تراریوم یا باغ شیشه ای چیست و شرایط نگهداری آن چگونه است؟
تراریوم یا باغ شیشه ای کاشت و نگهداری از گیاهان در یک میکرواقلیم با رطوبت بالا است که معمولا یک محوطه شیشه ای سربسته یا سرباز است. گیاهان موجود در تراریوم باید از نظر شرایط زیستی باهم سازگار باشند و معمولا از گیاهانی استفاده می شود که بومی جنگل های مرطوب یا مناطق گرمسیری هستند.
تراریوم یا باغ شیشه ای اولین بار توسط ناتانیل باگ شو وارد پزشک جراح انگلیسی در سال ۱۸۲۹ ساخته شد و به دلیل زیبایی بی نظیر به سرعت محبوبیت یافت. در حال حاضر می توانید تراریوم ها را در ابعاد مختلف در خانه ها و لابی آپارتمان تا هتل ها و مراکز صنعتی ببینید. تراریوم ها نماد زیبایی و یک باغ مینیاتوری جذاب قابل استفاده برای همه محیط ها هستند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
ویژگی های خاص تراریوم یا باغ شیشه ای چیست؟
تراریوم ها فضای زیادی اشغال نمی کنند و به رسیدگی زیادی احتیاج ندارند بنابراین برای افراد علاقمند به گل و گیاه که وقت و مکان کافی ندارند بسیار ایده آل هستند. نگهداری از گل و گیاه در آپارتمان های کوچک بسیار دشوار است و اغلب افراد وقت کافی برای رسیدگی به گیاهان را ندارند. گیاهان تراریوم هیچ یک از این مشکلات را ندارد و در یک محیط بسته با مقداری خاک کاملا قادر به رشد هستند.
آب و رطوبت مورد نیاز این گیاهان نیز با تداعی چرخه آب در طبیعت نیاز آنها را تامین می کند یعنی رطوبت خاک تبخیر شده و مانند باران مجددا به سطح خاک بر می گردد بنابراین باغ شیشه ای شما نیاز به آبیاری هر روزه نیز نخواهد داشت.
تاریخچه کشف تراریوم یا باغ شیشه ای
تراریوم در یکی از آلوده ترین نقاط دنیا به صورت کاملا تصادفی توسط یک پزشک کشف شد. تراریوم را ابتدا Wardian cases یا “محفظه واردین” به نام مخترع آن ناتانیِل باگشاو وارد می نامیدند. ناتانیل در یکی از محله های فقیرنشین لندن کار می کرد و علاقه بسیاری به پرورش و مطالعه گیاهان و حشرات داشت. او را در سن ۱۳ سالگی سفری دریایی به جزایر کارائیب داشت و همانجا عاشق زیبایی پوشش گیاهی استوایی آن مناطق شد.
او نمونه هایی از گیاهان آن منطقه را به لندن آورد ولی تمامی گیاهان پس از مدتی بیمار شدند و از بین رفتند. هوای آلوده و سرد و خشک لندن برای گیاهان استوایی مناسب نبود. بنابراین او تصمیم گرفت مراحل رشد کرم ابریشم را بررسی کند به این منظور پیله کرم ابریشم را همراه مقداری خاک برگ در ظرف شیشه ای سربسته قرار داد.
پس از مدتی دکتر وارد دید که گیاه سرخسی از خاک ته شیشه در حال رشد و جوانه زنی است. با رشد این گیاه استفاده از محفظه بسته برای رشد گیاهان مختلف گرمسیری به یک تجارت تبدیل شد.
انواع تراریوم یا باغ شیشه ای
باغ های شیشه ای دو دسته هستند باز و بسته که شما می توانید از هر یک از آنها به راحتی با کمترین دردسر نگهداری کنید. محیط شیشه ای شفاف معمولا نور کافی را برای رشد این گیاهان فراهم می کند. در تراریوم بسته نیازی به آبیاری گیاهان نیست زیرا چرخه آب در این محوطه کوچک نیاز گیاه را برطرف می کند و به کمترین مراقبت نیاز دارند.
تراریوم های باز همانطور که از نام آنها پیداست دارای محوطه شیشه ای با دهانه گشاد و باز هستند. در این باغ های شیشه ای هوا به راحتی جریان دارد و می توان گیاهان مختلفی را در آن کاشت اما برای کاشت گیاهان رطوبت دوست مناسب نخواهد بود زیرا جریان هوا چرخه آب را این محفظه بهم می زند.
چه گیاهانی برای تراریوم یا باغ شیشه ای مناسب هستند؟
گیاهانی که در باغ شیشه ای مورد استفاده قرار می گیرند باید دارای شاخ و برگ زیبا و رشد کند باشند که به سرعت فضای تراریوم را اشغال نکنند. این گیاهان باید نسبت به رطوبت زیاد هوا و خاک، و نور کم مقاوم باشند. گلسنگ ، کاکتوس و ارکیده برخی از گیاهان مناسب برای باغ شیشه ای هستند.
در تراریوم بسته به راحتی می توان گیاهانی پرورش داد که به درجه رطوبت بالایی نیاز دارند. گیاهان تراریوم باید از نظر شرایط رشد سازگار باشند مثلا گیاهانی که در کنار هم قرار کاشته شده اند باید نیاز آبی یکسانی داشته باشند وگرنه از بین خواهند رفت. مثلا کاکتوس و سرخس یا گلسنگ را نمی توان کنار هم کاشت زیرا رطوبت محیط باعث از بین رفتن کاکتوس می شود.
مقدار نور و آبیاری مورد نیاز تراریوم با باغ شیشه ای
آبیاری تراریوم
تراریوم ها نسبت به سایر گیاهان به آب بسیار کمی نیاز دارند زیرا جثه آنها کوچک تر است و به شرایط خشکی و رطوبت عادت دارند. در تراریوم های بسته نیز رطوبت خودبخود با تبخیر تامین می شود و به طور میانگین ماهی یک بار نیاز به آب دارند. البته با توجه به شرایط محیطی ممکن است مقدار آب مورد نیاز گیاه کمتر یا بیشتر باشد. مثلا تراریوم باز معمولا هر سه تا شش هفته نیاز به آب دارد اما در دماهای بالا ممکن نیاز به آبیاری بیشتری باشد. شما با چک کردن رطوبت خاک می توانید مقدار آب مورد نیاز باغ شیشه ای خودتان را مشخص کنید.
نور تراریوم
تراریوم ها برای نگهداری به نور مستقیم یا غیرمستقیم خورشید یا نور مصنوعی مانند لامپ‌های فلوئورسنت یا ال ای دی نیاز دارند. نور غیر مستقیم خورشید بهترین منبع برای باغ شیشه ای است ولی توجه داشته باشید اگر از نور مستقیم خورشید استفاده می کنید باید درب تراریوم را بردارید تا حرارت داخل محفظه گیاهان را خشک نکند.
کود تراریوم
از آنجاییکه گیاهان باغ شیشه ای رشد چندانی ندارند کود زیادی هم نیاز ندارند و سالی یکبار می توانید از کودهای مخصوص برای آنها استفاده کنید.
وسایل مورد نیاز جهت ساخت تراتیوم با باغ شیشه ای
برای ساخت تراریوم ابتدا باید وسایل مورد نیاز آن را تهیه کنید. ابتدا به یک ظرف شیشه ای یا پلاستیکی شفاف متناسب با اندازه گیاهان نیاز دارید. شفافیت ظرف باعث می شود نور و گرمای محیط به گیاهان باغ شیشه ای شما برسد. تنگ ماهی و بسیاری از ظروف شیشه ای را می توانید به این منظور استفاده کنید. با توجه به اندازه گیاه محفظه شیشه ای را انتخاب کنید و برای گیاهان حساس به رطوبت باید از محفظه شیشه ای باز استفاده کنید.
از آنجاییکه تراریوم منفذی برای خروج آب اضافی ندارد باید ترکیب خاک مورد استفاده دارای بیشترین زه کشی باشد. پیت ماس، ذغال اکتیو یا معمولی، کوکوپیت، پرلیت، پوکه معدنی و سنگ ریزه ترکیبات مناسبی هستند. البته بر اساس نوع تراریوم (باز یا بسته) و نوع گیاه ( گیاهان استوایی، ساکونت ها، کاکتوس ها، ارکیده ها) ترکیبات خاک متفاوت خواهد بود. معمولا خاک‌های غنی برای تراریوم های بسته و خاک شنی و سبک برای تراریوم باز کاربرد دارد.
بسته به اندازه تراریوم می توانید از گیاهان مختلفی استفاده کنید مثلا برای تراریوم های باز انواع ساکولنت ها و برخی از کاکتوس های مقاوم بسیار مناسب هستند. برای آبیاری باغ شیشه ای نیاز به تهیه اسپری یا آب افشان نیز دارید زیرا فشار آب زیاد ترکیب تراریوم را بهم زده یا باعث پوسیدگی ریشه گیاه خواهد شد.
روش ساخت تراریوم با باغ شیشه ای
پس از انتخاب ظرف ابتدا ته ظرف را با یک لایه سنگ ریزه به قطر حدود ۲.۵ سانتی متر بپوشانید. سپس یک لایه نازک به قطر حدود ۱.۵ سانتی متر زغال فعال استفاده کنید.
روی ذغال فعال یک لایه خزه اسفاگنوم یا تکه ای تور قرار دهید تا از ریزش و نشست خاک جلوگیری کند. سپس به ضخامت حدود ۵ سانتی متر خاک گلدان استفاده کنید و جای گیاهان را در خاک با ایجاد حفره مشخص کنید.
حالا تزئینات را طبق سلیقه خودتان روی خاک چیده و در آخر خاک را با اسپری آب مرطوب کنید و درپوش آن را بگذارید و از باغ شیشه ای خودتان لذت ببرید.
شرایط نگهداری تراریوم
- برگ های بیمار یا مرده گیاهان را سریع از تراریوم خارج کنید تا باعث قارچ زدگی نشود.
- تراریوم را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار ندهید و در محل سایه نگهداری کنید.
- برای تمیز کردن شیشه تراریوم از یک پارچه یا دستمال تمیز استفاده کنید تا از آلودگی محیط پیشگیری کند.
- در صورت مشاهده حشرات در روی خاک و شیشه تراریوم سریعا از اسپری آفت کش استفاده کنید.
- خاک تراریوم بسته را همیشه بررسی و مرطوب کنید و آن را با اسپری آب مرطوب کنید.
- گیاهان را بسته به شرایط زیستی در تراریوم ها مورد استفاده قرار دهید مثلا کاکتوس ها در تراریوم باز و گیاهان رطوبت دوست و گلخانه ای را در محیط تراریوم بسته بکارید.
- تناسب اندازه گیاهان را مورد توجه قرار دهید و گیاهان با رشد سریع را در کنار گیاهان دیر رشد قرار ندهید.
- هر هفته یک بار درب تراریوم بسته را یک ساعت بردارید تا رطوبت کاهش یافته و هوای تازه وارد تراریوم شود.
