بیماری دیابت نوع ۱ چیست و ریسک فاکتورهای آن کدامند؟
دیابت نوع ۱ (Type 1 diabetes) یکی از دو نوع اصلی بیماری دیابت می باشد ، بیماری دیابت گروهی از اختلالات و مشکلات بدن است که تمام علائم بیماری قند خون بالا و یا افزایش قند خون را شامل می شود . دیابت نوع ۱ اغلب در کودکان رخ می دهد ولی در هر سنی ممکن است بروز کند. موسسه ملی بهداشت (NIH) تخمین می زند که ۵ تا ۱۰ درصد موارد ابتلا به بیماری دیابت در بزرگسالان از نوع ۱ می باشد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
براساس اطلاعات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریکا ، حدود ۱.۶ میلیون نفر (۱.۴ میلیون بزرگسال ۲۰ ساله یا بیشتر ، به علاوه ۲۰۰۰۰۰ کودک) در ایالات متحده به دیابت نوع ۱ مبتلا هستند. این سازمان همچنین تخمین می زند که هر ساله حدود ۲۰،۰۰۰ نفر از افراد زیر ۲۰ سال به این بیماری مبتلا می شوند و این آمار روزبه روز در حال افزایش است .
بیماری دیابت نوع ۱ قبلاً دیابت نوجوان یا دیابت وابسته به انسولین نامیده می شد و این واقعیت را منعکس می کرد که تشخیص آن در سال های کودکی اتفاق خواهد افتاد و نیاز به درمان با داروی انسولین دارد. با این حال ، این نام ها کاملاً دقیق نیستند زیرا بزرگسالان نیز می توانند به این بیماری مبتلا شوند و افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز به انسولین وابستگی دارند. امروزه ، پزشکان دو نوع اصلی بیماری دیابت نوع ۱ در مقایسه با دیابت نوع ۲ را از طریق نحوه پیشرفت تشخیص می دهند.
علت بروز دیابت نوع ۱ چیست؟
دیابت نوع ۱ نتیجه تخریب سلول های بتا در پانکراس است. سلول های بتا انسولین می سازند ، هورمونی که سلول های شما برای تبدیل قند از غذا به انرژی به آن نیاز دارند. بدون انسولین بدن شما نمی تواند از قند برای سوخت و ساز استفاده کند ، در عوض ، قند در جریان خون باقی می ماند و باعث افزایش قند خون می شود. دیابت نوع ۲ از یک مشکل در سیگنالینگ انسولین طبیعی ناشی می شود که در نهایت منجر به مقاومت به انسولین خواهد شد.
سه علامت اصلی افزایش قند خون در بدن شامل ، گرسنگی بیش از حد ، تشنگی و دفع ادرار است . در صورت داشتن این علائم و یا مشاهده آنها در اطرافیان خود ، سریعاً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
علائم دیابت نوع ۱ چیست؟
در این نوع از بیماری ، تخریب سلول های بتا در پانکراس می تواند طی ماه ها یا سال ها اتفاق بیفتد ولی با این حال ، وقتی سلول های بتا به اندازه کافی کار نکنند ، علائم می توانند به سرعت شروع به رشد و خودنمایی کنند . شایعترین علائم این بیماری عبارتند از:
- تاری دید
- گرسنگی به طور چشمگیری افزایش می یابد ، که ممکن است منجر به تحریک پذیری شود
- تشنگی و ادرار بیش از حد که می تواند شامل خیس شدن تخت در کودکی باشد
- خستگی یا ضعف بیش از حد
- علائمی شبیه بیماری آنفولانزا
- تغییرات خلق و خوی
- کاهش وزن ناخواسته یا غیر قابل توضیح
علائم دیابت نوع ۱ در کودکان
گاهی اوقات این بیماری باعث می شود که قند خون بسیار بالا برود که یک عامل تهدید کننده جدی برای زندگی می باشد. این وضعیت کتواسیدوز نام دارد . اگر شما یا کسی که با او در ارتباط هستید ، هریک از علائم زیر را مشاهده کردید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید :
- دهان بسیار خشک
- نفس میوه ای یا بوی شیرین
- حالت تهوع و استفراغ یا درد شکم
- تنگی نفس
مراقبت های پزشکی منظم در طول زندگی می تواند به شناسایی علائم و نشانه های اولیه این نوع از بیماری دیابت بسیار کمک کند. از آنجا که علائم این بیماری غالباً به طور ناگهانی ایجاد می شوند ، مهم است که هنگام مشاهده اولین علامت به پزشک مراجعه کنید ، پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا دیابت یا بیماری دیگری دارید .
