رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی و معرفی آن
رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی یکی از رشته های تحصیلی است که علاقه مندان زیادی در بین فارغ التحصیلان علوم تجربی داراست. برای ادامه تحصیل در این رشته دانشگاهی باید در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت نموده و موفق به کسب رتبه قبولی آن شوید. گرایش های رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی مختلفی در دفترچه آزمون وجود داشته که می توانند توسط داوطلب انتخاب شوند. در ادامه این مقاله به معرفی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی، میزان درآمد، آینده شغلی آن که علاقمندان زیادی دارد می پردازیم.
در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک قبلاً هم به بررسی چندی از رشته های دانشگاهی علوم تجربی نظیر : بهداشت عمومی، بهداشت محیط، علوم تغذیه، هوشبری و اتاق عمل و … پرداخته شده است. با ما همراه باشید.
معرفی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی
در اوایل دهه ۶۰ این رشته تحصیلی با گسترش دانش سلولی و مولکولی در گروه زیست شناسی دانشکده علوم پایه دانشگاه تهران تأسیس شد. در ابتدای تأسیس پذیرش در این رشته در مقطع کارشناسی صورت می گرفت و با توسعه و پیشرفت، رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی توسعه یافت و در مقاطع علمی کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو جذب نمود. بخش هیئت علمی این رشته، پژوهش های متنوعی را براساس گرایش های مختلف این رشته انجام می دهند و نتایج تحقیقات خود را در مجلات برای استفاده و بهره‌برداری منتشر می کنند.
درواقع همان‌طور که از نام این رشته پیداست، معرفی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی می تواند به عنوان علم مطالعه بر روی موجودات زنده به صورت مولکولی، مطالعه تعامل موجودات با هم و محیط اطرافشان نامیده شود. این رشته بر روی سلول که کوچک‌ترین اجزای سازنده موجودات هستند مطالعه می کند.
چه دروسی در قبولی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی نقش دارند ؟
برای قبولی در این رشته تحصیلی باید ابتدا در آزمون سراسری ورود به دانشگاه شرکت نمایید، برای اینکه در این درس پیشرفت کنید باید دروس زیست شناسی و شیمی را به خوبی آموخته و به این دروس علاقه داشته باشید. زیرا در دانشگاه بیشترین درسی که برای این رشته ارائه می شود دروس مربوط به شیمی و زیست می باشد. دروس ریاضی و فیزیک هم در جایگاه بعدی اهمیت دروس قرار دارند.
از نکاتی که درباره آینده شغلی این رشته تحصیلی مطرح است، کار در محیط های آزمایشگاهی است. پس اگر به آزمایشگاه و کار در آن و همچنین تحقیق و پژوهش علاقه مند هستید می توانید در این عرصه وارد شوید.
واحدهای درسی این رشته چیست ؟
میکروبیولوژی، ژنتیک، ویروس شناسی، زیست‌شناسی گیاهی و جانوری، اکولوژی، زیست شناسی پرتوی، فیزیولوژی گیاهی و جانوری، فیزیولوژی بدن انسان، بیوشیمی، بیوفیزیک، بیو شیمی فیزیک، تکامل و … از جمله دروس اصلی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی بشمار می آیند.
ادامه تحصیل رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی چگونه است ؟
امکان ادامه تحصیل در این رشته در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در کشور ما ایران مقدور می باشد. در دانشگاه های خارج از کشور نیز این رشته مورد توجه بوده و علاقه مندان به ادامه تحصیل در خارج از کشور، می توانند در دانشگاه ها پذیرش و به ادامه تحصیل بپردازند.
از دانشگاه هایی که در این رشته تحصیلی فعال بوده و جذب دانشجو دارند : دانشگاه هاروارد، دانشگاه کمبریج، دانشگاه استنفورد، انستیتو تکنولوژی ماساچوست و دانشگاه کالیفرنیا-سانفرانسیسکو را می توان نام برد.
