از خواص روغن گزنه و کاربرد های فراوان آن چه می دانیم ؟

روغن گزنه روغنی است که از برگ های گیاهی به همین نام به دست می آید و طبیعت گرم و خشک دارد . سابقه ی استفاده از این روغن به دو هزار سال پیش باز می گردد و محبوبیت فراوانی در فرهنگ های مختلف دارد . در طب سنتی به استفاده از گیاه گزنه و فراورده های آن مانند روغن و دمنوش توصیه ی فراوانی شده است .

گیاه گزنه که بیشتر در زمین های زراعی می روید معمولا به عنوان علف هرز ریشه کن می شود . این گیاه در تابستان بیشرین رشد را دارد و ارتفاع آن ممکن است به ۱ تا ۲ متر برسد . اطراف ساقه ها و برگ های گیاه از موهای بسیار نازک و ریز پوشیده شده است که لمس کردن آن موجب ایجاد درد و سوزش می شود .

نکته :

روغن گزنه حاوی مقدار زیادی فیبر ، انواع پروتئین ، ویتامین ، آنتی اکسیدان و مواد معدنی است . از این رو از خاصیت ضد التهابی ، ضد باکتریایی و ضد عفونی کنندگی برخوردار است . این روغن به عنوان یک آنتی اکسیدان ، ضد انعقاد و ضد فشار خون قوی شناخته می شود .

از این روغن برای درمان بیماری هایی مانند دیابت ، آسم ، روماتیسم ، آرتریت ، بواسیر ، بیماری های عفونی ، مشکلات پوست و مو استفاده می کنند .

مهم ترین ترکیبات موجود در روغن گزنه

روغن گزنه حاوی ترکیبات شیمیایی مهمی است که در درمان بیماری ها بسیار موثر هستند . این روغن منبعی غنی از ویتامین هایA  ،K  ، E  ، C ، D و B ، کلسیم ، آهن ، مس ، منیزیم ، کاروتن ، تانن ، فلاونوئیدها ، کلروفیل ، گلیکوزیدها ، فیتون کش ها ، اسیدهای آلی ، پروتئین ها ، چربی ها و کربوهیدرات ها می باشد .

نکته :

میزان ویتامین C موجود در این روغن از میوه های توت و مرکبات بیشتر است .

نکته :

این روغن از میزان کاروتن بیشتری نسبت به سبزیجات ، هویج و خاکشیر برخوردار است .

طرز تهیه روغن گزنه چگونه است ؟

 

روغن گزنه را به راحتی می توان از بازار و فروشگاه های آنلاین خریداری کرد اما برای اطمینان از میزان خلوص و چگونگی تهیه ی آن می توان آن را در منزل تولید کرد . تهیه ی این روغن به روش ها و ابزار های پیچیده نیاز ندارد . برای تولید روغن گزنه از برگ های این گیاه استفاده می شود . در این قسمت به دو روش از تولید این روغن می پردازیم :

روش اول

این روش نیازمند صرف زمان بیشتری نسبت به روش دوم است .

• برگ های گزنه را قبل از گل دهی جمع آوری می کنند . باید دقت شود برگ ها تمیز ، بدون آفت ، آفتاب سوختگی و تارعنکبوت باشد .
• برگ ها را با آب به خوبی شسته سپس در برابر نور خورشید قرار می دهیم تا به خوبی خشک شود .
• برگ های خشک شده را خرد کرده و در ظرفی شیشه ای می ریزیم . به طوری که ۳/۲ حجم ظرف را پر کند .
• مقداری روغن حامل که می تواند روغن زیتون یا آفتابگردان باشد به درون ظرف اضافه می کنیم به طوری که برگ های پودر شده ی گزنه را کاملا بپوشاند و لبریز شود .
• ظرف را به مدت دو هفته در جای تاریک و خنک قرار می دهیم . در این مدت گاهی ظرف را تکان می دهیم تا روغن یک دست حاصل شود .
• اولین نشانه ی استخراج روغن گزنه این است که روغن به رنگ سبز تیره در می آید .
• پس از گذشتن دو هفته و تغییر رنگ روغن ، محتویات درون ظرف را از صافی عبور می دهیم تا مواد شناور و ناخالص آن جدا شود . روغن به دست آمده همان روغن گزنه است که آن را به ظرف شیشه ای در دار و تیره رنگ انتقال می دهیم .

توجه :

در صورت نداشتن برگ های تازه ی گیاه می توان از گزنه خشک شده برای تهیه ی روغن استفاده کرد .

روش دوم

اگر زمان کافی برای تهیه ی این روغن نداشته باشیم و بخواهیم هر چه زود تر روغن را استخراج کرده و مورد استفاده قرار دهیم از این روش استفاده می کنیم :

• در این روش برگ های گزنه را پس از شستشو ، تمیز کرده و خرد می کنیم .
• برگ های خرد شده را درون ظرفی فلزی یا شیشه ای می ریزیم . مقداری روغن حامل مانند روغن زیتون یا روغن آفتابگردان به ظرف اضافه کرده و به مدت نیم ساعت درون حمام آب گرم با دمای ۵۰ درجه ی سانتیگراد قرار می دهیم .
• به این ترتیب برگ های پودر شده ی گزنه به وسیله ی حرارت آب پخته می شود .
• تکرار این عمل به مدت سه روز روغن گزنه را استخراج می کند .
• پس از این مدت محتویات درون ظرف را از صافی عبور می دهیم . روغنی که از صافی عبور می کند همان روغن گزنه است که قابل استفاده می باشد .

از چه خواص درمانی برخوردار است ؟

به درمان گلو درد کمک می کند

روغن گزنه خاصیت ضد التهابی ، ضد باکتریایی و ضد عفونی دارد بنابراین از ایجاد بیماری های عفونی جلوگیری می کند . گلو درد از جمله بیماری های عفونی است که مصرف این روغن مانع از بروز و یا کاهش علائم آن می شود .

پسوریازیس را درمان می کند

پسوریازیس یک بیماری وراثتی ، مزمن و خود ایمنی است که در آن چرخه ی طبیعی بازسازی سلول های مرده دچار اختلال می شود . به صورت طبیعی بدن همواره در حال تولید سلول های جدید است که جایگزین سلول های مرده می شوند . در این بیماری سرعت رشد و جایگزینی سلول های جدید بیشتر از حالت نرمال است . بنابراین موجب التهاب ، خارش و پوسته پوسته شدن می شود .

استفاده از این روغن سرعت تولید و جایگزینی سلول ها را تنظیم کرده و از بروز این بیماری جلوگیری می کند .

به عنوان ضد التهاب قوی شناخته می شود

روغن گزنه به دلیل داشتن انواع ویتامین ها ، پروتئین ها ، آنتی اکسیدان ها ، فیبر و مواد معدنی خاصیت ضد التهابی دارد . از این رو برای درمان بیماری هایی که با التهاب همراه هستند بسیار مفید است . استفاده این روغن توسط افرادی که از بیماری های رماتیسم ، آرتریت و پوکی استخوان رنج می برند موجب کاهش التهاب و درد ناشی از آن می شود .

سوء هاضمه را برطرف می کند

بیشتر مشکلات گوارشی ناشی از سوء هاضمه است . مصرف این روغن ترشح اسید معده و حجم صفرا را افزایش ، میزان گاز معده را کاهش و به هضم غذا کمک می کند . به این ترتیب مشکل سوء هاضمه برطرف می شود .

از ایجاد ژنژیویت جلوگیری می کند

به مراحل ابتدایی بیماری لثه ژنژیویت می گویند . در این بیماری پلاک های میکروبی روی دندان موجب آسیب بافت های اطراف دندان می شود که می تواند با خونریزی ، التهاب لثه و بوی بد دهان همراه باشد . خاصیت ضد باکتریایی ، ضد التهابی و ضد عفونی روغن گزنه سبب می شود شستشوی دهان و دندان با آن این مشکل را برطرف کند .

در درمان دیابت موثر است

در بیماری دیابت بدن توانایی تولید هورمون انسولین را به طور کامل یا ناقص از دست می دهد . وظیفه ی انسولین کاهش قند خون است . درنتیجه در نبود و یا کمبود این هورمون ، گلوکز در خون تجمع یافته و قند خون افزایش می یابد . مصرف روزانه این روغن موجب کاهش قند خون می شود .

از بیماری های مثانه جلوگیری می کند

ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن موجب ورود باکتری های بیماری زا به درون بدن شده و بیماری های عفونی ایجاد می کند . در برخی موارد بیماری های عفونی موجب آسیب به دستگاه ادراری شده و عفونت یا سنگ مثانه ایجاد می کند . مصرف روغن گزنه به سم زدایی و دفع سنگ و عفونت مثانه کمک فراوانی می کند .

درد های قاعدگی را تسکین می بخشد

بسیاری از زنان از مشکلات مربوط به قاعدگی رنج می برند . افسردگی پیش از قاعدگی و درد های شکمی از شایع ترین مشکلات این دوره است . مصرف این روغن به دلیل خاصیت ضد التهابی تسکین دهنده ی درد های قاعدگی بوده و به درمان افسردگی کمک می کند .

مانع از تشکیل بواسیر می شود

به گشاد شدن رگ‌های وریدی در مجرای مقعدی بواسیر می گویند . این بیماری به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می شود و اغلب با خونریزی همراه است . روغن گزنه با خاصیت ضد التهابی در درمان این بیماری موثر است .

رشد مو را تقویت می کند

ویتامین C و آهن موجود در روغن گزنه موجب افزایش گردش خون می شود . افزایش گردش خون موجب تغذیه پوست سر و فولیکول های مو می شود . به این ترنیب از ایجاد شوره سر جلوگیری کرده و موجب تقویت و رشد مو می شود .

تقویت استخوان را به همراه دارد

کلسیم، منیزیم، آهن، ویتامین D و Eموجود در این روغن به تقویت و استحکام استخوان کمک کرده و در کاهش درد استخوان ها و مفاصل موثر است .

برای درمان پروستات مفید است

آنتی اکسیدان های موجود در روغن ، مانع از فعالیت رادیکال های آزاد می شوند . امروزه فراونی امواج رادیو اکتیو فعالیت رادیکال های آزاد را افزایش داده و موجب ایجاد انواع سرطان ها به خصوص سرطان پروستات می شود . استفاده از این روغن احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می دهد .

موجب جوانسازی پوست می شود

خاصیت ضد باکتریایی روغن گزنه از فعالیت باکتری های روی پوست جلوگیری کرده ، مانع از ایجاد جوش و آکنه می شود . این روغن به دلیل داشتن ویژگی ضد التهابی و آنتی هیستامینی از ایجاد التهابات پوستی مانند اگزما ، خارش و زخم ممانعت می کند . علاوه بر این ، آنتی اکسیدان های موجود در روغن ، تولید کلاژن پوست را افزایش داده و از ایجاد چین و چروک جلوگیری می کند . به این ترتیب موجب شادابی و جوانسازی پوست می شود .

نکته :

علاوه بر موارد گفته شده مصرف این روغن موجب افزایش شیر مادران شیرده شده و در درمان بیماری هایی مانند آلزایمر ، سیاتیک ، اسکارهای پوستی ، کمر درد و انگل موثر است .

به چه روشی می توان مصرف کرد ؟

 

بیشترین استفاده ی روغن گزنه برای تقویت پوست ، مو و تسکین درد های موضعی است . از این رو ، برای رفع مشکلات مربوطه می توان این روغن را به شکل های مختلف مورد استفاده قرار داد . یکی از این روش ها تهیه ی ماسک است . در این قسمت ماسک های مختلفی توصیه می شود :

موهای چرب :

برای کاهش چربی مو توصیه می شود مقادیر مساوی از روغن گزنه و نرم کننده را با یکدیگر مخلوط کرده و مو ها را به طور کامل به آن آغشته کنیم . پس از ۵۰ دقیقه مو ها آماده ی شستشو می باشند . انجام این کار علاوه بر کاهش چربی موجب افزایش حجم و درخشندگی مو می شود .

از ترکیب ۱ قاشق غذاخوری روغن گزنه و مقداری نمک دریا ترکیبی به دست می آید که در کاهش چربی مو موثر است . در این روش توصیه می شود موها پس از ۱۵ دقیقه شسته شوند .

موهای نازک :

برای تقویت ساقه ی مو توصیه می شود مقدار ۳ قاشق چایخوری روغن گزنه ، ۱۰۰ گرم کفیر و ۱ قاشق غذا خوری پودر برگ نعناع را با هم مخلوط کرده و به موها بمالیم . سپس آن ها را با حوله به خوبی پوشانده و بعد از گذشت ۳۰ دقیقه به خوبی بشوییم .

موهای خشک :

برای رفع خشکی مو بهتر است ۳ قاشق چایخوری حنای بی رنگ را با آب مخلوط کرده به آن زرده ی تخم مرغ و ۱ قاشق غذا خوری روغن گزنه اضافه کنیم . ۲۰ دقیقه پس از استفاده ی این ماسک می توان موها را شست .

پوست :

این روغن به دلیل داشتن انواع ویتامین ها و مواد معدنی قابلیت جوانسازی ، آب رسانی و جلوگیری از پیری زود رس پوست را دارد . استفاده از ماسک این روغن روی پوست ، موجب کشیدگی و رفع چین و چروک می شود . توصیه می شود این ماسک بیشتر از ۱۰ دقیقه روی پوست نماند .

مصرف روغن گزنه چه عوارضی دارد ؟

مصرف این روغن مانند سایر روغن های گیاهی باید به توصیه افراد متخصص صورت پذیرد . از این رو لازم است موارد احتیاطی زیر مورد توجه قرار گیرد :

• مصرف آن توسط زنان باردار ممکن است موجب زایمان زود رس شود .
• افرادی که از مشکل رگ های واریسی ، ترومبوفلبیت و سایر مشکلات رگ های خونی رنج می برند از مصرف آن خودداری کنند .