چه عواملی باعث ایجاد دیابت نوع ۱ می شوند؟
پزشکان و محققان به طور قطعی نمی دانند که چه عواملی دقیقاً باعث این نوع از بیماری دیابت می شود. این بیماری به احتمال زیاد یک بیماری خود ایمنی است ، به این معنی که سیستم ایمنی بدن شما به سلول های خود حمله می کند . در این بیماری سیستم ایمنی بدن شما سلول های بتا تولید کننده انسولین در پانکراس را هدف قرار داده و به آنها حمله می کند.
وقتی گلوکز نتواند وارد سلول ها شود ، در خون جمع می شود و سلول را از منبع فوری انرژی محروم می کند. در این بین ، متابولیسم بدن از مسیرهای متناوب برای کنترل سطح مزمن گلوکز خون استفاده می کند ، فرایندی که با گذشت زمان عوارض بسیار سمی و مخربی در بدن ایجاد می کند.
اینکه چرا سیستم ایمنی بدن سلول های بتا را هدف قرار داده و آنها را مورد حمله قرار می دهد هنوز هم مشخص نشده است. اکثر کارشناسان معتقدند که این امر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است و برخی از افراد ممکن است ژن هایی داشته باشند که خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را افزایش می دهد و همچنین ممکن است نوعی عامل خارجی ، مانند عفونت ویروسی ، روند خود ایمنی در بدن را تحریک کند.
عوامل خطر بیماری دیابت نوع ۱ چیست؟
در حال حاضر ، اطلاعات محدودی در مورد عوامل خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع ۱ وجود دارد ، اما با این حال ، فاکتورهایی وجود دارد که پزشکان معتقدند خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع ۱ را افزایش می دهند. این عوامل خطر عبارتند از:
سن : شما می توانید در هر سنی به این بیماری مبتلا شوید ، اما معمولاً در دوران کودکی ، نوجوانی و اوایل بزرگسالی این بیماری بسیار شایع است.
سابقه خانوادگی : افرادی که پدر یا مادر یا خواهر یا برادرشان مبتلا به این نوع از دیابت هستند ، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری می باشند و این ممکن است به دلیل انتقال برخی ژن ها در یک خانواده باشد.
جغرافیا : این بیماری معمولاً بیشتر در مناطق آب و هوایی شمالی اتفاق می افتد .
چگونگی خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع ۱ را کاهش دهیم؟
هیچ راهی شناخته شده برای جلوگیری یا کاهش خطر ابتلا به باین یماری وجود ندارد و در صورت ابتلا به این بیماری ، اهمیت مراجعه منظم به پزشک خود را تقویت می کند.
