تفاوت بین گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن چیست ؟
گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن دو گاز بسیار رایج هستند که حتما در رابطه با آنها بسیار شنیده اید. تفاوت بین گازهای مونوکسید کربن (CO) و دی‌اکسید کربن (CO2) اغلب توسط مردم اشتباه گرفته می شود ، زیرا این دو گاز نه تنها دارای نام و نماد شیمیایی تقریباً مشابهی هستند ، بلکه دارای خصوصیات فیزیکی مشابهی نیز دارند. درست مانند گاز مونوکسید کربن ، گاز دی‌اکسید کربن نیز نامرئی و بدون بو است و همچنین می تواند کشنده باشد.
از این رو ، داشتن حسگر برای شناسایی گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن در خانه بسیار مهم است. از آنجا که گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن مواد شیمیایی کاملاً متفاوتی هستند ، حسگری که مونوکسید کربن را تشخیص می دهد لزوماً دی‌اکسید کربن را تشخیص نمی دهد. در حالی که مقادیر کمی از گازهای CO و CO2 در داخل خانه بی خطر می باشد و هیچ آسیبی به شما نخواهد رساند اما مقدار زیاد آنها می تواند بسیار خطرناک باشد و باعث مرگ شود . بیاید باهم در ادامه این مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک تفاوت بین این دو گاز را بیشتر درک کنیم .
گاز مونوکسید کربن چیست؟
گاز مونوکسید کربن (CO) یک گاز بسیار خطرناک می باشد که باید مراقب آن باشید. این گاز می تواند به طور طبیعی و مصنوعی تولید شود و دلایل طبیعی ایجاد این گاز ممکن است بر اثر آتش سوزی جنگل ها یا فعالیت های آتشفشانی یا هر دلیل دیگری برای اکسیداسیون جزئی متان در جو باشد.
دلایل غیرطبیعی تولید این گاز ، مواردی است که صاحبان خانه باید از آنها آگاه باشند. گاز مونوکسید کربن می تواند توسط وسایل سوزاننده سوخت تولید شود که در حین کار مقدار کافی اکسیژن دریافت نمی کند . لوازم خانگی تولید کننده CO در منطقه ای که تهویه کمی داشته باشد می تواند باعث رسیدن گاز مونوکسید کربن به یک سطح ناامن و حتی تهدید کننده برای زندگی شود.
بهتر است بدانید:
متأسفانه ، مسمومیت با مونوکسید کربن بسیار رایج است ، به ویژه در فصل زمستان که می تواند خسارت سنگینی به قربانیان وارد کند. از آنجا که این گاز بی بو است ، کسانی که از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن رنج می برند معمولاً تا زمانی که بیمار نشوند از آن اطلاع نخواهند داشت .
گاز مونو کسید کربن یک گاز معمولی است که به مقدار کمی در جو ما یافت می شود ، این گاز همچنین یک محصول جانبی از اکسیداسیون جزئی متان در هنگام احتراق است. طبق آمار سازمان CDC ، هر ساله بیش از ۴۰۰ آمریکایی بر اثر مسمومیت ناخواسته از گاز منوکسید کربن که به آتش سوزیی ارتباط ندارد ، می میرند و بیش از ۲۰۰۰۰ نفر بر اثر مسمومیت با این گاز سالانه به اورژانس مراجعه می کنند و بیش از ۴۰۰۰ نفر در بیمارستان بستری می شوند .
یک قانون جامع وجود دارد که بیان می کند که اگر چیزی در حال سوختن است ، به احتمال زیاد گاز مونوکسید کربن ایجاد می کند. به همین دلیل داشتن حداقل یک حسگر مونوکسید کربن در خانه بسیار مهم است.
چه مقدار گاز مونوکسید کربن خطرناک است؟
شما اکنون می دانید که گاز مونوکسید کربن بسیار خطرناک می باشد و مقدار زیاد این گاز می تواند شما را بکشد. اما این گاز همچنین یک گاز نامرئی و بدون بو است ، بنابراین از کجا می دانید چه زمانی این گاز در محیط وجود دارد و چه مقدار گاز مونوکسید کربن کشنده است؟
گاز مونوکسید کربن یک گاز بسیار کشنده است ، به عنوان مثال ، اگر در اجاق گاز آشپزخانه خود نشت گاز دارید یا مبدل کاتالیزوری اتومبیل شما به درستی کار نمی کند ، بدون وجود سنسور تشخیص گاز مونوکسید کربن ، تا زمانی که علائم مسمومیت با این گاز ایجاد نشود ، احتمالاً نمی دانید که در خانه یا گاراژ خود چه مقدار گاز مونوکسید کربن دارید . بنابراین ، داشتن حسگرهای تشخیص گاز مونوکسید کربن در خانه برای محافظت از خود و خانواده در برابر مسمومیت یا حتی مرگ بر اثر استنشاق این گاز بسیار حیاتی خواهد بود.
علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن
اگر ناگهان در خانه بدون هیچ دلیلی دچار سردرد شدید یا احساس سرگیجه شدید ، مهم است که سریعاً خانه خود را ترک کنید. زیرا شما ممکن است دچار مسمومیت با گاز مونوکسید کربن شده باشید. علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن شبیه علائم بیماری آنفولانزا می باشد ، علائم رایج این مسمومیت عبارتند از :
- سردرد
- سرگیجه یا ضعف
- ناراحتی معده یا استفراغ
- درد در قفسه سینه
- گیجی
آنچه که شما باید در مورد سطح مونوکسید کربن بدانید
قرار گرفتن در معرض مقادیر اندکی از گاز مونوکسید کربن ، از یک تا ۷۰ قسمت در میلیون (ppm) ، هیچ اثر سویی بر سلامتی نخواهد داشت.
با این حال ، اگر سطح این گاز بیش از ۷۰ ppm در جو باشد ، شما در معرض سطح خطرناک گاز مونوکسید کربن قرار گرفته اید و احتمالاً دچارعلائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن خواهید شد . وقتی سطح گاز مونوکسید کربن در هوا از ppm 150 بیشتر شود ، ممکن است از هوش بروید یا بمیرید.
چگونه می توان از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در خانه خود جلوگیری کرد؟
اگر در خانه خود آشکارساز یا حسگر گاز مونوکسید کربن ندارید ، نصب آن را در اسرع وقت در نظر بگیرید. نصب این حسگر ها ارزان و بسیار آسان می باشد .
اگر از قبل حسگرهای گاز مونوکسید کربن (CO ) را نصب کرده اید ، مطمئن شوید که حداقل هر پنج سال یکبار باتری های آنها را تعویض می کنید. همچنین اطمینان حاصل کنید که در جایی از خانه که استراحت می کنید، یک حسگر این گاز را داشته باشید . همچنین مهم است ، اگر در خانه خود از وسایلی دارید که از گاز طبیعی یا پروپان ، نفت یا ذغال سنگ استفاده می کنند ، همیشه ایمنی آنها را بررسی کنید. اگر مشکوک به نقص یا نشتی در هر یک از این وسایل هستید ، برای بررسی آنها با یک متخصص تماس بگیرید.
نکات مهم در رابطه با پیشگیری از مسمومیت منوکسیدکربن
در اینجا چند نکته دیگر برای در امان ماندن شما و خانواده از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن آورده شده است :
- اگر در خانه می سوزانید زغال ، اطمینان حاصل کنید که این کار را در فضایی با تهویه مناسب انجام می دهید.
- هرگز از بخاری های شیمیایی در داخل خانه استفاده نکنید ، حتی اگر شعله نداشته باشند.
- از اجاق گاز مخصوص کمپینگ در داخل خانه استفاده نکنید.
- برای گرم کردن خانه خود هرگز از اجاق گاز استفاده نکنید.
- دودکش خانه خود را از نظر داشتن جریان هوا بررسی کنید. اگر مرتباً از شومینه چوب سوز استفاده می کنید ، بهتر است سالی یک به صورت حرفه ای آن را تمیز کنید.
- در صورت احساس بوی بد ناشی از دستگاه گازسوز داخل منزل ، مانند اجاق گاز یا شومینه گازی ، با یک متخصص تماس بگیرید تا فوراً آن را سرویس کند.
گاز دی‌اکسید کربن چیست؟
گاز دی‌اکسید کربن ، گازی است که از یک قسمت کربن و دو قسمت اکسیژن تشکیل شده است و یک گاز طبیعی در اتمسفر است که یک محصول جانبی از وجود انسان در زمین است. به طور خاص ، تنفس انسان و حیوان ، احتراق سوخت های فسیلی و چوبی ، تخمیر و سایر دلایل ، باعث بوجود آمدن این گاز در محیط می شود . گاز دی‌اکسید کربن ، گازی است که گیاهان برای زنده ماندن به آن احتیاج دارند . این گاز همچنین یک گاز متداول در داخل قوطی ها تحت فشار می باشد .
از آنجا که گاز دی‌اکسید کربن نسبت به هوا کمی متراکم تر است (در مقابل مونوکسید کربن که کمی سبک تر است) ، اگر به مقدار زیادی به طور طبیعی یا غیرطبیعی نشت کند ، می تواند یک ابر را در سطح محیط معلق کند. زمان هایی وجود دارد که رویدادهای طبیعی می توانند باعث ایجاد ابرهای عظیمی از گاز دی‌اکسید کربن در جو شوند که می تواند بسیار خطرناک باشد.
در حالی که گاز دی‌اکسید کربن یک گاز طبیعی است ، اما مقدار زیاد و متمرکز آن می تواند بسیار مضر باشد. با توجه به وضعیت فعلی ، میانگین سطح CO2 در کره زمین ۴۰۰ ppm (سهم در هر میلیون) می باشد.
