عصاره گیاه پنج انگشت چیست؟ چه خواص، فواید و کاربردی دارد؟

عصاره گیاه پنج انگشت از برگ، گل و میوه های این گیاه به دست می آید. این عصاره دارای طبیعت معتدل است. هر چند برخی از متون طب سنتی طبیعت آن را گرم و خشک می دانند. بیشترین کاربرد این عصاره در صنعت داروسازی است.

استفاده از عصاره این گیاه سابقه ای بسیار طولانی دارد. به همین دلیل، برای بهبود عملکرد تخمدان، تنظیم هورمون زنانه، کاهش درد و التهاب رحم، رفع عوارض یائسگی، کنترل کیست تخمدان و رحم، اضطراب و افسردگی، سردرد، اسپاسم و … مورد استفاده قرار می گیرد.

عصاره گیاه پنج انگشت به عنوان جایگزینی بسیار مهم برای هورمون های شیمیایی شناخته می شود. مصرف این عصاره هورمون های استروژن و پروژسترون بدن را متعادل کرده و اختلال آمنوره را درمان می کند. علاوه بر این، مصرف آن توسط مردان میزان هورمون تستوسترون را کم کرده و خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می دهد.

اثرات درمانی عصاره این گیاه به دلیل وجود ترکیب فیتواستروژن در آن است که از طریق محور هیپوتالاموس هیپوفیز عمل کرده و تاثیر می گذارد.

نکته

گیاه پنج انگشت که از آن به عنوان گیاه زنان یاد می شود با نام های دیگری چون فلفل کوهی، بنطافلن، بنگرو، شجره ی ابراهیم و درخت عصمت و پاکدامنی نیز شناخته می شود.

جالب است بدانیم که

گیاه پنج انگشت با نام علمی Vitex agnus-castus  درختچه زیبایی به ارتفاع یک تا یک و نیم متر است که به دلیل داشتن گل‌های زیبا سنبله شکل و به رنگ های آبی یا زرد به عنوان گیاه زینتی نیز کاشته می ‌شود.گل های این گیاه در اواخر تابستان می رویند.

دلیل نامگذاری این گیاه به پنج انگشت این است که برگ‌های آن به صورت پنجه ‌ای و پنج ‌تایی دیده می شود. میوه این گیاه به رنگ قهوه ای است. اندازه بسیار کوچک در حد دانه های فلفل سیاه داشته و بویی شبیه نعنا دارد.

نکته

این گیاه بومی مدیترانه و آسیای مرکزی است. اما به دلیل خواص درمانی بی نظیر و کاربرد فراوانی که دارد در سایر نقاط جهان نیز کشت می شود. در ایران گیاه پنج انگشت در نواحی مختلف البرز، خراسان، بندر‌عباس‌، خرمشهر، کازرون و برخی نواحی دیگر دیده می شود.

پیش از این در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به بررسی انواع عرقیات گیاهی، دمنوش و عصاره های گیاهی مانند عصاره کاسیا، کاسیامون و دم اسب پرداخته شده است. در این مقاله به مطالعه و بررسی عصاره گیاه پنج انگشت، خواص، طرز تهیه و قیمت خرید و فروش آن می پردازیم:

• مصرف عصاره گیاه پنج انگشت چه عوارضی دارد؟
• قیمت خرید و فروش عصاره گیاه پنج انگشت چگونه است؟
• عصاره گیاه پنج انگشت چه خواصی دارد؟
• مقدار و نحوه مصرف عصاره گیاه پنج انگشت چگونه است؟
• عصاره گیاه پنج انگشت چه ترکیباتی دارد؟

عصاره گیاه پنج انگشت چه ترکیباتی دارد؟

عصاره این گیاه بیشتر ترکیبات موجود در گیاه پنج انگشت را در خود دارد. از جمله این ترکیبات می توان به فلاونوئیدها، آلکالوئیدها، دی ترپنوئیدها، ویتکسین، کاستیسین و پیش ماده هورمون‌ های استروئیدال، لینز، لینالول، ترپینل استات، آلفا پینن، بتا پینن، اسیدهای چرب ضروری مانند پالماتیک اسید، لینولئیک اسید و استائریک اسید اشاره کرد.

