پوکی استخوان چیست و چرا به آن مبتلا می شویم؟

خواندن این مطلب 12 دقیقه زمان میبرد

پوکی استخوان (Osteoporosis) بیماری است که در آن تراکم استخوان با گذشت زمان از بین رفته و کاهش می یابد. این بیماری باعث ضعف و شکنندگی استخوان ها می شود و خطر شکستگی را در فرد مبتلا را افزایش می دهد. استخوان های مچ دست ، ستون فقرات و مفاصل ران ها بیشتر تحت تأثیر این یبماری قرار می گیرند ، اگرچه هر استخوانی در معرض این بیماری خواهد بود .

پوکی استخوان یک بیماری بسیار شایع می باشد و بیش از ۱۰ میلیون آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند. در حقیقت ، این بیماری به ویژه در میان زنان و مردان مسن ، گسترده ترین بیماری استخوانی است و به طور کلی ، زنان بیش از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند.

استخوان های شما در درجه اول از کلسیم و پروتئین تشکیل شده است. استخوان یک بافت زنده است که به طور مداوم سلول های قدیمی را از بین برده و سلول های جدید را تولید می کند. پوکی استخوان هنگامی ایجاد می شود که استخوان سلول های جدیدی را بوجود نیاورد یا مقدار زیادی استخوان توسط بدن جذب شود. پوکی استخوان غالباً به دلیل کاهش هورمون استروژن در بدن زنان پس از یائسگی یا از دست دادن تستوسترون در مردان مسن رخ می دهد ، اما می تواند به دلیل عوامل دیگری مانند مصرف برخی از داروها ایجاد شود. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

فهرست مطالب

بیماری پوکی استخوان

در بیشتر موارد ، این بیماری با گذشت سالها به تدریج ایجاد می شود و ممکن است فرد مبتلا به پوکی استخوان از بروز این بیماری تا زمان بروز شکستگی مطلع نشود . هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد و اما می توان با انجام بعضی از اقدامات عوارض این بیماری را کاهش داد . همچنین می توانید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید که بتواند از بین رفتن استخوان را کند یا متوقف کند و حتی از شکستگی های بعدی جلوگیری کند.

اگر فاکتورهای خطر ابتلا به این بیماری مانند سابقه خانوادگی یا یائسگی را دارید ، ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی ممکن است آزمایش تراکم استخوان را برای شما توصیه کند . این آزمایش نوعی خاص از اشعه ایکس است که می تواند به شما در تعیین پوکی استخوان ، خطر بالای ابتلا به این بیماری یا خطر شکستگی استخوان به دلیل نازک شدن و ضعیف شدن استخوان ها بسیار کمک کند.

به طور کلی هیچ علائمی برای این بیماری وجود ندارد تا زمانی که بیماری به مرحله جدی برسد و شکستگی رخ دهد . برای تشخیص و درمان این بیماری در اولین و قابل درمان ترین مرحله و کاهش خطر شکستگی و سایر عوارض ، به دنبال مراقبت های پزشکی منظم باشید.

اگر شما یا کسی که با او در ارتباط هستید ، درد مفصل ران را تجربه می کنید یا قادر به راه رفتن طبیعی پس از زمین خوردن یا آسیب دیدگی نیستید ، سریعاً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید ، زیرا اینها ممکن است علائم شکستگی در مفصل ران باشند ، که یک فوریت پزشکی و از عوارض شایع بیماری پوکی استخوان می باشد .

انواع مختلف بیماری پوکی استخوان کدامند؟

پزشکان این بیماری را به پوکی استخوان اولیه ، به این معنی که این بیماری به خودی خود ایجاد می شود و پوکی استخوان ثانویه که در آن از دست دادن استخوان به علت جداگانه ای ایجاد می شود ، مانند بیماری های خاص یا داروهایی که قدرت استخوان را کاهش می دهند ، طبقه بندی می کنند که عبارتند از:

۱- پوکی استخوان خردسالان که در کودکان و نوجوانان رخ می دهد ، به طور معمول در سنین ۸ تا ۱۴ سالگی

۲- پوکی استخوان اولیه نوع ۱ ، پوکی استخوان بعد از یائسگی نیز نامیده می شود ، که ناشی از کمبود هورمون استروژن است

۳- پوکی استخوان نوع ۲ ، پوکی استخوان پیری نیز شناخته می شود که با افزایش سن و از دست دادن تراکم استخوان در زنان و مردان مشاهده می شود.