مسمومیت با گاز دی‌اکسید کربن به دلیل ویژگی های طبیعی آن بسیار نادر است. موتورهای احتراق داخلی یا مخازن گاز دی‌اکسید کربن که نشت می کنند توانایی این را دارند که افراد را در معرض خطر مسمومیت با این گاز قرار دهند ، بنابراین دانستن علائم و نشانه هایی مسمومیت در اثر استنشاق مقدار زیاد این گاز ضرورتی نخواهد داشت.
علائم مسمومیت با گاز دی‌اکسید کربن
در حالی که نشت گاز دی‌اکسید کربن بسیار نادر می باشد ، اما شناختن علائم مسمومیت با آن مهم است که می تواند شامل موارد زیر باشد :
- گمراهی
- افزایش ضربان قلب
- لرزش عضله
- تنگی نفس
- طعم اسیدی در دهان
اگر فکر می کنید احتمال مسمومیت با دی‌اکسید کربن در محیط وجود دارد ، سریعاً محل را ترک کنید.
چگونه می توان از مسمومیت با گاز دی‌اکسید کربن در خانه خود جلوگیری کرد؟
مسمومیت با گاز دی‌اکسید کربن در خانه بسیار نادر می باشد ، اما اگر شما در خانه خود دارای سنسورهای گاز دی‌اکسید کربن و همچنین ردیاب های مونوکسید کربن باشید ، می توانید از این مسمومیت های در اثر استنشاق گاز جلوگیری کنید .
نکات مهم درباره گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن
گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن تقریباً گازهای ساخته شده توسط بشر هستند که با پیشرفت صنایع مقدار آنها افزایش می یابد. گاز مونوکسید کربن برخلاف دی‌اکسید کربن در جو وجود ندارد. بیشترین میزان انتشار گاز مونوکسید کربن در موتورهای احتراق داخلی در سطوح خطرناک تولید می شود این گاز می تواند در غلظت های بالاتر یک گاز قابل اشتعال ایجاد شود (گاهی اوقات به عنوان محیط های C1D1 یا C2D2 شناخته می شود) و دستگاه هایی برای اندازه گیری گاز مونوکسید کربن در این غلظت ها به طور معمول ضد انفجار طراحی می شوند. مسمومیت با گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن رایج ترین نوع مسمومیت کشنده در جهان است
سطوح توصیه شده گاز مونوکسید کربن
- متوسط سطح گاز مونوکسید کربن فعلی در کره زمین ۰.۱ ppm می باشد
- سازمان OSHA سطح تماس طولانی مدت محل کار با این گاز را به ۵۰ ppm (قطعات در میلیون) محدود می کند
- علائم مسمومیت خفیف با گاز مونوکسید کربن شامل سردرد ، سرگیجه و استفراغ شدید در غلظت های کمتر از ۱۰۰ ppm خواهد بود
- غلظت های کمتر از ۷۰۰ ppm می تواند زندگی را تهدید کند
نکات مهم درباره گاز دی‌اکسید کربن
- این گاز یک گاز عمومی در جو است و برای زندگی گیاهان مورد نیاز است
- این گاز یک محصول جانبی طبیعی برای تنفس انسان و حیوان ، تخمیر ، واکنش های شیمیایی و تجزیه حیات گیاهان و حیوانات می باشد
- این گاز غیر قابل اشتعال است و هیچ خاصیت انفجاری ندارد
- مسمومیت با گاز دی‌اکسید کربن بسیار نادر است ، با این حال غواصان باید مراقب آن باشند
سطوح توصیه شده گاز دی‌اکسید کربن
- متوسط سطح گاز دی‌اکسید کربن کنونی در سطح کره زمین ۴۱۰ ppm است
- سازمان ASHRAE برای اطمینان از سلامت و عملکرد کلی ، محدودیت این گاز را ۱۰۰۰ ppm برای ساختمان های اداری و کلاس های درس توصیه کرده است
- سازمان OSHA سطح قرار گرفتن در معرض این گاز ، در محل کار را به ۵۰۰۰ ppm به طور متوسط بیش از ۸ ساعت محدود کرده است
- خواب آلودگی در اثر مسمومیت با این گاز می تواند در ۱۰۰۰۰ ppm رخ دهد ، که در اتومبیل های بسته یا سالن های شنا رایج است.
- علائم مسمومیت خفیف با گاز دی‌اکسید کربن شامل سردرد و سرگیجه در غلظت های کمتر از ۳۰۰۰۰ ppm می باشد .
- سطح بیش از ppm 40،۰۰۰ از این گاز در محیط می تواند زندگی را تهدید کند.
باتوجه به موارد ذکر شده همواره با بررسی وسایل گاز سوز و احتراقی خودتان سطح گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن را در محل زندگی و کار بررسی کنید. گازهای مونوکسید کربن و دی‌اکسید کربن مهمترین عامل مسمومیت با گاز در سراسر جهان هستند!
