روغن گیاهی گلرنگ – خواص و کاربردهای درمانی آن

روغن گیاهی گلرنگ کمتر در بین افراد شناخته شده است و اغلب از خواص باارزش آن آگاهی ندارند . این روغن  منبعی سرشار از اسید های چرب  ، ویتامین ها و مواد معدنی است . این ترکیب فواید سلامتی مفیدی برای بیماری قلب و عروق ، قند خون ، التهابات پوست ، اضافه وزن، سلامتی مو و پوست دارد.در این مقاله از نشریه علمی شیمی فیزیک به بررسی روغن گلرنگ و  ارزش غذایی و خواص گیاهی و درمانی آن می پردازیم . باما همراه باشید.

گیاه شناسی گیاه گلرنگ :

 

گلرنگ   (نام علمی Carthamus tinctorius) گیاهی علفی ، یکساله که از تیره کاسنی است . این گیاه تا ارتفاع ۶۰ سانتی متر رشد می کند . گل های لوله ای و منفرد ، به رنگ زرد مایل به قرمز دارد. از گل های این گیا هبه عنوان منبعی طبیعی برای استخراج رنگ استفاده می کنند. برگ های سبز و پهن گیاه گلرنگ ظاهر موجدار و دندانه دار دارد. ظاهر کلی گیاه گلرنگ شبیه گیاه خارخاسک است. میوه گلرنگ تخم مرغی شکل که انتهائی آن دارای دسته‌ای تار نازک است و در حاشیه خاردار گیاه قرار گرفته است.

جدول مشخصات

نام گیاه دارویی	گلرنگ
نام انگیسی گیاه دارویی	Safflower, False saffron
نام علمی گیاه دارویی	Carthamus tinctorius L
نامهای رایج گیاه دارویی	کاجیره، کاغاله، کافشه و گل خشت
خاستگاه گیاه دارویی	عربستان
طبع گیاه دارویی	گرم و خشک (صفراوی)
اثرگذاری گیاه دارویی	زنان, قلب و عروق, میل جنسی
خواص گیاه دارویی	افزایش دهنده قوای جنسی, بازکننده گرفتگی عروق, قاعده آور, کاهش چربی و کلسترول
روش مصرف گیاه دارویی	خوراکی, موضعی
عوارض گیاه دارویی	منع مصرف در مادران باردار، منع مصرف پیش از عمل جراحی، تداخل دارویی با برخی داروهای رقیق کننده خون و داروهایی که لخته شدن خون را کم می‌کند

 

خاستگاه :

خاستگاه اولیه گیاه گلرنگ کشور عربستان است.  امروزه این گیاه دراکثر مناطق مختلف پرورش داده می شود.این گیاه در ایران در نواحی خراسان ، آذربایجان ، قزوین ، اصفهان ، کرمان ، اراک ، تفرش و نواحی جنوبی و جنوب شرقی یافت می‌شود.

ارزش غذایی روغن گلرنگ :

روغن گلرنگ دارای حدود ۷٪ اسیدهای چرب اشباع شده، ۶۵ ٪ اسید لینولئیک  و ۵٪ اسید لینولنیک ، ۲۰٪ اسید اولئیک است .این گیاه سرشار از اسید های چرب غیر اشباع است که برای بدن لازم است و بسیار گزینه مناسب برای پخت و پز در حرارت بالا می باشد. چربی های گیاه گلرنگ برای حافظه و تنظیم هورمون ها مفید و ضروری است. بعلاوه بدن برای جذب ویتامین های محلول در چربی مانند K ، E ، D ، A به این نوع چربی ها نیاز دارند.

جدول ارزش غذایی روغن گلرنگ
تشکیل دهنده اصلی	مقدار در۱۰۰ گرم
انرژی (کالری)	۸۸۴ کیلوکالری
کربوهیدرات	۰.۰۰ گرم
پروتئین	۰.۰۰ گرم
چربی	۱۰۰.۰۰ گرم
آب	۰.۰۰ گرم
فیبر	۰.۰۰ گرم
قند	۰.۰۰ گرم
کلسترول	۰.۰۰ میلی گرم

 

ویتامین های روغن گلرنگ
نام ویتامین	مقدار در ۱۰۰ گرم
ویتامین A	۰.۰۰ میکروگرم
ویتامین D	۰.۰۰ میکروگرم
ویتامین E	۳۴.۱۰ میلی گرم
ویتامین K	۷.۱۰ میکروگرم
ویتامین C	۰.۰۰ میلی گرم
تیامین (B1)	۰.۰۰ میلی گرم
ریبوفلاوین (B2)	۰.۰۰ میلی گرم
نیاسین (B3)	۰.۰۰ میلی گرم
کولین (B4)	۰.۰۰میلی گرم
پانتوتنیک اسید (B5)	۰.۰۰ میلی گرم
ویتامین B6	۰.۰۰ میلی گرم
فولات (B9)	۰.۰۰میکروگرم
ویتامین B12	۰.۰۰ میلی گرم

 

 

تهیه روغن گیاهی  گلرنگ :

 

میوه گلرنگ دارای پروتئین و حدود ۶۰٪ روغن است  و می توانروغن آن را  از طریق فرایند فشار سرد به دست آورد.