گرایش های ارشد :
- زیست شناسی سلولی و مولکولی
- زیست فناوری میکروبی
- زیست فناوری مولکولی
- زیست فناوری دریا
- زیست فناوری صنعت و محیط زیست
- نانو بیوتکنولوژی
- اخلاق زیستی
- میکروب‌های بیماری زا
- میکروبیولوژی سیستماتیک و بوم شناسی
- میکروبیولوژی محیطی
- میکروبیولوژی صنعتی
آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی چیست ؟
بازار کار رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی می تواند در مکان های زیادی برای این رشته وجود داشته باشد. در واقع با پیشرفت علوم پایه آینده شغلی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی نسبتاً خوب پیش بینی می شود. از فرصت شغلی رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی می توان به : فعالیت در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، مراکز تحقیقات ژنتیک، بیوشیمی و بیوفیزیک و تدریس در دانشگاه‌ها و مدارس و مکان های آموزش و پژوهشی خصوصی و یا دولتی اشاره نمود.
توجه داشته باشید که در ابتدای راه این رشته شاید نتوانید به شغل دلخواه خود برسید اما با ادامه تحصیل و کسب تخصص و مهارت و آموزش می توانید به آینده شغلی مناسبی امید داشته باشید.
یکی دیگر از بازار کار های این رشته کار آفرینی در این رشته و ایجاد مراکز خصوصی می باشد. تأسیس شرکت های دانش بنیان که در زمینه علوم زیستی فعالیت می کنند هم یکی دیگر از مراکز ایجاد کارآفرین بشمار می آید.
گرایش های رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی چیست ؟
این رشته دانشگاهی در مقطع کارشناسی دارای ۵ گرایش می باشد که البته خیلی با هم تفاوت در مضمون دروس ندارند. این ۵ گرایش به شرح زیر است :
- گرایش میکروبیولوژی
- علوم سلولی و مولکولی
- ژنتیک
- بیوشیمی
- بیوفیزیک
گرایش ۴ و ۵ در مقطع کارشناسی در هیچ‌یک از دانشگاه های ایران تدریس نمی شود و پذیرش دانشجو تنها در سه گرایش دیگر در مقطع کارشناسی انجام می گیرد.
گرایش رشته میکروبیولوژی
علمی که به بررسی و مطالعه میکرو ارگانیسم‌ها می پردازد و به مطالعه (باکتری) ها، (ویروس) ها، قارچ ها و سایر مواردی که با چشم غیر مسلح و بدون میکروسکوپ نمی توان دید بپردازد، میکروبیولوژی نامیده می شود. گرایش میکروبیولوژی به مطالعه و بررسی ارتباط میکروارگانیسم‌ها با خودشان و با موجودات دیگر می پردازد. گرایش میکروبیولوژی خود به گرایش هایی مانند: میکروبیولوژی پزشکی، میکروبیولوژی غذایی و میکروبیولوژی صنعتی تقسیم بندی می شود که هر گرایش به مطالعه شاخه ای از علم می پردازد. داشتن صبر و پشتکار فراوان، قوی بودن در دروس علوم پایه و علاقه مندی به کار در محیط آزمایشگاه از ضروریات تحصیل در این رشته می باشد.
گرایش علوم سلولی و مولکولی
مهم‌ترین مولکول‌هایی که در زندگی هر سلول و موجود زنده ای موثر هستند RNA و DNA و پروتئین‌ها می باشند. در این گرایش از زیست شناسی سلولی و مولکولی چگونگی فعالیت‌های DNA و RNA بررسی می‌شود. ۸۰ تا ۹۰ دانشگاه های کشورهای پیشرفته به جذب دانشجو در این گرایش می پردازند، زیرا این رشته نیروی متخصص و محقق در سایر رشته های وابسته مانند: رشته های پزشکی، بیوتکنولوژی و بیوشیمی، مهندسی ژنتیک، اصلاح نباتات، شیلات و… را تربیت می کند.
این گرایش از رشته تحصیلی اشاره شده، به صبر و تحمل و استقامت بالایی نیز نیاز دارد، کسی که این رشته و شغل را برمی گزیند باید توانایی کار طولانی مدت در آزمایشگاه های ژنتیک را داشته باشد چرا که برای برخی از آزمایش ها لازم است مدت زمان زیادی در آزمایشگاه مشغول به کار باشد. مثلا برای جداسازی RNA زمانی پیرامون ۵ ساعت صرف می شود و این برعهده فرد است که بتواند این کار را به صورت پیوسته و به درستی انجام دهد.
