رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست ؟ آینده شغلی و درآمد آن
رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی زیر مجموعه رشته های علوم تجربی در کنکور سراسری بوده و در زیر گروه ۱ مجموعه رشته های آن قرار دارد. هدف رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی پیشگیری از عوارض مواد غذایی بوده و به مطالعه در مورد تهیه غذای سالم و نگهداری و مصرف آن می پردازد. بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی بسیار گسترده بوده و فرصت های شغلی متعددی برای آن وجود دارد. درآمد رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی نیز به تناسب محل اشتغال می تواند مقادیر متفاوتی را در بر گیرد. در ادامه این مقاله به معرفی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی و بررسی میزان درآمد، فرصت های شغلی، ادامه تحصیل، گرایش ها و دانشگاه های این رشته تحصیلی پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به بررسی رشته های دانشگاهی دیگری نیز پرداخته است. رشته های دانشگاهی همچون : بهداشت حرفه ای و ایمنی کار، بهداشت عمومی، بهداشت و بازرسی گوشت، بهداشت محیط، پرستاری و … .
معرفی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی
افزایش تقاضا برای غذا و مواد پروتئینی دامی با رشد روز افزون جمعیت در کشور ما و همچنین جهان افزایش پیدا نموده است. تأمین نیازهای غذایی جامعه انسانی هم از لحاظ کمیت و هم از لحاظ کیفیت بسیار مهم می باشد. نکته مهم در تأمین غذا سلامت و بهداشتی بودن آن است، زیرا تغذیه به طور مستقیم با بهداشت و سلامت جامعه مرتبط می باشد.
افزایش تولید و توسعه صادرات غیر نفتی برای نجات از اقتصاد تک محصولی اخیرا از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. در همین راستا افزایش تولید فرآورده های غذایی دامی و دریایی برای تأمین نیازهای داخلی و حضور در تجارت جهانی مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی وظیفه کنترل مواد غذایی از نظر سالم بودن، آلودگی، تقلبی نبودن، نحوه تهیه و نگهداری و مصرف نمودن آن را داراست. انجام آزمایش های بیوشیمیایی و باکتری شناسی، نظارت بر تولید فرآورده های غذایی و نحوه بسته بندی مواد غذایی از دیگر فعالیت های فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی بشمار می آیند.
غذا چیست
به مواد خوردني، آشاميدني كه توسط موجودات زنده مصرف شده و به عنوان منبع انرژي و مواد مغذي برای سوخت و ساز بدن استفاده می شود، غذا گفته مي شود. غذا يكي از عوامل مؤثر در زندگی هر موجود زنده بوده و ادامه حیات بدون دسترسي به غذاي مناسب امكان پذير نخواهد بود. مواد غذايي اگر ناسالم و غير بهداشتي باشد نه تنها نيازهاي بدن را تأمین نخواهند نمود بلكه مي توانند بروز انواع بیماری از جمله مسموميت ها، بيماري هاي (روده) ای، آلرژي، سو تغذيه و … را منجر شوند. این رشته دانشگاهی اقداماتی را از مرحله تولید تا مرحله مصرف انجام می دهد تا غذایی سالم و بهداشتی به دست مصرف کننده برسد.
همچنین این کارشناسان با اقداماتی از عوامل فساد مواد غذایی مانند : میکروارگانیسم ها، آنزیم های مواد غذایی، دما و رطوبت نامناسب، نور، زمان نگهداری، انگل ها و حشرات جلوگیری بعمل می آورند. عواملی هم وجود دارند که در بهداشت مواد غذایی باید مورد توجه قرار بگیرند.
- مكان تهيه و آماده سازي مواد غذايي بايد براي همين منظور ساخته شده و کاملاً بهداشتی باشد.
- مکان تهیه و آماده سازی غذا به دور از هر گونه دود، گرد و غبار، بو و تجمع زباله باشد.
- محيط کار تميز و نظافت آن به خوبی انجام پذيرد.
- اصول بهداشتي هنگام تماس و کار کردن با مواد غذايي رعایت شود.
- از دماهاي مناسب براي رشد ميكروبي اجتناب گردد
- از دماي مناسب براي از بين بردن میکروب ها اطمینان حاصل گردد.
- درجه حرارت در مراحل مختلف جابجايي کنترل گردد.
- جهت پیشگیری از بروز آلودگي های متقاطع، بايد مواد غذايي خام از مواد غذايي پخته کاملاً جدا، نگهداری شوند.
- کارکنان در بخش غذایی، دست ها را بايد به طور مرتب با آب تميز و صابون بشویند.
- متصديان مواد غذايي در مورد مباني بهداشت مواد غذايي و دستور العمل هاي مربوط به آن باید به خوبی آموزش ببینند.
تفاوت مواد غذایی آلوده با مواد غذایی فاسد چیست
مواد غذايي آلوده تغييرات در رنگ غذا، طعم و بو ندارند، اما حداقل يكي از تغييرات اشاره شده و يا هر سه مورد در مواد غذايي فاسد وجود خواهد داشت.
چه عواملی سلامت محصولات غذایی را تهدید می کنند
- افزایش میزان آلاینده های میکروبی و شیمیایی در محیط زیست
- استفاده از کود شیمیایی در مقادیر بالا و غیراستاندارد
- استفاده از سموم دفع آفات
- افزایش تولید محصولات دام و طیور با استفاده بی رویه از دارو ها
- آلودگی خاک به سموم شیمیایی و فلزات سنگین با دفع غیر بهداشتی پسماندها و فاضلاب های صنعتی
عوامل اشاره شده در بالا سلامت محصولات غذایی گیاهی یا حیوانی را مورد تهدید قرار می دهند. بنابراین نظارت علمی بر فرآیند تولید تا مصرف مواد غذایی از ضروریات بوده و توسط کارشناسان این رشته تأمین می گردد.
مهارت ها و توانایی های لازم برای ورود به رشته دانشگاهی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست؟
- علاقه مهم‌ترین عامل برای ورود به این رشته و هر رشته دانشگاهی می باشد.
- دقت و توجه بالا از توانایی های دیگر لازم برای ورود به این رشته است.
- تسلط به زبان انگلیسی برای اطلاع از روش ها و علم روز دنیا در زمینه کاری
- علاقه به دروسی همچون : زیست شناسی و شیمی
دروس مورد نیاز برای پذیرش رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست؟
برای قبولی و تحصیل در این رشته دانشگاهی باید به دروس دبیرستان مسلط باشید. پذیرش در این رشته در دانشگاه های دولتی و دانشگاه آزاد به صورت با کنکور و بدون کنکور صورت می پذیرد. این رشته تحصیلی در زیر گروه ۱ علوم تجربی قرار داشته و برای قبولی با آزمون در این رشته، درس زیست شناسی مهم ترین درس با ضریب ۴ بشمار می آید. درش شیمی با دارا بودن ضریبی برابر با ۳ از دروس مهم دیگر در این رشته دانشگاهی بشمار می آید. دروس ریاضی و فیزیک با دارا بودن ضرایبی برابر با ۲ از دروس مهم دیگر این رشته بشمار می آیند. درس زمین شناسی برای قبولی در این رشته دانشگاهی ضریبی برابر با صفر داراست.
دروس دانشگاهی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست؟
پس از پذیرش در رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی برای اخذ مدرک کارشناسی تقریباً باید ۱۳۷ واحد درسی گذرانده شود. این واحد های درسی شامل ۲۶ واحد دروس عمومی، ۲۰ واحد دروس پایه، ۴۴ واحد دروس اختصاصی، ۳۳ واحد دروس اصلی، ۲ واحد پروژه و ۱۲ واحد کارآموزی می شوند.
دروس عمومی : معارف اسلامی ۱و۲، ادبیات فارسی، زبان خارجی، تربیت بدنی ۱و۲، انقلاب اسلامی و ریشه هاي آن، متون اسلامی، تاریخ اسلام، اخلاق و تربیت اسلامی، جمعیت و تنظیم خانواده.
دروس پایه: شیمی آلی، بیوشیمی، فیزیولوژی، بافت شناسی، کالبدشناسی، آمار حیاتی، اصول و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات.
