رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی
رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی از مجموعه رشته های علوم تجربی بوده و در زیر گروه ۵ رشته های آن در کنکور سراسری قرار دارد. هدف رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی تربیت و آموزش افرادی است تا مهارت و دانش کافی در زمینه چوب، اقتصاد و کاربرد و … آن را کسب نموده و از دانش خود برای بهینه سازی مصرف چوب و کاغذ استفاده نمایند. بازار کار و آینده شغلی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی را می توان در مکان های مرتبط با چوب و کاغذ جستجو نمود. درآمد مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی نیز تا حد زیادی به محل اشتغال و مهارت و تجربه فردی وابسته می باشد.
در ادامه این مقاله به معرفی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی و بررسی میزان درآمد و فرصت های شغلی و دروس و دانشگاه های آن می پردازیم. با ما همراه باشید. قبلا هم در نشتریه علمی جهان شیمی فیزیک رشته های دانشگاهی دیگری نیز بررسی شده اند. مانند : مهندسی طبیعت، مهندسی فضای سبز، مهندسی صنایع غذایی، علوم و مهندسی خاک، مهندسی محیط زیست، علوم و مهندسی باغبانی و … .
معرفی رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی
مهندسی علوم و صنایع چوب و کاغذ متشکل از علوم و فنونی است که دانشجویان در این رشته با موارد زیر آشنایی پیدا می کنند:
- فرآیند تشکیل چوب در درختان و عوامل موثر
- ویژگی ها و خواص ساختاری
- شناسایی و درجه بندی انواع چوب
- بازرگانی و داد و ستد چوب
- ویژگی های فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی چوب و کاربرد آن
- ساخت و اصلاح محصولات و سازه های مختلف از چوب و دیگر فرآورده های مرکب چوبی
- تولید کاغذ و دیگر محصولات سلولزی
این رشته به تربیت نیروهای متخصص، کارآفرین و مدیر پرداخته و سعی برآن دارد تا نیازهای صنایع چوب، کاغذ و مبلمان کشور به افراد تحصیل کرده را تامین نماید. کارشناسان این رشته مشکلات صنعت چوب، کاغذ و دیگر صنایع سلولزی مرتبط با آن را بهبود بخشیده و با دانش و مهارت خود سطح کیفیت را افزایش می دهند. شناسایی و استفاده از تکنولوژی های نوین مانند : نانوفناوری در صنعت علوم و صنایع چوب و کاغذ و افزایش ارزش افزوده محصولات بخش لیگنوسلولزی و سلولزی کشور از دیگر اهداف این رشته دانشگاهی بشمار می آید. پژوهش های جدید در زمینه پالایشگاه های زیستی برای تولید انرژی زیستی، مواد زیستی و سوخت زیستی از زیست توده های لیگنوسلولزی در این رشته دانشگاهی صورت می پذیرد. پژوهش، توسعه و فرهنگ سازی استفاده از سازه های چوبی برای کاهش خسارات ناشی از زلزله در کشور زلزله خیز ما ایران، از دیگر اهداف این رشته بشمار می آید.
تاریخچه
گروه چوب شناسی در انستیتو جنگل و مرتع در سال ۱۳۴۱ راه اندازی شد و از سال ۱۳۴۵ به عنوان یکی از چهار گروه آموزشی دانشکده منابع طبیعی شروع به کار نمود. درواقع گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، امکانات آموزشی و تحقیقاتی را در زمینه های گوناگون مربوط به چوب و فرآورده های چوبی، کاغذ و فرآورده های آن برای دانشجویان مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فراهم آورده است تا به پیشرفت تکنولوژی و اقتصاد در کشور کمک گردد.
دلیل استفاده از مواد سلولوزی چیست ؟
امروزه دانشمندان و فعالان محیط زیست در سراسر جهان همواره توصیه می کنند که محصولات سلولزی به جای محصولات پلاستیکی جایگزین شوند. دلایل مختلفی می‌تواند منجر به این توصیه ها شود :
- از مواد خام طبیعی در تولید محصولات سلولزی استفاده می‌شود که در طبیعت تجزیه پذیر می‌باشند.
- در صورت رهاسازی در طبیعت، از خود ماده سمی تولید نکرده و باعث آلودگی محیط زیست نمی‌شوند. اما با توجه شود که رها سازی آن‌ها در سطح شهر، چهره نامناسبی برای شهر ایجاد خواهد نمود.
- برای بازیافت مواد سلولزی نیاز به سوزاندن آن‌ها نمی باشد.
