از فواید فوق العاده و عوارض گیاه رزماری چه می دانید؟

گیاه رزماری (Rosemary) گیاهی است که دارای فواید بسیار زیادی برای سلامتی است. از نظر رومیان قدیم و برخی دیگر از فرهنگ های گذشته این گیاه بسیار مقدس بوده و به عنوان “شبنم دریا” یا “پیرمرد” نیز در فرهنگ های مختلف شناخته می شود.

رزماری یک گیاه معطر و چوبی بومی منطقه مدیترانه است. نام علمی آن Rosmarinus officinalis است و متعلق به خانواده Lamiaceae است و با سایر گیاهانی مانند آویشن، پونه کوهی، اسطوخودوس و ریحان هم خانواده است. این گیاه دارای برگ های سوزنی و گل هایی به رنگ صورتی، بنفش، سفید یا آبی است.

چای رزماری، عصاره و روغن ضروری آن نیز در طب سنتی بسیار کارایی دارد. برخلاف بسیاری از گیاهان دیگر که در صورت خشک شدن قدرت  درمانی خود را از دست می دهند، رزماری طعم خود را حتی به شکل خشک نیز حفظ می کند. این گیاه می تواند طعم و عطر فوق العاده ای به سوپ ها، سس ها، خورشت ها و مرغ های بریان بدهد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

ترکیبات گیاه رزماری و ارزش غذایی آن :

گیاه رزماری سرشار از مواد مغذی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش درد عضلانی و تقویت حافظه کمک می کند. بسیاری از افراد از این گیاه برای تقویت و رشد موهای خود استفاده می کنند. این گیاه طعم گرم، تلخ و قابضی دارد. این گیاه دارویی در اشکال مختلف از تازه و خشک شده گرفته تا پودر، برای پخت و پز استفاده می شود.

رزماری تازه دارای مقدار بسیار زیادی ویتامین از جمله ویتامین A، ویتامین C، ویتامین B6، تیامین و فولات است. همچنین حاوی مواد معدنی مفیدی همچون منیزیم، کلسیم و آهن نیز است. علاوه بر این، آنتی اکسیدان های فراوانی به شکل ترکیبات فنلی مانند دیترپن، کارنوزول و رزمارنیک اسید دارد. علاوه بر مواد مغذی ذکر شده، این گیاه حاوی فیبر غذایی است و کلسترول و سدیم کمی دارد اما چربی های اشباع زیادی دارد.

گیاه رزماری چه خواصی دارد؟

به حفظ سلامت روده ها کمک می کند :

تحقیقات نشان داده است که مصرف عصاره گیاه رزماری برای بهبود بیماری کولیت و کاهش آسیب های بافتی روده بسیار مفید است. این گیاه در طب سنتی به عنوان یک درمان کننده طبیعی مشکلات سیستم گوارشی مانند یبوست، گاز، نفخ استفاده می شود، زیرا به آرامش عضلات دیواره روده بسیار کمک می کند. اضافه کردن این گیاه به رژیم غذایی می تواند به شما در تنظیم حرکات روده  و بهبود عملکرد دستگاه گوارش بسیار کمک کند.

ممکن است به رشد مو کمک کند :

روغن تهیه شده از گیاه رزماری ممکن است به رشد موها، جلوگیری از طاسی، کند شدن سفیدی مو و درمان شوره سر کمک کند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، نشان داد که روغن رزماری با تقویت رشد مو در درمان آلوپسی بسیار موثر است. همچنین با افزایش میکروسیرکولاسیون پوست سر باعث بهبود رشد موها شده و ریزش مو را پس از شامپو زدن کاهش می دهد.

ممکن است خواص ضد التهابی داشته باشد :

گیاه رزماری دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی قوی است. ترکیبات مفید این گیاه با کاهش التهاب ماهیچه ها، عروق خونی و مفاصل ارتباط مستقیم دارند. این ترکیبات مفید ممکن است این گیاه را به یک درمان موثر و یک اقدام پیشگیرانه برای بسیاری از بیماری ها، از جمله نقرس، ورم مفاصل و آسیب های ناشی از تمرینات بدنی یا جراحی تبدیل کند. این گیاه همچنین حاوی مقدار قابل توجهی آنتی اکسیدان های قوی از جمله رزمارینیک اسید، کافئیک اسید و اسید بتولین است.

به تقویت حافظه به شما کمک می کند :

یکی از مهمترین فواید گیاه رزماری این است که به عنوان محرک عملکرد شناختی عمل می کند. شواهد نشان می دهد که این گیاه ممکن است به بهبود هوشیاری و تمرکز بسیار کمک کند. طبق یک مطالعه تحقیقاتی، گیاه رزماری از ایجاد پلاک های بتا آمیلوئید در بدن جلوگیری می کند و فعالیت های استیل کولین استراز (AChE) را سرکوب می کند.

این اقدامات با کاهش علائم بیماری آلزایمر، آتاکسی و زوال عقل همراه است. این گیاه همچنین با تحریک عملکرد شناختی در افراد مسن و کسانی که از سایر اختلالات شناختی حاد رنج می برند، به بهبود این مشکلات بسیار کمک می کند.

اسید کارنوسیک موجود در رزماری دارای خواص محافظتی عصبی است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد که این ماده به کاهش استرس اکسیداتیو در بدن بسیار کمک می کند. همچنین سنتز فاکتور رشد عصبی که برای سلامت بافت های عصبی حیاتی است، را افزایش می دهد.

ممکن است آسیب کبدی را کاهش دهد :

گیاه رزماری به دلیل داشتن اثرات محافظتی روی کبد، در طب سنتی بسیار شناخته شده است. یک مطالعه روی حیوانات در سال ۲۰۱۵ نشان داد که عصاره برگ های گیاه رزماری و زیتون به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی بالقوه ای که دارند، در کاهش سیروز کبدی بسیار موثر هستند.

ممکن است استرس را از بین ببرد :

این گیاه دارای تأثیرات آرام بخشی است و ممکن است برای افرادی که از اضطراب و افسردگی رنج می برند، مفید باشد. تحقیقات انجام شده بر روی حیوانات در مورد اثرات ضد افسردگی رزماری به این نتیجه رسیده است که این گیاه در بهبود علائم افسردگی بسیار موثر است.

این اثرات مفید حتی با مصرف مکرر به مدت دو هفته مشاهده شد. علاوه بر این، ممکن است این گیاه سطح کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش دهد، که به کاهش تنش عصبی در بدن بسیار کمک می کند.

یک آزمایش کنترل شده بر روی دانش آموزان نشان داده است که رزماری ممکن است به بهبود کیفیت خواب نیز کمک کند. اگرچه ممکن است این گیاه به عنوان یک داروی جایگزین برای درمان این مشکلات باشد، اما اگر از علائم افسردگی، استرس یا خواب نامنظم رنج می برید، بهتر است قبل از استفاده از این گیاه با پزشک خود مشورت کنید.

سطح هورمون های بدن را متعادل می کند :

ترکیبات مفید در این گیاه ممکن است قدرت گیرنده های آندروژن را در بدن کاهش داده و همچنین گیرنده های استروژن را  در برخی سلول ها مختل می کنند. همچنین باعث کاهش ترشح هورمون DHT (دی هیدروتستوسترون) می شود که به بهبود سلامت پروستات و افزایش رشد مو بسیار کمک می کند.

در مراقبت از پوست به شما کمک می کند :

آنتی اکسیدان های موجود در روغن های ضروری گیاه رزماری به بهبود سلامت پوست بسیار کمک می کنند. این گیاه دارای اثرات بالقوه ضد پیری است و به درمان لکه های پوستی کمک می کند و ممکن است درخشش طبیعی پوست را افزایش دهد. همچنین، عصاره های این گیاه به همراه مکمل های دیگر از پوست در برابر آسیب های اشعه ماوراء بنفش محافظت می کند.

ممکن است باعث کاهش وزن شود :

عصاره این گیاه به دلیل داشتن اثرات ضد التهابی و کاهش قند خون، ممکن است باعث کاهش وزن در فرد مصرف کننده شود. تحقیقات انجام شده نشان داده است که استفاده از رزماری می تواند باعث کاهش وزن و افزایش دفع لیپیدها از طریق حرکات روده در بدن افراد شود. این گیاه به دلیل غنی بودن از اسید کارنوسیک، می تواند به عنوان یک درمان پیشگیرانه برای اختلالات متابولیک مورد استفاده قرار گیرد.

دارای خواص ضد باکتریایی و ضد میکروبی است :

گیاه رزماری به طور خاص در برابر عفونت های باکتریایی بسیار قوی عمل می کند. این گیاه با جلوگیری از عفونت های استاف که بسیار مسری هستند و می توانند باعث جوش و تاول های کشنده در فرد شوند، از فرد محافظت می کند. همچنین انواع مختلف باکتری های گرم منفی و گرم مثبت را به طور کامل از بین می برد.

با توجه به خواص ضد باکتریایی این گیاه، مشخص شده است که مصرف رزماری از رشد باکتری H. pylori، یک عامل بیماری زای خطرناک که باعث بروز بیماری گاستریت و زخم معده می شود، جلوگیری می کند.

طریقه مصرف رزماری

گیاه رزماری به اشکال مختلفی مانند برگ های تازه، برگ های خشک شده، روغن و عصاره در دسترس است. از آنجا که طعم بسیار قوی دارد شما می توانید به مقدارکم در غذاهای خود از آن استفاده کنید. در ادامه برخی از روش های استفاده از این گیاه ذکر شده است.

کره رزماری : از برگ های رزماری می توانید برای طعم دادن به کره مورد استفاده برای استیک، ماکارونی یا سیب زمینی پخته شده استفاده کنید. برای این منظور فقط برگ های این گیاه را خرد کرده و با کره مخلوط کنید.

طعم دهنده : همچنین می توانید از این گیاه در تهیه سوپ، سیب زمینی سرخ کرده و مرغ نیز استفاده کنید، تا طعم فوق العاده ای به آنها بدهد. در حین پخت چند برگ تازه یا خشک شده از این گیاه را می توانید به غذایی خود اضافه کنید.

روغن های حاوی رزماری : ۲ فنجان روغن زیتون را کمی بجوشانید و سپس آن را از روی حرارت بردارید. ۳ – ۴ شاخه گیاه رزماری را در یک شیشه تمیز قرار دهید و روغن زیتون را در آن بریزید. می توانید یک هفته بعد از این روغن برای پخت و پز استفاده کنید.

عوارض جانبی مصرف گیاه رزماری :

اگرچه این گیاه از نظر سازمان غذا و دارو آمریکا، حتی در غلظت های بالا ایمن تلقی می شود، اما استفاده طولانی مدت و بیش از حد از گیاه رزماری می تواند عوارض جانبی در پی داشته باشد. این عوارض جانبی عبارتند از:

• استفراغ
• سوزش پوست
• خارش سر در بیماران طاس
• افزایش سطح قند خون در بیماران دیابتی
• ممکن است بیماری صرع را تحریک کند
• اسپاسم عضلات
• کما

سایر عوارض جانبی احتمالی عبارتند از :

ادم ریوی :

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، مصرف برگ گیاه رزماری به مقدار زیاد می تواند باعث ادم ریوی یا تجمع مایع در ریه ها شود. رزماری ممکن است با داروهای دیورتیک که اغلب برای این بیماری تجویز می شود تداخل داشته باشد، بنابراین توصیه می شود در صورت مصرف داروهای دیورتیک به هر دلیلی از مصرف رزماری خودداری کنید.

باروری :

مصرف طولانی مدت مقدار زیاد رزماری ممکن است منجر به کاهش تعداد، تراکم و تحرک اسپرم در مردان شود. در زنان باردار، ممکن است منجر به سقط جنین شود.

تداخلات دارویی :

مصرف این گیاه ممکن است با داروهای خاصی مانند وارفارین (ضد انعقاد) ، لیتیوم (افسردگی)، لیزیکس (دیورتیک) و سایر داروها تداخلات منفی داشته باشد. قبل از مصرف هرگونه گیاهان دارویی، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. همچنین اگر به سایر اعضای خانواده گیاهان نعناع حساسیت دارید، بهتر است از این گیاه استفاده نکنید.

قیمت گیاه رزماری

قیمت گیاه رزماری بر اساس نوع آن متفاوت است. مثلا رزماری خشک با گیاه تازه قیمت متفاوتی دارد. فروش گیاه رزماری به اشکال مختلف برای کاربردهای مختلف صورت می گیرد.