گرایش ژنتیک
مطالعه چگونگی انتقال صفات وراثتی از والدین به فرزندان وظیفه گرایش ژنتیک می باشد. حال این والدین می توانند هر موجود زنده ای باشد مانند انسان، حیوان، گیاه و یا حتی یک باکتری. ژنتیک عامل انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر را بررسی و پیدا نموده و دلایل تفاوت های معنی دار در صفات والدین و فرزندان را بررسی و معرفی می نماید.
این گرایش به بررسی مواردی مانند: تشخیص بیماری های ژنتیکی قبل و بعد از تولد، ژن درمانی، پزشکی قانونی، شناخت ناقلین بیماری ها، اصول مشاوره ژنتیکی، ژنتیک سرطان، نقش ژنتیک در بروز رفتارهای فردی و اجتماعی، شناسایی جمعیت‌های مختلف ژنتیکی و نژادها، اصلاح نژاد و ژنتیک مولکولی نیز می پردازد.
درآمد رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی چیست ؟
همان‌طور که می دانید مطالب تئوری و حفظی، از ملزومات موفقیت هستند اما قطعاً کافی نمی باشند. به دلیل اینکه در دانشگاه‌ها امکانات کافی برای آموزش عملی وجود ندارد، دانشجویان کارهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی، روش‌ها و مواردی که برای اشتغال و درآمد زایی مهم است را آن‌طور که باید آموزش نمی بینند. شرکت در کارگاه های آموزشی و دیدن دوره های کارآموزی می تواند دانشجویان این رشته را برای ورود به بازار کار آماده کند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد این رشته و انجام طرح های پژوهشی آن می تواند از دانشجویان یک محقق ساخته و به آن ها در کسب مهارت کمک نماید.
این مهارت ها که دانشجو می تواند در زمان انجام پایان‌نامه، طرح پژوهشی و یا کارآموزی یاد بگیرد، ورود او به بازار کار و کسب اشتغال و درآمد را تسهیل می نماید. کسب مهارت از جهت دیگر نیز اهمیت دارد و آن رزومه علمی مناسب برای پذیرش از دانشگاه های خارج از کشور و مهاجرت است. فراگرفتن تکنیک های پایه و اصلی مرتبط با رشته تحصیلی منطقی‌ترین روش برای آینده شغلی مناسب است.
در کشور ما ایران به دلیل اینکه رشته های علوم پایه در بازار کار استقبال زیادی ندارند بنابراین درآمد رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی خیلی زیاد نخواهد بود مگر آنکه اقدام به ادامه تحصیل در این رشته نموده و با تخصص به مراکز تحقیقاتی که حقوق و مزایای مناسبی دارند وارد شوید. درآمد رشته دانشگاهی زیست شناسی سلولی و مولکولی تا حد زیادی وابسته به محل اشتغال و مهارت فرد دارد. هرچه مهارت بیشتر و محل اشتغال معتبرتر باشد، درآمد هم به مراتب بالاتر خواهد رفت.
سخن آخر
قبل از ورود به هر رشته تحصیلی ابتدا درمورد آن رشته اطلاعات کافی کسب نموده و سپس وارد آن رشته شوید. درباره نحوه ی ورود، دروس رشته، آینده شغلی، بازار کار، درآمد و… تحقیق نموده و اگر مورد علاقه و تأییدتان بود، اقدام به تحصیل نمایید. انتخاب رشته دانشگاهی نامناسب با روحیه و سلیقه‌تان موجب می شود تا به یادگیری و کسب مهارت در آن رشته دلسرد شده و در آینده از انتخابتان پشیمان شوید. همیشه سلایق و علایق خود را شناخته و با راهنمایی متخصصان مسیر درستی را انتخاب نمایید تا بتوانید هم در آن پیشرفت نموده و هم آینده شغلی مناسب و درآمد راضی کننده ای برای خود داشته باشید.
