از خواص و عوارض عرقیات گیاهی برای سلامتی چه می دانید؟

عرقیات گیاهی از تقطیر گیاهان اسانس دار با آب بدست می آیند و محصول بدست آمده اغلب یک مایع خوش بو و خوش طعم است. در عرق گیاهی اسانس گیاه مربوطه ، در بین مولکول‌ های آب قرار گرفته و آب مقطر معطری به دست می‌آید که با غلظت مناسب دارای اثرات درمانی بسیار زیادی خواهد بود. برای به دست آوردن عرقیات گیاهی باید از دستگاه عرق‌ گیری استفاده ‌کنید.

از گذشته تا به امروز استفاده از عرقیات گیاهی جایگاه ویژه ای در بین جامعه انسانی داشته است. عرقیات گیاهی در صورت مصرف صحیح دارای خواص بسیار زیادی برای سلامتی بدن هستند. انواع عرقیات گیاهی به عنوان یک نوشیدنی و در اکثر مواقع به دلیل خواص درمانی آنها مصرف می ‌شود.

برخی از عرقیات گیاهی توانایی درمان بیماری ها را دارند و برخی دیگر دارای خواص درمانی برای مشکلات موجود در بدن را دارند . امروزه بیش از ۱۰۰ نوع عرق گیاهی با مزایایی متفاوت در بازار وجود دارد ، این عرقیات در دو نوع صادراتی و داخلی عرضه می شوند. در این مقاله از نشریه جهان شیمی فیزیک به بررسی چگونگی عرق گیری و خواص برخی از انواع عرقیات پرکاربرد می‌ پردازیم لطفا همراه ما باشید.

 

 

دستگاه عرق گیری چیست ؟

دستگاه عرق گیری برای عصاره گیری از گیاهان دارویی استفاده می شوند و از سه قسمت اصلی ساخته ‌شده است. مخزن اصلی دستگاه که در آن گیاه و آب ریخته می ‌شود. توجه داشته باشید که مقدار آب مصرفی باید حداقل تا بالای گیاهان موجود در ظرف قرار گیرد. سرد کن (مبرد) دستگاه که عمل سرد کردن بخارت حاصله از آب و گیاه را انجام می‌ دهد و ظرف جمع ‌آوری نیز مسئول جمع آوری عرق گیاهی حاصل از تقطیر خواهد بود.

مخزن عرق گیر توسط منبع گرمایی به جوش می‌ آید و این عمل چندین ساعت به طول می‌ انجامد. گرمای حاصله ، باعث بخار شدن آب و اسانس گیاه شده و این دو به ‌صورت مخلوط به‌ طرف لوله‌ سردکن (مبرد) حرکت می‌ کنند، به ‌محض رسیدن به سردکن (مبرد) بخارات به مایع ‌شده و از انتهای مبرد وارد ظرف جمع ‌آوری می شود. محلول تقطیرشده ، معطر بوده و دارای طعم اسانس گیاه مربوطه می باشد.

برخی از عرقیات گیاهی پراستفاده و معروف :

 

خواص گلاب و طبع آن :

گلاب یکی از عرقیات گیاهی پر کاربرد است که از دوران قدیم در ایران تولید و استفاده می شده است و دارای خواص بسیار زیادی برای سلامتی می باشد . این عرق گیاهی یک ماده نشاط آور ، با طبع گرم و مرطوب است و نوشیدن آن ، خواب آرامی را برای شما به ارمغان می آورد و استرس شما را بسیار کاهش می دهد. گلاب یک تسکین دهندگی فوری برای دردهای قاعدگی است ، همچنین خاصیت ملین نیز دارد و به دستگاه گوارش کمک می‌ کند تا عمل دفع را بهتر و آسان ‌تر انجام دهد .

این عرق گیاهی باعث کاهش استرس می شود و رایحه آن موجب بهبود سردرد خواهد شد . اشخاصی که به دنبال سلامتی و زیبایی بیشتر پوست خود هستند ، می توانند از خواص این عرق گیاهی بسیار استفاده کنند ، برای این کار می توانید مقداری از این عرق گیاهی را قبل از خواب با پنبه به پوست صورت خود بزنید و بعد از گذشت یک ماه شفافیت و سفید شدن پوست خود را احساس کنید.

خواص عرق بیدمشک و طبع آن :

این عرق گیاهی یکی از پر مصرف ترین عرقیات در بین بیماران مبتلا به فشار خون بالا است. این عرق گیاهی دارای طبع معتدل رو به سرد است و به همین دلیل مصرف آن برای مادران باردار یا شیرده یا خانم هایی که درد های قاعدگی بسیار زیادی دارند به هیچ عنوان توصیه نمی ‌شود. عرق بیدمشک ، تقویت کننده قلب و عروق و اعصاب است و یک نوشیدنی انرژی بخش می باشد و به تقویت عمومی بدن کمک می ‌کند.

این عرق گیاهی دارای خاصیت خواب‌ آوری نیز می باشد و قند خون را کاهش می دهد و مصرف آن موجب افزایش اشتها می ‌شود. استفاده از این عرق گیاهی در دوران جوانی ، مانع از ابتلا به بیماری‌هایی مثل فشار خون بالا در سنین بالاتر می ‌شود. برای استفاده از این عرق گیاهی ، بهتر است آن را با آب سرد مخلوط کنید ، تا عطر خود را از دست ندهد. خواص عرق بیدمشک شما را از گرمازدگی در فصل تابستان محافظت می ‌کند، به همین دلیل یک نوشیدنی مناسب برای فصل تابستان می باشد .

خواص عرق نعنا و طبع آن :

این عرق گیاهی طبع گرم و مرطوبی دارد و به هضم آسان ‌تر مواد غذایی در بدن کمک می‌ کند . عرق نعنا در طب سنتی بسیار کارایی دارد و حتما تاکنون شما برای رفع دل درد یا معده درد ، ناشی از خوردن غذای چرب و سنگین ، عرق نعنا را مصرف کرده اید ، این عرق گیاهی از ایجاد نفخ و دل ‌پیچه در افراد جلوگیری می ‌کند. از عرق نعنا به عنوان باز کنند ریه و سینوس‌ ها و خوش بوکننده دهان (دهان‌شویه) نیز استفاده می ‌شود.

عرق نعنا  بدن را ضد عفونی می کند و مصرف آن هنگام ابتلا به سرماخوردگی ، باعث رفع خلط و بهبود سرماخوردگی خواهد شد. عرق نعنا مانع از تجمع چربی در بدن می‌ شود و مصرف آن قبل از غذا از جذب بیش از حد چربی‌ها در بدن جلوگیری می‌کند. از عرق نعنا برای از بین بردن مشکلات تنفسی نیز استفاده می‌ شود. بهتر است عرق نعنا را با آب رقیق کنید و سپس آن را مصرف کنید ، زیرا مصرف مداوم این عرق گیاهی به صورت خالص ، باعث از بین رفتن پرز‌های معده می شود.

خواص عرق کاسنی و طبع آن :

این عرق گیاهی به دلیل داشتن انواع آنتی ‌اکسیدان ‌های مورد نیاز بدن ، به پاکسازی و زیبایی پوست کمک می کند. شما می توانید با مصرف مداوم این عرق گیاهی ، باعث روشن شدن و سفید شدن پوست خود شوید. مصرف این عرق گیاهی به بیمارانی که مبتلا به  کبد چرب هستند ، بسیار توصیه می‌ شود . برای درمان این بیماری با استفاده از مصرف این عرق گیاهی ، کافی است هر شب بعد از صرف شام نصف فنجان از این عرق را میل کنید .

همچنین این عرق گیاهی به دلیل داشتن ترکیبات مفید و خاص ، برای درمان انواع جوش‌ های صورت ، آکنه و التهاب‌ های پوستی بسیار موثر می باشد. از خواص درمانی دیگر عرق کاسنی ، می توان به درمان سنگ کلیه اشاره کرد ، این عرق گیاهی بسیار ادرار آور بوده و از  رسوب گذاری در مویرگ ‌های کلیه جلوگیری می‌ کند. همچنین با تحریک روده شده و بیماری یبوست را نیز درمان می کند.

خواص عرق زیره و طبع آن :

این عرق گیاهی به دلیل داشتن فیبر بسیار زیاد ، باعث افزایش متابولیسم بدن و کاهش اشتها می ‌شود. این ویژگی باعث کاهش چربی دور شکم و کاهش وزن و در نتیجه تناسب اندام و لاغری در فرد می ‌شود. همچنین این عرق گیاهی باعث افزایش شیر مادران در دوران شیردهی می شود . همچنین به دلیل خاصیت ضد نفخی که دارد، مصرف آن در دوران شیردهی برای کاهش دل‌ درد‌های نوزاد و رفع دلپیچه‌ های ناشی از خوردن شیر در نوزاد بسیار مفید خواهد بود .

این عرق گیاهی همچنین باعث کاهش قند خون شده و برای بیماران دیابتی بسیار مفید می باشد. همچنین باید توجه داشته باشید که عرق گیاهی زیره ممکن است قند خون را کاهش دهد ، اما مصرف آن به همراه دارو‌های مخصوص بیماری دیابت می ‌تواند باعث افت شدید قند خون شود ، بنابراین بهتر است قبل از مصرف این گونه عرقیات گیاهی حتما با پزشک خود مشورت کنید. همچنین باید توجه داشته باشید که زنان باردار به هیچ وجه از این عرق گیاهی استفاده نکنند زیرا می تواند باعث سقط جنین شود .

خواص عرق بهار نارنج و طبع آن :

این عرق گیاهی در درمان بی ‌خوابی بسیار مفید می باشد و اضطراب و استرس‌ های کاذب را از بین می برد. عرق بهار نارنج عطر بسیار دلپذیری دارد و در تسکین سرفه خشک ، آنفولانزا و سرما خوردگی بسیار موثر می باشد . این عرق گیاهی ، دارای طبع گرم و خشک است و مصرف آن به برای خانم ‌هایی که دارای طبع گرمی هستند ، توصیه نمی ‌شود.

این عرق گیاهی موجب افزایش انرژی و تقویت قلب می شود و برای افرادی که ضعف قلب و دلهره و اضطراب زیادی را تجربه می کنند ، بسیار مفید خواهد بود. این عرق گیاهی را می توانید به صورت یک فنجان ، قبل از خواب استفاده کنید تا به آرامش هر چه بیشتر شما کمک کند.

خواص عرق شاتره و طبع آن :

این عرق گیاهی دارای طبع سرد است و خواص بسیار زیادی دارد . از خواص عرق شاتره می ‌توان به تقویت سیستم گوارشی اشاره کرد. همچنین مصرف این عرق گیاهی به افزایش اشتها در افراد بسیار کمک می ‌کند. از دیگر خواص این عرق درمانی می ‌توان به خواص ضد عفونی کنندگی ، ضد اسپاسم ، آرام‌ بخش ، کاهش تپش قلب و مقوی بودن برای معده اشاره کرد.

این عرق گیاهی را می توانید به صورت نصف استکان ، قبل از وعده ‌های غذایی مصرف کنید . بسیاری از افراد مخصوصا نوجوانان و بانوان از این عرقیات گیاهی برای سلامت پوست خود استفاده می ‌کنند، عرق شاتره به دلیل داشتن طبع سرد ، حرارت بدن را تنظیم کرده و باعث به بهبود جوش‌ ها ، آکنه و التهاب‌های پوستی می شود . کسانی که از این عرق به صورت مداوم استفاده می ‌کنند ، دارای پوستی روشن تر و شفاف تر خواهند بود.

