رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی ، بازار کار و آینده شغلی آن
رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی یکی از رشته هایی است که در بین افرادی که می خواهند وارد دانشگاه شده و ادامه تحصیل بدهند بسیار پرطرفدار است. برای قبولی در رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی که زیر مجموعه رشته های علوم پزشکی بشمار می آید، نیاز به داشتن دیپلم علوم تجربی می باشد. آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی خوب بوده و دانشجویان پس از فراغت از تحصیل می توانند در آزمایشگاه های تشخیص طبی مشغول به کار شوند. تحصیل در این رشته جای پیشرفت داشته و می توان آن را تا مقطع دکترا نیز ادامه داد. از کارشناسان رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی می توان برای آزمایش های بیوشیمیایی و هماتولوژی استفاده نمود.
در ادامه این مقاله به دلیل علاقه مندی داوطلبان کنکور سراسری دانشگاه آزاد به این رشته، به معرفی رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی، بازار کار و آینده شغلی آن پرداخته ایم. در ضما رشته های دیگری مانند: رشته دانشگاهی پرستاری، فیتوشیمی، و رشته دانشگاهی شیمی محض، شیمی کاربردی و … نیز قبلا در این نشریه بررسی شده اند. در ادامه با ما همراه باشید.
معرفی رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی
رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی رشته ای است جذاب اما برای علاقمندان خاص خودش. این رشته علاوه بر علاقه استعداد ویژه ای نیز می طلبد. فردی که در این رشته تحصیل می کند باید ذهن فعال و اخلاق و رفتار مناسبی داشته باشد. یکی از موارد دیگر در تحصیل این رشته دارا بودن دقت کافی است. زیرا هر بی دقتی حتی کوچک می تواند بر نتایج آزمایشات که مربوط به سلامتی و درمان افراد است نتایج نامطلوبی گذارد. افراد علاقمند به این رشته باید از توانایی کار تیمی خوبی برخوردار بوده و مشارکت لازم را بعمل آورند.
چگونه در رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی قبول شویم !
برای قبولی در این رشته باید به خوبی درس خوانده و تمرکز ویژه ای بر درس های شیمی و زیست بگذارید. در ادامه به تعدادی از درس ها ی مورد نیاز برای قبولی در کنکور و ضرایب آنها اشاره شده است :
زمین شناسی : بدون ضریب، درس زمین شناسی برای قبولی در رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی بی تاثیر است.
زیست شناسی : ضریب ۴ داشته و بسیار درس مهم و تاثیر گذاری در قبولی کنکور است.
شیمی : ضریب ۳ داشته و جز درس های مهم و تاثیر گذار در کنکور علوم تجربی و قبولی در رشته علوم آزمایشگاهی می باشد.
فیزیک و ریاضی نیز هر کدام ضریبی برابر با ۲ دارا می باشند.
درآمد رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی چگونه است ؟
رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی به دلیل اینکه زیر مجموعه ی رشته های علوم پزشکی می باشد بنابراین مانند سایر رشته های علوم پزشکی بازار کار مناسبی برخوردار است. فارغ التحصیلان در این رشته می توانند در بیمارستان ها، کلینیک ها، آزمایشگاه های تشخیص طبی و … مشغول به کار شوند. در ادامه به برخی از مراکزی که مربوط به بازار کار رشته علوم آزمایشگاهی می باشد اشاره می کنیم.
درآمد رشته علوم آزمایشگاهی تا حدودی بستگی به میزان تحصیلات فرد داشته و هرچه میزان تحصیلات در این رشته بیشتر باشد، زمینه های شغلی بیشتری فراهم شده و درآمد افراد نیز بیشتر خواهد بود.
البته باید به این نکته نیز اشاره نمود که میزان درآمد فارغ التحصیلان این رشته در کشوری مانند امریکا حدود ۶۰ هزار دلار خواهد بود!
آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی چگونه است ؟
در بسیاری از مراکز درمانی مانند بیمارستان ها برای رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی بازار کار فراهم است. به دلیل هزینه های بالای تاسیس یک مرکز آزمایشگاهی خصوصی، دستگاه های آزمایشگاهی و لوازم آزمایشگاهی اکثر افراد قادر به تاسیس چنین مکانی نبوده و در مکان هایی دیگر مانند: آزمایشگاه های طبی، صنایع غذایی، دارویی و صنعتی مشغول به کار می شوند. درآمد رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی تا حد زیادی بستگی به محل اشتغال دارد. مثلا حقوق و درآمد افراد در مکان هایی مانند بیمارستان ها و کلینیک های بزرگ به مراتب بیشتر از آزمایشگاه های کوچک تشخیص طبی می باشد. اما به طور کلی میزان درآمد در این رشته خوب بوده و در آینده با گسترش این رشته می تواند آینده شغلی مناسبی برای افراد درحال تحصیل در علوم آزمایشگاهی ایجاد نماید.