علائم بیماری پوکی استخوان چیست؟

به طور کلی ، هیچ علائمی در مراحل اولیه این بیماری وجود ندارد ، زیرا این بیماری معمولاً به تدریج ایجاد می شود و به همین دلیل پوکی استخوان به عنوان یک بیماری خاموش شناخته می شود. هنگامی که علائم این بیماری بروز می کنند ، بسته به بدن فرد ، شدت و سایر عوامل می توانند متفاوت باشند.

علائم شایع پوکی استخوان

علائم شایع این بیماری می تواند شامل ، شکستگی ستون فقرات ، مچ دست یا مفصل ران ها باشد. شکستگی به طور کلی نشان می دهد که این بیماری در مراحل پیشرفته است که در آن تحلیل و آسیب شدید به استخوان رخ داده است. در این مرحله علائم این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:

کمر درد که به دلیل شکستگی استخوان نخاع می تواند شدید باشد
درد یا حساسیت نسبت به استخوان
شکستگی که با ضربه کوچک یا بدون ضربه اتفاق می افتد
کاهش قد
گردن درد که به دلیل شکستگی استخوان نخاع می تواند شدید باشد
وضعیت خمیده (انحنای ستون فقرات ، کیفوز – kyphosis )

علائم جدی پوکی استخوان

پوکی استخوان به خودی خود یک وضعیت تهدید کننده برای زندگی نخواهد بود ، اما ضعف ناشی از آن می تواند منجر به سقوط خطرناک یا شکستگی استخوان شود که می تواند منجر به ناتوانی یا افزایش خطر مرگ به دنبال آسیب شود.

در ستون فقرات ، از دست دادن تراکم استخوان می تواند منجر به شکستگی مهره ها شود که می تواند منجر به کاهش قد ، حالت قوز یا پشت درد شود . در صورت بروز درد مزمن پشت یا گردن یا مشاهده تغییر در وضعیت بدن ، به دنبال درمان سریع برای خود باشید.

چه عواملی باعث بروز بیماری پوکی استخوان می شوند؟

شایع ترین علت پوکی استخوان ، کاهش تولید برخی از هورمون ها به دلیل افزایش سن می باشد . در زنان در سن یائسگی (حدود ۵۰ سال به بالا) تولید استروژن را کاهش می یابد در حالی که در مردان ۷۰ سال به بالاتر تولید تستوسترون کاهش می یابد.

سایر دلایل ابتلا به پوکی استخوان عبارتند از :

اعتیاد به الکل
داروهای خاص
بیماری های مزمن (طولانی مدت) ، مانند آرتریت روماتوئید (RA) و بیماری کلیوی
استفاده از داروهای کورتیکواستروئید بیش از سه ماه به صورت مصرف روزانه
اختلالات در اشتها
وراثت
عدم مصرف کافی کلسیم ، ویتامین D و فسفات در رژیم غذایی که برای تشکیل طبیعی استخوان ضروری هستند
کم تحرکی و دوره های طولانی بی تحرکی مانند استراحت کامل در رختخواب
سیگار کشیدن

هایپرپاراتیروئیدیسم (Hyperparathyroidism) ، تولید بیش از حد هورمون پاراتیروئید – parathyroid (PTH) که باعث می شود کلسیم از استخوان ها خارج شود و سپس توسط روده و کلیه جذب شود.

ریسک فاکتورهای بیماری پوکی استخوان چیست؟

تصور می شود تعدادی از عوامل احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. با این حال ، همه افرادی که دارای عوامل خطر هستند ، به این بیماری مبتلا نخواهند شد. عوامل خطر شایع برای این بیماری شامل مواردی است که نمی توانید از آنها جلوگیری کنید یا آنها را مدیریت کنید ، اما می توانید آنها را درمان کنید .