نکته
نانو مواد سلولزی از درختان، گیاهان و جلبک ها مشتق شده و یا توسط باکتری ها و جانوران نیام دار تولید می شوند. نانو مواد سلولزی به سه گروه عمده تقسیم می شوند:
۱- نانوفیبریل های سلولزی
۲- نانوبلورهای سلولی (CNC) یا سلولز نانو بلورین (NCC)
۳- نانو سلولز میکروبی (BNC )
۴- نانو کامپوزیت های مبتنی بر نانو سلولز
ویژگی مهم نانو مواد سلولز این است که از منابع تجدید پذیر و بسیار فراوان به دست آمده و امکان تولید آن ها در سراسر جهان و در مقادیر بسیار زیاد وجود دارد. همچنین این نانو مواد زیست تجزیه پذیر بوده و محصولات حاوی آن ها، قابلیت بازیافت خواهند داشت.
نانو سلولز ها دارای خواص مکانیکی ویژه ای بوده و محدوده وسیع خواص مورفولوژی شناخته شده برای نانو مواد سلولزی، زمینه ساز انواع کاربرد های بالقوه آن ها در صنعت خودرو را باعث می شوند.
دروس مورد نیاز برای پذیرش رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی چیست ؟
برای قبولی رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی باید از طریق شرکت در آزمون سراسری علوم تجربی اقدام نمود. این رشته در زیر گروه ۵ علوم تجربی قرار داشته و مهم ترین درس برای قبولی در آن درس ریاضی با ضریبی برابر با ۳ می باشد. دروس فیزیک و شیمی و زیست شناسی نیز از دیگر دروس مهم برای قبولی در این رشته بوده و هرکدام ضریبی برابر با ۲ در کنکور سراسری دارا می باشند. درس زمین شناسی کمترین ضریب تأثیر در کنکور سراسری این رشته را داراست و ضریبی برابر با ۱ دارد. پذیرش در این رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی بدون کنکور و با سوابق تحصیلی نیز در دانشگاه های مختلف صورت می پذیرد.
مهارت های لازم مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی چیست ؟
- علاقه‌مندی به صنایع چوب و کاغذ
- داشتن خلاقیت
- علاقه و استعداد در دروسی مانند : زیست شناسی گیاهی، شیمی و فیزیک
- مهارت در تحقیق و پژوهش
- کنجکاو و کاوشگر
- قدرت تجزیه و تحلیل
- دقیق و ریزبین بودن
- واقع گرا
دروس دانشگاهی رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی چیست ؟
پس از قبولی در این رشته دانشگاهی، برای اخذ مدرک کارشناسی دانشجویان موظف به گذراندن ۱۳۵ واحد درسی می باشند. این واحد ها شامل ۲۰ واحد دروس عمومی، ۲۹ واحد دروس علوم پایه، ۲۶ واحد دروس اصلی و ۶۰ واحد دروس تخصصی می باشند.
دروس عمومی : مبانی نظری اسلام، ادبیات فارسی، اخلاق اسلامی، زبان عمومی، انقلاب اسلامی، تربیت بدنی ۱و۲، تاریخ و تمدن اسلامی، آشنایی با منابع اسلامی.
دروس پایه : ریاضیات ۱و۲، شیمی آلی، رسم فنی، معادلات دیفرانسیل، ترمودینامیک، فیزیک عمومی، استاتیک، شیمی معدنی، مقاومت مصالح، آمار و احتمالات.
دروس اصلی : آمار و احتمالات مهندسی، قوانین صنعتی و خود اشتغالی، مکانیک سیالات، توسعه پایدار مواد اولیه، برق صنعتی، کامپیوتر کاربردی، روش ها و ابزار اندازه گیری، مسائل زیست محیطی، درخت شناسی، حسابداری، اقتصاد مهندسی، مدیریت و برنامه‌ریزی صنعتی.
دروس تخصصی : طرح و برنامه ریزی تولید، فرآورده های مرکب چوب، شناخت عمومی چوب، تشریح و تشخیص چوب، درجه بندی و ارزیابی چوب، فیزیک چوب، حفاظت و ایمنی کار، شیمی چوب، بازاریابی فرآورده های چوبی، فناوری برش چوب، کنترل کیفیت، مکانیک چوب، بررسی مسائل صنعت چوب، مواد (پلیمر)ی، کامپوزیت های فیبری، الیاف طبیعی، اصول حفاظت چوب، کارآموزی، پژوهش و گزارش نویسی، پروژه.
معرفی دانشگاه های رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی
- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
- دانشگاه تهران
- دانشگاه محقق اردبیلی
- دانشگاه زابل
- دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیا
- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
- دانشگاه سمنان (محل تحصیل دانشکده منابع طبیعی مهدی شهر)
- دانشگاه گنبد
- دانشکده کشاورزی و دام‌پروری تربت جام
- دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز واحد کرج
- دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان واحد آستارا
ادامه تحصیل و گرایش های رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی چگونه است ؟
امکان ادامه تحصیل در این رشته دانشگاهی در کشور ما ایران در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری امکان پذیر بوده و علاقه‌مندان به این رشته تحصیلی در صورت تمایل می توانند، تحصیلات خود را تکمیل نمایند. فارغ التحصیلان رشته مهندسی صنایع چوب با تکنولوژی و دانش فناوری چوب و مهارت های مرتبط با آن آشنا هستند. این رشته دانشگاهی به دلیل بهبود جنبه های اقتصادی طراحی شده و بسیاری از کشور های جهان توجه ویژه ای به این رشته دانشگاهی داشته اند. بنابراین بسیاری از دانشگاه های جهان این رشته تحصیلی را در کشور های خود ارائه داده و به جذب دانشجو می پردازند. تحصیل در مقطع کارشناسی این رشته ۴ تا ۵ سال، مقطع کارشناسی ارشد ۲ تا ۳ سال و مقطع دکتری ۴ تا ۶ سال به طول می انجامد.
