روغن مورد – روغنی با خواص و کاربرد های باور نکردنی
روغن مورد از جمله روغن های طبیعی و پرکاربرد است که از میوه ی گیاه مورد به دست می آید . سابقه ی استفاده از این روغن به هزاران سال پیش باز می گردد و در تمدن های بزرگ گذشته مانند یونان کاربرد فراوانی داشته است . در طب سنتی به استفاده از این روغن توصیه ی فراوان شده ست .
گیاه مورد ، گیاهی پایا و همیشه سبز است که به شکل درختچه یا بوته می روید و بومی مناطق مدیترانه ، جنوب اروپا و آفریقای شمالی است . به دلیل خواص و کاربرد های فراوان دارویی و صنعتی این گیاه ، در قسمت های مختلف جهان کشت می شود . بخش های مختلف این گیاه مانند ساقه ، برگ ، میوه و گل برای مصارف خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد .
جالب است بدانیم که :
در آیین زرتشت از آن به عنوان گیاهی مقدس یاد می شود و در کتاب بندهش ، بخش آفرینش گیاهان آن را نماد اهورا مزدا می دانند . مردم استان فارس به دلیل عطر و رایحه ی دلپذیری که دارد بر اساس سنت پیشینیان این گیاه را زیر فرش های حجله ی عروس و داماد می گذارند تا عطر آن در هوا پراکنده شود .
روغن مورد دارای خاصیت ضد التهابی ، ضد ویروسی و ضد قارچی است . به همین دلیل به عنوان یک ضد عفونی کننده ی قوی ، ضد تعریق و قابض شناخته می شود . مجموع این ویژگی ها سبب می شود این روغن در درمان بیماری هایی مانند جوش و آکنه ، بواسیر ، عفونت لثه ، اختلالات سیستم گوارشی ، ناراحتی های مجاری تنفسی ، سرفه‌های خشک ، تبخال ، درد کمر و تعریق غیر طبیعی موثر است.
در این مقاله از نشریه ی علمی جهان شیمی فیزیک به معرفی بیشتر روغن مورد ، خواص و کاربرد های آن می پردازیم.
- پراکندگی جغرافیایی گیاه مورد
- مهم ترین ترکیبات شیمیایی موجود در روغن مورد
- طرز تهیه روغن مورد چگونه است ؟
- از چه خواص درمانی برخوردار است ؟
- روش استفاده ی آن چگونه است ؟
- عوارض ناشی از مصرف روغن مورد
- گیاه شناسی گیاه مورد
پراکندگی جغرافیایی گیاه مورد
گیاه مورد بومی نواحی اطرف دریای مدیترانه ، جنوب اروپا و شمال آفریقا است . این گیاه در ایران در مناطق نواحی شمال ایران ، فارس ، کرمان ، بندرعباس ، یزد و گیلان غرب از شهرستان های استان کرمانشاه می روید .
مهم ترین ترکیبات شیمیایی موجود در روغن مورد
روغن مورد حاوی ترکیبات شیمیایی مهمی مانند گلوکوزید ، تانن ، اسیدهای آلی ، قندها ، ویتامین C ، مواد رزینی ، اسیدهای چربی مانند اسید اولئیک ، اسید لینولئیک و اسید پالمیک ، اسید مائیک و اسید سیتریک است . وجود ترکیباتی مانند سینئول ، ژرانیول و کامفن موجب می شوند گیاه مورد از رایحه ی بسیار خوبی برخوردار باشد .
طرز تهیه روغن مورد چگونه است ؟
برای تهیه ی روغن مورد یک پیمانه میوه مورد را به خوبی شسته و در ظرفی می ریزیم . سپس به آن مقداری آب اضافه می کنیم و روی حرارت قرار می دهیم تا به جوش آید . پس از آن که خوب جوشید محتویات درون ظرف را از صافی عبور می دهیم . مایع به دست آمده را با سه پیمانه روغن زیتون ترکیب می کنیم .
مجددا به ترکیب به دست آمده حرارت می دهیم تا آب آن به خوبی تبخیر شود . روغن باقیمانده را می توان به عنوان روغن مورد ، مورد استفاده قرار داد .
از چه خواص درمانی برخوردار است ؟
روغن مو دارای خواص درمانی بسیاری است اما اغلب برای درمان مشکلات پوست و مو مصرف می شود . در این قسمت به مهم ترین خواص دارویی روغن مورد می پردازیم .
مانع از ایجاد بیماری های عفونی می شود
همان طور که گفته شد این روغن دارای خاصیت ضد باکتریایی ، ضد قارچی و ضد التهابی است . این ویژگی ها موجب می شود به عنوان یک ضد عفونی کننده ی قوی شناخته شود . به همین دلیل مصرف آن از ایجاد عفونت های داخلی و خارجی جلوگیری می کند .
منجر به بهبود عملکرد معده می شود
عملکرد سیستم گوارش تا حد زیادی وابسته به توانایی معده در هضم غذا است . رژیم های نامناسب غذایی موجب ایجاد مشکلاتی در معده و در نتیجه سیستم گوارش می شود . استفاده از روغن مورد عملکرد معده را تقویت کرده و به هضم بهتر غذا کمک می کند .
در درمان زخم موثر است
روغن مورد سرشار از ویتامین C است و خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد . از این رو موجب التیام زخم های داخلی و خارجی بدن شده و از ایجاد عفونت های احتمالی در محل زخم جلوگیری می کند .
بوی بد دهان را از بین می برد
این روغن به عنوان یک ضد عفونی کننده از فعالیت باکتری های مضر در دهان و دندان جلوگیری می کند . شستشوی دهان با روغن مورد ( به روش قرقره کردن ) علاوه بر ضد عفونی کردن دهان و دندان از ایجاد بوی بد دهان جلوگیری می کند .
موجب کاهش تعریق می شود
بالا بودن میزان تعریق در بدن علاوه بر کاهش آب سبب ایجاد بوی بد نیز می شود . اغلب افراد برای برطرف کردن بوی بد زیر بغل از انواع محصولات بهداشتی و آرایشی استفاده می کنند که علاوه بر هزینه بالا می تواند عوارضی به همراه داشته باشد . استفاده از روغن مورد میزان ترشح عرق در بدن را کنترل کرده و مانع از ایجاد بوی بد زیر بغل می شود .
در تقویت مو بسیار موثر است
برای داشتن موهایی سالم ، پرپشت و زیبا روش های مختلفی پیشنهاد می شود . یکی از روش های پرطرفدار استفاده از روغن مورد است . اسید اولئیک موجود در روغن ترکیبی است که به طور طبیعی در بدن تولید نمی شود . این ترکیب در ضخامت ، استحکام و لطافت مو تاثیر مثبتی دارد .
ترکیب دیگری که در روغن موجود می باشد پالمیک اسید است . این ماده موجب به هم پیوستگی بافت پروتئینی مو شده و از ایجاد خشکی و شکنندگی در آن جلوگیری می کند .
لینولئیک اسید ، دیگر ترکیب موجود در این روغن است که با ایجاد پیوند بین فاز آبی و آلی به عنوان یک عامل امولسیون کننده به حساب می آید . این ماده علاوه بر خاصیت ضد التهابی موجب آب رسانی به پوست سر و مو شده و از ایجاد شوره و چربی پوست سر جلوگیری می کند . این اسید در تقویت و رشد مو بسیار موثر است .
نکته :
ترکیب روغن مورد و روغن کندش برای پرپشت کردن ابرو و موی سر بسیار عالی است . این ترکیب با تقویت فولیکول مو علاوه بر پرپشت کردن مو به رشد سریع آن نیز کمک می کند .
نکته :
به افرادی که به دنبال روش های طبیعی برای سیاه کردن موهای سفید خود هستند توصیه می شود از روغن مورد اصل استفاده کنند .
از پوست در برابر نور خورشید محافظت می کند
آفتاب سوختگی نوعی مشکل پوستی است که در اثر تابش مستقیم نور خورشید به پوست ایجاد می شود . خاصیت ضد التهابی روغن مورد کمک فراوانی به درمان آن می کند . علاوه بر این ، با کاهش تعریق نه تنها از ایجاد بوی بد بدن جلوگیری می شود بلکه از ایجاد جوش ، آکنه و اگزمای پوستی ممانعت می کند . به همین دلیل توصیه می شود برای رفع این مشکل هر روز از این روغن به صورت موضعی استفاده شود .
آرام بخشی قوی است
این روغن به دلیل داشتن عطر و رایخه ی دلپذیر در آروماتراپی مورد استفاده قرار می گیرد . استشمام عطر خوش این روغن در کاهش استرس و فشار های عصبی بسیار موثر است .
روش استفاده ی آن چگونه است ؟
همان طور که در بالا نیز به آن اشاره شد ، روغن مورد برای برطرف کردن مشکلات مربوط به مو و داشتن مویی سالم و زیبا بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و محبوب است . به همین دلیل شیوه درست استفاده از آن بسیار اهمیت دارد .
برای تقویت مو ، پوست سر را با روغن به خوبی ماساژ می دهند تا با افزایش گردش خون موجب تقویت ریشه مو شود . بهتر است قبل از استفاده روغن را گرم کرده تا نرم و روان شود . روغن نباید به صورت مستقیم روی پوست سر ریخته شود . برای روغن تراپی توصیه می شود ابتدا انگشتان را به روغن آغشته کرده و سپس پوست سر را به خوبی ماساژ داد .
برای تقویت مو ، تنها کافی است پوست سر و ریشه ی مو به روغن آغشته شود و نیازی به آغشته کردن ساقه ی مو نمی باشد . پس از روغن تراپی بهتر است سر با حوله و یا دستمال پوشانده شود . برای اثر گذاری بیشتر بهتر است به مدت چند ساعت روی سر بماند . توصیه می شود این کار قبل از خواب شبانه انجام شده و هنگام صبح شسته شود .
توجه :
انجام این کار تنها یک بار در هفته توصیه می شود و بیشتر از آن موجب آسیب به موها می شود .
عوارض ناشی از مصرف روغن مورد
تاکنون عوارض خاصی از مصرف این روغن گزارش نشده است اما بهتر است برای جلوگیری از عوارض احتمالی موارد زیر را مورد توجه قرار داد.
- برخی افراد نسبت به ترکیبات موجود در روغن حساسیت دارند که این مشکل به صورت خارش و جوش بروز می کند . از این رو بهتر است قبل از استفاده مقداری از روغن را روی پوست داخل آرنج امتحان نمود تا از نداشتن حساسیت اطمینان حاصل کرد .
- مصرف زیاد و بی رویه ی روغن مورد ممکن است موجب تحریک دستگاه تنفس شده و مشکلاتی ایجاد کند .
- استفاده ی آن توسط زنان باردار ممنوع است .
توجه :
بهتر است مصرف آن به توصیه افراد متخصص انجام شود .
گیاه شناسی گیاه مورد
گیاه مورد با نام علمی Myrtus communis گیاهی پایا به شکل بوته یا درختچه است که به تیره ی موردیان تعلق دارد . ارتفاع ساقه هایش متناسب با شرایط آب و هوایی به ۱ تا ۳ متر می رسد . برگ های گیاه همیشه سبز ، ساده ، نوک تیز ، بدون تار و دندانه و چرمی است .
گیاه مورد گل های نسبتا درشت و زیبایی دارد که به رنگ سفید یا صورتی است و عطری خوش دارد . این گل ها از اردیبهشت تا تیر ماه روی بوته دیده می شوند . این گل ها به صورت متقابل و در کنار هم روی ساقه می رویند . هر گل ۵ گلبرگ دارد که اندازه های مساوی داشته و گسترده هستند .
روی ساقه ی درخت برجستگی هایی به وجود می آید که اصطلاحا گال نامیده می شود . گال ها مقدار زیادی تانن دارند که خاصیت قابض دارد و در مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد .
