روغن شنبلیله چیست ؟ چه کاربرد دارویی و درمانی دارد؟
روغن شنبلیله یکی از بهترین و مفید ترین روغن های گیاهی و طبیعی برای سلامتی است . این گیا ه به دلیل تولید آلكالوئيـدهاي دارويـي، ساپوژنينها و استروئیدی در زمره مهمترين گياهان دارويي جهان قرار دارد و قدرت درمان بخشی بالایی دارد .این گیاه در طب سنتی مصارف زیادی از جمله افزایش سوخت و ساز بدن ، کنترل قند خون ، درمان مشکلات گوارشی و..دارد. در اين مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک ، مهـمتـرين خواص درمانی روغن شنبلیله را مرور كرده و كاربردهاي درماني آنرا بررسي مينماييم.
گیاه شناسی شنبلیله :
گیاه شناسی شنبلیله يك گياه علفي يكساله از تيره باقلائیان است با نام علمی .L graceum-foenum Trigonella است . این گیاه تا ارتفاع ۵۰ سانتی متررشد می کند . برگ های این گیاه بیضی شکل است و از سه برگچه تشکیل می شود.برگ شنبلیله به عنوان سبزی خوراکی در غذاها و ادویه جات استفاده می شود. گل های آن منفرد و به رنگ زرد روشن و گاهی بنفش مایل به سفید دیده می شود. گل‌های آن دارای غلافی است که تخم‌های کوچک و قهوه‌ای گیاه در آن قرار دارند.
خاستگاه شنبلیله :
شنبلیله گیاهی است که در نواحی اطراف دریای مدیترانه، یونان و اکثر نقاط آسیا روییده می‌شود. این گیاه در بیشتر شهرهای ایران نیز کشت می‌شود.
جدول مشخصات
| نام گیاه دارویی | شنبلیله |
|---|---|
| نام انگیسی گیاه دارویی | Fenugreek |
| نام علمی گیاه دارویی | Trigonella foenum-graecum |
| نامهای رایج گیاه دارویی | شملیز، شملید، شنبلید، شنبلیت |
| خاستگاه گیاه دارویی | اطراف دریای مدیترانه، آسیا |
| طبع گیاه دارویی | گرم و خشک (صفراوی) |
| اثرگذاری گیاه دارویی | دستگاه گوارش, زنان, سرشار از ویتامین, قلب و عروق, کاهش وزن |
| خواص گیاه دارویی | افزایش دهنده قوای جنسی, بهبود هضم غذا, تنظیم فشار خون, درمان چاقی, درمان دل‌درد و دل‌پیچه, درمان یبوست, سرشار از ویتامین, شیرافزا (افزایش شیر), کاهش چربی و کلسترول, کنترل دیابت |
| روش مصرف گیاه دارویی | خوراکی, موضعی |
| عوارض گیاه دارویی | آلرژی و حساسیت، انقباض رحم، سقط جنین، افت فشار خون |
طبع روغن شنبلیله :
طبیعت این روغن گرم و خشک است.
خواص روغن شنبلیله در کنترل دیابت :
مصرف روغن شنبلیله از موثرترین روش برای کنترل دیابت است. هیپوگلیسمی که در این روغن وجود دارد ، برمیزان قند خون اثر گذاشته و باعث کاهش آن می شود. به این دلیل استفاده آن برای افرادی که به دیابت مبتلا هستند ، توصیه شده است. از شنبلیله حتی در ترکیب داروهای گیاهی کنترل قند خون استفاده می شود.