زمینه های کاری دیگر برای این رشته بیمارستان های دولتی و غیر دولتی، پزشکی قانونی، مراکز تحقیقاتی، سازمان انتقال خون و … می باشند. درآمدی که می توان به موجب اشتغال در زمینه علوم آزمایشگاهی کسب نمود از سطح قابل قبولی برخوردار است.
بازار کار رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی در ایران چگونه است ؟
با توجه به وجود مشکل اشتغال در کشور ما ایران، این رشته تحصیلی جز رشته های پر کاربرد بشمار آمده و آینده شغلی رشته علوم آزمایشگاهی با توجه به ارتباط با مراکز درمانی خوب پیش بینی می شود و داوطلبان و دوست داران زیادی نیز داراست.
انواع گرایش های رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی را می شناسید ؟
- گرایش خون شناسی: محل اشتغال: سازمان انتقال خون.
- گرایش ژنتیک: محل اشتغال: دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی
- گرایش بیوشیمی بالینی: محل اشتغال: دانشگاه ها و آزمایشگاه های تشخیص طبی.
- گرایش میکروب شناسی: محل اشتغال: آزمایشگاه های بهداشتی و غذایی
- گرایش انگل شناسی: محل اشتغال: آزمایشگاه های تشخیص طبی و پژوهشی
- گرایش بیوشیمی بالینی: محل اشتغال: آزمایشگاه های تشخیص طبی
- گرایش قارچ شناسی: محل کار: مراکز درمانی و بهداشتی و تدریس در دانشگاه
- گرایش باکتری شناسی: محل کار : مراکز درمانی، آزمایشگاه ها و…
- گرایش میکروب شناسی: محل کار: آزمایشگاه های غذایی، دارویی و بهداشتی
- گرایش ایمنی شناسی: مراکز مربوط به آسم و آلرژی و شرکت های کیت ساز
آیا علاقمندی به رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی برای تحصیل در این رشته کافیست ؟
برای انتخاب یک رشته تحصیلی البته که علاقمندی مهم است اما مطمئنا کافی نیست. علاقه مندان به رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی باید نسبت به مهارت و سختی ها و فراز و نشیب های این رشته آگاه باشند و توانایی لازم در خود را با لزوم برخی مهارت ها مقایسه تموده و سپس اقدام به تحصیل در این رشته ی دانشگاهی نمایند. برخی از این مهارت ها در ادامه آمده است:
- علاقه داشتن به درس هایی مانند شیمی و زیست و داشتن مهارت در یادگیری آنها.
- حساسیت نداشتن به مواد شیمیایی و ترکیبات آزمایشگاهی
- علاقه مندی به کار های آزمایشگاهی
- صبر و حوصله و دقت زیاد
- آمادگی روحی و بدنی و سلامت جسمانی و پشتکار فراوان
آیا شرایط ادامه تحصیل برای رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی فراهم است ؟
برای فارغ التحصیلان در این رشته، امکان ادامه تحصیل تا مقطع علمی دکتری وجود خواهد داشت و فارغ التحصیلان این رشته با مراجعه به دفترچه ثبت نام کارشناسی ارشد و دکتری وزارت بهداشت می توانند در آزمون این مقاطع تحصیلی شرکت نموده و با کسب نمره آزمون و قبولی در گرایش مورد نظر اقدام به ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه خود نمایند. با توجه به وجود تنوع در گرایش های رشته علوم آزمایشگاهی می توان به دفترچه آزمون مراجعه نموده و عنوان دقیق مدرک کارشناسی را با گرایش های کارشناسی ارشد تطبیق داده و همچنین با گرایش های رشته علوم آزمایشگاهی بیشتر آشنا شد.
ادامه تحصیل رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی در خارج از کشور
از جمله کشورهایی که جایگاه رشد مناسبی برای این رشته دارا هستند می توان به : آلمان، اتریش، ترکیه، سوئد، کانادا، آمریکا، استرالیا و مالزی اشاره کرد که هم شرایط تحصیل و هم شرایط شغلی خوبی برای این رشته دارا هستند. با توجه به اهمیت بهداشت و سلامت و تشخیص بیماری در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، تمایل به جذب دانشجو در دانشگاه های سراسر جهان و تربیت نیروی متخصص و کارامد وجود دارد، البته دانشگاه های اروپا معمولا ظرفیت کمتری برای پذیرش نسبت به دانشگاه های کشور هایی مانند: آمریکا و کانادا دارند و بنابراین پذیرش در دانشگاه های مختلف متفاوت خواهد بود.
آیا امکان تاسیس آزمایشگاه تشخیص طبی برای فارغ التحصیلان رشته علوم آزمایشگاهی طبی وجود دارد ؟
فارغ التحصیلان مقطع دکتری در رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی اجازه تاسیس آزمایشگاه در گرایش تحصیلی خود را دارند. لازم به ذکر است که بر اساس مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تنها به فارغ التحصیلانی اجازه تأسیس آزمایشگاه تشخیص طبی داده می شود که در یکی از رشته های پاتولوژی یا علوم آزمایشگاهی مدرک دکتری حرفه ای داشته باشند. دو دسته از افراد قادر به تاسیس آزمایشگاه تشخیص طبی هستند:
- کسانی که دارای تخصص پاتولوژی ، یعنی افرادی هستند که دارای درجه دکترای حرفه ای پزشکی باشند.
- افرادی که دارای درجه دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی یا آزمایشگاه بالینی، یعنی افرادی که در رشته علوم آزمایشگاهی مدرک دکترای حرفه ای گرفته باشند. لازم به ذکر است که دارندگان مدرک phd در هر کدام از رشته های تخصصی آزمایشگاهی، تنها مجوز تاسیس آزمایشگاه در حیطه تخصص خود را دارند. اما این افراد در گرایش های مختلف می توانند آزمایشگاه های طبی کاملا تخصصی را با هم تاسیس و اداره کنند.
مشکلات فارغ التحصیلان رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی در کشور ما ایران چیست ؟
استفاده از افرادی با رشته های تحصیلی غیر مرتبط در آزمایشگاه های تشخیص طبی و استفاده از افرادی که هیچ تخصصی در این رشته نداشته و تنها دوره هایی کوتاه در این زمینه دیده اند به جای افراد تحصیل کرده در این رشته، همواره یکی از مشکلات بزرگ و دغدغه های افراد تحصیل کرده در این رشته می باشد. افراد تحصیل کرده در این رشته همواره از اجحافی که در حقشان می شود ناراضی بوده و متقاضی رفع این مشکل توسط مراجع قانونی می باشند.
رشته علوم آزمایشگاهی رشته ای بسیار خاص ، حساس و بسیار جالبی است از هر لحاظ که بگوییم برای فرد جذابیت دارد چون با روحیات بسیاری از افراد سازگار است و مهمترین علت ان را می توان در حس نوع دوستی و کمک به هم نوع دانست چون نعمتی بزرگتر از سلامتی نیست و ارزشش از هزار مکنت و مال برای هر انسانی با ارزش است .
اعتراضات و مشکلاتی که فارغ التحصیلان این رشته از آن سخن به میان می آورند: پایین بودن درآمد رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی نسبت به سختی دروس گذرانده شده در دانشگاه و لغو حق تأسیس آزمایشگاه برای پزشکان پاتولوژیست می باشد.
دروس اختصاصی رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی چیست ؟
دروس تئوری:
بیوشیمی پزشکی، اصول ایمنی و حفاظت در آزمایشگاه، میکروب شناسی عمومی، خون شناسی ۱و۲، انگل شناسی ۱و۲ ، ایمونو هماتولوژی، ایمنی شناسی پزشکی، هورمون شناسی، اصول فنی و نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی، ویروس شناسی پزشکی، قارچ شناسی پزشکی، آسیب شناسی عمومی، اصول مدیریت و قوانین آزمایشگاه، روش های کنترل کیفی در آزمایشگاه های بالینی، فارماکولوژی، آشنایی با بیماری های داخلی، سم شناسی، ژنتیک پزشکی، سمینار، متون انگلیسی و ترمینولوژی پزشکی و باکتری شناسی پزشکی.
دروس عملی:
آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی ۱و۲، آزمایشگاه خون شناسی ۱و۲، آزمایشگاه میکروب شناسی عمومی، آزمایشگاه انگل شناسی ۱و۲، آزمایشگاه ایمونو هماتولوژی، آزمایشگاه ایمنی شناسی پزشکی، آزمایشگاه هورمون شناسی، آزمایشگاه سم شناسی، آزمایشگاه ویروس شناسی پزشکی، آزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی، آزمایشگاه آسیب شناسی عملی، آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی ۱و۲، آزمایشگاه باکتری شناسی پزشکی.
معایب رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاه چیست ؟
- از معایب این رشته باید به این موضوع اشاره کرد که پس از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه باید خود را به نیروی انسانی معرفی نموده و طرح ۲ ساله خود را در مراکز بهداشتی بگذرانید، در غیر اینصورت حق اشتغال نخواهید داشت.
- یکی دیگر از مشکلات رشته دانشگاهی علوم آزمایشگاهی نداشتن مرجع خاصی برای رسیدگی مشکلات مانند پزشکان است.
- از معایب شغلی دیگر، نداشتن اعتبار شغلی به اندازه یک پزشک است و با پوشیدن لباس سفید آزمایشگاه برخورد مناسب در محیط کار مانند برخورد با یک پزشک وجود نخواهد داشت. اغلب علوم آزمایشگاهیان و پیرا پزشکان مورد اذیت شغلی قرار می گیرند .
- مشکل بسیار بزرگ دیگر این است که یک فارغ التحصیل دکترای علوم آزمایشگاهی نمی تواند به تنهایی آزمایشگاه تاسیس کند، چون در یک گرایش تخصص دارد و باید ۳ نفر دکترا علوم آزمایشگاهی از سه گرایش مختلف با هم اقدام به تاسیس آزمایشگاه تشخیص طبی کنند و یا تحت نظر یک پاتولوژیست آزمایشگاه اقدام به تاسیس آزمایشگاه کنند. البته این مورد باعث اعتراض بسیاری از فارغ التحصیلان دکتری علوم آزمایشگاهی قرار گرفته است.