برخی از عوامل خطرزا برای پوکی استخوان که قابل کنترل ، درمان یا پیشگیری نیستند ، عبارتند از :

سن : سن ۵۰ سال به بالا در زنان و سن ۷۰ سال به بالا در مردان خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
اندازه بدن : زنان لاغر ، کوچک و داری استخوان بندی ضعیف بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
قومیت : زنان سفید پوست و آسیایی بیشتر از زنان سیاه پوست و اسپانیایی تبار به این بیماری مبتلا می شوند.
سابقه خانوادگی : داشتن والدین با سابقه شکستگی با کاهش توده استخوان خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد .
جنسیت : زنان بیش از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند و یائسگی باعث از بین رفتن استخوان و بافت های استخوانی در زنان می شود.

ریسک فاکتورهای قابل پیشگیری پوکی استخوان

برخی از عوامل خطر برای ابتلا به پوکی استخوان که ممکن است قابل پیشگیری یا درمان باشد عبارتند از :

عدم وجود دوره های قاعدگی ( amenorrhea )
مصرف الکل
بیماری مزمن کبدی
سیگار کشیدن
رژیم های غذایی کم کلسیم ، کمبود کلسیم یا عدم استفاده صحیح از کلسیم
رژیم های غذایی دارای کمبود ویتامین D
اختلالات در تغذیه و وزن کم بدن ، به دلیل رژیم غذایی نامناسب
تولید بیش از حد کورتیزون ( cortisone ) یا هورمون تیروئید
درمان های هورمونی برای درمان سرطان پستان و پروستات
عدم فعالیت بدنی یا استراحت طولانی مدت در رختخواب
سندرم سوء جذب
استفاده از داروها از جمله استروئیدها ، جایگزینی هورمون تیروئید ، هپارین و مهار کننده های پمپ پروتون برای درمان بیماری GERD

چگونه از ابتلا به بیماری پوکی استخوان جلوگیری کنیم؟

اگرچه نمی توانید به طور قطعی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید ، اما مراحلی وجود دارد که می توانید برای کاهش احتمال ابتلا به عوارض این بیماری یا به تأخیر انداختن شروع و پیشرفت علائم بیماری پوکی استخوان انجام دهید . این اقدامات عبارتند از :

یک مکمل ویتامین D را در نظر بگیرید ، بسیاری از خانم ها به طور طبیعی از طریق رژیم غذایی یا نور خورشید ویتامین D کافی دریافت نمی کنند و این باعث می شود بعد از یائسگی در برابر پوکی استخوان آسیب پذیرتر شوند .

تمرینات مقاومتی یا تحمل وزن را به صورت ایده آل ۳ تا ۴ بار در هفته انجام دهید. این نوع تمرینات علاوه بر ساخت استخوان ، باعث تقویت عضلات و بهبود تعادل می شوند و خطر سقوط خطرناک را کاهش می دهند.

یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید که شامل غذاهای غنی از مواد مغذی ، استخوان ساز ، از جمله محصولات لبنی باشد. ماهی چرب؛ سبزی های تیره و برگ دار؛ و میوه ها و سبزیجات تازه می توانند برای شما بسیار مفید باشند .

همچینن:

مقدار مناسبی کلسیم دریافت کنید ، با پزشک خود در مورد رژیم غذایی فعلی صحبت کنید تا منابع طبیعی کلسیم را که در حال حاضر مصرف می کنید شناسایی کنید و در مورد اینکه آیا ممکن است به مکمل کلسیم نیاز داشته باشید صحبت کنید.

پروتئین را در رژیم غذایی خود بگنجانید ، این فقط عضلات شما نیستند که به پروتئین نیاز دارند بلکه استخوان ها نیز به پروتئین نیاز دارند. با پزشک خود در مورد مقدار پروتئین مناسب برای خود صحبت کنید (پروتئین زیاد منجر به از دست دادن کلسیم می شود) و منابع سالم مانند مرغ بدون چربی ، ماهی و پروتئین های گیاهی مانند توفو را در رژیم غذایی خود بگنجانید .

سیگار را ترک کنید ، نشان داده شده است که مصرف دخانیات باعث کاهش تراکم استخوان می شود و افراد سیگاری معمولاً عادات دیگری در سبک زندگی مانند نوشیدن زیاد ، بی تحرکی و رژیم غذایی نامناسب دارند که در خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان نقش بسیاری دارد.

رژیم و نکات تغذیه ای برای پوکی استخوان چیست؟

خوردن یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی که باعث سلامت استخوان می شود می تواند از بروز بیماری پوکی استخوان جلوگیری کند یا برای کسانی که به آن مبتلا هستند ، به کند شدن پیشرفت علائم آن کمک می کند.