در ادامه به برخی از گرایش های این رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری پرداخته شده است :
گرایش های کارشناسی ارشد
- کامپوزیت های لیگنوسلولزی
- بیولوژی و آناتومی چوب
- صنایع سلولزی
- حفاظت و اصلاح چوب
- مدیریت صنایع چوب و فرآورده های سلولزی
گرایش های دکتری
- کامپوزیت های لیگنوسلولزی
- بیولوژی و آناتومی چوب
- صنایع سلولزی
- حفاظت و اصلاح چوب
مزایا مهندسی صنایع چوب چیست ؟
- دانشجویان مهندسی چوب با محافظت، تبدیل، کاربرد های متفاوت چوب و مدیریت واحد های تولید، ضمن آشنایی با انواع خواص چوب و عوامل مؤثر در تغییرات آن آشنایی پیدا می کنند.
- دانشجویان این رشته مطالعات بنیادی و کاربردی را در زمینه های : شناخت ویژگی های آناتومیکی، شیمیایی، فیزیک و مکانیک مواد اولیه لیگنوسلولزی به ویژه چوب، روش های تهیه خمیر کاغذ، کاغذ سازی، فناوری های تبدیلی کاغذ، بازیافت و مرکب زدایی کاغذ و مشتقات حاصل از سلولز انجام می دهند.
- فارغ التحصیلان این رشته، در واحد های تولیدی چوب را اصولی تر و صحیح تر به کار برده و از هنگام قطع درخت تا زمان تولید فراورده های مصرفی بر آن نظارت دارند.
بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی چگونه است ؟
آینده و بازار کار رشته دانشگاهی چوب را می توان در تمام مراکز وابسته به تولید و بهره‌وری چوب و محصولات وابسته به آن جستجو نمود. به دلیل گستردگی آینده شغلی و بازار کار برای متخصصان مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی، این افراد می توانند نقش های پژوهشی و یا مدیریتی را بر عهده گرفته و در مکان های مختلفی به فعالیت بپردازند. از فرصت های شغلی این رشته تحصیلی می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- انجام امور پژوهشی در صنایع چوب و کاغذ
- مسئول کنترل کیفیت در بخش های دولتی و خصوصی
- مسئول کنترل کیفیت در مجتمع های تولید چوب و کاغذ
- اشتغال در کارخانه های کاغذ سازی و مقوا سازی
- اشتغال در کارخانه های صنایع چوب و مبلمان
- اشتغال در وزارت صنایع
- نقشه کشی و طراحی سازه های چوبی
- کارخانه‌های کاغذ و مقوا سازی
درآمد رشته دانشگاهی مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی چگونه است ؟
درآمد این رشته دانشگاهی تا حد زیادی به محل اشتغال وابسته می باشد. درآمد اشتغال در مراکز دولتی و مراکز خصوصی متفاوت می باشد. مراکز دولتی حقوقی از قبل تعیین شده توسط سازمان مربوطه به کارکنان خود پرداخت می کنند. اما مراکز خصوصی حقوق و مزایایی مطابق با مهارت و تجربه کارشناسان پرداخت نموده و تا حدودی میزان این حقوق می تواند توافقی باشد. درواقع هرچه شخص با تجربه تر بوده و مهارت های علمی و به روزتری داشته باشد، می تواند درآمد بیشتری در این رشته کسب نماید.
فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی می توانند با تأسیس کارگاه و کارخانه ساخت محصولات چوبی و سلولزی شخصی، به کسب درآمد بالایی در این زمینه شغلی برسند.
سخن آخر
انتخاب رشته دانشگاهی به عنوان اساسی ترین انتخاب های افراد در زندگی شناخته می شود. چراکه تأثیر مستقیمی بر آینده شخص خواهد داشت. گام اول برای انتخاب رشته دانشگاهی شناخت روحیات و علایق و استعداد های فردی می باشد. درواقع باید رشته تحصیلی انتخاب شود که با روحیات فرد سازگاری داشته و فرد به آن رشته علاقه‌مند باشد. گام بعدی در انتخاب رشته دانشگاهی شناخت رشته های تحصیلی می باشد. باید در رابطه ا رشته دانشگاهی مورد علاقه تحقیق شده و آینده شغلی و درآمد آن به‌خوبی بررسی گردد تا فرد در آینده به پشیمانی و دل‌زدگی دچار نگردد.