هم چنین فیبر بالای موجود در شنبلیله، باعث کاهش جذب قند و کربوهیدرات را در بدن می شود. براساس تحقیقات از سایت معتبر کتابخانه ملی پزشکی امریکا، نشان می دهد که این گیاه در پیشگیری و درمان دیابت نوع ۲ تأثیر دارد . این پژوهش نشان می دهد ، مردان و زنان در محدوده سنی ۳۰ تا ۷۰ سال در مدت سه سال که سابقه بیماری دیابت نوع ۲ نداشته اند به صورت رندمی انتخاب شدند.در یک گروه از این افراد باید روزانه در دونوبت قبل از صرف غذا ، ۵ گرم پودر شنلبلیله مصرف می کردند . قند خون هر دو گروه را سه ماه یک بار کنترل می کردند و نتایج نشان می دادند که استفاده روزانه و منظم این گیاه در کنترل قند خون بسیار مؤثر بوده است.
خواص روغن شنبلیله در درمان مشکلات گوارشی :
این روغن علاوه براین که طعم دهنده خوبی برای پخت و پز است باعث تحریک اشتها می شود . تحقیقات نشان می دهند که مصرف این روغن تأثیر زیادی بر افزایش انگیزه و اشتها می گذارد.مصرف منظم روغن شنبلیله ، روزانه سه مرتبه برای مقابله با بی اشتهایی توصیه می شود . در نتیجه استفاده از آن کم اشتهایی و سوء هاضمه درمان می شود.
این روغن دارای فیبر بالایی است و از یبوست جلوگیری می کند. این روغن هم چنین خواص ضد التهابی دارد و در درمان کولیت مؤثر است. از دیگر خواص این روغن از بین بردن مسمومیت های غذایی و درمان سوزش معده و رفلاکس اسید آن است . موکیلاژ موجود در پوشش شنبلیله برای درمان مشکلات دستگاه گوارشی و التهابات بدن مناسب است .
خواص روغن شنبلیله در افزایش سلامت قلب :
روغن شنبلیله حاوی آنتی اکسیدان های فراوانی است . آنتی اکسیدان ها از فعالیت رادیکال های آزاد و آسیب رسانی آن ها به بافت ها و اندام های بدن مانند قلب جلوگیری می کند. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۱ نشان می دهد که شنبلیله دارای سیستم دفاع آنتی اکسیدانی و پر اکسیداسیون لیپید است و هم چنین اثر محافظتی روی قلب دارد.
مصرف منظم شنبلیله باعث کاهش قابل توجه کلسترول و چربی خون می شود. این در حالی است که اثری بر روی میزان کلسترول خوب بدن ندارد. با کاهش کلسترول و چربی خون انتظار می رود از تصلب شرایین جلوگیری شود و به سلامتی قلب کمک می شود.
درمان دردهای مفصلی با روغن شنبلیله:
در روغن شنبلیله ترکیب دیسوژنین وجود دارد که باعث تحریک تولید کورتیزون و دیگر کورتیکو استروئیدهای طبیعی می شود و کمک مؤثری برای بهبودی دردهای آرتریتی و مفصلی است . هم چنین این روغن خواص ضد التهابی دارد و با مالش آن برروی بدن تا حد زیادی می توان دردهای مفصلی را تسکین داد.
درمان مشکلات جنسی با روغن شنبلیله :
روغن شنبلیله دارای ترکیباتی هستند که ساختار مشابهی با هورمون جنسی استروژن دارند . بنابراین استفاده از این روغن به درمان مشکلات جنسی و باروری کمک می کند و باعث افزایش میل جنسی و کاهش نوسانات خلقی ناشی از یائسگی می شود و سطح تستوسترون بدن را در حد نرمال حفظ خواهد کرد.
بر اساس یک پژوهش که بر روی ۶۰ مرد که بدون سابقه اختلال نعوظ و در محدوده سنی بین ۲۵ تا ۵۲ سال بودند ، انجام شد ، نشان داده شد که مصرف منظم و روزانه این روغن می تواند تاثیر مثبتی در تمایلات جنسی افراد داشته باشد.
روغن شنبلیله و زیبایی پوست :
روغن شنبلیله دارای آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و هم چنین ویتامین های مختلف است . این روغن باعث کاهش آکنه و التهابات پوستی و درمان لک های پوستی می گردد. هم چنین ماساژ روغن شنبلیله بر روی پوست باعث احتباس آب در بافت پوست می شود و پوست را باطراوت و تازه نگه می دارد.
کاهش آکنه : روغن شنبلیله خواص آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریالی دارد و از جوش و آکنه صورت جلوگیری می کند.
کاهش التهابات پوستی :التهابات پوستی یک مشکل پوستی رایج در بین افراد است که می تواند سلامتی پوست را تهدید کند و عوامل محیطی و شرایط آب و هوا می تواند آن را تشدید کند. با ماساژ روغن شنبلیله می توان التهابات پوستی را کاهش داد چرا که این این روغن دارای خواص ضد التهاب است و باعث آرام بخشی و کاهش خارش و ورم آن گردد.
روغن شنبلیله برای لک صورت : روغن شنبلیله به دلیل داشتن ترکیبات مغذی فراوان برای پوست بسیار مفید می باشد و می تواند لکه های پوستی را درمان کند . حتی برگ های آن نیز برای پوست بسیار مفید می باشد و می تواند لکه های پوستی را درمان کند. برای این منظور روغن شنبلیله را روزی ۲ بار بر روی صورت بمالید و پس از ۱۵ دقیقه بشویید. با انجام مداوم این کار خواهید دید لکه های پوستی به تدریج کم رنگ شوند و پوستی شفاف و روشن داشته باشید.
تأثیر روغن شنبلیله بر زیبایی مو :
برای داشتن موهایی سالم و شاداب می توانید از خواص شگفت انگیز روغن شنبلیله استفاده کنید . روغن شنبلیله به دلیل وجود آهن و ویتامین ب و وجود لیستین باعث افزایش رشد موها و درمان شوره سر و خشکی و وزی موها می شود. این روغن با وجود پتاسیمی که در ترکیب خود دارد ، از سفید شدن موها جلو گیری می کند و شمارا جوان تر نشان می دهد.
پروتئین گیاه شنبلیله می تواند به تسکین و درمان طاسی و تحریک رشد مو کمک کند. به علاوه این روغن به علت داشتن اسیدهای آمینه ضروری در خلاص شدن شما از شر شوره سر کمک می کند.
سایر خواص شنبلیله
✅ درمان بیماری های تنفسی مانند آسم، سرفه های مزمن و خس خس
✅ کاهش وزن
✅ درمان فشارهای سینوسی
✅ درمان ورم لوزه
✅ کاهش تب
✅ کاهش دردهای قاعدگی
✅ بهبود کیفیت خواب
✅ درمان تنفس بد بو
✅ افزایش کیفیت و میزان شیر در زنان شیرده
✅ درمان زخم های بدن
✅ درمان گرفتگی و احتقان بینی
✅ درمان گزیدگی مار
✅ کاهش اسپاسم های عضلانی
✅ از بین بردن عفونت های مجاری ادراری و درمان سنگ کلیه
✅ به عنوان روغن آروماتراپی
✅ محافظت از کلیه و درمان بیماری های آن
✅ بهبود خلق و خو و کاهش استرس
روش تهیه خانگی روغن شنبلیله :
روغن شنبلیله را می توان از مراکز معتر فروش مانند داروخانه ها تهیه کرد ولی برخی افراد تمایل دارند ، این روغن گیاهی را در منزل تهیه کنند و به خلوص و کیفیت آن بیشتر اطمینان داشته باشند . برای تهیه این روغن قدم های زیر را در منزل مرتب دنبال کنید:
- دانه های شنبلیله را کاملا آسیاب می کنید.
- ۵ برابر مقدار شنبلیله به کاررفته به آن آب اضافه می کنیم و به آن حرارت ملایم می دهیم.
- زمانی که آب داخل ظرف به یک چهارم مقدار خود رسید ، آن را از روی حرارت برمی داریم و حلول را از صافی رد می کنید.
- هم وزن محلولی که صاف شده است ، روغن پایه مانند روغن زیتون یا روغن کنجد اضافه کنید ، سپس آن راروی حرارت ملایم قرار دهید تا به جوش آید.
- در این مرحله باید آب اضافی موجود در ظرف خشک شود، در آخر چیزی که باقی ماند ، روغن شنبلیله است. از این روغن می توانید برای کاربردهای درمانی استفاده کنید.
عوارض استفاده از روغن شنبلیله
- روغن شنبلیله خواص فراوانی دارد و مصرف آن در دوز مناسب در افراد سالم هیچ عارضه جانبی ایجاد نمی کند.
- اگر در مصرف این روغن زیاده روی شود ، ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل مشورت با پزشک ضرورت دارد.
- اگر در مصرف این روغن زیاده روی کنید ممکن است دچار اسهال، نفخ، گاز و ناراحتی معده گرددشوید .
- استفاد ه از این روغن به همراه سایر داروها باعث ایجاد تداخل دارویی می شود.
- در نتیجه اگر در حال مصرف داروهای تجویزی هستید قبل از استفاده از این روغن باید با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف شنبلیله قبل از زایمان باعث ایجاد بوی غیر معمول در بدن نوزاد می شود و اثرات بلند مدتی ایجاد می کند.
- اگر به موادی مانند سویا یا بادام زمینی حساسیت دارید . در استفاد ه از شنبلیله احتیاط کنید.زیرا باعث بروز برخی از واکنش های آلرژیک درافراد حساس مانند ورم صورت، سرفه، گرفتگی بینی و سینه می شود.
- این روغن خاصیت پایین آورندگی قند خون را دارد، در نتیجه استفاده آن به همراه داروهای کاهش قند خون خطرناک است.
- در صورتی که در مصرف این روغن زیاده‌روی نکنید، خطری برای بارداری ندارد؛ اما در غیر این صورت باعث انقباضات اولیه شده که نشانه خوبی نیست
- مصرف این روغن در دوران شیردهی خطر و آسیبی برای کودک و مادر به دنبال ندارد و باعث افزایش حجم شیر مادر می شود.
نحوه استفاده از روغن شنبلیله برای چاقی صورت :
یکی از کاربردهای روغن شنبلیله ، خاصیت حجم دهی آن برای قسمت های مختلف بدن است. یکی از قسمت ها صورت است. روش استفاده از این روغن برای حجم دهی و چاقی صورت این است که هر روز ، دوبار یک بار بعد از ظهر و یک بار قبل از خواب ، این روغن رابرروی صورت ماساژ می دهند.این ماده به مرور جذب پوست می شود و آن را پفی و تپل می کند.
اگر به دنبال چاقی موقتی هستید ، کافی است دو سه بار از این روغن استفاده کنید . اما اگر به دنبال چاقی دائمی هستید، این روغن را یک تا دوماه استفاده کنید تا به نتیجه مورد دلخواه خود برسید.
خرید روغن شنبیلیله :
درحقیقت تشخیص روغن شنبلیله اصل از نظر کارشناسان تغذیه و مردم عادی باهم تفاوت دارد. باتوجه به اینکه رواج روغن های گیاهی تقلبی در بازار بسیار رایج شده است. از نظرمردم عادی با بوکردن روغن گیاهی و توجه به ظاهر وغن گیاهی می توان به اصل بودن آن پی برد.ولی به این نکته توجه ندارند که اگر یک روغن تقلبی با چند قطره روغن اصل یا اسانس آن مخلوط شود ، بوی همان گیاه را می گیرد.ولیکن متخصصان تغذیه تنها را مطمئن تشخیص را ، آنالیز دستگاهی معرفی می کنند. اگرچه راه دوم ، راهی مطمئن و دقیقی است ولی مردم عادی به دستگاه های لازم مجهز نیستند و فقط به بوکردن بسنده می کنند.