قیمت خرید و فروش عصاره گیاه پنج انگشت چگونه است؟

عصاره گیاه پنج انگشت، از فراورده های محبوب سنتی است که فواید بی نظیر و طرفداران فراوانی دارد. به همین دلیل، شرکت های تولیدی بسیاری در داخل کشور این محصول را در حجم های مختلف تهیه و به بازار عرضه می کنند.

قیمت خرید و فروش این عصاره مانند دیگر عصاره های گیاهی است . از این رو، برای تهیه ی آن نیازی به پرداخت هزینه های گزاف نیست.

این عصاره گیاهی را می توان به راحتی از عطاری ها و فروشگاه های اینترنتی معتبر خریداری نمود. هنگام خرید این عصاره باید به این نکته توجه داشت که محصول خریداری شده مورد تایید وزارت بهداشت و درمان بوده و از استاندارد های لازم برخوردار باشد .

عصاره گیاه پنج انگشت چه خواصی دارد؟

به درمان ناباروری زنان کمک می کند

یکی از مهم ترین خواص عصاره گیاه پنج انگشت، تقویت باروری زنان و درمان برخی مشکلات ناباروری در خانم‌ها است. این عصاره به پخش هورمون‌های استروژن، پروژسترون وتستوسترون در بدن کمک کرده و در تقویت باروری تاثیر بسزایی دارد.

علاوه بر این، عصاره این گیاه موجب بهبود تخمک‌گذاری با توجه به سطح بالای پرولاکتین می شود. توصیه می شود برای درمان ناباروری عصاره گیاه پنج انگشت همراه با چای سبز مصرف شود. استفاده از این عصاره سطح پروژسترون در زنانی که دچار مشکل ناباروری هستند، افزایش می یابد.

در درمان تنبلی تخمدان موثر است

تخمدان پلی کیستیک  (PCOS)یا تنبلی تخمدان یکی از مشکلات شایع در زنان است که موجب بروز ناباروری می‌ شود. مصرف عصاره گیاه پنج انگشت در درمان این بیماری تاثیر فوق العاده ای دارد.

در کاهش مشکلات قاعدگی نقش بسزایی دارد

مطالعات نشان می دهد مصرف این عصاره در دوران قاعدگی مشکلات این دوره مانند خونریزی‌های غیرعادی، انواع دردها و ناراحتی‌های زنانه را کاهش می دهد. به همین دلیل، در بسیاری از منابع طب سنتی به عنوان گیاه زنان شناخته می‌شود.

به درمان ناراحتی‌های رحم کمک می کند

مصرف عصاره این گیاه در درمان ورم و عفونت‌های رحمی، کاهش فیبروم رحم و جلوگیری از شکل‌گیری آن‌ها بسیار موثر است. این عصاره با اثرگذاری روی محور مرکزی ترشح هورمون در بدن یعنی بخش هیپوتالاموس و هیپوفیز به درمان بسیاری از اختلالات زنانه کمک می کند.

عصاره گیاه پنج‌انگشت آزاد شدن FSH راا کاهش و آزاد شدن LH و پرولاکتین از هیپوفیز را افزایش می دهد. این هورمون‌ها به تولید استروژن (هورمون جنسی زنانه) از تخمدان‌ها و دوره تخمک‌گذاری در خانم‌ها کمک می کند. علاوه بر این، در درمان مشکل ضخیم شدن دیواره رحم نیز بسیار مفید است.

در کاهش درد پستان موثر است

این عصاره به دلیل ترکیباتی که دارد موجب بالا رفتن میزان پرولاکتین در بدن شده و در کاهش درد پستان‌ها در اثر لمس، مفید است.

موجب افزایش شیر مادران شیرده می شود

مصرف عصاره گیاه پنج انگشت در دوران شیردهی ممنوع نیست زیرا سبب افزایش هورمون پرولاکتین (هورمون شیردهی) برای افزایش شیر مادر می شود. مصرف این عصاره باعث افزایش ترشح شیر از سینه ها شده و سایز سینه ها را افزایش می دهد.