بیماری های مرتبط با بیماری دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ از نظر کنترل قند خون به دیابت نوع ۲ مربوط می شود ، اما از نظر علت زمینه ای هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند . این بیماری ممکن است با سایر بیماری های خود ایمنی همراه باشد و بیماری هایی که بیشتر در مبتلایان به دیابت نوع ۱ شایع هستند عبارتند از:
- بیماری آدیسون ، نوعی اختلال در غدد فوق کلیوی است
- بیماری خود ایمنی تیروئید ، به ویژه تیروئیدیت هاشیموتو که منجر به کم کاری تیروئید می شود
- بیماری سلیاک ، یک بیماری خود ایمنی است که به مخاط روده کوچک آسیب می رساند
- کم خونی پرخطر ، نوعی کم خونی ناشی از ورم معده خود ایمنی
پزشکان چگونه بیماری دیابت نوع ۱ را تشخیص می دهند؟
اگر بیمار علائم و نشانه هایی از ابتلا به بیماری دیابت داشته باشد ، آزمایش خون و ادرار می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که بیمار مبتلا به کدام نوع از بیماری دیابت شده است. آزمایشات معمول برای تشخیص بیماری این بیماری شامل موارد زیر است:
آزمایشات آنتی بادی
نوعی آزمایش خون است که می تواند نشان دهد که آیا شما آنتی بادی های خود ایمنی دیابت نوع ۱ دارید یا نه
آزمایش قند خون ناشتا
سطح ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر قند خون نشان دهنده بیماری دیابت است.
آزمایش هموگلوبین گلیسیته (HbA1C)
آزمایشی است که نشان می دهد بدن شما طی ۲ تا ۳ ماه گذشته به خوبی قند خون را کنترل کرده است یا خیر . سطح بالاتر هموگلوبین گلیسیته به معنای بالاتر بودن سطح قند خون است. اگر مقدار آن در دو تاریخ مختلف آزمایش ۶.۵٪ یا بیشتر باشد ، احتمال ابتلا به بیماری دیابت وجود دارد.
آزمایش قند خون تصادفی
سطح ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر در زمان خونگیری بدون ناشتایی نشانگر ابتلا به بیماری دیابت است.
آزمایش کتون ادرار
اگر به دیابت نوع ۱ مبتلا هستید ، بدن شما نمی تواند از قند موجود در غذا برای تأمین انرژی استفاده کند ، بنابراین چربی را به عنوان منبع انرژی تجزیه می کند. کتون ها محصول تجزیه چربی ها هستند .
بیماری دیابت نوع ۱ چگونه درمان می شود؟
هدف از درمان این نوع از بیماری دیابت عادی سازی سطح قند خون است و برای بیشتر افراد به معنای نگه داشتن قند خون بین ۸۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر است. اهداف دیگری نیز در این درمان وجود دارد ، از جمله کنترل سطح قند خون بعد از غذا و سطح HbA1C که کنترل طولانی مدت قند خون را در طی ۲ تا ۳ ماه گذشته نشان می دهد. بسته به شرایط خاص شما ، پزشک ممکن است سطح هدف متفاوتی برای شما تعیین کند.
انواع انسولین برای دیابت نوع ۱
برای تحقق این اهداف ، افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع ۱ باید از انسولین استفاده کنند زیرا بدن آنها هیچگونه تولید انسولینی ندارد. انواع مختلف از انسولین براساس سرعت و مدت کار وجود دارد:
- انسولین سریع اثر
- انسولین کوتاه اثر
- انسولین با اثر متوسط
- انسولین طولانی مدت
انسولین های سریع و کوتاه اثر برای جلوگیری از افزایش قند خون بعد از غذا خوردن کار می کنند. انسولین های متوسط و طولانی اثر برای تأمین سطح پایه انسولین در طول روز فعالیت تدریجی تری دارند.
نحوه مصرف انسولین و کنترل قند خون
روش های اصلی مصرف انسولین تزریق در طول روز یا استفاده از پمپ انسولین است و افرادی که از آمپول انسولین استفاده می کنند از سوزن و سرنگ برای تزریق انسولین در زیر پوست استفاده خواهند کرد . پمپ انسولین وسیله کوچکی است در خارج از بدن شما نصب می گردد و انسولین را از طریق کاتتر کوچک به زیر پوست می رساند.
