عصاره گیاه ترشک چیست؟ چه خواص، فواید و کاربردهایی دارد؟

عصاره گیاه ترشک با طبیعت سرد و خشک کاربرد فراوانی در طب سنتی دارد. برای تهیه عصاره از برگ، ریشه و دانه گیاه ترشک استفاده می شود. قدمت استفاده از این عصاره به هزاران سال پیش باز می گردد. به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی، خاصیت ضد التهابی داشته و سرشار از ویتامین C و منیزیم است.

از این عصاره برای درمان مشکلات معده، قلب، دستگاه گوارش، چشم، گواتر، پسوریازیس، سرطان، کاهش چربی و فشار خون، افزایش آهن بدن و … مورد استفاده قرار می گیرد.

نکته

گیاه ترشک با نام های حماض، ترشک اسفناجی، حماض البقر، حماض‌الماء، ترشه، حمیضه، ساق تروشک، رومکس، ساق ترشک، نیره خراسانی، اوزیل ، استاک، ترشک درشت، حماض شیرین ، پاسیانها، ترشکهای شیرین ، حلیمون، طوطاق، اشلیه پاتم، امروله و اشلیه کیاتم نیز شناخته می شود.

جالب است بدانیم که

گیاه دارویی ترشک یا Sorrel که با نام علمی Rumex Acetosella شناخته می شود. این گیاه تک جنسی (دو پایه) بوده و از برگ، ریشه و دانه های  آن برای درمان بیماری‌ها استفاده می شود.

این گیاه علفی و یک ساله اغلب از قاعده منشعب است. شاخه های شکننده ای دارد که ارتفاع آن از ۵ تا ۴۰ سانتی متر متغیر است. برگ های قاعده ای دمبرگ دار آن به شکل تخم مرغی پهن با قاعده ای سر بریده و انتهای نوک کند است.

برگ های فوقانی آن به شکل تخم مرغی – مستطیلی با قاعده ای گرد – گوه ای است که نوکی کم و بیش تیز دارد. دمگل در میان گوشواره هایی غلافی شکل قرار گرفته و اغلب به صورت منفرد و بند دار دیده می شود.

گل های گیاه روی دمگل ها معمولا به صورت دوتایی و به ندرت سه تایی می رویند. کفه های میوه گل های اولیه به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای بوده و گل های ثانویه آن خاکستری مایل به قهوه ای است.

این گیاه مانند لیمو طعمی ترش دارد. این طعم ترش و اسیدی به دلیل وجود ترکیب اگزالیک اسید در گیاه است.

نکته

گیاه ترشک بومی مناطق اروپا است اما به دلیل کاربرد و محبوبیت بالایی که دارد در کشورهای آمریکایی، اروپایی و آسیایی مانند عراق، یونان، عربستان، شمال آفریقا، ایران، پاکستان، افغانستان و … کشت می شود.

این گیاه در ایران در شهرهای خوزستان، فارس، ایلام، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، کرمان، تهران، البرز، لرستان، مازندران، گیلان، گلستان و آذربایجان می روید.

پیش از این در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به بررسی انواع عرقیات گیاهی، دمنوش و عصاره های گیاهی مانند عصاره گیاهی کاسیا، کاسیامون، دم اسب و پنج انگشت پرداخته شده است. در این مقاله به مطالعه و بررسی عصاره گیاه ترشک، خواص، طرز تهیه و قیمت خرید و فروش آن می پردازیم:

• عصاره گیاه ترشک حاوی چه ترکیباتی است؟
• قیمت خرید و فروش عصاره گیاه ترشک چگونه است؟
• عصاره گیاه ترشک چه خواصی دارد؟
• کاربرد های غیر پزشکی عصاره گیاه ترشک چیست؟
• مصرف عصاره گیاه ترشک چه عوارضی دارد؟

عصاره گیاه ترشک حاوی چه ترکیباتی است؟

گیاه ترشک حاوی مواد مغذی و با ارزشی است. عصاره این گیاه بیشتر ترکیبات موجود در گیاه را در خود دارد. از جمله مهم ترین این ترکیبات می توان به ویتامین  A، ویتامین  B_۶ ، ویتامین  C، پروتئین، منیزیم، منگنز، مس، آهن، پتاسیم، فسفر، ریبوفلاوین و آنتی اکسیدان هایی مانند اسید فنولیک، فلانوئید، تریترپن، کاروتنوئید، آنتراکینون، نفتالن، استیلبنوئید اشاره کرد.

قیمت خرید و فروش عصاره گیاه ترشک چگونه است؟

عصاره گیاه ترشک، از فراورده های محبوب سنتی است که فواید بی نظیر و طرفداران فراوانی دارد. به همین دلیل، شرکت های تولیدی بسیاری در داخل کشور این محصول را در حجم های مختلف تهیه و به بازار عرضه می کنند.

قیمت خرید و فروش این عصاره مانند دیگر عصاره های گیاهی است . از این رو، برای تهیه ی آن نیازی به پرداخت هزینه های گزاف نیست.

عصاره گیاه ترشک را می توان به راحتی از عطاری ها و فروشگاه های اینترنتی معتبر خریداری نمود. هنگام خرید این عصاره باید به این نکته توجه داشت که محصول خریداری شده مورد تایید وزارت بهداشت و درمان بوده و از استاندارد های لازم برخوردار باشد .

عصاره گیاه ترشک چه خواصی دارد؟

به بهبود زخم معده کمک می کند

عصاره گیاه ترشک در تقویت عملکرد معده نقش داشته و به بهبود زخم معده کمک فراوانی می کند. توصیه می شود برای اثرگذاری بیشتر این عصاره را به صورت ترکیب با سماق مصرف شود. این ترکیب بافت های آسیب دیده معده را ترمیم کرده و در حفظ سلامت آن موثر است.

عملکرد قلب را تقویت می کند

وجود ترکیبات انتوسیانین دار و ارگانیک در عصاره این گیاه، ضربان قلب را تنظیم کرده و به گردش جریان خون در بدن کمک فراوانی می کند. به این ترتیب فشار و چربی خون را تنظیم کرده و به حفظ سلامت قلب کمک فراوانی می کند.

موجب تقویت بینایی می شود

عصاره این گیاه در بهبود قدرت بینایی نقش موثری دارد. ویتامین  A و دیگر ویتامین های موجود در عصاره به طور تنگاتنگی با بهبود دید ارتباط دارد. علاوه بر این، بتا کاروتن موجود در عصاره که یک ویتامین مشتق شده از ویتامین A است به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل می کند.

هنگامی که بتاکاروتن با دیگر ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در بدن ترکیب می شود به طور  گسترده ای سلامت چشم را تضمین کرده و از نقص ها و بیماری های چشمی مربوط به کهولت سن جلو گیری کند. در مناطق جنوبی ایران عصاره این گیاه را برای افراد کهن سال که قدرت بینایی ضعیفی دارند تجویز می کنند .

در پیشگیری از ابتلا به سرطان موثر است

با وجود اینکه تحقیقات درباره آنتی اکسیدان های موجود در گیاه ترشک ادامه دارد اما مطالعات نشان می دهد این گیاه و فراورده های آن مانند عصاره حاوی بتاکاروتن و ترکیبات پلی فنولیک است. این ترکیبات به عنوان آنتی اکسیدان های قوی عمل کرده رادیکال های آزاد درون بدن را شناسایی و خنثی می کنند.

به این ترتیب، می توان گفت مصرف این عصاره به حفظ سلامت سلول های بدن کمک فراوانی کرده و در پیشگیری از سرطان نقش بسیار موثری دارند. به همین دلیل، این ماده به عنوان یک ضد سرطان قوی شناخته می شود.

به حفظ سلامت پوست کمک می کند

عصاره گیاه ترشک سرشار از ویتامین های  A، B_۶ ،C  و … است. این ویتامین ها در حفظ سلامت پوست و مقابله با چین و چروک ها بسیار مفید است. علاوه بر این آنتی اکسیدان های موجود در این عصاره فعالیت باکتری های سطح پوست را مهار کرده و از فعالیت رادیکال های آزاد جلوگیری می کند.

این ترکیبات میزان چربی پوست را کاهش داده و با سم زدایی خون از ایجاد جوش و آکنه جلوگیری می کند. علاوه بر این قارچ های پوستی و خارش های موضعی را برطرف می کند.