با پزشک خود در مورد رژیم غذایی فعلی و اینکه آیا مقدار توصیه شده روزانه ویتامین ها و مواد معدنی سازنده استخوان مانند کلسیم ، ویتامین D و منیزیم دریافت می کنید ، صحبت کنید. هر نوع غذای توصیه شده باید به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل از نظر غذایی به میزان متوسط مصرف شود. غذاهایی که برای استخوان های شما مفید هستند و به جلوگیری یا کندی علائم بیماری پوکی استخوان کمک می کنند عبارتند از :

محصولات لبنی مانند پنیر ، ماست و شیر کم چرب یا بدون چربی
ماهی های چرب ، از جمله ماهی آزاد و ماهی تن و همچنین ماهی ساردین کنسرو شده
غذاهایی که با ویتامین D غنی شده اند ، از جمله برخی غذاهای بسته بندی شده صبحانه و شیرهای غیر لبنی
میوه های سرشار از ویتامین C مانند پرتقال ، گریپ فروت ، توت فرنگی ، آناناس ، پاپایا ، فلفل قرمز و سبز
سبزیجات تازه ، از جمله سبزیجات برگ دار (اسفناج ، کلم پیچ ، جوانه بروکسل) ، کلم بروکلی ، بامیه ، سیب زمینی
پروتئین ، مانند مرغ بدون چربی، ماهی و پروتئین گیاهی مانند توفو. مصرف پروتئین را در مقادیر متوسط نگه دارید ، زیرا پروتئین زیاد منجر به از دست دادن کلسیم در بدن می شود.

بهتر است بدانید:

برخی از غذاها می توانند بر جذب کلسیم در بدن تأثیرمنفی بگذارند که منجر به کاهش تراکم استخوان می شود. هنگام فعالیت برای ایجاد سلامت استخوان ، مصرف این غذاها را به حداقل برسانید :

الکل که باید به طور متوسط در مردان برای هر روز ۲ نوشیدنی یا کمتر و برای خانم ها ۱ نوشیدنی یا کمتر در روز محدود شود.
کافئین ، موجود در قهوه ، چای ، نوشابه و شکلات
غذاهای شور مانند سبزیجات کنسرو شده ، گوشت های فرآوری شده و میان وعده های بسته بندی شده
سبوس گندم ، به ویژه محصولاتی که ۱۰۰٪ سبوس گندم هستند ، مانند برخی غلات . سبوس گندم حاوی مقادیر زیادی فیتات است که در توانایی جذب کلسیم در بدن اختلال ایجاد می کند.

پزشکان چگونه بیماری پوکی استخوان را تشخیص می دهند؟

روش های تشخیصی برای این بیماری ممکن است شامل بررسی یک سابقه پزشکی کامل ، معاینه فیزیکی ، اشعه ایکس اسکلتی ، آزمایش خون برای اندازه گیری سطح کلسیم و پتاسیم و آزمایش تراکم استخوان (که به آن دانسیتومتری استخوان نیز گفته می شود) باشد .

آزمایش چگالی سنجی استخوان در درجه اول برای شناسایی بیماری پوکی استخوان استفاده می شود تا پزشک شما بتواند درمان مناسب را انجام دهد. درمان زود هنگام به جلوگیری از شکستگی استخوان در آینده کمک می کند و پزشکان گاهی اوقات درمان زودهنگام را برای افرادی که از قبل دچار شکستگی استخوان شده اند و در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند ، توصیه می کنند .

روش های درمانی برای بیماری پوکی استخوان چیست؟

در حال حاضر بیماری پوکی استخوان بطور کامل قابل درمان نیست ، اما برای کاهش میزان از دست دادن استخوان و کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی این بیماری مانند شکستگی ، می توانید اقداماتی را انجام دهید .

درمان بیماری پوکی استخوان به شدت بیماری ، سن ، جنسیت ، سابقه پزشکی و سایر عوامل فردی بستگی دارد . اهداف برنامه های درمانی این بیماری عبارتند از : کند کردن یا متوقف شدن زوال استخوان ، کنترل درد و کاهش خطر شکستگی و کنترل سایر عوارض. پزشک یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی شما ممکن است طرحی را پیشنهاد کند که شامل تغییر در سبک زندگی ، از جمله تغییر در رژیم غذایی ، فعالیت بدنی و احتمالاً استفاده از داروها می باشد.

دستورالعمل های غذایی برای درمان و پیشگیری از پوکی استخوان

پیروی از یک رژیم غذایی حاوی مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D و مصرف مکمل هایی که توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی توصیه می شود ، باعث تشکیل طبیعی استخوان و بافت های استخوانی در بدن می شود. منابع خوب کلسیم در رژیم غذایی شامل شیر کم چربی و محصولات لبنی است . ویتامین D در وهله اول در معرض آفتاب تولید می شود اما در مکمل ها و برخی غذاهای خاص مانند ماهی آزاد ، ماهی تن ، تخم مرغ ، غلات غنی شده و محصولات لبنی غنی شده نیز موجود است. ویتامین D کافی به بدن کمک می کند تا کلسیم را جذب کند و همچنین مصرف پروتئین کافی در رژیم غذایی بسیار مهم است.

داروهایی مفید برای درمان بیماری پوکی استخوان

پزشکان معمولاً برای درمان بیماری پوکی استخوان دارو تجویز می کنند. برای تشخیص این بیماری ، پزشک شما از آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) برای اندازه گیری سطح کلسیم و سایر مواد معدنی در بخشی از استخوان استفاده می کند.

انواع داروها برای درمان این بیماری عبارتند از :

بیس فسفونات ها (Bisphosphonates) مانند آلندرونات (alendronate ) ، ریزدرونات ( risedronate ) ، ایبندرونات ( ibandronate ) و زولدرونیک اسید (zoledronic acid ) که می توانند از دست دادن استخوان را کاهش داده و احتمالاً تراکم استخوان را افزایش دهند.

کلسی تونین ( Calcitonin ) که می تواند سرعت از دست دادن استخوان را کاهش دهد و به حداقل رساندن درد در بیمار کمک کند

درمان جایگزینی هورمون (استروژن) ممکن است در برخی موارد در نظر گرفته شود. درمان جایگزینی هورمون به دلیل خطرات جدی مانند افزایش خطر لخته شدن خون ، سرطان پستان و سرطان رحم دیگر به عنوان اولین خط درمان بیماری پوکی استخوان در نظر گرفته نمی شود.

رالوکسیفن ( Raloxifene ) که برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در زنان یائسه استفاده می شود و می تواند استخوان ها را محکم کرده و خطر شکستگی را کاهش دهد.

ورزش برای درمان پوکی استخوان

فعالیت بدنی منظم قسمت مهمی در پیشگیری و درمان این بیماری می باشد . ورزش منظم ، حداقل سه بار در هفته ، می تواند از دست دادن استخوان و خطر سقوط و شکستگی استخوان در مردان و زنان را کاهش دهد.

اگر بیماری پوکی استخوان دارید ، باید از ورزش های تماسی یا ورزش هایی که خطر سقوط دارند ، مانند دوچرخه سواری در کوهستان ، یا تمرینات پرتحرک که ممکن است باعث شکستگی شوند ، خودداری کنید. تمرینات با تحمل وزن پایین ، مانند پیاده روی ، دوچرخه ثابت و تمرینات تردمیل به طور کلی توصیه می شود و برای بیمار مفید خواهد بود .

تمرینات مقاومتی با استفاده از وزنه های سبک و دستگاه های وزنه برداری یا شنا نیز به حفظ توده استخوان کمک می کند و فعالیت هایی مانند تای چی و یوگا که بر تعادل ، انعطاف پذیری و قدرت تأکید دارند، همچنین به طور کلی انتخاب خوبی برای گنجاندن در یک برنامه تمرینی کامل است. با این حال ، قبل از شروع یک برنامه ورزشی باید با پزشک یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت کنید.

عوارض احتمالی بیماری پوکی استخوان چیست؟

عوارض احتمالی این بیماری می تواند بسیار جدی باشد. با پیروی از برنامه درمانی خود ، می توانید این بیماری را تا حدود زیادی درمان کرده و خطر ابتلا به عوارض احتمالی آن را به حداقل برسانید . عوارض احتمالی این بیماری عبارتند از: