برای تولید اسانس به مقدار کم مورد استفاده قرار می گیرد.

گیاه زنیان به دلیل نیاز به نور خورشید و گرما در شهر های گرمسیری جنوب کشور مثل کرمان، بلوچستان، خوزستان و اصفهان رویش بیشتری دارد.

نام های دیگر زنیان

نام علمی: Trachyspermum ammi

سانسکریت: Yamini ، Yaminiki ، Yaviniki

آسامی: جین

بنگالی: یمانی ، یاوان ، یاوان ، جوان ، یاوانی ، یویانا

انگلیسی: Bishop’s weed

گجراتی: عجما ، اجمو ، یاوان ، جاوین

هندی: Ajwain ، Jevain

کانادایی: اوما ، یوم ، اومو

مالایالام: عمان ، آیانوداکان

مراتی: اونوا

اوریا: جوانی

تامیل: امام

تلوگو: وامو

ترکیبات گیاه زنیان

مطالعات وجود اجزای مختلف فیتوشیمیایی مانند کربوهیدرات ها، گلیکوزیدها، ساپونین ها، ترکیبات فنولیک، روغن های فرار (تیمول ، γ- ترپینن ، پارای سایمن و α- و β- پینن)، پروتئین، چربی، فیبر و مواد معدنی را آشکار می کند. حاوی کلسیم، فسفر، آهن و نیکوتینیک اسید است. این مطالعات نشان می دهد که این گیاه منبع ترکیبات دارویی فعال است و اثرات دارویی مختلفی دارد. بنابراین، یافتن کاربردهای درمانی جدید آن دلگرم کننده است.

فواید و خواص گیاه زنیان چیست ؟

گیاه زنیان به طور سنتی به عنوان یک داروی مهم برای درمان نفخ، سوء هاضمه، اسهال، تومورها و دردهای شکمی، توده ها و مشکلات برونش (دفع)، کم اشتهایی، گالاکتوگوگ، آسم و آمنوره استفاده می شود.

از نظر دارویی، ثابت شده است که این گیاه دارای فعالیتهای دارویی مختلفی مانند ضد قارچ، آنتی اکسیدان، ضد میکروب، ضد درد، کاهش قند خون، ضد فشار خون، ضد اسپاسم، ضد قارچ، دیورتیک، ضد سرفه، ضد التهاب، ضد تب است.

در ادامه به بررسی جزئیات خواص این گیاه ویژه می پردازیم.

زنیان ضد پلاکت-تجمع دهنده

برای بررسی تاثیر گیاه زنیان بر پلاکت های خون تحقیقاتی بر روی گروهی از داوطلبان انجام شد. آزمایش خون داوطلبانی که دارای تجمع ضد پلاکت بودند، پس از مصرف گیاه زنیان نشان داد که دانه های این گیاه می تواند تجمع پلاکت های ناشی از اسید آراشیدونیک، کلاژن و اپی نفرین را مهار کند.

زنیان پتانسیل ضد التهابی

عصاره های TAE وTAQ، ترپن، استرول، لیکوزیدهای موجود در دانه های زنیان پتانسیل ضد التهابی قابل توجهی را نشان می دهند. به همین دلیل از این گیاه به عنوان ضماد برروی مفاصل بسته می شود تا درد را تسکین دهد.

زنیان دارای اثرات ضد سرفه است

دانشمند طی تحقیقاتی در یافتند که گیاه زنیان می تواند بیشتر از کدئین در درمان سرفه و سرماخوردگی تاثیر گذار باشد.

برای این منظور محققان دو گروه از افراد که دارای مشکلات تنفسی مثل سرفه بودند، انتخاب کردند. یک گروه گیاه زنیان و گروه دیگر قرص کدئین مصرف خوردند. پس از مصرف با شمارش تعداد سرفه متوجه شدند که تعداد سرفه هر دو گروه به میزان قابل توجهی کاهش یافت. این واکنش به دلیل وجود ترکیبات ضد سرفه آئروسل ها و کارواکرول در این گیاه است.

علاوه بر این زنیان باعث می شود که تنفس راحت تر انجام شود بطور مثال در بیماران مبتلا به تنگی نفس باعث افزایش ورود جریان هوا به شش ها می شود.

طریقه مصرف: برای این منظور می توانید پودر زنیان را همراه با آب مصرف کنید. همچنین می توانید برای درمان تنگی نفس و آسم، دود گیاه زنیان را استنشاق کنید.

زنیان و عمل کاهش چربی خون در داخل بدن

اثر ضد چربی دانه گیاه زنیان، در آزمایشات انجام شده روی خرگوش آلبینو به دست آمده است. در این پژوهش محققان به این نتیجه رسیدند که پودر گیاه زنیان با کاهش کلسترول تام ، کلسترول LDL ، تری گلیسیریدها و چربی های کل بدن، در کاهش چربی خون بسیار موثر بوده است.

پودر گیاه زنیان علاوه بر کاهش چربی و کلسترول بد بدن، باعث افزایش چربی های مفید برای بدن نیز می شود.

زنیان دارای اقدامات محرک گوارش است

هضم دیر هنگام غذا اگر به صورت مداوم باشد ممکن است باعث بروز بیماری هایی چون آماس معده، فیبروم، یبوست، درماتیتیس، میگرن، مشکلات روده ای، کولیت، التهاب شود همچنین دارای علائمی چون استفراغ و اسهال است.

مصرف پودر گیاه زنیان ترشح اسید معده را افزایش می دهد. ترشح اسید معده توسط گیاه زنیان تقریباً چهار برابر افزایش می یابد. استقاده از این داروی گیاهی بهترین روش برای کمک به هضم غذا است.