دروس اصلی : کالبدگشایی و آسیب شناسی نشخوارکنندگان، باکتری شناسی عمومی، انگل شناسی مواد غذایی، باکتری شناسی اختصاصی و بیماری ها، قارچ شناسی و بیماری ها، ویروس شناسی و بیماری ها، بهداشت و پرورش دام و طیور، ماهی شناسی، پرورش و بیماری های آبزیان، سم شناسی مواد غذایی، اپیدمیولوژی، بیماری های مشترک انسان و حیوان تغذیه انسان، زراعت و باغبانی، بهداشت محیط.
دروس تخصصی : زبان تخصصی، میکروب شناسی مواد غذایی، شیمی و بیوشیمی مواد غذایی، بهداشت و بازرسی گوشت دام و طیور، اصول نگهداری مواد غذایی، میکروب شناسی صنعتی مواد غذایی، عفونت ها و مسمومیت های غذایی، بهداشت و صنایع غذایی.
دروس کارآموزی : کارآموزی در کارخانه های فرآوری گوشت، کارآموزی در آزمایشگاه های کنترل کیفیت مواد غذایی، کارآموزی در کارخانه های فرآوری غذاهای دریایی، کارآموزی در کارخانه های فرآوری شیر، کارآموزی در کشتارگاه های صنعتی دام و طیور، کارآموزی در کارخانه های تولید روغن، قند، غلات، کنسرو سازی، یا سرد خانه های مواد غذایی.
معرفی دانشگاه های رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل
- دانشگاه بوعلی سینا همدان
- دانشگاه ایلام
- موسسه غیرانتفاعی سنا – ساری
گرایش های رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست
فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی این رشته تحصیلی در صورت تمایل می توانند در گرایش هایی که در ادامه به آن ها اشاره شده است، ادامه تحصیل دهند.
- بهداشت محیط
- بهداشت عمومی
- علوم تغذیه
- علوم و صنایع غذایی – (کنترل کیفی و بهداشتی)
- میکروبیولوژی
- علوم آزمایشگاهی
- مهندسی کشاورزی گرایش صنایع غذایی
- مهندسی شیمی – شیمی مواد غذایی
- بهداشت مواد غذایی با منشأ دامی
- بهداشت و بازرسی گوشت
- دکترای پزشکی عمومی
- داروسازی
- دامپزشکی
- دکترای حرفه‌ای علوم آزمایشگاهی
مزایا و اهمیت رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست
در دهه گذشته بیماری های میکروبی ناشی از مواد غذایی هم در کشورهای جهان سوم و هم در کشورهای پیشرفته رو به افزایش بوده است. علاوه بر میکروب ها، مواد شیمیایی و سموم هم می توانند منجر به غیر بهداشتی و آلوده شدن مواد غذایی شوند. به عنوان مثال : سموم مورد استفاده در باغ های میوه و مزارع که قبل از برداشت استفاده می شوند، می توانند آلودگی محصولات را سبب شوند.
رنگ ها، عطر ها و یا استفاده از مواد نگهدارنده که برای بهبود ظاهر و طعم غذا به آن اضافه می شوند، اگر از نوع مناسب نباشند و در مقدار مصرف آن زیاده‌روی شود، باعث مسمومیت غذایی خواهد شد. از این رو ضرورت این رشته دانشگاهی مشخص شده و دانش آموختگان در دانشگاه ها به گونه ای تربیت می شوند که از دانش و تخصص کافی در مورد بهداشت مواد غذایی برخوردار شده و بتوانند مدیریت، حفاظت و کنترل مواد غذای را بر عهده بگیرند.
بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چگونه است
آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی در زمینه های آموزشی، پژوهشی، مشاوره ای خدماتی و … می توان جستجو نمود. برخی از فرصت های شغلی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی در ادامه آورده شده است:
- کارشناس بهداشت شیر و فرآورده های لبنی
- کارشناس کنترل کیفیت گوشت و فرآورده های گوشتی
- مسئول کنترل کیفیت آبزیان و فرآورده های شیلاتی
- کارشناس بهداشت تخم مرغ و عسل
- کارشناس بهداشت در کارگاه های بسته بندی مواد غذایی با منشأ دامی
- مسئول کنترل کیفیت و کارشناس بهداشت در سردخانه ها و مراکز نگهداری مواد غذایی
- کارشناس بهداشت در واحد های تبدیل ضایعات فرآورده های دام، طیور و آبزیان
- کارشناس آزمایشگاه کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی دامی
- کارشناس نظارت بهداشتی در مراکز صید و اسکله های صیادی
به طور کل می توان گفت فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی گسترده بوده و این کارشناسان در بسیاری از سازمان ها و ادارات دولتی و خصوصی می توانند مشغول به کار شوند.
درآمد رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی چیست
درآمد رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی به دلیل گستردگی فرصت های شغلی می تواند مقادیر متفاوتی را در بر بگیرد. مهارت و تجربه و داشتن علم روز دنیا از نکاتی است که می تواند بر میزان درآمد این رشته مؤثر باشد. اشتغال در مراکز خصوصی و دولتی نیز حقوق و درآمد های متفاوتی خواهد داشت. معمولاً سازمان های دولتی حقوق و مزایایی از قبل مشخص شده توسط سازمان، به کارکنان خود پرداخت می کنند. مراکز خصوصی هم حقوقی بر مبنای تجربه و مهارت کارشناس، به وی پرداخت می کنند. درواقع هرچه تجربه کاری و دانش و مهارت فرد بیشتر باشد می تواند درآمد بیشتری کسب نماید.
استخدام بهداشت مواد غذایی در بیمارستان
استخدام فارغ تحصیلان بهداشت مواد غذایی در بیمارستان برای نظارت بر وضعیت سلامت مواد غذایی بیمارستان ها بسیار مهم است. این افراد با نظارت بر آشپزخانه بیمارستان نقش قابل توجهی بر حفظ سلامت و جلوگیری از آلودگی های میکروبی دارند. از آنجاییکه آشپزخانه بیمارستان ها غذاهای مختلفی را بر اساس شرایط بیماران تهیه می کنند بسیار مهم است که از نظر بهداشتی بر این فرآیند نظارت باشد. کارشناسان بهداشت مواد غذایی در این رابطه مسئولیت سنگینی بر عهده دارند و می تواند از مسمومیت های غذایی جلوگیری کنند. در این بین باید به بهداشت آشپزها، آبدارچی ها و هر کسی که در تهیه و توزیع غذا و خوراکی نقش دارد نظارت شود زیرا ممکن است یک قصور کوچک در این زمینه به قیمت سلامت بیماران و همراهان آنها تمام شود.
کارشناسان بهداشت مواد غذایی در کل فرآیند آماده سازی غذاها، نحوه ذخیره سازی، سرد کردن غذاهای پخته شده، گرم کردن مجدد غذا، نحوه خروج از انجماد مواد غذایی و حفظ اصول بهداشتی در طول این روند نقش بسیار مهمی دارند و عدم حضور آنها باعث آلودگی های ناخواسته ای می شود که در نهایت باعث شیوع مسمومیت های غذایی می شود. برای استخدام بهداشت مواد غذایی در بیمارستان کافی است به بیمارستان شهرهای بزرگ درخواست دهید و در آزمون های آنها شرکت کنید.
سخن آخر
یکی از مهم‌ترین انتخاب هایی که هر فرد در زندگی خود دارد، انتخاب رشته دانشگاهی می باشد. به دلیل تأثیر مستقیم انتخاب رشته در آینده هر شخص باید دقت زیادی نمود. توجه به علاقه و استعداد ها و روحیات فردی از اولین گام ها برای یک انتخاب درست می باشد. درواقع شخصی که استعداد و توانایی کافی در رشته ای را نداشته باشد نمی تواند در آن رشته موفق باشد. علاوه بر استعداد، توجه به روحیات شخص نیز مهم است. اگر رشته تحصیلی مورد نظر با روحیات شخص سازگار نباشد نمی تواند در آن رشته تحصیلی موفق شده و به بازار کار آن وارد شود.
نکته مهم دیگر که در انتخاب رشته دانشگاهی باید مورد توجه قرار گیرد بررسی و تحقیق در مورد رشته های تحصیلی و بازار کار و درآمدشان است. بی شک بیشتر دانشجویان قصد دارند تا با استفاده از تحصیلاتشان فرصت های شغلی و درآمد مناسبی را پس از فراغت از تحصیل کسب نمایند.
