از بیماری کولیت روده و عوارض آن چه می دانید؟
کولیت روده (colitis) به هر نوع تورم یا التهاب روده بزرگ (colon) گفته می شود. روده بزرگ بخشی از دستگاه گوارش است که در نزدیکی انتهای دستگاه گوارش ، بعد از روده کوچک و قبل از رکتوم و مقعد قرار دارد. وظایف اصلی روده بزرگ جذب مایعات باقیمانده مواد غذایی و تولید مدفوع است.
علائم رایج بیماری کولیت روده شامل نفخ شکم ، درد یا گرفتگی عضلات ، مدفوع خونی ، اسهال ، گاز زیاد و تمایل مداوم به دفع مدفوع است. درمان بیماری کولیت به بیماری های زمینه ای ، اختلال یا شرایط موجود بستگی دارد و هدف از ارزیابی بالینی شناسایی علت اصلی این مشکل خواهد بود و پس از تشخیص علت اصلی بیماری شما می توانید با استفاده از برنامه های طراحی شده توسط پزشک برای کاهش عوارض احتمالی این بیماری تلاش کنید.
در برخی دیگر از موارد ، بیماری کولیت روده می تواند به سرعت از یک وضعیت خفیف به یک وضعیت تهدید کننده زندگی تبدیل شود. برای علائم جدی این بیماری ، مانند اسهال خونی و مکرر ، حرکات روده ای دردناک ، استفراغ و حساسیت شکم ، به ویژه هنگام فشار دادن شکم ، به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
چرا به بیماری کولیت مبتلا می شویم؟
طیف گسترده ای از بیماری ها ، اختلالات و شرایط می تواند باعث کولیت روده شود. این عوامل شامل موارد زیر می باشند :
- بیماری های التهابی روده از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو( ulcerative colitis )
- جریان ناکافی خون به روده بزرگ
- عفونت های روده ای مانند مسمومیت غذایی سالمونلا ( Salmonella food poisoning )
- سندرم روده تحریک پذیر
- پرتودرمانی روده بزرگ
علائم بیماری کولیت روده چیست؟
علائم این بیماری به نوع خاص کولیت و علت آن بستگی دارد و علائم آن به طور کلی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد ، اما علائم این بیماری همچنین می تواند شامل تب ، لرز و کمبود آب بدن نیز باشد.
بسته به علت بیماری ممکن است علائم کولیت روده را روزانه یا هر چند وقت یک بار تجربه کنید و در بعضی مواقع هر یک از این علائم می تواند بسیار شدید و دردناک باشد .علائم این بیماری عبارتند از :
- نفخ شکم
- درد یا گرفتگی شکم
- اصرار مداوم به داشتن دفع مدفوع
- اسهال
- گاز بیش از حد در شکم ( نفخ شکم )
- کاهش وزن
علائم جدی بیماری کولیت روده
در برخی از موارد بیماری کولیت روده می تواند به سرعت از یک بیماری جزئی به یک وضعیت تهدید کننده زندگی تبدیل شود ، مانند مگاکولون سمی (گسترش سریع و شدید کولون) و شوک . در صورت ابتلا به کولیت روده و مشاهده علائم زیر ، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید :
- حساسیت شکمی هنگام فشار دادن شکم
- اسهال خونی یا مدفوع خونی (بافت ممکن است قرمز ، سیاه رنگ یا قیر مانند باشد)
- تغییر در هوشیاری سطح هوشیاری ، مانند بی حالی یا ضعف
- ضربان قلب سریع یا ناهماهنگ یا تپش قلب
- اسهال مکرر
- حرکات روده ای دردناک
- تنفس کم عمق
- علائم کم آبی (از دست دادن مایعات بدن که می تواند باعث تشنگی بیش از حد ، خشکی دهان ، سرگیجه ، ادرار کم رنگ یا تیره رنگ و ضعف شود)
- ضعف (از دست دادن قدرت)
- در برخی موارد ، علائم بیماری کولیت روده ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی باشد و اگر هرکدام از این علائم را دارید سریعاً به دنبال مراقبت پزشکی باشید :
- طول کشیدن اسهال بیش از دو یا سه روز
- درد خفیف تا متوسط شکمی
- حالت تهوع و استفراغ که از نگه داشتن مایعات در بدن جلوگیری می کند
- دوره های مکرر اسهال
علت بیمار کولیت روده چیست؟
بسیاری از بیماری ها ، اختلالات و شرایط مختلف می توانند باعث ایجاد بیماری کولیت روده شوند. کولیت می تواند نشانه ای از اختلالات التهابی ، عفونت های روده ای ، کمبود جریان خون در روده بزرگ و عوارض جانبی پرتودرمانی یا درمان دارویی باشد. به دلیل دامنه گسترده علل احتمالی کولیت ، تشخیص صحیح بیماری زمینه ای ، اختلال یا شرایط بسیار مهم است و برای معاینه فیزیکی به پزشکان متخصص مراجعه کنید . کولیت روده بر اساس بیماری زمینه ای ، اختلال یا شرایط طبقه بندی می شود ، این طبقه بندی عبارتند از :
دلایل عفونی کولیت روده :
این بیماری ممکن است از عفونت های روده ای حاد (ناگهانی) یا مزمن (طولانی مدت) توسط ویروس ها ، باکتری ها و انگل ها ایجاد شود که شامل موارد زیر هستند :
- کولیت CMV (عفونت ناشی از سیتومگالوویروس – cytomegalovirus )
- انتروکولیت کریپتوسپوریدیوم – Cryptosporidium enterocolitis (عفونت انگلی)
- مسمومیت غذایی از طیف گسترده ای از عوامل بیماری زا مانند بوتولیسم ، وبا ، E. coli ، لیستریا ، سالمونلا ، شیگلا و ویروس ها
- کولیت سودوممبرانوز – Pseudomembranous colitis (رشد بیش از حد کلستریدیوم دیفیسیل ناشی از آنتی بیوتیک درمانی)
دلایل التهابی کولیت روده :
- بیماری کرون – (بیماری التهابی روده که می تواند بر روی هر قسمت از دستگاه گوارش تأثیر بگذارد)
- کولیت میکروسکوپی – Microscopic colitis (بیماری التهابی که باید با مشاهده سلول با میکروسکوپ تشخیص داده شود ؛ گاهی کولیت کلاژنی – collagenous colitis و کولیت لنفوسیتیک – lymphocytic coliti )
- کولیت اولسراتیو – Ulcerative colitis ( بیماری التهابی روده که فقط روده بزرگ را درگیر می کند)
سایر دلایل ایجاد کولیت روده :
دلایل دیگر ایجاد کننده این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد :
- کولیت مرتبط با آنتی بیوتیک
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS ؛ ناراحتی گوارشی که باعث آسیب به روده یا بیماری های جدی دیگری می شود)
- کولیت ایسکمیک – Ischemic colitis (جریان ناکافی خون به روده بزرگ)
- انتروکولیت نکروزان – Necrotizing enterocolitis (اختلالی که در درجه اول نوزادان نارس را تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به مرگ بافت روده بزرگ می شود)
ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری کولیت روده چیست؟
بسته به بیماری زمینه ای ، اختلال یا شرایط مختلف ، تعدادی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به بیماری کولیت روده را افزایش دهند و به همین ترتیب ، پیشگیری از این بیماری به نوع خاص و علت کولیت بستگی دارد. برخی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری عبارتند از :
- قرار گرفتن در معرض غذا ، آب ، خاک یا سایر مواد آلوده به ویروس ها ، باکتری ها یا انگلی که باعث عفونت روده می شوند
- داشتن سابقه خانوادگی سندرم روده تحریک پذیر ، بیماری کرون ، کولیت اولسراتیو یا انواع دیگر کولیت ها
- تولد زودرس
- سیگار کشیدن
بیماری کولیت روده چگونه درمان می شود؟
درمان این بیماری به علت آن بستگی دارد و هدف از درمان این بیماری ، تسکین علائم و اصلاح مشکل اساسی در صورت امکان است.
کولیت روده عفونی بر اساس ارگانیسم (باکتری ، ویروس یا انگلی) شناخته شده باعث ایجاد عفونت می شود و آنتی بیوتیک ها ممکن است برای عفونت های باکتریایی استفاده شوند. درمان ها و درمان های حمایتی با هدف جلوگیری از کمبود آب بدن و تسکین علائم نیز ممکن است بخشی از برنامه درمانی کولیت عفونی باشد.
علل التهابی کولیت به طور کلی با داروهای ضد التهابی مانند مزالامین و سولفاسالازین درمان می شود و سایر طبقات داروهایی که برای درمان کولیت التهابی استفاده می شوند عبارتند از:
- آنتی بیوتیک ها
- درمان های بیولوژیک مانند اینفلیکسیماب (infliximab )
- کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون ( prednisone )
- اصلاح کننده های ایمنی مانند آزاتیوپرین ( azathioprine )
انواع دیگر کولیت بر اساس بیماری زمینه ای ، اختلال یا شرایط درمان می شود ، به عنوان مثال ، درمان سندرم روده تحریک پذیر با هدف تسکین علائم صورت می گیرد و کولیت ایسکمیک با تلاش برای بازگرداندن جریان خون ، تسکین علائم و انجام جراحی در صورت لزوم درمان می شود.
سایر روش های درمانی کولیت روده
روش های دیگر برای کنترل و درمان این بیماری شامل انواع روش های درمانی ، تغییرات شیوه زندگی و مداخلات غذایی و احتمالاً جراحی است. درمان های دیگر کولیت روده شامل موارد زیر است :
تغییرات در رژیم غذایی ، مانند نوشیدن مایعات اضافی برای جلوگیری از کم آبی بدن ، خوردن رژیم کم چربی و محدود کردن محصولات لبنی و سایر مواد غذایی که به نظر می رسد علائم شما را تشدید می کند.
ورزش منظم
تغذیه داخل وریدی برای اطمینان از تغذیه کافی اگر قادر به خوردن غذا نیستید زیرا به دستگاه گوارش خود استراحت می دهید. اگر اسهال مکرر منجر به از دست دادن مایعات و الکترولیت های بدن شما شود ، باعث ایجاد کم آبی شدید بدن و عدم تعادل الکترولیت ها می شود. مصرف زیاد آب و سرم درمانی می توان کمبود الکترولیت ها را جبران کند .
کاهش استرس
مراقبت های پزشکی منظم برای نظارت بر علائم ، اصلاح برنامه های درمانی در صورت لزوم و مراقبت از عوارض احتمالی ترک سیگار در صورت سیگار کشیدن و در نهایت جراحی برای برداشتن روده بزرگ و روده آسیب دیده.
این جراحی بزرگ که پروکتوکلکتومی (proctocolectomy) نامیده می شود ، شامل اتصال روده کوچک به رکتوم یا کیسه خارجی برای جمع آوری مدفوع می باشد . جراحی ترمیمی proctocolectomy یا ileoanal کیسه مقعد آناستوموز (IPAA) ، یک روش جدید است که شامل اتصال انتهای روده کوچک به طور مستقیم به مقعد است که موجب حفظ توانایی فرد برای دفع مدفوع از طریق مقعد می باشد.
عوارض بالقوه بیماری کولیت روده چیست؟
عوارض کولیت روده درمان نشده یا کنترل نشده می تواند بسیار جدی و تهدید کننده جدی برای زندگی باشد. با دنبال کردن برنامه های درمان خود ، می توانید به بهترین روش این بیماری را درمان کرده و خطر ابتلا به عوارض آن را کاهش دهید یا توسعه عوارض را به تأخیر بیندازید. کولیت روده می تواند منجر به عوارض جدی از جمله :
- کمبود آب بدن
- فیستول – Fistulas (سوراخ های غیرطبیعی بین دستگاه گوارش و سایر مناطق بدن مانند واژن ، مثانه و پوست). فیستول می تواند به طور جدی آلوده شود و مشکلات دیگری ایجاد کند.
- خونریزی روده ای
- سوراخ شدن روده یا پارگی دیواره روده
- زخم روده
- سوء تغذیه
- پریتونیت (Peritonitis)
- شوکه شدن
- مگاکولون سمی (Toxic megacolon)
