رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری – درآمد و بازار کار آن
یکی از شاخه های زیست شناسی، رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری یا جانور شناسی می باشد. این رشته به مطالعه زندگی و تولید مثل جانوران می پردازد. بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری می تواند در مکان هایی که مرتبط با این رشته تحصیلی است مانند : مدارس، آزمایشگاه های تحقیقاتی و دانشگاه ها پیش بینی نمود. به دلیل علاقه بسیاری از داوطلبان کنکور سراسری علوم تجربی به این رشته تحصیلی در ادامه این مقاله به معرفی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری و بررسی درآمد و فرصت های شغلی، ادامه تحصیل و گرایش های رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
قبل هم در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک رشته های تحصیلی دیگری نظیر : زیست فناوری، مهندسی شیلات، بهداشت محیط، زیست شناسی سلولی و مولکولی، علوم تغذیه و … پرداخته شده است.
معرفی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری
رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری زیرمجموعه کنکور سراسری علوم تجربی بوده و از طریق انتخاب رشته کنکور و کسب رتبه قبولی می توان به آن ورود نمود. پذیرش در این رشته تحصیلی در دانشگاه های دولتی روزانه، شبانه و غیر انتفاعی و دانشگاه آزاد صورت می پذیرد. از زمان های کهن انسان به شناخت جانوران و حیوانات مختلف و مطالعه ی زندگیشان علاقه‌مند بوده است. ارسطو مشاهدات خود در مورد مطالعه جانوری را در قالب کتاب‌هایی جمع آوری نموده است. نوشته ها و مشاهدات ارسطو بعد ها برای بسیاری از دانشمندان این حوزه راهنما و الهام بخش بوده است.
در قرن شانزدهم و اواسط قرن هفدهم دانشگاه های متعددی در زمینه علوم جانوری تاسیس شدند که تمرکزشان روی مطالعات جانورشناسی قرار داشت و دانشجویان در رشته زیست شناسی جانوری یا جانورشناسی در دانشگاه ها به تحصیل علم می پرداختند.
با اختراع میکروسکوپ یکی از رایج ترین ابزارها در تحقیقات زیستی در قرن نوزدهم میلادی، حوزه ی جدیدی از علم و شناخت موجودات زنده بر دنیای زیست شناسی حاکم شد. میکروسکوپ ها مشاهده و مطالعه سلول های جانوری را ممکن نموده و گام بزرگی در جهت پیشرفت علم و تکنولوژی برداشته شد. در ادامه و با پیشرفت علم و شناخت ژنتیک و DNA، مطالعات بر روی جانوران وارد گام تازه ای از تحقیق و پژوهش گردید.
دروس دانشگاهی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری چیست ؟
برای ورود به رشته تحصیلی زیست شناسی جانوری در مقطع کارشناسی باید در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت نمایید. تحصیل در این رشته دانشگاهی هم با کنکور و هم بدون کنکور امکان پذیر می باشد. دوره کارشناسی این رشته ۴ سال به طول می انجامد و در این ۴ سال واحد های درسی مشخصی گذرانده می شوند. این دروس می توانند عمومی و اختصاصی باشند. برخی از دروس دانشگاهی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری در ادامه آورده شده است :
ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست سلولی و مولکولی، میکروبیولوژی، شیمی آلی، بیوشیمی، ژنتیک، اکولوژی، تکامل موجودات زنده، تالوفیت‌ها، فیزیولوژی جانوری، بافت شناسی، جنین شناسی، تشریح و مرفولوژی گیاهی، ریخت زایی و اندام زایی در گیاهان، سیستماتیک گیاهی، فیزیولوژی گیاهی، رشد و نمو گیاهی، بیوفیزیک، ویروس شناسی، زیست شناسی پرتوی، آمار زیستی، اکولوژی عملی، زیست انگل ها، فیزیولوژی مقایسه‌ای، جانورشناسی، رفتارشناسی، حشره شناسی و بسیاری از واحد های آزمایشگاهی.
بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری چیست ؟
متأسفانه بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری برای بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته تحصیلی مناسب نبوده و بسیاری از فارغ التحصیلان رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری نمی توانند وارد بازار کار مرتبط با علم زیـست جانوری شوند. دانشجویانی که به این رشته علاقه مند بوده و اقدام به ادامه تحصیل در این رشته می کنند، می توانند آینده شغلی تضمین شده تری را برای خود ایجاد کنند. این دانشجویان پس از فارغ التحصیلی می توانند در سازمان هایی مانند : حفاظت از محیط زیـست و سازمان محیط زیست و سازمان های مرتبط مشغول به کار شوند.
سازمان محـیط زیـست به محققانی که در رشته زیست شناسی جانوری مطالعه و تحقیق می کنند به منظور بررسی اکوسیستم ها نیازمند می باشد.
آزمایشگاه های تحقیقاتی مانند انستیتو پاستور، آزمایشگاه های تحقیقاتی متابولیسم، مدرس دانشگاه ها و مدارس کشور از دیگر بازار کار رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری بشمار می آیند.
کسب موفقیت و رسیدن به اهداف در این رشته نیاز به توان و صرف انرژی فراوان دارد و دروس مرتبط باید به خوبی مطالعه شوند تا مهارت لازم در این شغل ایجاد گردد. دانشجویان در هنگام تحصیل در این رشته در دانشگاه ها می توانند با انجام پروژه های تحقیقاتی یا دستیار شدن در آن ها به کسب مهارت و آمادگی به حضور در بازار کار دست یابند.
گرایش های رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری چیست ؟
خوشبختانه امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری برای این رشته در کشور ما ایران فراهم شده است. امکان ادامه تحصیل رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری در دانشگاه های معتبر خارج از کشور نیز وجود داشته و علاقه مندان با رزومه علمی خوب و تحصیل در دانشگاه های معتبر داخلی می توانند برای ادامه تحصیلات به خارج از کشور مهاجرت نمایند.
گرایش های رشته دانشگاهی جانورشناسی به شرح زیر می باشد :
- فیزیولوژی :
فیزیولوژی جانوری (Animal physiology) شاخه‌ای از علم جانورشناسی بوده که فرایند های مختلف بدن جانوران و آنچه در بدنشان رخ می دهد را مطالعه نموده و به بقای جانوران کمک می‌کند. در واقع فیزیولوژی جانوری مطالعه فرایند هایی مانند تنظیم دما، فشار خون و جریان خون و همچنین میزان و زمان آزاد سازی هورمون های بدن جانوران را شامل می شود.
- زیست شناسی سلولی و تکوینی : این رشته به مطالعه جانوران و وضعیت زندگی شان می پردازد.
- بیوسیستماتیک :
این گرایش از جانور شناسی به شناسایی گونه های مختلف جانوری می پردازد. با شناسایی گونه های مختلف جانوری می توان به آسانی به پیشرفت طرح های اقتصادی کمک نمود.
مثال :
کشاورزان برای کنترل آفات از مواد شیمیایی استفاده می کنند که این مواد شیمیایی می تواند تعادل اکولوژی را بهم زند. با شناخت گونه های مختلف حشرات و مطالعه شان در گرایش بیوسیستماتیک، می توان به آسانی با بسیاری از آفات مبارزه کرده و آن ها را از بین برد.
- رفتارشناسی جانوری (Ethology)،
این شاخه از علم جانور شناسی به مطالعه تمام رفتار های حیوانات و بررسی آن ها می پردازد. عموماً مطالعات رفتاری جانوران بیشتر در محیط طبیعی که جانور در آن حضور دارد انجام می گیرد. درواقع رفتار‌هایی که جانوران در محیط های آزمایشگاهی نشان می‌دهند خیلی اهمیت نداشته و رفتار جانور در محیط طبیعی برای دانشمندان این رشته حائز اهمیت می باشد.
ریشه رفتار شناسی جانوری را می توان در پژوهش های داروین یافت، اما این علم به طور رسمی و مستقل از دهه ۱۹۳۰ به عنوان یک رشته تحصیلی شناخته شد. رفتار شناسی جانوری یادگیری حیوانات، توانایی شناختی، ارتباطات و رفتارهای جنسی آن ها را مطالعه نموده و زیست شناسی تکاملی بسیار مرتبط است. اصول پژوهش های رفتار شناسی جانوری می تواند در آموزش حیوانات مورد استفاده قرار بگیرد.
- آناتومی مقایسه‌ای (Comparative Anatomy)
این گرایش شباهت ها و تفاوت ها در آناتومی گونه‌های متفاوت جانوری را مطالعه نموده و خانواده های نزدیک به هم را شناسایی می نماید، مانند پستانداران. این جانوران استخوان های مشابه و مشترکی دارند و تنها ممکن است این استخوان ها در گونه های مختلف از نظر شکل و ظاهر متفاوت باشند.
مثال
برای مثال در این مورد می توان استخوان بال در پرندگان را با استخوان های همولوگ استخوان های انگشتان در انسان مقایسه نمود. پیدا نمودن روند تکاملی توسط تحقیقات و پژوهش های ژنتیکی مورد تائید قرار گرفته است. در باستان شناسی و مطالعه فسیل ها از آناتومی مقایسه‌ای شاخه جانور شناسی بسیار استفاده می شود.
- جغرافیای جانوری
جغرافیای جانوری (Zoography) یا همان جانورشناسی توصیفی،شاخه ای از علم جانورشناسی بوده که جانوران و زیستگاه‌های آن‌ها را مطالعه می نماید. گرایش جغرافیای جانوری به بررسی گستره جغرافیایی که جانوران در آن حضور داشته و زندگی می‌کنند و تأثیرشان بر اکوسیستم و دلایل توزیع گونه‌های متعدد جانوری در نواحی جغرافیایی مختلف می پردازد.
درآمد رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری چگونه است ؟
درآمد رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری بستگی به محلی دارد که در آن مشغول به کار می شوید. مراکز دولتی و خصوصی حقوق های متفاوتی برای این رشته پرداخت می کنند. مهارت و تجربه و سابقه کار از عوامل تأثیر گذار دیگر هستند که می توانند تا حد زیادی بر میزان درآمد شخص تأثیر داشته باشند. همکاری در طرح های پژوهشی و عهده گیری مسئولیت اجرایی این طرح ها می تواند درآمد خوبی برای جانورشناسان داشته باشد.
معرفی گروه بندی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری
- پستاندار شناسی : این قسمت از جانور شناسی زندگی پستانداران را مطالعه می کند. نخستی شناسی یا primatology در مورد نحوه زندگی و رفتار پریمات یا نخستی ها مطالعه کرده و از مهم ترین بخش های پستاندار شناسی بشمار می آید.
- پرنده شناسی یا Ornithology شاخه‌ای از علم جانورشناسی بوده که زندگی پرندگان را مورد مطالعه قرار می دهد.
- خزنده شناسی یا Herpetology شاخه ای از علم جانور شناسی بوده که به مطالعه زندگی خزندگان یا دوزیستانی مانند قورباغه و تمساح می پردازد.
- آبزی شناسی یا Ichthyology شاخه ای از علم جانورشناسی بوده که به مطالعه زندگی جانوران دریایی نظیر : ماهی ها، میگو ها و… می‌پردازد.
- حشره شناسی یا (Entomology) شاخه ای از علم جانورشناسی بوده که به مطالعه روی زندگی انواع مختلف حشرات می پردازد. وجود تنوع بالا در حشرات وجود دارد موجب شده تا حشره شناسی خود در گروه‌های متعددی مورد مطالعه قرار بگیرد. برخی از زیر شاخه های حشره شناسی شامل :
- پروانه شناسی (Lepidopterology) که زندگی پروانه ها و بید ها را مطالعه می کند.
- مورشناسی (Myrmecology) که زندگی و رفتار مورچه ها را بررسی می‌کند.
- سوسک شناسی (Coleopterology) که نحوه حیات قاب بالان یا سوسک ها را مطالعه می کند.
واحد های دانشگاهی رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری
دانشگاه تهران، دانشگاه ارومیه، دانشگاه اصفهان، دانشگاه تبریز، دانشگاه خوارزمی، دانشگاه رازی- کرمانشاه، دانشگاه زابل، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه شهید بهشتی تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه قم، دانشگاه گلستان- گرگان، دانشگاه گیلان- رشت، دانشگاه مازندران بابلسر، دانشگاه گنبد- گلستان، دانشگاه شهرکرد و… .
معایب رشته دانشگاهی زیست شناسی جانوری چیست ؟
معایب این رشته را می توان به شکل زیر تعریف نمود :
- اشباع بودن فرصت های شغلی
- کم بودن بازار کار و سخت پیدا کردن شغل
- درس هایی مربوط به تشریح جانوران که ممکن است با روحیات برخی افراد سازگار نباشد.
- آینده شغلی و درآمد کم نسبت به سختی تحصیل
سخن آخر
یکی از مهم ترین انتخابات هر شخص در زندگی، انتخاب رشته تحصیلی می باشد بنابراین در انتخاب رشته تحصیلی باید حداکثر دقت و تحقیق را قرار دهد. باید همواره به دنبال رشته ای بود که علاوه بر اینکه به آن علاقه دارید، استعداد هم داشته باشید. نکته مهم دیگر توجه به بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی مورد نظر می باشد. اگر رشته تحصیلی را بخوانید که نتوانید در آن به شغل و درآمد برسید ممکن است در آینده برایتان ایجاد پشیمانی کند. همواره برای انتخاب درست ابتدا به تحقیق در مورد رشته مورد نظر پرداخته و سپس با متخصصین مشورت نموده و اقدام به انتخاب رشته تحصیلی نمایید. این نکته را هم در نظر بگیرید که رشته تحصیلی انتخابی علاوه بر علاقه و بازار کار نیاز به استعداد نیز دارد که باید در انتخاب رشته لحاظ گردد.