هنگام استفاده از انسولین ، باید قند خون خود را در طول روز کنترل کنید. این اندازه گیری ها به شما در تنظیم دقیق دوز انسولین کمک می کند وهمچنین می تواند به شما بگوید که سطح قند خون شما خیلی زیاد یا خیلی کم می شود. برای بررسی گلوکز خون دو روش اصلی وجود دارد ، یک گلوکومتر یا یک دستگاه اندازه گیری قند خون مداوم (CGM ) .
با استفاده از گلوکومتر ، روزانه چندین بار انگشت خود را سوراخ می کنید تا قند خون خود را بررسی کنید. یک دستگاه CGM دارای یک سنسور در زیر پوست شما است که هر چند دقیقه قند خون شما را چک می کند. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ از CGM استفاده می کنند زیرا به ویژه برای جلوگیری از افت قند خون بسیار مفید است ، همچنین میزان و جهت سطح قند خون را به شما نشان می دهد.
پانکراس مصنوعی
فناوری CGM همراه با پمپ انسولین به عنوان یک سیستم حلقه بسته ترکیبی یا پانکراس مصنوعی شناخته می شود. این سیستم قند خون را کنترل کرده و انسولین پایه را در صورت لزوم به بدن تحویل می دهد. با این حال ، به شما اطلاعات مربوط به وعده های غذایی را نیز می دهد تا دوزهای انسولین کوتاه مدت را تنظیم کنید .
درمان بیماری دیابت نوع ۱ همچنین شامل موارد زیر است:
- شمارش کالری و نظارت بر کربوهیدرات ها
- برنامه ریزی غذایی شامل وعده های غذایی ، میان وعده ها و دسرها
- داروهایی برای مدیریت سایر بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا
- ورزش منظم و فعالیت بدنی
رژیم و نکات تغذیه ای برای بهبود بیماری دیابت نوع ۱
خوردن غذاهای مناسب می تواند به شما در کنترل این نوع از بیماری بسیار کمک کند زیرا غذاهای مختلف به روش های مختلف بر قند خون تأثیر می گذارند. بهترین غذاهایی که می توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید ، غذاهای غنی از نظر مواد مغذی می باشند که با مصرف آنها احتمال افزایش قند خون شما وجود نداشته باشد. قبل از ایجاد تغییرات اساسی در رژیم غذایی ، از ارائه دهنده خدمات پزشکی خود در این مورد راهنمایی بخواهید.
غذاهایی که در رژیم این نوع از بیماری دیابت قرار می گیرند عبارتند از:
- لوبیا و آجیل که پروتئین ، فیبر و مواد مغذی را بدون قند اضافی برای بدن تأمین می کنند
- توت که یک “میوه فوق العاده” رایج و پر از آنتی اکسیدان است
- ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است
- گوشت پرندگان ، که یکی دیگر از منابع پروتئین کم چرب است
- غلات کامل بدون قند اضافه شده ، فیبر و مواد مغذی را تأمین می کنند
- سبزیجات مملو از مواد مغذی و فیبر ، از جمله کاهو ، سیب زمینی شیرین ، کدو و سایر سبزیجات زنده
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان به بیماری دیابت نوع ۱ مبتلا هستید ، کار با یک متخصص تغذیه دیابت ممکن است برای شما بسیار مفید باشد.
چگونه دیابت نوع ۱ بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد؟
کیفیت زندگی شامل رفاه اجتماعی و عاطفی ، شغلی و جسمی است. مطالعات بررسی کیفیت زندگی در افراد با بیماری دیابت نوع ۱ به طور قابل توجهی متفاوت است. برخی از مطالعات تأثیر گسترده و منفی بر کیفیت زندگی این افراد را نشان می دهند ، در حالی که برخی دیگر هیچ تفاوتی در کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع ۱ نشان نمی دهند.
اثرات یک بیماری مزمن شامل بار مالی آن نیز می باشد . افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ حدود ۷۵۰۰۰ دلار بیشتر از جیب خود برای هزینه های پزشکی خرج می کنند تا افراد فاقد این بیماری . کلید سالم ماندن در بیماری دیابت نوع ۱ یادگیری نحوه مراقبت از خود است.
برای زندگی با بیماری دیابت نوع ۱ این نکات را باید حتما دنبال کنید :
- بدانید که اگر قند خون شما خیلی پایین بیاید چه کاری باید انجام دهید (افت قند خون)
- کنترل خوب قند خون خود را جشن بگیرید
- از حمایت خانواده و دوستان خود استقبال کنید و یا یک گروه پشتیبانی را پیدا کرده و به آنها بپیوندید
- پاهای خود را روزانه چک کنید
- به طور منظم با پزشک خود در تماس باشید
- در مورد تحقیقات و درمان بیماری دیابت نوع ۱ به روز باشید
عوارض احتمالی بیماری دیابت نوع ۱ چیست؟
چندین عارضه احتمالی در بیماری دیابت نوع ۱ و درمان آن وجود دارد که یکی از رایج ترین آنها ، افت قند خون است که زمانی رخ می دهد که قند خون شما از حد مورد نظر پایین می آید. سه دلیل اصلی کاهش قند خون در بیماری دیابت نوع ۱ وجود دارد:
- افزایش فعالیت بدنی
- دریافت نکردن غذا یا کربوهیدرات کافی
- مصرف کردن انسولین زیاد
علائم هشدار کاهش قند خون عبارتند از:
- تاری دید
- سرگیجه ، تعریق یا ضعف
- سردرد ، گیجی یا خستگی
- گرسنگی یا حالت تهوع
- لکنت زبان
- لرزش بدن ، اضطراب ، عصبی یا تحریک پذیری
اگر این علائم را دارید ، قند خون خود را بررسی کنید و اگر سطح قند خون شما پایین است ، شما به یک منبع سریع قند ، مانند قرص های گلوکز نیاز دارید. سایر گزینه ها شامل قند ، عسل یا آب میوه است. بدون درمان کافی ، کاهش قند خون می تواند تهدید کننده زندگی باشد و اگر فرد مبتلا به دیابت علائم قند خون پایینی دارد که به درمان پاسخ نمی دهد یا بیهوش شده یا از هوش رفته است ، سریعاً به مراقبت پزشکی مراجعه کنید .
اگر سطح قند خون بالاتر از حد مورد نظر شما کنترل شود ، عوارض دیگری نیز ایجاد می شود. افزایش قند خون مزمن به اعصاب ، رگ های خونی و سایر بافت ها آسیب می رساند. این امر می تواند منجر به بیماری های قلبی ، سکته ، آسیب های کلیوی ، نوروپاتی و مشکلات چشم ، پا و پوست شود و در زنان می تواند عوارض بارداری را ایجاد کند .
بهترین راه برای محافظت از خود و جلوگیری از عوارض بیماری دیابت این است که برنامه درمانی خود را به طور دقیق دنبال کنید.
آیا بیماری دیابت نوع ۱ امید به زندگی را کوتاه می کند؟
امید به زندگی با بیماری دیابت یا بدون آن بسیار متغیر است و به طور متوسط پیش آگهی بیماری دیابت نوع ۱ خوب است و می توان امید به زندگی طبیعی را افزایش دهد. اما بیماری های پزشکی همزمان و سایر عوامل می توانند تأثیرات منفی و مثبتی در پیش آگهی فرد داشته باشند.
یک مطالعه از سال ۲۰۱۵ تخمین زده است که امید به زندگی ، ۱۱ سال برای مردان و ۱۳ سال برای زنان در صورت ابتلا به این بیماری کاهش می یابد. در مطالعه دیگری ، یک مدل شبیه سازی نشان داده است که این بیماری امید به زندگی را ۹ سال کاهش می دهد. با گذشت زمان ، به دلیل تشخیص زودرس و بهبود مراقبت از بیماران دیابتی ، امید به زندگی در افراد دیابتی نوع ۱ سالهای بیشتری بهبود یافته است.