با وجود اینکه مصرف این عصاره در افزایش تولید شیر مادر مؤثر است، اما زنان شیرده باید این گیاه دارویی را در مقادیر کم و با مشورت پزشک خود مصرف کنند. پس از مصرف این عصاره، سطح پرولاکتین در بدن زنان شیرده افزایش می یابد. این هورمون زنانه نقش مهمی در تنظیم میزان تولید شیر دارد.

میل جنسی مردان را کاهش می دهد

مصرف عصاره گیاه پنج انگشت به دلیل تاثیری که روی سطح هورمون های بدن دارد موجب کاهش میل جنسی و شهوت مردان می شود. به همین دلیل، از زمان های گذشته این گیاه را با نام گیاه پاکدامنی می‌شناختند.

در بهبود عملکرد دستگاه گوارش نقش دارد

در طب سنتی از عصاره این گیاه برای رفع ناراحتی‌های گوارشی، درمان یبوست و کمک به درمان بیماری بواسیر استفاده می شود. علاوه بر این، مصرف آن باعث کاهش ولع شدید و میل کاذب به مصرف غذاها شده و از این طریق به لاغری و کاهش وزن کمک می‌کند.

به کاهش علائم یائسگی کمک می کند

بسیاری از زنان در دوره یائسگی از علائمی مانند خستگی، سرگیجه، نوسانات خلقی، گرگرفتگی، و بسیاری از دیگر نشانه های یائسگی رنج می برند. مصرف این عصاره با متعادل کردن هورمون های زنانه، تا حد زیادی علائم یائسگی را برطرف می کند. توصیه می شود برای رسیدن به نتیجه بهتر عصاره گیاه پنج انگشت را با کوهوش سیاه ترکیب و مورد استفاده قرار داد.

در درمان آکنه موثر است

یکی از دلایل بروز آکنه اختلالات هورمونی است. این عصاره با تأثیر بر هورمون‌های بدن در درمان آکنه بسیار مؤثر است. علاوه بر این، دم‌کرده این گیاه به عنوان لوسیون برای پاک‌سازی پوست به ویژه پوست ظریف نوزادان بسیار عالی و پرکاربرد است.

در کاهش ابتلا به سرطان نقش دارد

این عصاره خطر ابتلا به سرطان پروستات ناشی از بالا بودن سطح هورمون تستوسترون را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، فیتواسترژون‌های گیاهی موجود در آن در کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها مانند سرطان سینه، روده بزرگ و سرطان تخمدان بسیار مؤثر است.

همچنین خاصیت آنتی‌اکسیدانی این عصاره بدن را در مقابل آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و احتمال ابتلا به انواع سرطان ها را کاهش می دهد.

اندومتریوز را درمان می کند

اندومتریوز یک بیماری شایع در زنان است که به موجب آن درد شدیدی را تجربه می کنند. استفاده از عصاره گیاه پنج انگشت می تواند به تسکین درد و علائم اندومتریوز خفیف کمک کند. این عصاره یک درمان خانگی موثر برای درمان عفونت های واژن مانند گرفتگی های قاعدگی محسوب می شود.

در کاهش حملات صرع موثر است

مصرف این عصاره در کاهش حملات صرع نقش داشته و این یکی از توانایی های فوق العاده و شگفت انگیز این فراورده است. با توجه به مطالعات آزمایشگاهی، موش های نری که مقداری عصاره گیاه پنج انگشت مصرف کردند، کاهش قابل ملاحظه ای را در تعداد دفعات تشنج و طول تشنج تجربه کردند. این امر تاثیر این عصاره در کاهش و کنترل حملات صرعی را ثابت می کند.

موجب افزایش میل جنسی در زنان می شود

به زنانی در سن باروری هستند و یا آن‌هایی که یائسه شده‌اند توصیه می شود برای لذت بردن از مقاربت جنسی‌شان روزانه مقداری از این عصاره را مصرف کنند. فیتواستروژن­‌های موجود در گیاه پنج‌انگشت مسئول این خاصیت است.

 اختلال آمنوره را درمان می‌کند

آمنوره یکی از اختلالات دوره قاعدگی است که به موجب آن زنان در سن باروری خون ریزی ماهیانه را تجربه نمی کنند. این اختلال با علائم و مشکلات فراوانی همراه است و معمولا به دلیل برهم خوردن سطح هورمون های بدن زنان ایجاد می شود.

مطالعات نشان می دهد مصرف این عصاره می‌تواند سطح هورمون‌ها به ویژه پروژسترون و استروژن را متعادل کرده و به رفع این مشکل کمک کند.

در کاهش اشتها نقش دارد

خوردن غذاهای شیرین، شیرینی‌ها و یا غذاهای فراوری ‌شده‌ ی ناسالم برای بدن مضر است و می‌تواند موجب افزایش وزن شود. علاوه بر این، موجب بروز برخی از بیماری‌ها مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی می شود.

میل شدید به خوردن غذا، گرسنگی واقعی نیست و می‌توان اشتها و ولع خوردن را بعد از هر وعده‌ی غذایی کنترل کرد. مصرف این عصاره میل شدید به غذا را از بین برده و به کاهش اشتها و داشتن وزن مناسب کمک می کند.

مقدار و نحوه مصرف عصاره گیاه پنج انگشت چگونه است؟

از عصاره میوه گیاه پنج انگشت، محصولات دارویی مختلف به صورت عصاره مایع، عصاره پودری، کپسول، تنتور، ضماد و مکمل تولید و به بازار عرضه می شود.

در صورت استفاده از این عصاره به شکل قطره توصیه می شود ۴۰ قطره از آن را به صورت یک ‌بار در روز مورد استفاده قرار داد که در صورت نیاز می‌توان از مقادیر بیشتری استفاده کرد.

باید به این نکته توجه کرد که عملکرد این دارو کند بوده و گاهی لازم است در طولانی ‌مدت مصرف شود. به عنوان مثال برای درمان نازایی و عدم تخمک‌گذاری توصیه می شود دست‌ کم پنج‌ تا هفت ماه مصرف شود.

مصرف عصاره گیاه پنج انگشت چه عوارضی دارد؟

مصرف این عصاره با وجود خواص و فواید فراوانی که دارد می تواند با عوارض و مشکلاتی همراه باشدو به همین دلیل مصرف آن باید با نظر متخصصان طب سنتی همراه باشد. در این قسمت به برخی از این عوارض اشاره می کنیم:

• مصرف این عصاره در دوران حاملگی توصیه نمی‌شود. اما، در زمان شیردهی بدون اشکال است و باعث ازدیاد شیر زنان شیرده می‌شود.
• زیاده‌روی در مصرف این عصاره می‌تواند با بروز عوارضی مانند سرگیجه، سردرد، ناراحتی معده، خارش بدن، راش پوستی، حالت تهوع و اسهال همراه باشد.

  

• مصرف آن به کودکان توصیه نمی شود و باید با پزشک متخصص مشورت شود.
• به دلیل اثرگذاری بالایی که روی میزان هورمون‌های بدن زنان دارد، استفاده از آن برای زنان مبتلا به سرطان سینه مضر است.
• زیاده‌روی در مصرف این عصاره برای کلیه‌ها مضر است.
• افرادی که دچار آلرژی و حساسیت پوستی هستند باید با احتیاط آن را مصرف کنند.
• توصیه می‌شود افرادی که کم انرژی هستند، سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف بوده و بیشتر از غذاهای فرآوری شده استفاده می‌کنند، این عصاره را همراه با تغییراتی در رژیم غذایی مصرف کنند.
• از مصرف این عصاره همزمان با مصرف داروها و قرص‌های ضدبارداری به شدت پرهیز شود.
• استفاده از این عصاره برای بیمارانی که داروهایی با محتوای برموکریپتین و دوپامین مصرف می‌کنند، ممنوع است.
• افرادی که برای مدتی طولانی از آنتی‌بیوتیک یا استروئیدها استفاده می کنند توصیه می شود پیش از مصرف این عصاره با پزشک خود مشورت کنند.