مطالعات انجام شده روی موش های آزمایشگاهی، بیانگر این بود که افزودن این گیاه به رژیم غذایی آنها باعث شد زمان انتقال غذا از روده به معده کاهش پیدا کند و همچنین فعالیت آنزیم های گوارشی را افزایش داد و باعث ترشح بیشتر اسیدهای صفراوی شد.

طریقه مصرف: افرادی که دارای بی اشتهایی و سوء هاضمه هستند می توانند برای بهبود تغذیه خود، به همراه غذا یک قاشق چای خوری از دانه زنیان مصرف نمایند.

زنیان موثر در جلوگیری و دفع سنگ کلیه

سنگ کلیه یکی از رایج ترین مشکلات کلیه است که بسیاری از افراد با آن درگیر هستند. سنگ کلیه بر اثر رسوب املاح کلسیم و نمک موجود در ادرار در کلیه به وجود می آید. گیاه زنیان می تواند به راحتی در درمان سنگ کلیه موثر باشد. این گیاه با جلوگیری از رسوب این املاح و نمک از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری می کند.

دفع سنگ های موجود در کلیه می تواند بسیار دردناک باشد. این گیاه می تواند مانع ماندگاری رسوبات و سنگ ها در بافت های کلیوی و باعث خورد شدن این سنگ ها شود و به مرور زمان با دفع از ادرار از بین می روند.

طریقه مصرف: روش های مختلفی برای مصرف گیاه زنیان برا رفع سنگ کلیه است. شما می توانید روزانه ۶ گرم دانه ی زنیان را به تنهایی مصرف کنید. همچنین می توانید این گیاه را به همراه عسل و سرکه به مدت ۱۰ روز مصرف کنید.

لاغری و کاهش وزن با زنیان :

همانطور که در موارد قبلی اشاره کردیم گیاه زنیان در هضم سریع غذا بسیار موثر است. هضم سریع غذا مانع جذب چربی های موجود در غذا شده و در لاغری موثر است. این اتفاق ناشی از ترکیبات ملین موجود در زنیان و طبع گرم آن است. فیبر موجود در این گیاه باعث کاهش اشتها و مصرف کمتر غذا می شود.

طریقه مصرف: برای کاهش چربی بدن و لاغری می تواند روزانه به صورت ناشتا(هر روز صبح با معده خالی) یک قاشق چای خوری دانه ی زنیان همراه با نصف لیوان آب مصرف کنید. تخمین زده شده است که می توانید حدود ۴ کیلوگرم وزن کم کنید! به منظور کاهش اشتها می توانید قبل وعده های غذایی و با معده خالی مصرف کنید.

دیابت

یکی دیگر از خواص این گیاه شگفت انگیز و همه فن حریف، بهبود دیابت است.

طریقه مصرف: برای این منظور می توانید از به همراه گیاه زنیان از ترکیبات مختلف استفاده کنید. می توانید در یک لیوان شیر یک قاشق چای خوری گیاه زنیان را به مدت ۳۰ روز مصرف کنید.( البته می توانید به این ترکیب زیره هم اضافه کنید).

دانه‌های زنیان را به مقدار مساوی با پودر گردو مخلوط کنید و شبی یک یا چند قاشق چایخوری میل کنید.

خواص زنیان برای رحم

مصرف گیاه زنیان می تواند باعث پاکسازی رحم شود و از ایجاد بوی بد در رحم جلوگیری کند و آن را از بین ببرد. برای این منظور می توانید دانه این گیاه را با دانه رازیانه مخلوط کرده و مصرف کنید.

گیاه زنیان باعث ایجاد حس آرامش می شود به همین منظور در کمتر کردن درد و مشکلات قاعدگی نیز بسیار موثر است. جوشانده دانه این گیاه باعث می شود نامنظمی در قاعدگی را بهبود بخشیده و گرفتگی های عضلات را کاهش دهد. برای کمتر کردن درد عضلات و کمر می توانید از روغن دانه های این گیاه نیز استفاده کنید.

عوارض مصرف گیاه زنیان

• میزان طبیعی مصرف گیاه زنیان عوارض جانبی ندارد اما مصرف بیش از اندازه هر ماده غذایی باعث بروز مشکل در بدن می شود. مصرف زیاد این گیاه با توجه به نوع واکنش بدن می تواند سبب بروز عارض جانبی همچون تحریک و حساسیت پوستی، بروز سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، سوزش معده و افزایش دمای بدن شود.
• این داروی گیاهی در زنان باردار باید با حتیاط مصرف شود. این گیاه به علت داشتن طبع گرم ممکن ات باعث زایمان زود رس یا سقط جنین شود.همچنین در مادران شیرده می تواند باعث کاهش شیرمادران شود.
• این گیاه برای افراد مبتلا به مشکلات تیروئید و اسیدیته بالای بدن دارای منع مصرف است!
• مصرف بیش از اندازه گیاه زنیان می تواند تاثیر عکس گذاشته و باعث چاقی شود.

نکات نگهداری گیاه زنیان

• بهتر است دانه ی گیاه زنیان را در محل خشک و دور از رطوب و تماس مستقیم نور آفتاب نگهداری کنید.
• دانه و پودر زنیان را نمی توانید به مدت طولانی نگهداری کنید به همین دلیل بهتر است به میزان مصرف آن را تهیه و پس از اتمام دوباره خریداری کنید و از خرید بی از اندازه آن بپرهیزید.