به این ترتیب، مصرف این عصاره چین و چروک های پوستی را برطرف کرده و در حفظ زیبایی و سلامت پوست نقش بسزایی دارد.

نکته

توصیه می شود برای افزایش حالت ارتجاعی پوست و سفت شدن آن از ماسک ترشک استفاده شود. برای تهیه این ماسک، عصاره گیاه ترشک را با عرق رازیانه مخلوط کنید . این مخلوط را به مدت ۲۰ دقیقه روی صورت خود قرار داده، سپس با آب شستشو دهید.

در زیبایی مو نقش دارد

ویتامین ها و مواد مغذی موجود در این عصاره سبب تقویت و تغذیه فولیکول های مو می شود. علاوه بر این، گردش خون در سطح پوست سر را افزایش داده و از خشکی پوست و ایجاد شوره جلوگیری می کند. به این ترتیب، مصرف این عصاره در داشتن موهایی سالم، زیبا و درخشان بسیار موثر است.

موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود

آنتی اکسیدان ها و ویتامین های موجود در این عصاره، فعالیت رادیکال های آزاد موجود در بدن را مهار کرده و از ایجاد آسیب های بافتی جلوگیری می کند. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و با افزایش سطح انرژی بدن از ایجاد بیماری های ویروسی و باکتریایی جلوگیری می کند.

در تصفیه خون نقش موثری دارد

این عصاره منبعی غنی از ویتامین  C، آهن و فسفر است. وجود این ترکیبات خون را از عفونت ها و عوامل بیماری زا تصفیه می کند. به این ترتیب، از ایجاد بیماری های عفونی جلوگیری می کند.

موجب بهبود عملکرد کلیه می شود

ویتامین های موجود در این عصاره در بهبود عملکرد کلیه نقش دارند. به این ترتیب در درمان ناراحتی های ادراری ، اسهال خونی و بیماری های کلیوی نقش موثری دارد.

در تقویت استخوان موثر است

آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی موجود در این عصاره موجب بهبود تراکم بافت استخوان می شود. به این ترتیب، در تقویت بافت استخوان نقش داشته و مانع از ابتلای فرد به مشکلاتی مانند پوکی استخوان می شود.

کاربرد های غیر پزشکی عصاره گیاه ترشک چیست؟

این عصاره علاوه بر خواص درمانی و پزشکی، کاربرد های دیگری نیز دارد. از جمله این کاربرد ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توصیه می شود برای پاک کردن لکه جوهر از روی لباس چند قطره از این عصاره را روی آن بمالید. سپس لکه آغشته به عصاره را با صابون معمولی مورد شستشو قرار دهید. تکرار چند باره این عمل لکه های روی لباس را کاملا پاک می کند.
• شستشوی ظروفی که چرب شده اند با مخلوط آب و عصاره گیاه ترشک، چربی را به خوبی از ظرف پاک می کند .

مصرف عصاره گیاه ترشک چه عوارضی دارد؟

مصرف این عصاره با وجود داشتن خواص دارویی و درمانی فراوان می تواند با ایجاد مشکلات و عوارضی همراه باشد. از این جهت، توصیه می شود مصرف آن با نظر و مشورت افراد متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد. در این قسمت به مهم ترین عوارض احتمالی مصرف این عصاره اشاره می کنیم:

• این عصاره حاوی اسید اکسولید است. به همین دلیل، مصرف بیش از اندازه آن برای کلیه و مثانه مشکلاتی را به دنبال دارد .
• ریشه گیاه ترشک سمی است. اگر فردی بیش از ۳۰ گرم از آن را مصرف کند دچار مسمومیت و حالت تهوع شدید می شود .به همین دلیل باید دقت کرد عصاره مورد استفاده از برگ ها و ساقه های گیاه ترشک به دست آمده باشد.
• مصرف این عصاره توسط افرادی که درد مفاصل دارند توصیه نمی شود .
• افرادی که اسید اوریک بالایی در بدن خود دارند از مصرف عصاره گیاه ترشک خودداری کنند.
• این عصاره سبب کاهش میل جنسی می شود. بنابراین، افرادی که طبیعت سرد دارند از مصرف آن پرهیز کنند.
• هنگام تهیه این عصاره از ظروف مسی استفاده نشود. زیرا ایجاد مسمومیت کرده و خطرات جدی به دنبال دارد.