روغن گلرنگ و سلامت قلب

روغن گلرنگ غنی از اسید‌های چرب امگا ۶ است که از سلامتی قلب محافظت می کند . به علاوه ترکیبی به نام لینولئیک باعث کنترل کلسترول  و درمان بیماری قلبی می شود.

براساس مطالعات در سال ۲۰۱۱ کلسترول خون افرادی که مصرف مداوم روغن گلرنگ داشتند بعد از چها رماه مصرف مداوم ، مصرف کلسترول خون این افراد کاهش یافته است.روغن گلرنگ با کاهش کلسترول که علت بیماری های قلب و عروقی است را کاهش می دهد و به سلامت قلب کمک می کند.

چربی های غیر اشباع گلرنگ ، با کاهش چسبندگی پلاکت ها باعث رقیق شدن خون می شود و از سکته های قلبی و مغزی جلوگیری می کند.این گیاه دارای منیزیم است و به آرامش رگ های خون کمک می کند.

روغن گلرنگ و کنترل  دیابت :

دیابت ، بیماری قابل کنترلی است که بیش از سه میلیون نفر در ایران از این بیماری رنج می برند. روغن گلرنگ سرشاز از چربی های غیر اشباع است و می تواند باعث بهبود در کنترل قند خون شود ،

زیرا طبق تحقیقات انجام شده اسید های چرب غیر اشباع می تواند تاثیر مثبتی بر میزان قند خون داشته باشند. بر اساس آزمایشات سال ۲۰۱۱ هم مشخص شد مصرف روزانه هشت گرم روغن گلرنگ به مدت چهارماه به کاهش التهابات کمک می کند و سبب بهبود قند خون و حساسیت به انسولین می شود.شرکت کنندگان این مطالعه زنان مبتلا به دیابت نوع دو است  که افرادچاق و یائسه بودند. جهت بهره مندی از خواص ضد دیابتی روغن گلرنگ  کافی است ۲ الی ۳ قطره از این روغن را همراه با ۱ لیوان آب میل کنید.

روغن گلرنگ و کاهش وزن :

 

 

لاغر شدن بدون گرسنگی کشیدن آرزوی همه افراد چاق است . ومصرف این روغن به طور طبیعی  باعث احساس سیری  در افراد  می شود . کمک به احساس سیری نقش عمده ای در مدیریت وزن دارد. در حال حاضر روغن گلرنگ خیلی راحت در دسترس افراد قرار دارد و آن ها می توانند به وزن خود را به راحتی کنترل کنند. از این روغن می توان به صورت موضعی هم استفاده کرد و قبل از ورزش کردن حدود دو الی ۳ قطره برروی محل مورد نظر بمالید و سپس تحرک خود را آغاز کنید.

روغن گیاهی گلرنگ و شادابی و طراوت پوست:

مقدار بالای لینولئیک اسید در روغن گلرنگ به بهبودی مشکلات پوستی کمک می کند . لینولئیک اسید جذب پوست می شود و با چربی آن ترکیب می شود و  باعث درمان جوش‌های سرسیاه و آکنه‌ی پوست می شود. علاوه براین ، روغن گلرنگ باعث تولید سلول های مجدد و ترمیم زخم ها می شود.این روغن هم چنین برای پوست خشک و ملتهب مناسب است و باعث تسکین و نرم شدن پوست می شود. روغن گلرنگ سرشار از ویتامین E است و می تواند پوست را از مضرات رادیکال های آزاد حفظ کند.

برای استفاده از این روغن بهتر است قبل از مصرف ، آن را روی قسمت کوچکی از پوست آزمایش کنید. به این صورت که چند قطره از این روغن را روی پوست بازو ریخته و تا ۲۴ ساعت صبر کنید و اگر هیچ واکنشی مشاهده نکردید ، می توانید از آن استفاده کنید.

روغن گیاهی گلرنگ مخصوص برای پخت و پز در دماهای بالا :

همه روغن ها برای سرخ کردن مناسب نیستند . به علت اینکه برخی از روغن ها در دمای بالا باعث تشکیل رادیکال های آزاد می شود . این روغن با  اولئیک بالا می تواند جهت سرخ کردن استفاده شود . درواقع روغن گلرنگ نقطه دود بالایی نسبت به روغن های دیگر مانند ذرت ، کانولا و کنجد دارد.هم چنین این روغن نسبی به سایر روغن ها مانند زیتون و نارگیل ، طعم ملایم تری دارد و یک گزینه مناسب برای سرخ کردن و پخت و پز است.

عوارض مصرف روغن گیاهی گلرنگ :

روغن گلرنگ خواص فروانی دارد اما اگر در مصرف آن زیاده روی شود ، ممکن است با عوارضی همراه شود.این گیاه دارای خواص قاعده آور است ، بنابراین در دوران بارداری از مصرف آن ، جدا بپرهیزید ، زیرا باعث سقط جنین می شود.گلرنگ فرایند انعقاد خون را کم می کند . بنابراین دوهفته قبل از هرگونه عمل جراحی از آن نباید استفاده کرد. گلرنگ ممکن است در بعضی از اشخاص ایجاد حساسیت و آلرژی کند.این روغن را همراه باشیر یا بعد از آن استفاده نکنید و بایستی از این کار خودداری کنید.این گیاه با داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین تداخل دارویی دارد.