عوارض عرقیات گیاهی برای سلامتی

عرقیات گیاهی نسبت به گیاهان اصلی که از آنها عرق گیری می شوند ، دارای خواص بیشتری می باشد. به این دلیل که در فرایند عرق گیری ، در اثر حرارت گیاه تقریبا پخته می شود که تاثیر بیشتری بر روی افزایش خواص آن دارد. کسانی که عرقیات گیاهی مصرف می‌ کنند برای کسب منافع بیشتر باید از طبع بدن خود و طبع گیاه مورد نظر اطلاع داشته باشند و از خوردن انواع عرقیات گیاهی به همراه میزان زیادی شکر پرهیز کنند.

اگر برای عمل عرق گیری ،  مقدار مناسبی از گیاه را داخل ظرف عرق گیری قرار ندهید ، عرق تولید شده رقیق بوده و خواص دارویی آنچنان زیادی نخواهد داشت. به علت گرانی بعضی از گیاهان ، متأسفانه بعضی از انواع عرقیات تولید شده ، غیراستاندارد و بی ‌اثر خواهند بود . درصورتی‌ که پس از مدتی در عرقیات گیاهی ، کدورت یا تغییر رنگ و یا رسوبی را مشاهده کردید ، باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید. زیرا این اثرات و علائم در اکثر موارد ناشی از آلودگی‌های میکروبی و قارچی در آن‌ ها می باشد. عرق گیاهی باید کاملاً شفاف بوده و در اثر ماندن تا تاریخ انقضای نوشته ‌شده بر روی آن‌ ها بدون تغییر بماند.

شرایط نگهداری عرقیات گیاهی

شرایط نگهداری از عرقیات گیاهی بسیار مهم می باشد ، زیرا تاثیر بسیار زیادی بر خاصیت این عرقیات دارد . در صورتی که از عرقیات گیاهی به خوبی نگهداری نشود ، خواص آنها کم شده یا به طور کلی از بین می ‌رود. برای حفظ شرایط مناسب و مطلوب برای این عرقیات باید نکات زیر را به خاطر داشته باشید:

خواص انواع عرقیات گیاهی هنگامی که در مکان های گرم و مرطوب نگهداری شوند ، زودتر از بین می‌ رود ، بنابراین محیط های گرم به دلیل داشتن دمای زیاد و رطوبت ، مکان مناسبی برای نگه داری از این عرقیات نخواهد بود. عرقیات را در جای خشک و خنک نگهداری کنید تا خواص آن ها به خوبی حفظ شود.

عرقیات گیاهی دارای تاریخ انقضا می باشند ، بنابراین هنگام خرید دقت کنید که تاریخ انقضای این محصولات به پایان نرسیده باشد.  عرقیات گیاهی را باید در بطری شیشه‌ ای تیره رنگ ذخیره سازی کرد ، این ظروف باید به گونه ‌ای باشد ، که عرقیات گیاهی در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند .

بعضی از عرقیات گیاهی طعم بسیار شدید و تلخی دارند و مصرف آن ‌ها به دلیل داشتن مزه تلخ به ویژه برای کودکان سخت است ، بنابراین می ‌توان آن‌ها را با نبات، عسل و سکنجبین مخلوط کنید

بعضی عرقیات گیاهی طبع گرم و بعضی طبع سرد دارند بنابراین هنگام استفاده از این عرقیات گیاهی ، باید به این نکته بسیار توجه داشته باشید .

خوردن بعضی از عرقیات گیاهی ، برای کودکان زیر ۲ سال و افرادی که به بیماری های همچون آنفولانزا یا آبله ‌مرغان مبتلا هستند ، بسیار مضر می باشد  و زنان باردار یا شیرده هم باید با احتیاط عرقیات گیاهی را مصرف کنند.